Fjale qe po zhduken prej fjalorit shqip.

[dias10]

Gjuha eshte nje krijese. Ajo ka lindjen, evoluimin dhe ne shume raste dhe fundin e saj. Zakonisht, ajo shoqeron fatin e popujve qe e kane folur, por ne disa raste, jeton dhe pas tyre. Bota, eshte e mbushur me gjithefare gjuhesh dhe idiomash, por mesa duket, popujt qe nuk i nenshtrohen pushtimeve, zhvillimit te madh ekonomik, politik dhe fetar institucional, mosnderhyrjes njerezore, kane fatin te ruajne gjuhen e tyre disi me te paprekur, ne menyre spontane. Nje nga keta popuj, jane shqiptaret.
Ne pamje te pare, duket sikur shqipja eshte nje gjuhe teresisht konservative. Persa i perket disa elementeve, kjo eshte e vertete, por kjo eshte e pavertete, kur bie fjala per fjalorin. Fjalori i shqipes, ka ndryshuar ne menyre te frikshme, terma dhe kendveshtrime te shumta kane ndryshuar ne menyre radikale. Gjithsesi, jane disa trajta elementare me nje kuptim thellesisht te rrenjosur, qe nuk kane ndryshuar kurre. Jane pikerisht keto segmente elementare, qe na mundesojne ne gjurmimin e gjuhes tone, e cila ne mungese te dokumenteve historike, do te ishte krejtesisht e pagjurmueshme, pa hulumtimin e ketyre ADN-ve gjuhesore.
Shume terma jane zhdukur, por per ironi ne i gjejme ato tek gjuhe te tjera, qe naivisht konsiderohen "te huaja". Shume terma te tjere, jane drejt zhdukjes, por ato i mban gjalle vetem forca e madhe natyrore e kesaj gjuhe. Une ju ftoj ju, te permendni fjale te shqipes qe shkojne drejt zevendesimit, ne menyre qe te japim nje kontribut te vogel ne ruajtjen e tyre.
Po e nise une me nje : pjellë(si emer) ose pjell(polla) {si folje}. Kjo eshte fjala qe ka sherbyer si fjale baze, ne krijimin e fjales ""greke"" polys, polla, poles etj(shume) ose qytet, polis. Pra, ne te njejten kohe, behet dhe korrespondenca me gjuhet e "huaja".

shembull:

Nëna e re, e merrte pjellën e vet dhe e çonte tek familja e saj, për t’u rikthyer pas disa ditësh tek shtëpia e dhëndrit, bashkë me peshqeshe të shumta...

[ilia spiro]

Fjale qe po zevendesohen kohet e fundit me te tjera re huaja jane.
Fjala zbatoj- eshte kthyer nga politika dhe media ne -implementoj
" luaj rolin- po kthehet ne -aktroj????
" drejtori - " ne -Departament
" me pare - " ne -me heret ( te dyja shqip po pse transformohet)
" kontroll - " ne -audit
" parakaloj " ne -sfiloj (gati eshte kthyer)
" paraqitje " ne -performance
" jam ne nje mendje" ne -O.K.
................................................
etj.

[dias10]

Fjale qe po zevendesohen kohet e fundit me te tjera re huaja jane.
Fjala zbatoj- eshte kthyer nga politika dhe media ne -implementoj
" luaj rolin- po kthehet ne -aktroj????
" drejtori - " ne -Departament
" me pare - " ne -me heret ( te dyja shqip po pse transformohet)
" kontroll - " ne -audit
" parakaloj " ne -sfiloj (gati eshte kthyer)
" paraqitje " ne -performance
" jam ne nje mendje" ne -O.K.
................................................
etj.

Ilia une nuk fola per zevendesimin e fjaleve shqip prej te huajave, kjo quhet huamarrje dhe i perket nje diskutimi tjeter. Une dua te di pse fjala """greke"""" polla eshte zevendesuar prej shushushumë? A eshte kjo e fundit me pare pjese e vetem njerit prej dialekteve duke u bere me vone fjale sunduese per te dy ato?

me pare - " ne -me heret ( te dyja shqip po pse transformohet)

Aspak, te dyja jane te gjalla te dyja vitale, nuk je ne teme fare.

[veletini]

Edhe gjuha i nenshtrohet proceseve zhvillimore.Pra,edhe gjuha zhvillohet.Te,po te shohim me kete rast,si shembull,gjuhen e filobiblisteve tane a te bejtegjinjve,do te mund te verejme se sa shume ndryshime qe ka pesuar gjuha jone.Kesaj i thone zhvillim gjuhe.Gjate gjithe ketyre shekujve jane bartur fjale nga nje dialekt ne tjetrin,nga nje zone gjuhesore ne tjetren,njelloj gare do thoshim e fjaleve,gare sinonimimesh.

[ilia spiro]

Gjuha eshte nje krijese. Ajo ka lindjen, evoluimin dhe ne shume raste dhe fundin e saj. Zakonisht, ajo shoqeron fatin e popujve qe e kane folur, por ne disa raste, jeton dhe pas tyre. Bota, eshte e mbushur me gjithefare gjuhesh dhe idiomash, por mesa duket, popujt qe nuk i nenshtrohen pushtimeve, zhvillimit te madh ekonomik, politik dhe fetar institucional, mosnderhyrjes njerezore, kane fatin te ruajne gjuhen e tyre disi me te paprekur, ne menyre spontane. Nje nga keta popuj, jane shqiptaret.
Ne pamje te pare, duket sikur shqipja eshte nje gjuhe teresisht konservative. Persa i perket disa elementeve, kjo eshte e vertete, por kjo eshte e pavertete, kur bie fjala per fjalorin. Fjalori i shqipes, ka ndryshuar ne menyre te frikshme, terma dhe kendveshtrime te shumta kane ndryshuar ne menyre radikale. Gjithsesi, jane disa trajta elementare me nje kuptim thellesisht te rrenjosur, qe nuk kane ndryshuar kurre. Jane pikerisht keto segmente elementare, qe na mundesojne ne gjurmimin e gjuhes tone, e cila ne mungese te dokumenteve historike, do te ishte krejtesisht e pagjurmueshme, pa hulumtimin e ketyre ADN-ve gjuhesore.
Shume terma jane zhdukur, por per ironi ne i gjejme ato tek gjuhe te tjera, qe naivisht konsiderohen "te huaja". Shume terma te tjere, jane drejt zhdukjes, por ato i mban gjalle vetem forca e madhe natyrore e kesaj gjuhe. Une ju ftoj ju, te permendni fjale te shqipes qe shkojne drejt zevendesimit, ne menyre qe te japim nje kontribut te vogel ne ruajtjen e tyre.
Po e nise une me nje : pjellë(si emer) ose pjell(polla) {si folje}. Kjo eshte fjala qe ka sherbyer si fjale baze, ne krijimin e fjales ""greke"" polys, polla, poles etj(shume) ose qytet, polis. Pra, ne te njejten kohe, behet dhe korrespondenca me gjuhet e "huaja".

shembull:

Po filloj te kuptoj, megjithese nuk jam linguist.
Pra, fjale qe po zhduken..... dhe nuk zevendesohen. Ky mund te quhet varferim i gjuhes.
Persa i perket fjales "pjellë", une nuk e di ne ka lidhje me fjalen greke "polys", sepse edhe kuptimet jane te pangjashme njera me tjetren.
Ne rastin konkret, kam frike se fjala pjelle eshte kufizuar vetem ne rastet e botes shtazore dhe jo tek njeriu ku thuhet: "lind" (folje) dhe ....(emer). Kam frike se kete kufizim e ka bere Kongresi i 1972-shit. A ka qene e drejte? kete s`e them dot.