Lame Kodra ( S. Maleshova)

[Brari]

Lum-lumi libra shumi..
shif mos ke posht tek bodrumi
neper rafte a posht baules
Nji poezi per mbretin e Tules

Gëtja i madh dikur e shkroi
E Lame Kodra e shqiperoi...






..Na ish nje mbret ne Tule
i beses gjer ne varr
I dha tek vdiste mikja
nji kup derdhur ne ar...


etj.........


Tung!

[MI CORAZON]

Mbreti i Tules

Besnik gjer buze varri
Te tule ish nje mbret
tek vdiste nje kupe ari
I fali mikja e vet.

Gje me per zemer spati
e merrte ne cdo gosti
dhe derdhi lot i ngrati
sa coi me to dolli

Kur iu afrua varrit
te tera ckish ia la
ne vend te trashegimtarit
por kupen nuk ia dha

Ne tryezen e gostise tek salla ne keshtjelle
prane detit rreth dollise
kaloresit i sjell
Te fundit afsh piu plaku
te jetes ne nje cast
pastaj ate kupe e flaku
ne detin me tallaz

epa si ra tej zallit si vala e perpiu
iu shuan syte e ballit dhe kurre
me te me spiu
Origjinali i perkthyesit mund te kete ndryshime,,,,kte dija kte te shkrova Brari....

[Diabolis]

Sefulla Maleshova (Lame Kodra)

Lypsi plak (Gjyshi plak)

Po del nga shpella ku e ka hedhur fati,
I mjeri plak i krusur nga mundimet,
I dridhen mjekra, këmbët, gjithë shtati,
Skalitur ka në ballë hidhërimet.
Ja, fill i vetëm udhën merr nga fshati
I urtë, i shëmtuar nga mjerimet.
Trastën në krahë, shkopin mban në dorë,
Shiu me breshër bie e ka dëborë.
Udhës mendon kur ishte si të tjerët:
Me bukë, me kasoll’ e dashuri
Dhe psherëtiu: Oh! S’paska për të mjerët
Në këtë botë vallë Perëndi?
Po ndjen në lukth një posi të prerët
Edhe hedh këmbët plaku me fuqi.
Torbën në krahë, shkopin mban në dorë.
Në një kasolle afër sheh një zjarr,
I ngrohet plakut shpirti si një varr,
Dhe drejt kasolles niset me të katra
Gëzohet edhe qesh edhe makar
Udhës kërcen e hidhet shatra-patra.
Trastën në krahë, shkopin mban në dorë,
Shiu me breshër bie e ka dëborë.
I valon gjaku plakut edhe shikon
Përpara gjithnjë duke çaluar.
Po te dera një djepe ç’e shikon.
I dridhen buzët; buzët duke ngashëryer,
Një gur atëhere këmbët i pengon
Edhe përmbys atje mbetet harruar.
Torbën me krahë, shkopin mban me dorë,
Shiu me breshër bie, e ka dëborë.

[Diabolis]

Pas tërmetit

S'duken më ar' e luadhe,
po balt' e vithisur,
dhe kasoll' e katundarit
shuar e gremisur.

Po në mes të asaj gremine
ujët rjeth e shkon,
edhe dielli papushuar
rrëmbat i lëshon.

Poshtë e thellë dheu i lashtë
vlagë ka në gji
edhe zemra e njeriut
zjarr e trimëri.

Do të bgjallet prapë jeta
duke lulëzuar
anembanë do përhapet
duke gurgulluar.

Përsëri do të shkëlqejnë
ara dhe bostane
do ja thotë këngës prapë
zemra kapedane.

Do të rrjedhë jeta-plakë
pa fund, pa kufi
dhe do ketë si kurorë
punë e dashuri.

[Diabolis]

Shtrëngata

Dëgjoni, dëgjoni,
Nga deti shikoni
Si shfryn e tërbohet,
Si vjen e zgjerohet
Në qiell, në dhe –
Kaluar mi re,
Të zeza si nata,
Shtrëngata.

Nga zalli po ngrihet
Si mal, e përzihet
Me breshër, me shi,
Një pluhur i zi.
Dhe rrotull në det,
Në fshat e qytet
Përhapet rrëmuja
Dhe kuja.

Kush pyet për djalin,
Për lopën a kalin
Një plakë qyqare
Kërkon një manare
Një nuse shikon,
Mos duket përgjon
Në detin e largë,
Një barkë.

Po qielli dhe deti,
Të dy si tërmeti,
Dhe shpesët i ndjek,
Dhe barkat përpjek,
Dhe pemët rrëzon,
Dhe arat shkreton,
Dhe bie mandata –
Shtrëngata.

[Diabolis]

Për mendimin tim Pas tërmetit dhe Shtrëngata janë derivate të Lypsit Plak. Lypsi plak është i vitit 1923, ato të mëvonshme (botuar 1945). Mbase për veshin tingëllojnë më ëmbël, por preferoj akademizmin e lypsit, dhe hedhjen e një tisi fshehtësie mbi ato që thuhen se sa uljen e shkrimit në nivel të tillë sa ta kuptojë kushdo.

Ky është tërmeti (Plaku):

I valon gjaku plakut edhe shikon
Përpara gjithnjë duke çaluar.
Po te dera një djepe ç’e shikon.
I dridhen buzët; buzët duke ngashëryer,
Një gur atëhere këmbët i pengon
Edhe përmbys atje mbetet harruar.

Pas tërmetit:

Do të ngjallet prapë jeta
duke lulëzuar
anembanë do përhapet
duke gurgulluar.

Shtrëngata:

Po qielli dhe deti,
Të dy si tërmeti,
Dhe shpesët i ndjek,
Dhe barkat përpjek,
Dhe pemët rrëzon,
Dhe arat shkreton,
Dhe bie mandata –
Shtrëngata.

[Diabolis]

Vetvrasja e një të dashurit

Hiqmu nga mendja, vajzë e shënjtëruar
Pse më për ty unë s’jam në këtë botë;
Si një trup i hidhur mbeta i harruar
Që fare s’vlen e drejta sot për sot.

Këtej-andej vete i shkretë duke mejtuar,
Djalërinë e bukur që qaj me lot...
Ajo nën e gjorë t’mos më kish krijuar
Në gojë s’do të kishnja kaq mallkim të plot.

Po ti vazhdo - të lutem – n’këtë jetë
Pemët të shijoç me një kënaqsi,
Dhe për mua të shkretin fare mos mejto.

Vetëm nga nj’herë, n’hidhërim, në do
Kësaj bote thueji se një djalosh i ri
Nga faq’ e dheut u çduk... po si ato retë...

Arbona

[Larsus]

E shkroi kete poezi me 1939 dhe e botoi ne gazeten
"Liria" ne Amerike ne vtin 1941.Deri ne vitin 1968 kjo poezi ishte ne
Antollogjine e Poezise Shqipe dhe pas ketij viti u hoq prej andej:

S'kam çiflik e s'kam pallate,
S'kam dyqan me kater kate,
Po e dua Shqiperine
Per nje stan ne trebeshine,
Per nje shkarp e per nje gur,
Per nje gardh e per nje mur,
Per kasollen mbi Selishte,
Per dy ara ne Zallishte,
Per nje lope e per nje gomar,
Per nje Balo,nje manar.
Une e dua Shqiperine
Si bari dhe si fshatar.

Une e dua Shqiperine,
Per terfilin mi lendine,
Per nje vaze gjeraqine,
Dhe per ujet qe buron
Nga nje shkem e gurgullon
Neper lista gjetheshume,
Edhe zbret perposh ne lume.
Une e dua Shqiperine
Per nje lule trendeline,
Per nje zok qe fluturon,
Per bilbilin qe kendon
Ne ato ferra ne ato hije
Kenge malli e dashurie,
Kenge shpirti te helmuare.
Une e dua Shqiperine
Si poet i dhemshuruare.

Une e dua Shqiperine
Qe nga Korca e Vranine,
Ku del bujku qe me nate
Me parmende dhe me shate,
Mbjell e korr me djell,me hene
Dhe s'ka buke per te ngrene,
Ku nallbani dhe samarxhiu
Mjeshtri,kallfa e kallajxhiu,
Krrusen dite e krrusen nate,
qe te hane buke thate,
Ku hamalli neper skela
Ngarkon hekur dhe varela,
Kembe zbathur,***** cjerre
Punon vetem per te tjere.

Une e dua Shqiperine
Qe nga Shkupi e Janine,
Ku nje popull derezi
Heq e vuan roberi
Po ka shpirtin luftetar.

Une e dua Shqiperine
Si shqiptar e bir shqiptar.

[Diabolis]

Vargu i fundit tek Si e dua Shqipërinë është "Si një revolucionar".
Më poshtë një përkthim i përkryer i Lames, i pahequr nga letërsia:

Kënga e Zgalemit

Mbi të thinjin shesh të detit era fryn dhe mblidhen retë. Midis reve edhe detit kryelartë shkon Zgalemi sie zezë vetëtimë.
Prek me krahë ai valët, si shigjetë ngjitet reve, dhe këlthet, dhe retë gjegjin gazin-klithmë të asaj shpese.
Në atë klithmë-et furtunë,
Zjarr e flakë zëmërimi dhe besimi në fitore gjegjin retë në atë klithmë.
Dridhen çafkat e rënkojnë, përmbi detin përpëliten; janë gati ato të struken nga ky tmerr në fund të detit.
Përpëliten, si dhe çafkat kredharakët e rënkojnë; nuk dinë ata të mjerët gëzim lufte, luftë jetet; i tmerron ata gjëmimi.
Ndër shkëmbinj mbulon i trëmbur trupn’ e majmë pinguini...
Ngrihet vetëm kryelartë, me guxim, lirisht Zgalemi mbi të thinjin det nga shkuma.
Gjithnjë më tepër ngryset, gjithnjë më poshtë zbresin përmbi detin retë e zeza dhe këndojnë e hidhen valët lart e drejt nga vjen rrufeja.
Bubullon. Rënkojnë valët: në atë shkumë zëmërimi po luftojnë ato me erën. Turma valësh rrëmben era, i mbërthen ajo me forcë, i përplas me vrull shkëmbinjve, duke bërë çika-çika ato masa prej zumrudi.
Po me klithmë shkon Zgalemi, si e zezë vetëtimë, si shigjetë i përpin retë, shkumën valësheq me krahë. Si demon, ai vërtitet, madhështor e kryelartë ky demon i zi rrebeshi; qesh e qan ai njëherësh...
Qesh me retë, qan prej gazit.
Në tërbimin e gjëmimit lodhje sheh e ndjen demoni; ka besim zogu i furtunës; retë-diellin dot s’e fshehin!
Era fryn me ulërimë...Bubullon e shkrep rrufeja...
Ndizen retë flakë e kaltër përmbi detin si greminë. Kap shigjeta vetëtimash dhe në gji i shuan deti. Si gjarpërinj të zjarrtë dridhen mu në det e zhduken thellë pasqyrimet e atyre vetëtimave shigjeta.
Ja furtuna! Vjen furtuna!
Kryelartë e trim Zgalemi shkon me vrull ndër vetëtima përmbi detin e tërbuar, që buçet me ulërimë, dhe këlthet-profet fitoreje;
-Sa më tepër e fuqishme le të ngrihet lart furtuna!

Maksim Gorki Vepra të zgjedhura 2, Tiranë 1985

[Brari]

Diabolis..

.. me duket se i ke ne "sirtaret" e tua disa nga poezite e Lame Kodres..
Ne se mundesh.. silli disa prej tyre ne kte teme ..qofte krijime origjinale qofte shqiperime nga klasiket qe ay i ka bere me aq mjeshteri.. dhe mundesisht dhe ndonje date ne lidhje me vepren e tije letrare..


Une gjeta "shtrëngaten" dhe "pas termetit" qe ti i kishe postuar diku e po i postoj ketu.. meqense jemi ne dimer dhe keto poezi pershtaten me kohen..
shiko po ma gjen nje "me prit fshati im.. a dicka e tille dhe nje me yjet si dhe Ancarin..

--



Lame Kodra





Shtrëngata


Dëgjoni, dëgjoni,
Nga deti shikoni
Si shfryn e tërbohet,
Si vjen e zgjerohet
Në qiell, në dhe –
Kaluar mi re,
Të zeza si nata,
Shtrëngata.


Nga zalli po ngrihet
Si mal, e përzihet
Me breshër, me shi,
Një pluhur i zi.
Dhe rrotull në det,
Në fshat e qytet
Përhapet rrëmuja
Dhe kuja.


Kush pyet për djalin,
Për lopën a kalin
Një plakë qyqare
Kërkon një manare
Një nuse shikon,
Mos duket përgjon
Në detin e largë,
Një barkë.


Po qielli dhe deti,
Të dy si tërmeti,
Dhe shpesët i ndjek,
Dhe barkat përpjek,
Dhe pemët rrëzon,
Dhe arat shkreton,
Dhe bie mandata –
Shtrëngata.






------




Pas tërmetit

S'duken më ar' e luadhe,
po balt' e vithisur,
dhe kasoll' e katundarit
shuar e gremisur.

Po në mes të asaj gremine
ujët rjeth e shkon,
edhe dielli papushuar
rrëmbat i lëshon.

Poshtë e thellë dheu i lashtë
vlagë ka në gji
edhe zemra e njeriut
zjarr e trimëri.

Do të bgjallet prapë jeta
duke lulëzuar
anembanë do përhapet
duke gurgulluar.

Përsëri do të shkëlqejnë
ara dhe bostane
do ja thotë këngës prapë
zemra kapedane.

Do të rrjedhë jeta-plakë
pa fund, pa kufi
dhe do ketë si kurorë
punë e dashuri.







...