Rruga e Arbrit, njė premtim i mbajtur
Orhan SAKIQI
Rruga e Arberit ka njė kuptim domethėnės. Ajo quhet e tillė, sepse kalon nė vend banimet e arbanasve (arbėrve) dhe qyteti i tyre Albanopolis. E kjo nuk ėshtė e rėndėsishme pėr shqiptarėt jo vetėm nga emri, por sepse lidh Tiranėn me Dibrėn me vetėm 74 km. nga 173 qė ėshtė sot, pra shkurton agėrsisht 100 km rrugė.
Ajo fillon me rrugėn e Dibrės qė nga qendra e Tiranės pėr tė vazhduar me rrugėn e Tufinės, pastaj nė tė majtė tė lumit tė Tiranės nė Zall-Dajt, nė Qafe-Murrizė.nė urėn e Vashės, nė Plan tė Bardhė, nė Qafė-Bull, Bulqizė, Ura e Qytetit, Zerqan, Ura e Cerenecit, Gjoricė, Dibėr e Madhe.
Rruga ėshtė edhe alternative e Korridorit tė tetė, sepse nga Dibra mund tė zbresėsh nė Gostivar dhe pastaj nė drejtim tė Shkupit, duke shkurtuar mė shumė se 90 km nga rruga ekzistuese..
Kjo ėndėrr shekullore e shqiptarėve ėshtė duke u kthyer nė realitet nga qeverisja e Partisė Demokratike. Ajo po vazhdon dhe do tė ndėrtohet me fondet e shtetit. Them ėndėrr shekullore, sepse rruga, pak a shume ku do tė kalojė ajo e projektuara, kalon nė gjurmėt e rrugės ku karvanat e matjaneve e dibranėve kanė lėvizur nė drejtim tė kryeqytetit nė vite. Mė e dukshme ishte kjo nė ndjekjet masive tė dibranėve nė vitet e parė tė shekullit tė kaluar kur mijėra prej tyre u shpėrngulėn me forcė dhe gjetėn mbėshtetje nė Tiranė e gjetiu nė Atdheun nėnė.
Po si ėshtė gjendja e ndėrtimit dhe projektimit sot nė tė gjithė gjatėsinė e rrugės: Duke u nisur nga qendra e Tiranės deri nė urėn e Brarit ėshtė 8 km rrugė ekzistuese. Pastaj Brar hyrja e tunelit Murrizė 17 km. Kėtu pėrfshihen 13 km tė rrugės ekzistuese qė shėrben pėr tė lidhur sot gjithė fshatrat e Komunės sė Bastarit. Vjen hyrja e tunelit deri Ura e Vashės 14 km. Kėto dy lote janė nė fazė tė avancuar projektimi nga kompani tė vendit. Sikurse shihet kėtu pėrfshihet tuneli rreth 3 km si edhe njė urė e 150 m. Pjesa Ura e Vashės deri dalja Bulqizė prej 13 km. ėshtė nė fazėn e tenderimit tė punimeve tė ndėrtimit. Pjesa e fundit dalja e Bulqizės-Ura e Cerenecit prej 17 km ėshtė drejt pėrfundimit tė punimeve tė ndėrtimit. Mbetet 4km. nė kufi pėr tė hyrė nė Dibėr tė Madhe. Sigurisht kėto 4km. do tė bėhen nga pala maqedonase.
Disa tė dhėna teknike pėr rrugėn: gjerėsia 11 m 2 x 3,5 m plus bankinat. Shpejtėsia e projektuar 80 km nė orė fushore dhe 60 pėr malore. Rruga sidomos pjesa e mesit kalon nė njė terren tė vėshtirė malor. Kėto shtohen duke marrė parasysh ndėrtimin e tunelit dhe urėn e lartė. Pra, pėr njė orė edhe pak je nga Tirana nė Dibėr.
Pa dyshim rruga do tė japė njė zhvillim ekonomik tė gjithė zonės ku kalon. Me qė e njoh mė mirė, unė po flas pėr Komunėn e Bastarit tė Tiranės, e cila pėrbėhet prej 10 fshatrash. Nė tė vėrtetė kanė qenė 12, por Zall-Mneri dhe Bulceshi janė mbytur nga liqeni i Buvillės.
Zall Bastari qendra e Komunės rrethohet si kurore me Mnerin e Sipėrm, Murrizin, Selita dhe nga perėndimi fshati piktoresk i Dajtit, i cili shquhet pėr njė pyll tė mbushur me gėshtenja. Njė zonė me tė vėrtetė e bukur edhe nga ana turistike sot ėshtė pjesėrisht me shtėpi boshe. Ana turistike plotėsohet me liqenin e Bovillės, e malin me gropa. Nga 8500 banorė sot kanė mbetur rreth 5000. Bastari sa afėr se sa larg kryeqytetit dhe kjo vetėm pėr mungesė tė njė infrastukture tė pėrshtatshme. Tė jesh vetėm 13 km. Zall-Dajti dhe 18 km. qendra e Komunės Bastar nga kryeqyteti dhe mos tė pėrfitosh nga njė pėrparėsi e tillė ėshtė njė absurditet qė ka vazhduar vite me radhė. Sė shpejti ata do tė lidhen jo me rrugė tė zakonshme, por me njė aks tė rėndėsishėm kombėtar dhe ndėrkombėtar. Kjo s'do t'i japė zonės njė zhvillim tė gjithėanshėm.
Ndėtimi i rrugės ėshtė njė premtim i hershėm i PD. Nė Qershor e vitit 1997 i propozova kryetarit tė P.D. Z.Berisha qė tė bėnte njė vizitė zonės, duke i kujtuar se sipas banorėve tė vjetėr nuk mbahet mend qė ndonjė drejtues shteti tė ketė ardhur nė zonė. A.Zogu ka kaluar andej nė vitin 1919, por kur ai nuk kishte ndonjė funksion shtetėror.
Berisha erdhi dhe nė pėrgjigje tė kėrkesės sė banorėve premtoi rrugėn, sigurisht jo nė kėto pėrmasa qė po zbatohet sot. Pėr arsye qė dihen pėr tetė vjet nuk mundi ta mbaj premtimin, i cili po realizohet tani. Sipas tė gjithė tė dhėnave qė rendita mė sipėr ky premtim do tė realizohet brenda mandatit tė dytė tė PD e mbase mė parė. Ky aks rrugor do tė shtohet ndėrtimeve tė shumta rrugore anė e mbarė vendit. Kjo tregon mbajtjen e premtimeve para zgjedhėsve nė 2005 dhe tė drejtėn pėr tė kėrkuar njė mandat tė dytė pėr tė pėrfunduar kėtė aks tashmė tė filluar si edhe tė tjerėt.
rd
Krijoni Kontakt