Presidenti amerikan dhe shqiptarët

[Johan]

Çdo të bëjë Obama për shqiptarët?


Nga Arjan Konomi

Barack Obama u vendos në Shtëpinë e Bardhë pas një periudhe të gjatë, qe pambarimisht për të, ishte e një mediatizimi që kurrë më parë nuk kishte ndodhur, duke kapërcyer edhe bujën e zgjedhjes së Kenedit. Pas një viti të gjatë, në reflektorët e kamerave televizive, Obamës tani i duhet të justifikojë me punë tërë atë besim dhe mediatizim që pati jo vetëm nga amerikanët por nga e tërë bota.

Fakti se Obama është presidenti i parë i SHBA-së me ngjyrë vërteton lirinë dhe demokracinë, por kjo gjë është një fakt që u përket amerikanëve. Ne shqiptarët, që pak rëndësi ka se cila është ngjyra e njeriut më të fuqishëm të botës, duhet të pyesim veten se çfarë Obama do të bëjë për ne.


Pas presidentit Wilson, që në fillimet e shekullit të kaluar shpëtoi ekzistencën e Shtetit tonë, shqiptarëve iu desh të prisnin afro njëqind vjet që një president tjetër amerikan të vendoste për fatin tonë. Clintoni do të kthehej në një shpëtimtar të Kosovës e më pas Bushi do t’i jepte pavarësinë e do të bëhej promotori i integrimit të Shqipërisë në Nato.

Po Obama? Natyrisht që në muajt e parë të punës së tij duhet të bëjë të mundur ratifikimin e protokollit të Natos nga të tëra vendet e aleancës, në mënyrë që në Samitin e Brukselit Shqipëria të jetë një anëtare më të drejta të plota. Por kjo prapëseprapë mbetet një ‘vepër’ e George W. Bush. Që Obama të jetë për shqiptarët një president i nivelit të dy paraardhësve të tij duhet të bëjë të mundur zhvillimin ekonomik tonin.

Një nga prioritetet tona është rritja ekonomike për t’iu afruar nivelit të “dinjitetit’ të vendeve europiane. Në këtë drejtim amerikanët mund të bëjnë shumë ose shumë më tepër se çfarë kanë bërë deri tani.

Nga viti 1991 SHBA ka dhënë ndihma për afro 550 milionë dollarë me synimin e kalimit nga një ekonomi e centralizuar në atë të tregut të lirë. Por investimet amerikane në vendin tonë janë thuajse të papërfillshme e përbëjnë vetëm 3% të kapitalit të përgjithshëm të investuar, përqëndruar kryesisht në Tiranë. Po ashtu edhe mbështetja e Usaid është përqëndruar në projekte të vogla. Më të ndjeshme janë ato në infrastruktura, por asnjë investim në sektorët e energjisë dhe të telekomunikacioneve.

Ndaj shqiptarët do të dëshironin që presidenti Obama të nxiste fluksin e kapitaleve amerikane, sidomos në këto sektorë të ekonomisë. Në këtë optikë duhet të rilançojë projektin Ambo (Albanian, Macedonian, Bulgarian Oil), për të cilin është folur shumë por ende i mbetur në letër. Naftësjellësi që do të nisë nga porti Burgas në Bullgari duhet të jetë pjesë e Korridorit të VIII që përfshin edhe autostrada, hekurudha e telekomunikacione. Projekt që është lënë në harresë edhe prej konkurrencës së interesave të vendeve fqinjë, duke projektuar linja të cilat e lënë jashtë Shqipërinë, ai i Burgas-Alexandroupolis që ka edhe mbështetjen e Rusisë, ndoshta pikërisht për të mënjanuar projektin Amerikan.

Përsa i përket Kosovës nxitja e zhvillimit ekonomik është edhe më e rëndësishme. Kosova pati mbështetjen maksimale nga politika e Shteteve të Bashkuara. Pavarësia politike nuk është e mjaftueshme për të mbajtur në këmbë një shtet të ri, sidomos pa një mbështetje të fortë ekonomike.

Nëse Clinton bëri luftën kundër serbëve, Bushi dha pavarësinë Obama duhet të zhvillojë ekonominë. Lideri i ri mund të jetë edhe më novator. Një plan ekonomik që do të përfshinte edhe Serbinë, duke zbutur kështu urrejtjen e këtyre ndaj amerikanëve e duke favorizuar një zhvillim të përqëndruar e dinamikë të ekonomisë së Ballkanit Perëndimor. Një domosdoshmëri pas luftërave ballkanike të viteve ’90.

[Johan]

Presidenti amerikan dhe shqiptarët

Arjan Konomi


Kur George W. Bush zhvillonte fushatën elektorale për të shkuar në Shtëpinë e Bardhë, tetë vjet më parë, ne shqiptarët ishim shumë skeptikë për kandidatin republikan. Në njëfarë mënyre nuk dëshirohej një fitore e tij kur në debate televizive të transmetuara edhe nga kanalet e Tiranës dhe Prishtinës u kuptua se Bushi kishte një informacion fare të përciptë mbi Kosovën dhe shqiptarët e deri diku edhe konfuz.

Presidenti paraardhës, Bill Clinton, për shqiptarët kishte marrë përmasa biblike për faktin se kishte bërë realitet atë që shqiptarët kishin ëndërruar prej shekujsh, shkëputja nga sundimi serb. Vendimi i Clinton për të nisur një sulm ushtarak të Natos kundër asaj që mbetej nga Jugosllavia për t’i dhënë fund njëherë e përgjithmonë dhunës së Milosheviçit ndaj shqiptarëve të Kosovës, vendosja e një protektorati të Kombeve të Bashkuara dhe ndërtimi i një baze ushtarake amerikane në atë zonë tejkalonin për shqiptarët çfarë ata kishin imagjinuar deri pak muaj më parë, duke e shndërruar presidentin Clinton në një lloj heroi kombëtar të kohëve moderne.

Në këtë optikë, shqiptarët nga presidenti i zgjedhur Bush dëshironin që mos ta shkëpuste vëmendjen nga rajoni i Ballkanit perëndimor e në të vazhdonte të ndiqte politikën e paraardhësit të vet.Nuk do të kalonte shumë që koha do të na bindte që politika e presidentit të ri do t’i kapërcente akoma më tepër atë çfarë shqiptarët prisnin. Gjatë tetë viteve të presidencës, Bush, ndonëse ndërrimit të prioriteteve të politikës së jashtme amerikane pas atentateve terroriste të 11 shtatorit dhe ndryshimeve të mëdha në skenarin politik ndërkombëtar, Shtëpia e Bardhë jo vetëm që nuk zhvendosi vëmendjen nga rajoni por shtyu me këmbëngulje bashkësinë ndërkombëtare për zgjidhjen e statusit përfundimtar të Kosovës duke u bazuar në bisedime midis serbëve dhe shqiptarëve.

Në zgjatjen pafund të negociatave, administrata e presidentit Bush i la shqiptarët të kuptonin se do të mbështeste edhe një vend të njëanshëm të tyre, pra shpalljen e pavarësisë së Kosovës. Dhe e tëra ndodhi si me një skenar të parapërgatitur. Në 17 shkurt 2008 lind shteti më i ri sovran në botë dhe ShBA ishin nga të parët që e njohën pas disa ditësh e që dërguan një ambasador të tyre.

Por nëse Bill Clinton bëri shumë për shqiptarët e Kosovës George W. Bush e shtriu politikën e tij edhe te shqiptarët e Shqipërisë, ndaj të cilëve paraardhësi Clinton i kishte pothuaj injoruar plotësisht, por edhe Bush gjatë mandatit të parë të tij, kohë që përkon me qeverisjen socialiste në Tiranë. Jo vetëm asnjë takim zyrtar por as edhe një foto protokolli, asnjë shtrëngim duarsh, fakte që te zgjedhësit shqiptarë ndikojnë shumë. George Bush ndryshoi gjithçka që ishte, nuk ishte bërë më parë për të kulmuar më vizitën e tij në Tiranë në qershor të 2007. Ishte vizita e parë e një presidenti amerikan, një vizitë që do të përmendet në tekstet e historisë shqiptare. Një vizitë e rëndësishme edhe për ndikimin në rrugën e pavarësisë së Kosovës si dhe për integrimin e Shqipërisë në Aleancën Atlantike.

Si koha e vërtetoi pa u mbushur viti i kësaj vizite Kosova u shpall e pavarur dhe Shqipëria hyri në Nato. Shqiptarët e kuptuan “mësimin” e Bushit. Që do të thotë se, pavarësisht nga çfarë thuhet gjatë fushatës elektorale amerikane në lidhje me Ballkanin në përgjithësi dhe Kosovën në veçanti, presidenti që do të ulet në Shtëpinë e Bardhë, në çështje të politikës së jashtme do të ndjekë në linja të përgjithshme strategjitë e paraardhësit të tij.

Në USA, zgjedhësit që do të votojnë janë të ndjeshëm gjatë fushatës elektorale presidenciale për çështjet e politikës së brendshme dhe situatës së tyre ekonomike. Nuk u vënë rëndësi atyre çfarë thuhen për politikën e jashtme e mbi strategjitë amerikane në arenën ndërkombëtare. U mjafton vetëm të dëgjojnë ndonjë impenjim apo disimpenjim në zonat e nxehta të planetit ku janë të pranishme trupat amerikane.

Si Bill Clinton ashtu edhe George W. Bush shkuan në Shtëpinë e Bardhë pa një projekt konkret dhe të detajuar në lidhje më politikën e jashtme që do të ndiqnin. E megjithatë bënë shumë për ne Shqiptarët. “Frika” se presidenti i ri amerikan do të shkëpusë vëmendjen nga shqiptarët, si mund të jetë ndeshur edhe në ndonjë media është e pamotivueshme. Arsyet e mësipërme e vërtetojnë këtë.

[Albo]

Eshte interesant kendveshtrimi i shqiptareve ne Shqiperi e Kosove. Ata e kerkojne ndihmen e amerikaneve me aq ngulm aqsa te krijohet pershtypja se besojne se "Amerikanet e kane per detyre qe tu qendrojne prane shqiptareve". Ne fakt, Shqiperia e Kosova jane ne fundin e listes se preokupimeve te presidentit amerikan dhe administrates se tij ne Washington. Dhe ne prizmin e gjere te ceshtjeve boterore, problemi shqiptar eshte aty afer fundit pasi jemi nje vend i vogel, popull i vogel qe nuk ka ndonje peshe te vecante ne arenen boterore.

Problemi i dyte me kendveshtrimin shqiptar qe thone "cfare do marrim nga SHBA?" eshte se harrojne shume kollaj qe ndihma duhet justifikuar: Cfare po bejme per te merituar ndihmen e Amerikaneve? Amerika mund te na japi doren, por nuk do ti hedhi hapat perpara per ne, hapat duhet ti hedhim vete.

Cfare pret SHBA nga shqiptaret? Shba pret vetem nje gje nga shqiptaret, populli i vetem mysliman ne zemer te Evropes: suksesin ne ndertimin e shtetit dhe shoqerise demokratike. Nje Shqiperi e Kosove me shtete demokratike, me shoqeri demokratike, ku te gjithe shtetasit mbrohen nga ligji, ku te gjitha minoritetet gezojne po te njejtat te drejta dhe jane te integruara ne jeten e vendit, ku faktori shqiptar ne Ballkan punon per ndertimin dhe ruajtjen e paqes me te gjithe fqinjet. Arsyeja perse kjo eshte e rendesishme nga kendveshtrimi amerikan lidhet me faktin se deri me sot amerikaneve u ka ngelur sharra ne gozhde kur vjen fjala tek eksportimi i demokracise ne shoqerite e popujt myslimane. 1 trilion dollare u harxhua ne Irak, mijera ushtare amerikane derdhen gjakun e tyre, ne kembim te kthimit te shoqerise irakiane nga nje diktature ne nje demokraci te mirefillte. Rezultati i ketij eksperimenti 1 trilionsh ende nuk dihet, koha do ta tregoje.

Por nese shqiptaret ia dalin me sukses qe te bejne principet dhe vlerat demokratike per vete, amerikanet dhe mbare bota e qyteteruar do te tregoje me gisht nga Shqiperia e do te thote: per te gjithe skeptiket qe besojne se demokracia nuk eshte per myslimanet, hidhini nje sy Shqiperise e Kosoves.

Me pak fjale, gjithe impenjimi 10 vjecar i SHBA ne Kosove e Shqiperi, eshte nje investim per transformimin e ketyre shoqerive ne shoqeri demokratike. Eshte detyra e shqiptareve qe te justifikojne ndihmen e amerikaneve dhe ta kthejne kete investim ne nje investim fitimprures si per shqiptaret, edhe per politiken e jashtme amerikane.

Albo