Karla Del Ponte

[[Perla]]

Cinikët argumentojnë se meqenëse Kombet e Bashkuara nuk ishin të afta të ndalonin masakrën në ish-Jugosllavi dhe në Ruanda, ngritën gjykatat për krimet e luftës, si një çmim humanitar e ngushëllues. Ajo çfarë diplomatët nuk prisnin ishte vendimi i Karla Del Pontes për të sjellë para drejtësisë autorët e krimeve dhe fundin e kulturës së mosndëshkimit. Si personi që përfaqësoi ligjërisht Zvicrën, ajo kishte luftuar kundra "murit të gomës, një përpjekje e saj për të ndaluar mafian e parasë.

"Madame Prosecutor" përfshin kujtimet e saj mbi luftën me "murin e gomës" përmes Ballkanit, Ruandës dhe kryeqyteteve perëndimore. Ai është një libër i pamëshirshëm (ndonjëherë i pakuptueshëm dhe kujtimet, mjaft të rëndësishme të një personi të brendshëm që kërkon drejtësi ndërkombëtare.

Secili prej titujve të 13 kapitujve të tij fillon me fjalën "Përballja" dhe kapitujt janë: "Përballja e Ko*sovës", "Përballja e genocidit të Ruandës", madje edhe "Përballja me burokracinë e gjykatës". Ky i fundit është titulli i një kapitulli në të cilin ajo akuzon disa prej zyrtarëve të saj për pengesa dhe moskompetencë. Vendosmëria e Del Pontes për të bërë që gjykatat e Ruandës dhe të Jugosllavisë të funksionojnë si instrumente të gjykatës ndërkombëtare për krimet, shkaktoi shtangie. Ajo ishte një "kartë e egër", që përçante përgjigjet e kalibruara të diplomacisë. Megjithatë ajo pati sukses, së paku pjesërisht. Sllobodan Millosheviç, ish-presidenti i Serbisë, u arrestua me akuzat e genocidit dhe vdiq në qelinë e tij në qendrën e arrestit të Kombeve të Bashkuara në Hagë, në vitin 2006. Radovan Karaxhiç, ish drejtuesi i serbo-boshnjakëve, mbahet nën arrest atje tani, dhe po përgatitet për tu mbrojtur ndaj akuzave të genocidit.

Del Ponte e shkroi librin e saj "Madame Prosecutor" (Zonja Prokurore) së bashku me Chuck Sudetic, i cili mbuloi luftën e Jugosllavisë për gazetën "New York Times" nga viti 1990 deri në vitin 1995. Sudetic, një reporter i mirë dhe një shkrimtar me finesë, është autori i librit "Blood and Vengeance" (Gjak dhe hakmarrje), një prej librave më të mirë në ish-Jugosllavi. "Madame Prosecutor" është një libër i shkruar mirë dhe qartë dhe po ashtu me një ritëm të mirë. Megjithatë, ka raste që thellësia e detajeve në këtë libër vjen. Në momentet kur Del Ponte jep takimet me zyrtarët pengues të Serbisë dhe Kroacisë ... në këto momente, narracioni ngadalësohet.

Libri

Mikrofokusi i librit në betejat e saj politike, ka parasysh mungesën e kontekstit gjeopolitik. Del Ponte ka një moment që ndalon për sa i përket një prej çasteve ku ndryshon shumë diplomacia ndërkombëtare në historinë e kohëve të fundit: themelimi i një instrumenti të ri ligjor që i sjell diktatorët dhe kriminelët e luftës para drejtësisë. Atje ka njerëz të brendshëm, si për shembull në rastin e marsit të vitit 2001, kur Kofi Annan, atëherë sekretar i përgjithshëm i Kombeve të Bashkuara, i shkroi Del Pontes duke e këshilluar atë që të kërkonte ndihmë ekonomike ndaj Jugosllavisë, në mënyrë që të kishte kushte më të mira bashkëpunimi me gjykatën.

Gjithsesi, lexuesi lihet të dëshirojë që Del Ponte ishte e pamatur rreth marrëdhënieve me superfuqitë, siç ajo ishte për shembull edhe në marrëdhëniet e saj me zyrtarët e vet. Vetëm një fraksion i vogël i kriminelëve të luftës në Jugosllavi, kanë qenë akuzuar. Që nga koha kur Del Ponte la postin e saj, në fund të vitit 2007, gjykata ka lëshuar 161 padi, shumica e të cilave janë përqendruar tek figura të moshuara. Gjykatat lokale priten tashmë që ta zvogëlojnë barrën. Disa prej tmerreve të kronikuara që tashmë janë bërë për tu lexuar. Në shkurt të vitit 2007, një dëshmitar i mbrojtur, ka dhënë provat që i nxjerrin të fajshëm në gjyq, shtatë serbo-boshnjakë të moshuar që kanë qenë oficerë në ushtri. Ata ishin akuzuar për masakrën ku vdiqën mbi 8,000 burra dhe djem myslimanë në Srebrenicë, në vitin 1995. Dëshmitari ka qenë shofer, i cili iu dërgonte ushqim dhe pije ekzekutorëve ndërsa ata rreshtonin viktimat e veta dhe i qëllonin me armë zjarri.
Më pas, papritur, të qëlluarit ndaloi. Një djalë shumë i ri, u shfaq nga grumbulli i trupave, i mbuluar në gjak dhe me trup të copëtuar. Ai filloi të ecte drejt burrave të armatosur, ndërsa qante për babain e tij. Ushtarët ulën armët. Oficeri komandues i urdhëroi që ta qëllonin djalin, por ata refuzuan, duke i thënë atij që ta qëllonte vetë nëse donte. Dëshmitari ndërhyri në interes ët djalit: "Papritur ai më mori për dore ... Unë nuk do të doja që asnjë nga ju ta përjetonte një moment të tillë...Kapja,. kapja e tij pas dorës sime, dhe unë isha i çuditur nga forca e tij". Ai e mori djalin në makinën e tij dhe ndezi muzikën, ndërsa burrat e armatosur, rifilluan punën e tyre. Më vonë në shkurt të vitit 2007, një tjetër dëshmitar dëshmoi për krimin e Srebrenicës. Ai ishte ai djali (tashmë një djalosh) i cili i kishte akoma shenjat e plumbave.

Gjykata jugosllave ka në axhendën e saj që t'i mbyllë hetimet në fund të vitit 2011. Ndërsa, në janar, Gjykata Ndërkombëtare e Krimeve në Hagë, filloi gjyqin e saj të parë mbi Kongon, atë të Thomas Lubanga, një ish-zotëri lufte i Kongolisë. Të mbijetuarit e luftës së Kongos, tashmë janë marrë si dëshmitarë të ngjarjes. Për këtë, gjithashtu, Karla Del Ponte meriton një nderim të konsiderueshëm.

Marrë nga New York Tim
GSH