Pavdekshmeria e shpirtit

[Seminarist]

shpirti si krijese

Shen Justini ne vepren e tij "Dialog me Trifonin", na tregon historine e kthimit te tij ne te krishtere. Gjate kerkimit te tij per te Verteten, ai shkoi se pari tek filosofet, edhe per nje fare kohe ishte i kenaqur me mesimet e platonisteve. "Perceptimi i gjerave te patrup pothuajse me perpiu, edhe teoria platonike e ideve i dha krahe mendjes sime." Me pas ai u takua me nje mesues te krishtere, nje ne moshe edhe te respektuar. Nje nga pyetjet e dala gjate bisedes se tyre, ishte ajo e natyres se shpirtit. Ne nuk duhet ta quajme shpirtin si te pavdekshem, pohoi i krishteri. "Pasi, po te ish i tille, atehere do te na duhej ta quanim po ashtu si te palindur", (i athanatos esti ke agenitos). Kjo ishte pa dyshim edhe teza e platonisteve. Tashti, i vetmi i "Palindur" edhe i pavdekshem eshte Perendia, edhe per kete arsye Ai eshte edhe hyjnor. Bota, nga ana tjeter, eshte "e lindur", edhe frymerat jane pjese e saje. "Ndoshta ka patur nje kohe, kur ato nuk kane ekzistuar." Edhe qe keshtu, i bie qe ato te mos jene te pavdekshme", pasi edhe bota na eshte e shfaqur si e lindur. "Shpirti nuk ka jete ne vetvete, por eshte vetem pjesemarres i jetes. Vetem Perendia eshte Jete, ndersa shpirti nuk mundet vecse te kete jete. Pasi pushteti i te jetuarit nuk eshte atributi i shpirtit, sikunder eshte i Perendise. Per me teper, Perendia u jep Jete shpirteve, ashtu sikur i pelqen. Te gjitha gjerat kane natyren e te renit, edhe jane te tille sa qe mund te zhduken e te pushojne se ekzistuari. Krijesat si te tilla, jane te korruptueshme (te prishme, te kalueshme) - Dialog 5 edhe 6

Provat kryesore klasike te pavdekshmerise erdhen prej Faedos edhe Fedrusit, edhe jane te nxjerra su gabim edhe kane skaduar, ndersa konkluzionet e tyre kryesore jane refuzuar tashme. Ne greqisht, qe te thuhet se "shpirti eshte i pavdekshem" eshte sikur te thuash se eshte "i pakrijuar", dmth i perjetshem edhe "hyjnor". Cdo gje qe ka nje fillim eshte po ashtu edhe me nje fund. Me fjale te tjera, per nje grek "Pvdekshmeria" e shpirtit do te thosh automatikisht se eshte i "perjetshem", dmth nje "para-ekzistence" e perjeteshme. Vetem ajo qe nuk ka fund, do te mund te zgjaste ne pafundesi. Te krishteret nuk mund te luanin me kete konkluzion "filosofik", pasi besonin ne Krijimin, edhe keshtu qe u duhej te mohonin "pavdekshmerine" (ne kuptimin grek te fjales). Shpirti nuk eshte nje qenie e pavarur apo vetedrejtues, por eshte pikerisht nje krijese, qe ia dedikon te gjithe ekzistencen e vet, Perendise, Krijuesit. Sipas kesaj, i bie qe te mos jete "i pavdekshem" prej natyre, dmth nga vetevetja, por vetem prej "Pelqimit te zotit", dmth prej Hirit.. Argumenti "filosofik" per "pavdeksesine" (natyrore), ishte i bazuar ne "domosdoshmerine" e ekzistences.


vazhdon...

[Seminarist]

Ne te kundert, qe te thuash se bota eshte e krijuar, para se gjithash, do te thote te theksosh varesine e saje, ne munyre qe te kezistoje. Me fjale te tjera, nje bote e krijuar eshte ajo qe mund te mos kishte mundur te ekzsitonte asnje here. Kjo do te thote se bota eshte krejtesisht nje ab alio edhe ne asnje menyre nje a se.
Ka disa qenie qe jane radikalisht te ndryshme prej Zotit, te pakten ne ate se ndrushe prej tij, ato mund te mos kishin qene, edhe mund te mos jene, ose ne nje fare kohe te pushojne se qeni. "Te pushuarit se qeni", sidoqofte, nuk do te thote se patjeter "dote pushojne se qeni".
Shen Justini nuk ishte nje "kondicionalist" (i varur nga kushtet), edhe emri i tij eshte permendur se koti nga mbrojtesit e "pavdekshemrise se kushtezuar". "Une nuk po them, ne fakt, se te gjitha shpirterat vdesin". i gjithe debati ishte polemizues, edhe qellimi i tij kishte per qender theksimin e besimit ne krijimin. Te njetin arsyetim e gjejme edhe ne shkrimet e shekullit te dyte. Shen theofili i antiokise kembengulte ne karakterin neutral te njeriut. "Prej natyre", njeriu nuk eshte as "i pavdekshem" e as "i vdekshem", por per me teper, i nenshtruar ndaj te dyjave (Deitikon amforeton). Pasi, nqs Perendia do ta kishte bere njeriun te pavdekshem qe prej fillimit, Ai do ta kishte bere ate nje Perendi, ose "nje lloj perendie te adoptuar" (deus assumptus, Theos anadihthis) - Ad autoculylum II, 24 edhe 27

Tatiani shkoi edhe me larg. "Shpirti nuk eshte i pavdekshem ne vetvete, o Greker, por i vdekshem. Gjithsesi, ai ka mundesine e pavdekesise" (Oratio ad Graecos, 13 - Predikimi ndaj grekeve 13).
Mendimet e apologjetikeve te hershem nuk ishte i shkeputur nga ndonje kontradikte, edhe as nuk ishte i shprehur gjithnje me saktesi. Por sidoqofte, permbajtja kryesore ishte shprehur gjithnje qartazi:[u] Problemi i pavdekshmerise njerezore duhej pare ne kontekstin e doktrines se Krijimit. Ndokush do te mund te thosh po ashtu: Jo vetem si nje problem metafizik, por gjithashtu si nje fetar, para se gjithash, "pavdekshmeria" nuk eshte nje atribut (karakteristike) e shpirtit, por eshte dicka qe varet krejtesisht prej marredhenies aktuale te njeriut me Perendine, Mjeshterit edhe Krijuesit te tij. Jo vetem destinimi pefundimtar i njeriut, mund te arrihet nepermejt bashkesise me Zotin, por gjithashtu, edhe vete ekzistenca edhe "mbijetesa" e njeriut, varet nga vullneti i zotit.

shen Irineu vazhdon me te njeten tradite. Ne betejen e tij kundra gnostikeve, ai kishte nje motiv te vecante te te theksuarit te krijimit te shpirtit. Ai nuk vjen prej "nje bote tjeter", pervcse prishjes. ai i perket krejtesisht kesaj bote te krijuar.

Eshte pranuar, thote shen Irineu, se qe te mbesin ne ekzistence, shpirterat duhet te jene "te palindur" (**Shenim klod - dmth qe shpirti te quhet i pavdekshem, duhet te mendohet se ka ekzistuar prej perjetesise, pasi sipas botkuptimit filosofik grek, pavdeksesia i perkiste vetem perjestesise) [sed oportere eas aut innascibiles esse ut sint immortales], ndryshe, atyre iu duhej te vdisinin bashke me trupet (vel si generationis initium accperint, cum corpore mori).

Ai e hedh poshte kete argument. Si krijesa, shpirterat jetojne aq sa Zoti deshiron qe ato te jetojne. (perseverant autem quoadusque eas Deus et esse, et perservarare voluerit). Peresevantia (**Shenim Klod - dihet qe Shen Irineu shkroi ne latinisht) ketu, i korrenspondon ne greqisht diamoni. Shen Irineu perdor pothuajse te njetat fraza me Shen Justinin vete. Shpirti nuk eshte vete jeta ne vetvete. Merr pjese ne jete ashtu sic ia jep Perendia (sic et anima quidem non est vista, participatur autem a Deo sibi praestitam vitam). Vetem perendia eshte Jeta edhe i vetmi Dhenes i Jetes. (Kundra Herezive II, 34 - veper e Shen Irineut).
Madje edhe Klementi i Aleksandrise, megjithe platonizmin e tij, do te permendete ndonje here qe shpirti nuk ishte i pavdekshem prej "natyre" (Adumbrationes in I Petri 1:9: hinc apparet quoniam non est anima incorruptibilis, sed gartia Dei....perficitur incorruptibilis).


vijon...

[Seminarist]

Shen Athanasi do ta paraqiste pavdekeshmerine e shpirtit me argumente qe e kane origjinen tek Platoni (Adv. Gentes, 33 - kundra paganeve), por serish ai kembengulte fuqimisht se cdo gje e krijuar eshte "prej natyre" e paqendrueshme edhe pjese e shkaterrimit (prishjes) (fysin revstin usan ke dialyomeni). Shen Joan Damaskinoi thote se edhe Engjejt jane te pavdekshem, jo sipas natyres, por prej Hirit (Mbi Besmin ortodoks II, 3; u fysi alla hariti), edhe kete e fakton pak a shume ashtu sikur Apologjistet (Dialogu kundra Manikeisteve., 21). Te njejtin pohim e gjejme edhe ne letren sinodiale te Shen sofronit, Patrairkut te Jerusalemit (634), qe u lexua edhe u pranua ne Sinodin Ekumenik te vitit 681. Ne pjeset e mepashshme te kesaj letre, sofroni denon gabimet e Origjenisteve, para-ekzistencen e shpirtrave edhe zbritjene e tyre, edhe qe pohon qartesisht se "qeniet intelektuale" (ta noita), edhe pse nuk vdesin (th[n]niski de udemos), sidoqofte, "nuk jane te pavdekshem prej natyre", por vetem prej Hirit te Zotit (Mansi XI, 490-492).
Do te mund te shtohej se madje edhe ne shekullin 17, kjo tradite e hershme nuk u la ne harrese ne Lindje, edhe kemi dokumenta bashkekohore qe tregojne per nje debat midis dy Episkopeve greke te Kretes mbi kete ceshtje: Nese shpirti ishte i pavdekshem "prej natyre" apo "prej hirit".

Ndoshta konkluzioni do te ish: Kur e shohim kete problem te Pavdekshmerise, prej nje kendveshtrimi te krishtere, na duhet qe te kemi parasysh edhe natyren e shpirtit. E gjithe ekzistenca e shpirtit eshte kondicionale. Ajo kushtezohet prej veprimtarise krijuese te Zotit. Serish, nje ekzistence e e dhene, dmth nje kezistence qe nuk i eshte bashkangjitur domosdoshmerisht "Esences", nuk ka perse te jete patjeter Transhiente. Veprimtaria krijuese e zotit eshte nje veprim lire por edhe perfundimtar i tij. Zoti e krijoi boten thjesht qe te ekzistoje. Filli pershkues i antinomit qendron pikerisht ne kete: Bota ka nje fillim te kushtezuar, por jo fund. Ajo qendron (mbahet) prej Vullnetit te palevizshem te Zotit


vijon...

[Seminarist]

Njeriu eshte i vdekshem


Ne ditet e sotme theksohet me teper "pavdekshmeria e shpirtit", aq shume sa anashkalohet baza e "vdekshmerise se njeriut". Vetem se fundmi, me filozofet ekzistencialiste, ne na jane dhene paralajmerime te ekzistences se njeriut qe eshte vecse sub specie mortis (qenie e nenshtruar vdekjes). Vdekjs eshte nje katastrofe per njeriun. Eshte armiku i tij perfundimtar (eshatos ehthros 1Kor 15:26). "Pavdekshsmeria" eshte nje term negativ, edhe eshte korelativ me termin "vdekje". Edhe ketu, ne e shohim krishterimin ne nje konflikt te hapur edhe radikal me Helenizmin, para se gjithash me platonizmin. Ne librin e tij te fundit "Sfida e krishtere ndaj Filozofise", W.H.V. reade ballafaqon dy raste: "Edhe Fjala u be Mish edhe ndenji nder ne (Joani 1:14) edhe "Plotini, filozofi i diteve tona, ndihej i turperuar qe ishte ne mish (trup" (Porfiri: Jeta e Plotinit, I). atehere Reade vazhdon: "Po te krahasohen mesazhi i dites se Krishtlindjes me ate te nje permbledhje te shkurter te bindjeve te mesuesit te Porfirit, do te behej mjafte e qarte se ato nuk perpuqen aspak: Keshtu qe nuk ka te krishtere qe do te mund te ishte edhe Platonist, edhe as ndonje Platonist te jete i krishtere. Edhe Platonistet, qe te themi te drejten, ishin ne dijeni te ketij fakti elementar." Une do te shtoja se te krishteret nuk ishin shume te vetedijshem, fatkeqsisht, te ketij fakti "elementar".

Pergjate shekujve, deri ne periudhen tone, Platonizmi ka qene filozofia me e preferuar e personaliteteve me te ditura te Krishterimit. Nuk eshte qellimi qe ketu te themi se si edhe kur ndodhi nje gje e tille, por keqkuptimi e ka origjinen ne nje ngaterrim te opinioneve moderne mbi Vdekjen edhe Pavdekshmerine.
Ne ende do te mund te perdornim perkufizimin e vjeter te vdekjes: eshte nje ndarje e shpirtit prej trupit. Per nje grek, eshte nje lirim, nje "rikthim" ne sferen e pare (orogjinale) shpirterore. Per nje te krishtere, eshte katastrofa, nje nderprerje e ekzistences njerezore. Doktrina greke e Pavdekshmerise, nuk mundi kurre ta zgjidhte problemin e krishtere. E vetmja rrugezgjidhje e pershtatshme eshte ofruar prej mesazhit te Ringjalljes se Krishtit, edhe me ane te premtimit te Ringjalljes se pergjithshme te te vdekurve. Nqs do ti ktheheshim serish krishterimit antik, do ta gjenim se kjo bindje ishte shprehur qartesisht qe ne nje periudhe te hershme. Shen Justini e theksonte shume kete pike. Ata "qe thone se nuk ka ringjallje te te vdekurve, edhe se shpirtet e tyre, kur ata vdesin, jane marre ne qiell, nuk jane te krishtere fare" (Dialogu. 80)

Traktati, qe sipas tradites i dedikohet shen Justinit, "Mbi Ringjalljen", e pohon kete gje fare qarte. "Pasi cfare eshte njeriu pervcse nje kafshe e arsyeshme, e perbere prej trupi edhe fryme? A eshte shpirti vete njeriu? Jo, por eshte shpirti i njeriut. A do te mund te quhej trupi, njeriu? Jo, por eshte trupi i njeriut. Nqs asnjeri prej ketyre eshte vete njeriu, por ajo qe perbehet prej te dyjave, quhet njeri, edhe Perendia e ka therritur njeriun ne jeten e ringjalljes. Ai nuk ka therritur vetem njeren pjese te tij, por te gjithen, qe do te thote, trup e shpirt". (Mbi Ringjalljen. 8).
Athenagora i Athines na paraqet te njetin argumentim, ne traktatin e tij te admirueshem "Mbi Ringjalljen e te vdekurve". Njeriu u krijua prej Perendise per nje qellim te caktuar, per nje ekzistence te perjeteshme. Tashti, "Zoti i dha qenie indipendente edhe jete as natyres se shpirtit ne vetvete, e as natyres se trupit, vecmas, por per me teper njeriut, te perbere prej trupit edhe shpirtit, ashtu qe me te njetat pjese qe edhe perbehet ne momentin kur njeriu lind e jeton, te kene ne fund te kohes se jetes se tyre tokesore, te njetin perfundim. Shpirti edhe trupi, perbejne ne njeriun nje njesi te gjalle"
Athenagora vazhdon, se nuk do te kishim te benim me me njeri, nqs do te thyhej kompleksiteti i struktures se tij, pasi ashtu do te thyhej edhe identiteti individual.


vijon.....

[Matrix]

Persa i perket ceshtjes se vdekjes do doja te te beja nje pyetje Klodi: A mund te mendohet vdekja si nje cast i vetem?

Pra supozojme se dikush bie ne nje gjume te rende, ose ne nje koma dhe zgjohet pas disa ditesh. Perceptimi i tij fillestar eshte se ka fjetur vetem pak minuta e asgje me shume.
Ndoshta nje gje e ngjashme ngjan e me vdekjen. Njeriu ne vdekje e humb fare vetedijen dhe ne momentin e ringjalljes njeriut do i duket sikur periudha e vdekjes ka qene thjesht nje cast prej disa sekondash, meqenese kane kaluar mijera vjet.
Kjo sepse perceptimi i kohes eshte i lidhur me trurin. Truri ne vdekje shkaterrohet plotesisht rrjedhimisht e cdo perceptim apo ndijim shkaterrohet plotesisht, duke futur ketu dhe perceptimin e kohes.

Kjo i jep dhe pergjigje pyetjes se kur behet gjyqi i njeriut.
Pra Gjyqi i njeriut behet direkt pasi ai ka vdekur, por duke e shtrire ne kohe, Gjyqi i Fundit behet ne Kthimin e Jezus Krishtit, qe do shenoje fundin e historise!

Lind pyetja cfare eshte Shpirti?
Shpirti eshte pjesa e njeriut qe e dallon nga gjithe krijesat e tjera tokesore dhe qe e lidh njeriun me dimensionet qiellore. Gjithashtu Shpirti mund te mendohet dhe si "kanali" neper te cilin Jeta i transmetohet Trupit prej Zotit.
NJe nga eterit e kishes(nuk me kujtohet se kush, thote: Shpirti eshte per Trupin, cka eshte Zoti per Shpirtin)

Nuk e di cfare mendime ke, Klodi, lidhur me keto qe thashe?

[Seminarist]

Matrix!

Ajo qe po trajtohet ne kete teme, eshte cilesia qe ka shpirti ne vetvete. Dmth a eshte ai ne vetvete i pavdekshem, gje qe ne filozofine greke te antikiteit do te thosh se ekziston nga perjetesia, pra ka qene gjithnje...., apo shpirti e merr aftesine jetesore edhe mbahet ne te me vetem me ane te Hirit te Krijuesit?

Kesaj pergjigje, Kisha i eshte drejtuar se madje edhe Engjejt ("e pavdekshem" ne kuptimin njerezor) te tyre, por ne te qendruarit e pjesemarrjen ne Hirin e te Vetmit Jetmbajtes edhe Jetedhenes, Zotit.

Ndersa kjo nuk do te thote, nga ana tjeter, se pas vdekjes fizike, shpirti fle, por, mesimi ortodoks thote, se shpirti paraqitet para gjygjit te pare, prej te cilit merr edhe parashperblimin e perkohshem deri ne gjygjin e dyte edhe perfundimtar. Midis kesaj periudhe, Kisha meson se shpirti jeton ne nje parashijim te ferrit apo parajses, sipas vendimit gjygjesor te Zotit, edhe nuk ndodhet ne gjendje te pandergjegjshme.

per me teper, ne nje teme tjeter!

[Seminarist]

Qendrueshmeria e trupit, edhe vazhdimesia e tij sipas natyres se tij te vertete, duhet ti korrenspondoje pavdekshmerise se shpirtit. "Teresia qe pajiset me intelekt edhe arsyetim eshte njeriu, edhe jo vetem shpirti. Si pasoje, njeriu duhet te mbese pergjithnje i perbere prej trupi edhe shpirti.
"Ndryshe, nuk do te kishim te bejme me njeri, por vetem pjese te tij. Edhe kjo do te ishte e pamundur, nqs nuk do te kete Ribgjallje. Pasi nqs nuk do te kish ringjallje, natyra e njeriut si njeri, nuk do te vazhdonte me"


(**Shenim - meqe mendoj se artikulli eshte pak i veshtire po e shoh te arsyeshme per ti bere disa sqarime.
Ne kete pjese te fundit po trajtohet njeriu, si kompleksitet. Meqe filozofite e antikitetit grek e paraqisnin shpirtin si te perjetshem, ndersa materien si dytesore edhe te krijuar, ka patur herezi qe mohonin ringjalljen fizike te trupave, por pohonin se shpirtet pas vdekjes vazhdojne ekzistencen e tyre ne ciklin e perjetesise, prej nga vijne.

Kisha meson, se meqe njeriu u krijua jo si trup vetem, as vetem si shpirt, por si trup-shpirt sebashku, atehere te gjitha vetite e tij (njeriut) i takojne te dyjave, si intelekti arsyeja, po ashtu edhe Ringjallja, pasi nje "ringjallje" pa njeren prej dy pjeseve te tij, nuk do te ish ringjallje e njeriut por e nje pjese te njeriut.

Ky mesim mbi natyren fiziko-shpirteorete Botes edhe njeriut, ka patur nje rendesi te madhe, pasi ne te shpjegohen edhe te vertetat mbi Misherimin e Krishtit, arsyet se perse Kisha adhuron duke perdore ne te materien edhe shpirtin, si ikonat, themiami, kryqi etj........edhe se thyerja e ketij "ligji" te krijimit, sjell herezi)


vazhdim...

Konkluzioni thelbesor i te gjithe ketij argumenti, eshte se trupi eshte i lidhur teper ngushte me plotesine e te qenit njeri. Keshtu qe njeriu, si njeri, nuk do te ish me i tille, nqs shpirti do te mbetej per gjithnje "jashte-trupit". Kjo eshte krejtesisht e kunderta e asaj qe Plotini pohonte. Greket e paramendonin me teper mbi nje c'trupezim te plote edhe perfundimtar te njeriut. Trupezimi (per ta) eshte vetem nje lloj lidhje per shpirtin. Per te krishteret, nga ana tjeter, vdekja nuk ishte nje fund normal per ekzistencen njerezore. Vdekja e njeriut eshte jo-normale, eshte nje deshtim.

(Shenim Klod - - vereni se si kjo pike eshte nje dallim edhe me Muslimanet, per te cilet vdekja nuk eshte vecse nje prove e dhene nga Zoti, edhe jo nje pasoje e rebelimit te njeriut ndaj Zotit)

Vdekja e njeriut eshte "paga per mekatet." (Rom 6:23). Ajo eshte nje Humbje edhe nje Prishje (korruptim). Edhe qe prej Renies, Misteri i Jetes eshte zevendesuar me Misterin e Vdekjes


vijon...

[Seminarist]

Misterioze, ashtu sikunder eshte edhe "bashkimi" i shpirtit me trupin, vetedija e menjehershme qe pason e njeriun, deshmon per te gjithe plotesine organike te struktures se tij fiziko-psiqike.

Anima autem et spiritus pars hominis esse possunt, homo autem nequaquam, tha Shen Irineu. (Kundra Herezive V, 6.1). Pra, Nje trup pa shpirt, eshte vecse nje kufome, ndersa nje shpirt pa trup, eshte nje fantazme. Ajo qe eshte njeriu, nuk eshte nje shpirt pa trup, e as kufoma (trupi pajete) nuk eshte nje pjese e njeriut. Njeriu nuk eshte nje "demon i trupezuar", thjesht i burgosur ne nje trup. Per kete arsye "ndarja" e shpirtit nga trupi quhet vdekja e vete njeriut, nderprerja e vazhdimesise e ekzistences se tij, te ekzistences si njeri. Si pasoje, vdekja edhe prishja e trupit jane nje lloj prishje edhe zhdukje e "Imazhit te Perendise" ne njeriun. Nje person i vdekur, nuk eshte njeri i plote.


Shen Joan Damaskinoi, ne njeren prej hymneve fetare ne Sherbesen e varrimit, thote keshtu: "Une derdh lote edhe vajtoj, kur meditoj mbi vdekjen, ndersa shoh bukurine tone te gatuar sipas Imazhit te Perendise, te shtrihet ne varr e shperfytyruar, cnderuar, edhe e cformezuar.".
Shen Joani nuk po flet per ndonje trup njerezor, por per vete njeriun. "Bukuria e jone sipas Imazhit te Perendise" nuk eshte trupi, por njeriu. Ai eshte ai qe eshte Imazhi i Lavdise se papershkruarshme te Perendise, madje edhe atehere, kur eshte e plagosur prej mekatit. Edhe ne vdekje ky njeri, kjo "statuje e logjikshme" e bere prej Perendise, nuk eshte vecse nje kufome. Per njeriun do te mund te thuhej se eshte "nje person ne dy natyra", edhe jo vetem prej, por saktesisht ne dy natyra. Edhe ne vdekje thyhet pikerisht ky person (hipostaze), edhe keshtu qe nuk kemi te bejme me me njeri. Prandaj edhe njeriu pergjerohet per clirimin e trpit te tij (Rom 8:23). Ashtu sikur edhe Shen Pavli e shpreh tjeter kund, (shih 2Kor 5:4). Gjembi i vdekejs eshte pikerisht ne ate qe eshte "paga per mekatat", dmth, pasoja e Marredhenies se shkeputur me Perendine, edhe nuk eshte thjesht nje imperfeksion natyror, apo ndonje perfundim metafizik. Vdekshmeria e njeriut e ka thelbin ne largimin e njeriut ndaj Perendise, I Cili eshte i vetmi Dhenes i Jetes. Edhe ne kete largim prej Perendise, njeriu thjesht nuk mundet te jete me njeri, edhe nuk mund te qendroje me i plote si njeri.

vazhdon...