Ksenofon M. Dilo: Nderim pėr Mustafa Vrionin
E Enjte, 20-05-2010, 09:59pm (GMT+1)


NDERIM PER M U S T A F A V R I O N I N

Nga KSENOFON M. DILO

Historia dhe legjenda ndėrthuren te VRIONASIT duke sjellė tė dhėna pėr njė familje, qė ka lojtur rol tė rėndėsishėm nė historinė tonė kombėtare “.Flasin pėr kėtė familje , konsuj dhe studius : francezė ,austro-hungarezė,historianė turq,pa anashkaluar burimet primare shqiptare. Pukevili flet pėr njė prejardhje , nga njė degė e shtėpisė bizantine.
“..Vrionasit vinė nė krye tė familjeve tė mėdha-shkruan M. Guga- e pas tyre Toptanajt,Vlorajt,Derrallajt,Vėrlacėt etj.. Mbeten nė kujtesė te historise sonė kombetare,roli i familjes VRIONI ne krijimin e ēetave ne Shqipėrine e jugut. Mėnēuria,zgjuarėsia,zotesia nė funksion te idealeve kombetare,gjurmėlėnese nė memorien e historise shqiptare. “
Burrėri, fisnikėri VRIONASE - shihje dhe te MUSTAFAI , nipi i patriotit tė madh,NESHAT BEJ VRIONI,firma e tė cilit pas asaj tė Ismail Qemalit nė aktin e pavaresisė-bir i atdhetarit Flamur Vrionit ,i njohur pėr bujarinė e Tij e shpirtin e flakte atdhetar: ”ATDHEU DHE KUR TE VRET ..-thosh- DUHET TA DUASH .”
Me tė tilla ndjenja u rrit Mustafai (MUēI,si e thirrte dhe e njihte gjithė Berati )ky djalė , MUSTAFA FLAMUR VRIONI (1956 -10/02/1998) i mėnēur qė fuqi mė tė madhe nė jetė ēmonte dashurinė pėr njerinė e, me ėmbėlsinė e fjales,me hollesinė e shprehjes ,ēlodhte , inkurajonte , ngushėllonte , lehtesonte te tjetri barren e rende tė halleve .
Buzeqeshja e Tij vertetonte M I R E S I , tė pasuronte nė qetesi dhe,vinte vule nė M I Q E S I :
”Ti ngrohim shpirtin shqiptarit me vepra te sinqerta vėllazėrore-thosh- se,jemi para njė realiteti ku, varret e zėmres janė,dhe shpirti i shqiptarit te vėrtetė po rėnkon…Tė mėsohemi ta shohim ē’do gjė nje pėrvojė me vlerė” Mė i pavlefti pėr Tė-thashethemaxhiu. Ish nga ata qe fjalėn ja lexonje dhe nė heshtje. Sytė plot dritė ,po dritare shpyrti-shprehnin njerėzillėk po,dhe urrejtje pėr ēnjerezoren.
Ideali qė ka ndriēuar jetėn e Tij – SHQIPERIA DEMOKRATIKE. Virtyt – FISNIKERIA dhe E VERTETA .
” Komunistet nxjerrin nga goja mė lehtė shpirtin se, tė vėrtetėn !”-thosh , dhe perseritete fjalet e intelektualit burreror,Kadri Hysenbegasit , pėr moralin ēnjerėzor: ”Komunistet gabojne,vetėm kur thone te vertetėn” .Fliste Muēi e fjala i peshonte. Llogjika e tij,kuronte plagė e vuajtje ,shkaktuar nga te droguarit e bandes sė kuqe qė,nė sytė e popullit ishin gjarpėrinj ne vezė.
Shpėrthyer lufta e klasasve,hyri zagali(zekthi)i saj nė pėrēaje tė njerezve, propagandohej qe do beheshin “mrekullira” …do luanin malet nga vendi .Servireshin…perparime pafund,tė mira te panjohura!... Ne fakt vuajtjet,mundimet shtoheshin nga dita nė ditė.,nga mbinjeriu i partisė, qė e katandisi tė shkeputur nga nga sjellja njerėzore .Pėr diktaturen mjerimi ,vuajtjet, vdekja jane njė nevojė! ,jane njė dobi,dhe dobie madhe..Rėnkonin dhimbjet qė jepte kjo diktaturė .. Nė familjen Vrionase, shqetesimet edhe mė tė forta..Veē, sa mė e madhe ish armiqėsia e bandės sllavo-komuniste qė i rrethonte,,aq mė te fortė bėheshin ata !. Njerinė e mirė,asnjė forcė nuk e mposht dot,sado jeta ta sulmojė dhe me tėrė furinė e egersisė se pashoqe - qoftė dhe si kjo ė strukturave e agjenturave kuqalashe. Mustafait,i Ati iu nda nga jeta para kohe.Kyēi brėnda vehtes dhėmbjen e madhe dhe, jep nė shtėpi zemer ,dritė e forcė pėr dallget e jetės . Ushtrinė e kreu nė brigaten e punės.Punė filloi nė stacionin metereollogjik,me shumė aftėsi professionale. Shqoi nė studimet e larta( me korespondencė)..Po,u ndalua ti vazhdonte !.Dalloi mė tepėr nga ē’duhej! Edhe pse gezonte respekt te veēante nga gjithė e sidomos pėrpjekjet e drejtorit Skender Xhunglini per t’u lejuar vazhdimesia e universitetit nuk u mundesua qė,nuk u mundesua! Pa ē’ka ,qė s’kish njeri qe e njihte, e tė mos e vlerėsonte, ketė djalė inteligjent, tė qeshur,tė urtė , te zgjuar e, shumė tė komunikushėm.Fliste gjithė gėzim,sikur tė ,mos kishte gjė nė bote te mund ta merzitete kėtė burrė!
. . Shihje kudo tek Ai njeriun-karakter,qė i jepte rendesi njerezores,me njė zemėr qė ėshtė altar pėr tė bėrė therori ne dėshmi tė tė mirėsise pėr Shqiperi e Demokraci. “ DUHET FORCE E DUHET ZEMER SOT- THOSH MUCI NE KETE KULM DHUNE – VETEM NJERIU I DOBET MBULOHET NEPER DHIMBJE E NE MJERIME”.. Shumė u pėrpoq sigurimi ta shtinte nė dorė”, ta dėrgonin jashte shtetit.... Ty tė beson diaspora- thanė!” Po..mė kot . . MUSTAFA VRIONI nuk u tund nga e tija…me gjithė privilegje ..qė sugjeronin e pastaj imponime sa .. natėn e mernin dhe e shpinin nė Lushnjė . E shpunė te vorrezat- me revole nė koke- tregonte,edhe Mėma,Idajetja (Duduja si i therriste) – e moshuar atje nė krye tė dhomes ,nė polifron, si njė plake nė legjenda ..qe fatkeqesite nga diktatura, nuk e lane te mirrte frymė lirisht- degjonte tė birin… ”Paskam –u thashė- privilegjin,qė ju nuk e kini.. Ju, nuk e dini vdekjen- fola qetesisht,moj Memė- mua ju, po ma bėni te ditur ..Jam pra mė i fituari se,ē’do tjetėr!..hiqe kėmzėn e revolverit!”…… …Qerpiku i syrit VRIONAS nuk lėvizzte, fare,nuk u drodh!.. Edhe nė se,kokėn ja kishin nė dorė e mund tė bėnin si tė donin ,Nderin- JO! …”Eh,mor bir foli e Ema ,Duduja ,kjo bije e familjes se madhe FRAKULLAsi -..pasurinė e muarr ,tani duan tė na marrin dhe nderin..po,jeta e Njeriut ka vlerė me sa ka miresi morale, me sa ka nder....Une,djalė te vetėm tė kam po…dhe djalė nė tip tė markės komunist nuk dua!..”
– ..I tha keto me njė zė tė qetė e tė matur.Rėndė i vinte tė degjonte nga ē’i kishin thene tė birit.. .. u duk sikur nuk donte ti besonte as vesheve te saj pėr to. ..Beson vetem te ajo qe quhet virtyt …Mendja i udhėtoi nė koordinatat e kohes..Syri shihte maskarallėkun e lebrozes… Dhimbja… nuk lejoi fjalė tė tepėrta.
Ja,pra ē’do te thoshte KARAKTER VRIONASI . Popullin e nderojne burrat, qe nuk pėrplasin qerpiket e syrit..
Me fjalėt e ēiltera ..tė urta ,Muēi.. me njė dhimbje tė urte tė persekutuari .shpartallonte pasigurinė e zakonėshme dhe …vizatohej vetėm pyetja kur bisedonte :
Sa ?|
Dhe sa do vazhdojnė ?!
Lėvizej drejt njė pėrgjigje …”Shpesh mendonte – Komunistet duan te jenė zotėr kudo..deri.. dhe nė kėnge. Vini re radjon qe nė mėngjez do japi kėngė pėr” dhenderrin gjirokastratit”..bėn muajin e mjaltit sh. Enver!.. “ Fliste kėshtu dhe qeshnin ata sy plot drite..e lėshohej plot besim e entusiazem pėr te ardhmen e sigurtė .
…Buzėgaz bisedonte Muēi dhe,bashkohej e harmonizohej te Ai kurajua,guximi me urtėsinė. Ecnim buzė atij lumi tė Corovodės me njė lodhje tė ėmbėl nė shpirt e nė trup !.. Kjo nuk qe thjesht miqėsi po dhe shpirt fisnik VRIONASI. Mbriti sa degjoi vargjet :
”Kėndo qyqe si kokoshi
Edhe lutju Perėndisė
Se si sot lindi kodoshi
Bir kurvar, i xhadisė “
“Nostalgji” me dhimbje te persekutuari! … nė atė pregatitje manifestimi te dit-lindjes tė madhit Enver.. ! I perseritnin dhe rrugės shoferėt kur kėmbeheshin me njeri-tjetrin-thosh.“ - dhe.. qeshte me gjithė shpirt . Janė vargje qė,as keta vetė nuk duan ti zene me ne gojė ,…. ngjitin shume..Sulmohet me to jo vetem lartėsia e UNI-t po,..dhe thellėsia e tij … ngjan qė muarre vulėn e kohes. . Dukej si diēka e e sakte pėr njerine e mirė.. dhe konkludonte…..po u vjen fundi..” . ..…. ! …Dhe, erdhi koha qė llogjika komuniste vdiq,realiteti i jetės nė kėtė trajektore te zgjatur ndante pėr te persekutuarin me gjykatesin kohė : VUAJTA PASURI ; po, fanatizėm komunist gjėjmė tė zbatuar nėn emrin socialist, demokrat.Shqipėria u la nė dorė tė mashtruesve Gjithēka e qartė dhe trasparente..Rreziku filloi…
Vrionasit si njerėz tė zgjuar,me nė krye pinjollin e kesaj famile, Muēin. nė pluralizem fituan e,po fitonin nga reformat…Edhe pse reforma xhambasllėqe- pėr tė rrėmbyer..vetė kasta politike,komunistet qė na u vetshpallėn socialistė, demokratė . Familjet qė kanė lare me gjak Demokracine –ish tė persekutuara- i emeruan.( nė fakt i persekutuari real mbetet dhe sot e kėsaj dite i persekutuas! )” Forcat e errata” ishin dhe nė gjykata,prokurori… pėrdorin “sistemin e rotacionit” sipas udhėzimit te ramizit partise,dhe drejtesinė e kthyen nė- azil padrejtesie! Mė i hidhuri korupsion –ky -ne drejtėsi! Pronarin na i quajtėn - ish pronar, i persekutuari – ish i persekutuar, krimineli – engjėllor ! ..etj. nė kėtė fjalor te ri, sa dhe vet kuptimin e fjalės demokraci ndryshon..
Dhe,pėr hir te se vertetes : Muēi biznemes shume i suksesėshem. Shkelqeu shume dhe kėtu,mė tepėr nga ē’duhej(!)… Terė punėtoret e gurores-koken linin pėr birn VRIONAS aq bujar e melhem pėr plage! ..Shami loti pėr fukaranė…Kjo,patjeter nuk ra ne sy te mire…te ata qe duall nga partia e punes ku..paskeshin “qenė”demokrate si ata e kurr-kush tjeter! E keqja e djeshme u vu nė majmeri,nė kėtė diktaturė nė lėkundje(nė tranzicion)…
Realiteti jetėsor tregon e vėrteton hapur,njė dukuri fare qartė nė proēes. .mbartej shumė nga e kaluara..Klases politike i mungon pjesa fisnike e shpirtit njerėzor Kjo,nga prejardhja qė, bėhet e mbifuqishme nga forca e premtimeve boshe me aq akustikė “demokratike” ! Eshte kasta qė ka ushqyer te vetja bindjen se “armik populli ėshtė i deklasuari . “Vepron maliqi e jo ligji deri sa tė vjedhurėn t’a bejnė “prone te shėnjtė” !!! Siguron sh. Ramiz”Pasuria ėshtė e jona,se e kemi vėnė vetė” –( R, Alia tetor1989)Digjen ipoteka,arkiva,shkolla…vriten njerez te pafajshėm..baterdi!
Ne Berat shtohen vorrezat me shume se,kudo gjetke…. MUSTAFA FLAMUR VRIONI, BURRI I FUNDIT I FAMILJES SE NESHAT BEJ VRIONI vritet nė shkurt 1998 aksidentalisht… nė guroren,te ura Vajgurore ,qė drejtonte. U nda nga jeta …Njeriu qė e shoqeronte gjithmone optimizmi..nuk eshte mė…Heshtja la pas fisnikerine e Tij,madheshtinė e Tij.
E ėma,Idajetja(Duduja),Erveheja(Vekua) dhe dy vajzat :Shani e Entela humben njeriun mė tė shtrėnjtė.Miqtė dhe shoket,mikun e dashur dhe tė pazevendėsushem.Zija mbuloi..Njeri nuk mbeti pa u prekur shpirterisht nga kjo humbje e madhe dhe krejt e papritur…Vaji u pėrcoll me tė rrahurat e zėmrės,me lot dhimbjeje…se ..” Edhe atje, ku je tani /tė dhemb plaga qė ke Ti /E vogėla e pret dera /BABIN te qafoj Entela/..u vajtua sipas zakonit te familja Dilo,Ai, MUSTAFA VRION qė dhe nė mes tė atij acarri e urrejtje klasore kish mbritur me gruan e Tij, pėr te ndare dhimbjet mortore me ta.Ndodhte kjo,nė kėtė luftim qė ish jeta, me njė fisnikeri e burreri shqiptare,me ato virtyte e tradita shqiptare te Muēi ,qė nuk dėgjonte diktat nga tė paudhet..vinte nė Sheper tė Zagorisė,te shtėpia e JANI DILO-s. .Pengesat ne jetė-Muēi i kuptonte lartesim pėr njeriun ,janė plot vlera,”japin mesime ,qe ndritin jeten dhe na rrethojnė me merita”Nė miqėsi tė vėrtetė ,kur nga lufta klasore shoqeria rėnduar nga sa e sa tė kėqia,sa tė vjen rėndė ti zėsh goje.. zemra bujare e burrit Vrionas altar therorie pėr tė mirėn e tė tjerėve!
“Rreziku dhe e keqja provojnė njerinė”- jo vetem i pėrseriste shpesh po ,dhe i vinte gjithnje nė jetė,kėto fjale te mėnēurise popullore shqiptare
Ja ē’do tė thote mirėsi VRIONASI !
Po.. C’mund ti thuash kėsaj hataje?!.. Si i pėrgjigjesh oshėtimės te atij pikėllimi qe del nga zemer NENE, qė mbeti pa thelbin e zėmres,pa dritėne syve,pa djalin e vetėm?.Si ti thahen lotėt Shqiptares? qė i than jetėn ,dermon shpirtin dhe shkruan nė ballin e e saj rrudha- deshmimtare te zisė qe mbuloi gjithė sa e njihnin Muēin ketė personifikim te mirėsisė beratase? Vuajtja.. e mjerimi , ndjekin si hija trupin …Qetėsimi nė dhimbje-ja misteri i jetes sė kėtyre burrereshave…”Vemi me Verėn te Duduja e Vekua -mė shkruante Qerimi - shpesh krijohet pėrshtypja atje,qe grate jane dhe mė tė forta se burrat ..” Njerez si MUSTAFA FLAMUR VRIONI nuk vdesin, tė gjallė ne zemra e demokrate te vertete mbesin se,shembulli i tyre u sherbejnė brezave.