Lojërat e fatit

[Vista]

Dikur, njerëzit në sytë e tjerëve kanë vërejtur shenja të njerëzisë (sjelljes fisnike) dhe qëllimit të pastër. Sot, janë të rrallë shenjat që mund të vërehen në pamjet e të tjerëve, dhe nëse do të mund të vërenim ndonjë gjë, ajo do të jetë shenja e euros ose e dollarit apo shenjë e ndonjë valute tjetër të vlefshme botërore. Ngarendja e përditshme pas parasë i ka nxitur disa persona që t'i krijojnë vetvetes punë fitimprurëse që pa kurrfarë investimi të vijnë deri te përfitimet e mira. Nëse dëshirojmë të tregojmë se çka janë në të vërtetë lojërat e fatit, lirisht mund të themi se kjo është grumbullimi i parave nga njerëzit, e pastaj shpërblimi i disa prej tyre, duke ia lënë një pjesë vetvetes. Nuk është për t'u habitur pse veprojnë kështu ata të cilët fitojnë në këtë formë, por duhet habitur se si me atë metodë perfide kanë arritur ta tërheqin tërë atë masë në një shtresë "të hollë të akullit". Kjo edhe është aftësi, - ta kapërcesh të eturin përtej lumit.



Ruajtja e pasurisë sipas parimeve islame

Juristët Islam e kanë zakon që në fillim të veprave të tyre të cilat flasin p ë r të drejtën e Islamit, të cekin dhe t'i sqarojnë synimet e Islamit gjegjësisht për ç'arsye është shpallur kjo fe. Ndër të tjera përmendin edhe ruajtjen e pronës, respektivisht pasurisë personale dhe asaj shoqërore. Këtë e ka potencuar edhe i dërguari i Allahut xh.sh., Muhammedi s.a.v.s. në hytben e tij n ë Haxhxhin lamtumirës, duke thënë se është e ndaluar të shpërdoret ose keqpërdoret prona e te tjerëve, jeta dhe nderi e tyre. (Muslimi). Dhe jo vetëm kjo, por sipas Islamit ai i cili vdes duke mbrojtur pasurinë e tij e fiton gradën e shehidit. Nga kjo arsye, siç thanë dijetarët Islam, është e ndaluar vjedhja, mashtrimi etj, dhe janë paraparë dënime të rrepta për atë i cili i kalon kufijtë të cilët i ka vendosur Islami. Dhe tërë kjo, për të vetmin qellim që pasuria të jetë e ruajtur dhe që pronari saj të qeveris lirshëm me të duke e shpenzuar për nevojat e veta personale. Pasuria të cilën e posedon njeriu është dhunti e Allahut, andaj edhe atij personalisht nuk i lejohet që ta shkapërderdh pa kurrfarë dobie apo ta shkatërroj, ngase për te do të jep përgjegjësi në Ditën e Gjykimit. Shumicës u është kufizuar shijimi i bukurisë së pasurisë në këtë botë, gjersa dikush tjetër e shkapërderdh. Pasuria i është dhënë njeriut në shfrytëzim e jo në shkatërrim ose shpenzim të pa kontrolluar. Shkapërderdhja e pasurisë mund të jetë edhe shenjë e kryelartësie, gjë e cila mund të vërehet më së shumti, kurse ne e dimë fare mire se kryelartësia është e ndaluar dhe ai, tek i cili gjendet kjo veti e keqe, nuk do të hyjë në Xhennet.



Jeta në llogarinë e të tjerëve

Mënyra parizitore e jetës, jeta në llogarinë e të tjerëve, nuk ka vend në Islam. Kur'ani dhe synneti, jo vetëm që na mësojnë për adhurimet (ibadetet), siç janë namazi dhe agjërimi, por na mësonë që jeta jonë duhet të jetë edhe e ndershme. Të jetosh në llogarinë e të tjerëve do të thotë shfrytëzimi i dikujt në llogari, apo në dobi tendën, ose thënë ndryshe nuk ka mundësi të krijohet e mos t'i shkaktojnë dikujt zullum dhe dëm, sepse ne ashtu as nuk kemi investuar vet, e as që kemi punuar që të kemi bazë të fitojmë për nevoja të jetës sonë. Allahu xh.sh. thotë: "E kur të kryhet namazi, atëherë shpërndahuni nëpër fytyrën e tokës dhe kërkoni mirësitë e Allahut xh.sh..." (el Xhumu'a 10).

Paraja e bukur dhe hallall është ajo të cilën njeriu e ka fituar në mënyrë të ndershme. Pejgamberëve, por edhe besimtarëve të tjerë, u është urdhëruar të ushqehen me hallall - me ushqim të mire dhe të lejuar. "O pejgamber, ushqehuni me ushqim të mirë dhe të lejuar." (el Mu'minun 5).

Dëshira e njerëzve për t'u pasuruar shpejt dhe në mënyrë të lehtë, i ka bërë shërbim të tjerëve dhe i ka ndihmuar që të jetojnë jetë parazitore, duke u huazuar para nga njerëzit me xhepa të zbrazët. Sado që njeriu habitet, se si ia dolën njerëzit të krijojnë aq thjeshtë një biznes të mire siç thotë populli "nga shitja e mjegullës" nuk duhet çuditur, sepse kur dikush dëshiron të grumbullojë ndihma vullnetare ose humanitare për ndonjë vepër të mire, e konsideron sukses grumbullimin e disa qindra eurove. Por është tragjik fakti se një "grumbullues" i lojërave të fatit - bastoreve, arrin t'i grumbulloj miliona dhe që një 'jack pot' arrin gjer në 2 milion, kurse ndihmat vullnetare për viktimat e Cunamit kanë arritur shumën prej 50-60 mijë, ndoshta pak më tepër.



Islami ndalon lojërat e fatit

Sa i përket lojërave të fatit siç janë: bingo, loto, bastoret sportive dhe të ngjashme, normat Islame janë të qarta. Islami rreptësisht i ndalon të gjitha llojet e lojërave të cekura më lartë. Allahu xh.sh. thotë: "O ju që besuat, s'ka dyshim se vera, bixhozi, idhujt dhe hedhja e shigjetës (për fall) janë vepra të ndyta nga shejtani. Pra, largohuni prej tyre që të jeni të shpëtuar. Shejtani nuk dëshiron tjetër, përveçse nëpërmjet verës dhe bixhozit të hedhë armiqësi mes jush, t'ju pengojë nga të përmendurit Zotin dhe t'ju largojë nga namazi. Pra, a po i jepni fund (alkoolit e bixhozit)? " (el - Maide 90-91)

Ndoshta dikush do të pyes pse janë të ndaluara dhe ç'të keqe ka nga ato apo në to? Një pjese të kësaj i është dhënë përgjigje në elaborimin e mësipërm, kur është cekur se shpenzimi i pasurisë së muslimanit duhet të jetë në gjëra të dobishme për të cilat e dimë se nga ato do të kemi rezultat. Poashtu nëse dikush dëshiron që t'ia merr pasurinë tjetrit, duhet t'ia bëjë me dije ose t'ia argumentoj pse ia merr dhe çka i ofron. Ata të cilët marrin nga njerëzit për këto lloje lojërash, çfarë do t'i thonë atij i cili ka blerë tiketën apo atij i cili ka shpenzuar ndoshta disa qindra apo mijëra duke blerë tiketa vite me radhë. Pa dyshim se do ta përqeshte në fytyrë apo do t'i thoshin se ne nuk jemi fajtor pse ai ka vepruar kështu dhe se kjo ka qenë dëshira e tij e lire. Përgjigja e dytë - ajo e cila përmendet në ajetin Kur'anor që shejtani përmes këtyre gjërave dëshiron të fus urrejtjen mes njerëzve dhe t'i ndajë nga përkulja e All-llahut xh.sh. Përgjigja e tretë do të ishte - Islami e mëson njeriun të jetoj nga djersa e tij, e jo na mashtrimi i të tjerëve. Përgjigja e përgjithshme e Islamit për të gjitha gjërat e ndaluara është se All-llahu i Madhëruar e ndalon atë në të cilën ka dëme individi apo shoqëria në përgjithësi.

Feja Islame bazohet në një rregullore e cila shpie kah sjellja e dobisë dhe largim nga dëmi. E tërë ajo në të cilën përqendrohet pjesa e pare, e që ka të bëjë me dobinë, urdhërohet në formë të detyruar ose vullnetare, duke pasur parasysh të mirat dhe dobitë të cilat i sjellë me vete. Ndërsa e tërë ajo që përmban pjesa e dytë e normave është e ndaluar në formën e obliguar apo të rekomanduar në bazë të demit të cilin sjell me veti.



Si është fituar ashtu është harxhuar

Duke u mësuar nga vetë jeta e cila themelohet në shembujt praktik, populli pasardhësve u ka lënë fjalë të urta të cilat janë bartur brez pas brezi. Njëra prej atyre fjalëve të urta është: "Si është fituar ashtu është harxhuar", që do të thotë, në atë formë që e fiton, hallall apo haram, ashtu në atë forme do ta harxhosh. Shumica, kur diskutojnë apo mendojnë për paratë i shikojnë shifrat, duke menduar se tërë urtësia qëndron aty. Muslimani para se t'i shikoj shumat, e shikon mënyrën e arritjes te ajo shumë parash, dhe pas konstatimit e lut All-llahun xh.sh. që në atë që fiton t'i jep bereqet. Urtësia nuk qëndron në sasi, por në atë sa ka njeriu bereqet. Edhe pse mund të ndodhë që dikush të fitoj në mënyrë të lehtë duhet ta ketë të qartë se ajo mund të shkoj në të njëjtën mënyrë. Fatkeqësitë vijnë në bazë të meritave të njerëzve, poashtu edhe pasuria e fituar në mënyrë të ndaluar, pas vete sjell pasojat fatale. Ndoshta sot i fiton ato para, por nesër mund t'i harxhosh në mjekimin vetvetes apo të ndonjë anëtari të familjes dhe të mos e shijosh bukurinë dhe kënaqësinë e asaj paraje, ose as që do të shkoj ndërmend që të mendohesh sa je i pasur nga tërë ajo që mund të të godas. Prandaj edhe dëgjojmë se si paratë e fituara në bixhoz shumë shpejt lihen në bixhoz dhe ato vetëm se u janë dorëzuar të tjerëve në duar për disa net, por jo vetëm kaq, për këtë ka pasur probleme të mëdha në familje për shkak të humbjes së parave të fituara ose të përfitimit të mëparshëm. Të gjitha këto janë argumente të qarta të cilat argumentojnë se në haram nuk ka dobi.



Pasojat e këqija nga pasuria e fituar haram

Fitimi haram jo vetëm që lë pas vete pasojën e përgjegjësisë për atë pasuri në Ditën e Gjykimit, por ajo bëhet shkaktare për mohimin e disa begative. Lidhur me këtë, Muhammedi s.a.v.s. ka thenë: " Me të vërtetë All-llahu xh.sh. është i mire dhe nuk pranon asgjë përveç të mirës; me të vërtetë All-llahu xh.sh.i ka urdhëruar besimtarët atë që u ka urdhëruar pejgamberëve dhe ka thënë: "O ju pejgamber, ushqehuni me ushqime të mira dhe të lejuara dhe bëni vepra të mira.." (El mu'minun 151). "O besimtar ushqehuni më të mirat prej të cilave u kemi furnizuar dhe falënderoni All-llahut xh.sh. dhe vetëm Atij përuljuni" (El Bekare 172). Dhe më pas Pejgamberi s.a.v.s. e ka përmendur rastin e një personi i cili kishte udhëtuar gjatë, me flokë të shprishura dhe të pluhurosura, kurse duart i kishte ngritur kah qielli duke u lutur "O Zot, O Zot" kurse ai ushqehet me haram, pijet i ka haram, rrobat i ka haram, është i ushqyer me haram, e si t'i pranohet lutja" (Muslimi).

Edhe nëse dikush nuk ushqehet direkt nga ato që janë të ndaluara me Islam, por atë e blenë nga të fituarat haram, bëhet haram. Gjithashtu transmetohet thënia, të cilën e ka shënuar imam Sujutiu, ku Pejgamberi s.a.v.s. thotë: "Mishi i cili ka prejardhjen prej haramit zjarrin e ka më së afërmi". A thua të gjitha këto që i cekëm nuk janë argumente të mjaftueshme për t'u larguar nga kjo e keqe dhe ta kërkojmë furnizimin tone në atë forme e cila i ka hije muslimanit, sepse atëherë mund të mbështetemi në All-llahun xh.sh. dhe të kërkojmë nga Ai lehtësime në atë rrugë: "... e kush u përmbahet dispozitave të All-llahut, atij Ai i hap rrugë, dhe e furnizon atë prej nga nuk e kujton fare..." (Et-Talak 2-3).



.
Prof.Muhamed Ikanoviq
Përktheu dhe përshtati E.Rexha.