Ndasite veri-jug mes shqiptareve

[antikonformisti]

Pyetjet mbi Kombin Shqiptar më kanë ngjallur gjithmonë kuriozitet. Un vet jam nga veriu i Shqipërisë, më saktësisht nga veri-lindja. Njerëzit nga ana ime pjesa tjetër e
Shqipërisë i quan verior, geg ose malok. Në shumë biseda kur dëshirohet të cilësohet një njeri me veset e tija të këqija cilësohet si malok, pra shqiptar i veriut. Shpesh here kjo urejtje që ekziston ndaj veriut shtrihet ndaj çdo personi geg që punon në administratën publike të bëhet tabelë qitjeje nga pjesa tjetër. Faktor tjetër diferencimi është gjuha e folur, gegët flasin gegnisht ndërsa toskërishtja është bërë gjuha zyrtare. Për ta kuptuar sa ndryshon gegnishtja nga gjuha zyrtare (toskërishtja) mjafton me përmendur faktin se Gjergj Fishta është përkthyer nga gegnishtja në gjuhën zyrtare (toskërisht), për tu kuptuar.

Në diferencë nga grekët, serbët, bullgarët apo kroatët të cilët një nga mjetet e identifikimit kombëtar kanë fenë e njejtë që i bashkon dhe ka ndikuar në bashkimin e kombit klerikët e tyre, mungesa e një feje të njejtë mes shqiptarëve ka luajtur rolin e saj në unifikimin e kombit. Shqiptarët ndahen në myslyman dhe nëndarjen e tyre bektashi, katolik dhe ortodoksë. Katolikët janë geg ndërsa ortodoksët janë tosk.

Pjesa toske ka pasur gjithmonë probleme me identitetin shqiptar pasi është mahnitur gjithmonë nga grekët, mahnitje që vazhdon edhe sot me politikën e pensioneve dhe kartave të homogjenit. Toskët janë shoqëruar gjithashtu me një bindje komuniste të verbër si bashk ortodoksit e tyre sllav, ato shoqërohen gjithashtu me një urejtje të verbër për gegët.

Urejtje të tilla nuk ekzistojnë në Kosovë, krahinë gege, ku flitetet gegnisht dhe midis shqiptarëve katolik dhe myslyman nuk ka probleme. Këto pyetje rotullohen gjithmonë mbi kokën time. Edhe kur unë dua të jem largpamës, ia pa influencuar nga krahinat, vjen dikush që përmend fjalën malok dhe vizioni t’kuret nga larg-pamësija.

[Jack Watson]

Thjesht e shkurt: ekzistojnë ndarje Veri-Jug. Me përjashtime, po është e kot ta fshehim, pavarsisht që dikush prej patriotizmit mundohet ta mbulojë këtë fakt.

Së pari kjo ndarje vjen në rradhë të parë nga dialekti, veriu flet gegnisht e jugu flet toskërisht. Pas vendosjes së standartit gjuhësor i bazuar në toskërishte u rrit edhe më tej ky dallim, kush fliste letrarshe (aka toskërisht) ishte i 'hollë' ndërsa kush fliste veriorshe (geg) ishte i trash, malok. Që të flasim drejt Jugu ka qenë gjithmonë më i shkolluar se Veriu, kanë qenë më të shëtitur, kanë patur më shumë mundësi shkollimi. Po të bëj ndonjë listë mund të rezultojë se shumica e rilindasve ose të themi e figurave të spikatura në kulturë në shekullin e 19 e këtej kanë qenë përgjithësisht toskë (apo nga Jugu) . Ndërsa Veriu (përfshirë edhe Kosovën) megjithëse përbën shumicën e popullatës ka pasur vetëm një qendër që ka nxjerr apo kultivuar vazhdimisht figura, Shkodrën. Toskët (Ortodoksët po them kësaj rradhe) më shumë janë njohur për ushtrimin e zanateve ose profesioneve, ndërsa Veriorët janë njohur kryesisht për karakterin luftarak (pjesa dërrmuese e kryengritjeve janë zhvilluar në Veri, psh kryengritjet e Lidhjes së Prizrenit, kryengritjet e 1910-11-12 etj..). Nga pikëpamja fetare në Veri, katolikëve (përveçse luftëtar) u takon edhe pjesa më e madhe e intelektualëve, njerëzve eminentë në kulturë ndërsa myslimanët nuk janë njohur si prodhimtarë intelektualësh, janë marrë kryesisht me blegtori e bujqësi si dhe me luftë.Tashi duke qenë se Jugu ka qenë më i shkolluar se Veriu lind një 'rracizëm' e shprehur kryesisht me termin "malok". Rracizëm në thonjëza, jo në kuptimin thelbësor, sepse dihet që gegët janë më gjatosha se toskët.

Faktor tjetër është edhe regjimi i Enver Hoxhës. Duke qenë se anti komunistët kanë qenë masivisht nga Veriu, nga katolikët kryesisht, komunistët që ishin masivisht nga jugu shprehnin antipati ndaj veriorëve. Sa e sa intelektualë nga Veriu e klerikë katolikë u masakruan vetëm e vetëm se ishin anti komunistë... Sa për kureshtje 90% e personazhe negativ/disidentëve/armiqve të Partisë në filmat e epokës komuniste flisnin gegërisht.

Tjetër gjë, pjesa më e madhe e atyre që nuk i duan kosovarët ose që shprehin antipati ndaj tyre janë nga Jugu/tosk, sepse në veri kosovarët janë të padëshiruar saç janë shqiptarët e Shqipërisë të padëshiruar në Kosovë.

Po të marrim 'hollë' edhe partitë politike kryesore janë të ndarë në bazë të veri-jug. Më parë Ahmet Zogu mund të jetë parë si sundim i gegëve, Enver Hoxha si sundim i toskëve, ndërsa sot PD shihet si parti e Veriut dhe PS parti e Jugut (pasardhëse e PPSH-së). Veriu psh voton në shumicë PD, ndërsa jugu në shumicë PS-në, aty në mes vendoset fati i zgjedhjeve .

Gjithsesi, besoj se me kalimin e kohës, lëvizjes së popullsisë, rritjen e arsimimit, zgjerimin e medias do të ulen dallimet veri-jug.

[Kavir]

Ne pergjithesi analiza qe ben Watson, eshte e sakte, po jo plotesisht.
Po perpiqem ta "korrigjoj" aty ku mendoj une se eshte e arsyeshme:

Problemi Veri-Jug eshte sa i ekzagjeruar aq edhe i shfrytezuar. Nuk them qe nuk ekziston por thelbi i "problemit" nuk ka qene ASPAK gjeografik.
Puna eshte e thjeshte. Faktori i dialektizmave ka ndikuar per mos-marrjen vesh me mire mes shqiptareve por kjo nuk e ben faktor real "percares".
Faktori i pare une do thosha eshte Padituria.
Puna eshte se te dyja palet (po sidomos jugoret) meqe nuk kuptojne dialektin e tjetrit ja ngopin direkt "malok" ose "i trashe". Kesaj i shtohet edhe doza ironike qe Jugu i perdor shpesh (dhe ndonjehere pavend) kurse karakteri verior eshte shume me i drejtperdrejte dhe ironia i tingellon fyese.
Kjo u shmang:
1. Me unifikimn e gjuhes.
Shume eshte perfolur ai Kongeresi i Gjuhes ne 1972 por pikerisht dje po shihja nje emision pikerisht mbi kete kongres. Ishte nje gjuhetar, pjesemarres ne Kongres ai qe thoshte:
Kongresi i Vertete nuk u be ne Tirane, por ne Prishtine. Dmth ne nje konference a mbledhje gjuhetaresh nga gjithe trevat shqiptare i mbledhur me inisiativen e gjuhetareve te Kosoves.
Eshte akuzuar shume ai kongres se ka mbajtur "anen" e toskeve. Nuk jam specialist, por fakti qe ne kete Kongresi ka qene Mbareshqiptar nuk flet per kete teori.

2.Modernizmi. Sot ne Tirane, Prishtine, Tetove ka shqiptare nga pothuajse te gjithe trojet shqiptare. Per me teper interneti e ka bere kete shume me teper te kollajshme.
Pra tani cdo shqiptar qe i ka syte ne balle dhe jo ne vend tjeter, e kupton qe nuk ka"krahina te zgjuarish" dhe krahina "te trashesh".

Faktori tjeter qe e nxiti eshte Politika. Ne fakt per shkak te karakterit fisnor te kultures shqiptare, kryetaret e partive jane mbeshtetur shume tek Fisi dhe Flamuri (Bajraku).

Kurse ne kohen e PPSH-se eshte krejtesisht artificiale cdo lloj tentative per t`i veshur karakter krahinor.
Prifterinjte dhe intelektualet veriore u denuan sepse ishin anti-komuniste dhe jo sepse ishin veriore.
Marrim pak shokun Enver? Gruan nga Dibra. Pasardhesin nga Shkodra. Kryetari i Presidiumit te Kuvendit Popullor (Presidenti dmth) nga Dibra.
Po ata ministra dhe gjenerale qe u pushkatuan a nuk ishin nga jugu?
Pra kishte karakter teresisht politik dhe aspak krahinor.

Por ky "problem" eshte fryre artificialisht nga miqte veriore dhe jugore te shqiptareve.
Dhe termat "maloke" qe sot perdoren edhe nga vete verioret ne kuptimin "i trashe" eshte perdorur shpesh nga konfliktnxitesit per teprekur krenarine dhe sedren e burrit tek verioret.
Pa problem. Koha do i flake tej edhe dyshimin me te vogel ne kete pike.
NUK KA probleme reale Veri-Jug. Pjesa e shendoshe e ka kuptuar me kohe kete.

[Testim]

Në jetën e përditshme nuk kam has në racizëm të shqiptarëve të Shqipërisë ndaj shqiptarëve të Kosovës, sikurse nuk kam has në racizëm të toskëve kundrejt ne gegëve.

A sa i përket forumit, po çuditna, kah po dalin këta trima me baterija.

[Jack Watson]

Kesaj i shtohet edhe doza ironike qe Jugu i perdor shpesh (dhe ndonjehere pavend) kurse karakteri verior eshte shume me i drejtperdrejte dhe ironia i tingellon fyese.

Këtu ke të drejt.

Eshte akuzuar shume ai kongres se ka mbajtur "anen" e toskeve. Nuk jam specialist, por fakti qe ne kete Kongresi ka qene Mbareshqiptar nuk flet per kete teori.

Mbarëshqiptar mund të vihet edhe kot pa qenë mbarëshqiptar.

Standardi nisi të formëzohej menjëherë pas lufte, kur në pushtet erdhën komunistët, pjesa dërrmuese e të cilëve ishte nga Jugu. Po t'i kesh pa shkresat e kohës së Zogut të gjitha ishin të shkruar në gegnishte të lehtë, shkodranishte n'mos gaboj. Pas '45 nisën të shkruheshin në toskërisht nga ishte klika në pushtet dhe deri në çastin e kongresit 1972 toskërishtja ishte de facto standard gjuhësor. Do të çuditesha psh nëse në atë kongres do të vendoj standardi me bazë gegnishte e pastaj shkresat të nisnin të shkruheshin gegnisht sërish.

Kurse ne kohen e PPSH-se eshte krejtesisht artificiale cdo lloj tentative per t`i veshur karakter krahinor.

Biroja ka qenë e gjitha nga Jugu, gjeneralët e ushtrisë po ashtu. Po le ta lemë mënjanë këtë pikë.

Prifterinjte dhe intelektualet veriore u denuan sepse ishin anti-komuniste dhe jo sepse ishin veriore.

Dakort, por kjo krijon antipati, përderisa komunistët kryesisht vinin nga Jugu e antikomunistët kryesisht nga Veriu.

Marrim pak shokun Enver? Gruan nga Dibra. Pasardhesin nga Shkodra. Kryetari i Presidiumit te Kuvendit Popullor (Presidenti dmth) nga Dibra.

S'do me thënë gjë kjo. Çfarë qendrimi mbajti Enveri për Kosovën? Bile qëllimisht i u thonte kosovarë e jo shqiptarë, që t'i diferenconte, vetëm kur i leverdiste thonte "shqiptarët e Kosovës".

[Albo]

Shqipërisë i quan verior, geg ose malok. Në shumë biseda kur dëshirohet të cilësohet një njeri me veset e tija të këqija cilësohet si malok, pra shqiptar i veriut. Shpesh here kjo urejtje që ekziston ndaj veriut shtrihet ndaj çdo personi geg që punon në administratën publike të bëhet tabelë qitjeje nga pjesa tjetër.

Perkufizimi i fjales "malok" ne zhargonin shqiptar te toskeve nuk simbolizon rracizem apo urrejtje, simbolizon prapambetje dhe percmim per njerezit e prapambetur. Nga vete kuptimi i fjales "malok", njeri qe jeto ne mal, nenkupton qe dikush qe jeton mes maleve nuk ka patur mundesi qe te qyteterohet dhe te beje per vete kulturen e gjithanshme qe zhvillohet gjithmone prane qyteteve dhe metropoleve kryesore te vendit.

Shpesh here kjo urejtje që ekziston ndaj veriut shtrihet ndaj çdo personi geg që punon në administratën publike të bëhet tabelë qitjeje nga pjesa tjetër. Faktor tjetër diferencimi është gjuha e folur, gegët flasin gegnisht ndërsa toskërishtja është bërë gjuha zyrtare. Për ta kuptuar sa ndryshon gegnishtja nga gjuha zyrtare (toskërishtja) mjafton me përmendur faktin se Gjergj Fishta është përkthyer nga gegnishtja në gjuhën zyrtare (toskërisht), për tu kuptuar.

Shume njerez e shohin ngushte problemin, vendosin perballe dialektet me njeri-tjetrin dhe e shohin kete si nje dyluftim apo duel te dialekteve te dominim dhe mbijetese. Ne fakt, nuk jane as dialektet dhe as krahinat problemi. Zemra e problemit eshte fare e thjeshte: kontributi i toskeve ne levizjen kombetare ka qene shume here me i madh se kontributi i gegeve, dhe kjo nuk duhet pare si objekt superioriteti apo inferioriteti. Perkundrazi, arsyeja perse tosket dhane nje kontribut me te madh ne formimin e vetedijes kombetare mes shqiptare eshte fare e thjeshte: kish shume here me shume toske te arsimuar dhe integruar ne jeten e vendit, se sa gege. Pak rendesi kane shkaqet e ketij disniveli kulturor, ai ekziston eshte i mprehte edhe i dukshem edhe sot e kesaj dite.

Në diferencë nga grekët, serbët, bullgarët apo kroatët të cilët një nga mjetet e identifikimit kombëtar kanë fenë e njejtë që i bashkon dhe ka ndikuar në bashkimin e kombit klerikët e tyre, mungesa e një feje të njejtë mes shqiptarëve ka luajtur rolin e saj në unifikimin e kombit. Shqiptarët ndahen në myslyman dhe nëndarjen e tyre bektashi, katolik dhe ortodoksë. Katolikët janë geg ndërsa ortodoksët janë tosk

Transformimet shpirterore te ndodhura mes shqiptareve ne shekuj, kane lene koston e tyre fizike, mendore dhe shpirterore tek shqiptaret. Te krishteret mes shqiptareve, ata qe mbajten gjalle fene e te pareve te tyre ne shekuj, si orthodhokset edhe katoliket, ishin ata qe u vune ne krye te levizjes kombetare, ne ate levizje qe kish per qellim qe te zgjonte nga gjumi letargjik 5 shekullor shqiptaret e islamizuar qe e identifikonin tashme veten me kulturen e pushtuesit turk.

Nuk ka dyshim, qe mungesa e unitetit shpirteror, e ben shume te veshtire unitetin kombetar mes shqiptareve. Arsyeja eshte e thjeshte, shqiptaret e besimeve te ndryshme, pervec gjuhes shqipe dhe deshires per te mbijetuar e bere nje jete ne paqe e liri, nuk ndajne as te njejtin moral, as te njejtat virtyte, as nuk jane "nje popull nen Nje Zot" sic pretendojne gjithe popujt e tjere.

Kur vjen fjala tek feja, shqiptaret mund ti ndash sipas komuniteteve tradicionale fetare, por mund ti klasifikosh edhe ne dy grupe: a) ata qe u transformuan shpirterisht ne 500 vjetet e pushtimit turk b) ata qe ruajten fene e traditen e te pareve te tyre me vetemohim.

Pjesa toske ka pasur gjithmonë probleme me identitetin shqiptar pasi është mahnitur gjithmonë nga grekët, mahnitje që vazhdon edhe sot me politikën e pensioneve dhe kartave të homogjenit. Toskët janë shoqëruar gjithashtu me një bindje komuniste të verbër si bashk ortodoksit e tyre sllav, ato shoqërohen gjithashtu me një urejtje të verbër për gegët.

Te gjithe kokat e kombit shqiptar duke filluar nga vellezerit Frasheri e deri tek Ismail Bej Vlora e Theofan Noli, te gjithe kane dale nga bankat e shkolles greke. Per shume shqiptare driteshkurter sot, kjo mund ti etiketoje si "filogreke", pasi aq e njohin historine dhe aq kuptojne. Ne fakt, shkollimi ne gjuhen dhe shkollen greke i ndihmoi te gjithe keta shqiptare te medhenj qe a) te njihen me idete perparimtare dhe iluministe te kohes per liri dhe pavaresi nga Perandoria Otomane b) te njohin te verteten historike te te pareve te tyre, qe nuk mund ta benin dot brenda Perandorise Otomane c) te studionin dhe mesonin nga levizja kombetare e popujve fqinje, qe luftuan dhe e fituan pavaresine e tyre nga Perandoria Otomane 1 shekull para nesh.

Per ata qe kane studiuar me imtesi historine shqiptare e dine qe bashkejetesa shqiptaro-greke eshte mijera vjecare, bile vete identiteti epirot, identiteti i te pareve te Gjergj Kastriotit, eshte nje shkrirje e dy popujve, dy kulturave. Sot nacionalistet e vegjel shqiptare dhe greke zihen me njeri-tjetrin per te pervetesuar te drejten ekskluzive per te trasheguar dhe pervetesuar identitetin epirot, por e verteta eshte qe identiteti epirot eshte nje identitet i perbashket, as shqiptar dhe as grek, por edhe shqiptar edhe grek. Arvanitasit, camet orthodhokse dhe kultura e tyre jane deshmitaret e gjalle te kesaj te vertete historike.

Kur lexon shume gege ne tema te tilla, ata insistojne se "ne kemi ruajtur identitetin shqiptar e jo ju". Kete e bazojne ne dy argumenta foshnjore, qe nuk kane nevoje per koment fare: a) ne kemi bere nje jete te izoluar ne shoqeri patriarkale b) ne kemi luftuar me shume se ju per te mbrojtur kombin nga pushtuesit. Te dy "argumentat" jane te genjeshterta pasi geget mundohen te glorifikojne prapambetjen e tyre. Ate qe i ka izoluar nga pjesa tjeter e shoqerise shqiptare ata e shohin si nje objekt krenarie, kur ne fakt eshte nje objekt prapambetje. Ne zhvillimet kombetare mes shqiptareve, pengesa kryesore e unitetit gege toske ka qene pikerisht vetedija e ulet kombetare e gegeve. Ajo qe geget kane shume te larte eshte vetedija krahinore, identifikimi me fisin, klanin, bajrakun, kanunin e zones, nderin e tyre per te cilin jane gati edhe te vrasin e hyjne ne hasmeri. Kjo krenari e tepruar eshte ne fakt nje nga rrenjet e prapambetjes se tyre krahasimisht me pjesen tjeter te popullit shqiptar. Dhe kete dobesi te gegeve (qe ata vete e shohin si virtyt) e kane perdorur me mjeshteri si pushtuesit osmanllinj edhe pushtuesit sllave.

Nje tjeter mit qe e lexoj shpesh ne tema te tilla ne forum eshte miti qe tosket jane ata qe jane pasi i ndihmon Greqia. Kjo nuk ka se si te jete me larg nga e verteta. Ne keto 600 vjetet e fundit, shqiptaret myslimane kane patur "Bab Sulltanin" qe i mbronte, u jepte pushtet, prona dhe ofiqe ne oborrin e tij; shqiptaret katolike kane patur gjithmone mbrojtjen e protektorato-kultures venedikase, austro-hungareze, italiane, papatit. Kurse shqiptaret orthodhokse jo vetem qe kane qene jetime pa kurrfare mbrojtje, por kane jetuar si qytetare te deklasuar brenda Perandorise Otomane, gjithmone nen trysnine e pushtyesit per tu konvertuar ne myslimane, gjithmone nen trysnine e Papatit per t'u uniatizuar e bere katolike.

Urejtje të tilla nuk ekzistojnë në Kosovë, krahinë gege, ku flitetet gegnisht dhe midis shqiptarëve katolik dhe myslyman nuk ka probleme. Këto pyetje rotullohen gjithmonë mbi kokën time. Edhe kur unë dua të jem largpamës, ia pa influencuar nga krahinat, vjen dikush që përmend fjalën malok dhe vizioni t’kuret nga larg-pamësija.

Te duhet te lexosh me shume histori qe te njohesh nga afer ferkimet e shumta mes katolikeve dhe myslimaneve ne Kosove. Kisha Katolike disa prej atyre peshkopeve qe jane vrare nga shumica myslimane ne Kosove i njeh edhe si martire. Dhe ferkimet mes myslimaneve dhe katolikeve ne Kosove vazhdojne edhe sot e kesaj dite me debatet e zjarrta mbi "katedralet politike" qe po ndertohen tani ne Kosove.

E rendesishme eshte qe te mos tregohemi naive duke ndertuar ne mendjet tona realitete te paqena vetem e vetem se na bejne te ndihemi mire. Dhe akoma me e rendesishme se sa largpamesia eshte njohja e historise pasi ajo histori e shkuar na ndihmon jashte mase te kuptojme realitetin mes shqiptareve sot.

Albo

[flory80]

Shumë nga parafolsit e shohin problemin nga këndvështrime të ndryshme, dhe normalisht që e komentojnë atë në mënyra të ndryshme. Unë mendoj se "ndasitë" në qoftë se do ti konsideronim të tilla, e kanë zanafillën qysh në lashtësi dhe ne nuk mund ti injorojmë ato, duke qënë se qysh në perjudhën Ilire tëto krahina ishin të ndara në Principata të ndryshme kuptohet që dhe zhvillimi i tyre ekonomik, social, dhe kulturor ishte i ndryshëm. Pa dyshim që dhe gjuha në evoluimin e saj ishte e ndryshme. Por ajo që ne dimë me siguri, fillon me pushtimin Osman dhe me convertimin e fesë, ku pjesa që u konvertua në fenë Muslimane ishte me e përkëdhelur nga pushteti Osman, dhe nuk paguante të njëjtat detyrime me pjesën tjetër që nuk e ndërroi fenë. Dhe pjesa Jugore kishte një numër të konsiderueshëm të popullsisë së saj që nuk e ndërroi fenë, dhe për pasoj vuante penalizimet nga pushteti Osman. Në këtë moment, në shumë raste Jugorët ose Toskët i shihnin pjesën tjetër që ishin konvertuar në Musliman si agresorë dhe kjo ishte njëra nga shkaqet e ndasive.
Tjetra ishte dhe prapambetja kulturore që i pasoi të konvertuarit në Musliman si rrjedhoje e lidhjes shumë të ngushtë me Perandorinë Otomane, ndërsa pjesa tjetër e shikonin vehten më afër Europës së Krishterë dhe atë mernin si shëmbull civilizimi. Kjo ishte një tjetër ndasi që i karakterizoi këto dy pjesë të Kombit Shqiptar, dhe për ta ilustruar këtë unë do të sillja si shëmbull ndryshimin ndërmjet Katolikëve Shkodran dhe Muslimanëve Shkodran në shekullin e 19 (pa i ofenduar Muslimanët Shkodran por ky është një fakt) Katolikët ishin shumë herë më të shkolluar dhe më të civilizuar se Muslimanët.
Tani duke qënë se Toskët shihnin më tepër nga Europa se sa nga Stambolli solli dhe shkollimin e tyre me standartet e Europës së asaj kohe, ku identiteti Kombëtar ishte një gjë e njohur në Europë, ndërsa ndërmjet Muslimanëve të Perandorisë Osmane kombësia ishte dytësore përballë fesë. Si rrjedhoje gjatë Rilindjes Kombëtare u krijua dhe hendeku i formimit intelektual, ku Gegët shquheshin si luftëtarë por dhe figurat intelektuale ishin të pakëta, krahasuar me Toskët. Mua nuk më pëlqen ti evidentoj këto gjëra, por për hir të së vërtetës këto janë fakte. Më pas një tjetër moment i rëndësishëm në Histori ishte dhe ardhja në pushtet e Ahmet Zogut dhe administrata ishte në më të shumtën e rasteve e përbërë nga Gegët, dhe po ashtu dhe gjuha zyrtare e përdorur ishte po ashtu Gegërishta. Jack Watson e përmendi pak më sipër, por kjo ishte përsëri një farë vetoje që Ahmet Zogu vendosi në këtë rast, pasi dihet që përpara tij ishin qeverritë kalimtare që pasuan atë të Ismail Qemalit dhe shkresat nuk shkruheshin në Gegërisht por në Toskërisht.
Pra, Toskërishta si gjuhë zyrtare nuk u vendos në 1972 por ishte pak a shumë një rrjedhë kronologjike e ngjarjeve që pasuan njëra tjetrën.
Dihet pastaj që me ardhjen e Enver Hoxhës në pushtet influenca e Toskëve ishte më e madhe.
Diçka që unë dua ta theksoj këtu është fakti që Standartizimi i gjuhës Shqipe, ndikoi në Unifikimin e Shqiptarëve dhe jo në përçarjen dhe ndarjen e tyre.
Duke ndjekur festimet e 1 vjetorit të Pavarsisë së Kosovës nga televizionet e Kosovës dhe të Shqipërisë ishin intervistuar shumë fëmijë, dhe përveç kënaqësisë për ta parë Kosovën të konsolidoj shtetin e saj të pavarur, gjëja tjetër që ma bëri zemrën të rrihte fort ishte fakti që këta fëmijë të vegjël e flisnim Gjuhën Standarte Shqipe më mirë se fëmijët e rritur në Tiranë.
Unë kam patur kontakt të vazhdueshëm me Shqiptarët e Kosovës dhe të Maqedonisë qysh në vitin 1994 dhe tani e deklaroj me krenari se ndasitë ndërmjet tyre dhe nesh kanë ardhur drej zhdukjes. Dhe merita për këtë i takon pikërisht Gjuhës së Standartizuar Shqipe që i ka lejuar Shqiptarët kudo jetojnë të lexojnë të njëjtën Histori, të shkruajn dhe të lexojnë të njëjtën gjuhë, të shohin dhe kuptojnë njësoj të njëjtat kanale televizive.
Kuptohet që dallime ka por, ato tani janë thjesht çështje socjale, mundësi ekonomike të gjithë secilit për tu arsimuar. Përveç kësaj unë mendoj se nuk ka absolutisht disnivele ndërmjet Shqiptarëve nga cilado krahinë e Shqipërisë

[Edvin83]

Që të flasim drejt Jugu ka qenë gjithmonë më i shkolluar se Veriu, kanë qenë më të shëtitur, kanë patur më shumë mundësi shkollimi. Po të bëj ndonjë listë mund të rezultojë se shumica e rilindasve ose të themi e figurave të spikatura në kulturë në shekullin e 19 e këtej kanë qenë përgjithësisht toskë (apo nga Jugu) . Ndërsa Veriu (përfshirë edhe Kosovën) megjithëse përbën shumicën e popullatës ka pasur vetëm një qendër që ka nxjerr apo kultivuar vazhdimisht figura, Shkodrën. Toskët (Ortodoksët po them kësaj rradhe) më shumë janë njohur për ushtrimin e zanateve ose profesioneve, ndërsa Veriorët janë njohur kryesisht për karakterin luftarak (pjesa dërrmuese e kryengritjeve janë zhvilluar në Veri, psh kryengritjet e Lidhjes së Prizrenit, kryengritjet e 1910-11-12 etj..). Nga pikëpamja fetare në Veri, katolikëve (përveçse luftëtar) u takon edhe pjesa më e madhe e intelektualëve, njerëzve eminentë në kulturë ndërsa myslimanët nuk janë njohur si prodhimtarë intelektualësh, janë marrë kryesisht me blegtori e bujqësi si dhe me luftë.Tashi duke qenë se Jugu ka qenë më i shkolluar se Veriu lind një 'rracizëm' e shprehur kryesisht me termin "malok". Rracizëm në thonjëza, jo në kuptimin thelbësor, sepse dihet që gegët janë më gjatosha se toskët.
.

Ideja se jugu ka qene gjithmone me i shkolluar apo edukuar, se jugu ka qene burimi i shkrimeve, veprave dhe gjuhes shqipe eshte nje mit shume i perhapur aq sa shumica e besojne dhe nuk u hedhin nje sy burimeve te vjetra historike,

Ne te vertete, libri i parë në gjuhën shqipe i gjetur deri më sot është Meshari i Gjon Buzukut i shkruar nga data 20 mars 1554 deri më 5 janar 1555 ne Gjakove. Vetëm disa të dhëna të shkruara shkurt janë ruajtur nga shekulli i 15-të. E para ishte një formulë pagëzimi e vitit 1462, e gjetur ne Durres.
Me pas kemi me rradhe Pjetër Budi (1566-1622) - prift, shkrimtar shqiptar nga Mati, Frang Bardhi (1606 - 1643) ipeshkvi, shkrimtar, leksikograf, folklorist dhe entnograf shqiptar nga Kallmeti, Pjetër Bogdani (rreth 1625 Lindi në Gur i Hasit afer Kukësit - 1689 vdiq në Prishtinë) - prift, ipeshkëv, kryeipeshkëv, teolog dhe filozof shqiptar nga Hasi (Krahinë e lashtë), që shtrihet në Shqipëri dhe Kosovë. Keni Marin Barletin, nga SHkodra (veri) i cili shkroi romani mbi Skenderbeun, keni Pashko Vasen, Ndre Mjeden, Ernest Koliqin, Gjergj Fishten, Martin Camaj, keni Dramen e pare shqiptare nga Kolë Jakovës “Halili dhe Hajria” (keta te fundit jane te gjithe te shekullit 19-20)

Prandaj, sic e shihni, miti se vetem ne jug disa munden te shkolloheshin e te shkruanin eshte paksa fallsitet.

[flory80]

Ideja se jugu ka qene gjithmone me i shkolluar apo edukuar, se jugu ka qene burimi i shkrimeve, veprave dhe gjuhes shqipe eshte nje mit shume i perhapur aq sa shumica e besojne dhe nuk u hedhin nje sy burimeve te vjetra historike,

Ne te vertete, libri i parë në gjuhën shqipe i gjetur deri më sot është Meshari i Gjon Buzukut i shkruar nga data 20 mars 1554 deri më 5 janar 1555 ne Gjakove. Vetëm disa të dhëna të shkruara shkurt janë ruajtur nga shekulli i 15-të. E para ishte një formulë pagëzimi e vitit 1462, e gjetur ne Durres.
Me pas kemi me rradhe Pjetër Budi (1566-1622) - prift, shkrimtar shqiptar nga Mati, Frang Bardhi (1606 - 1643) ipeshkvi, shkrimtar, leksikograf, folklorist dhe entnograf shqiptar nga Kallmeti, Pjetër Bogdani (rreth 1625 Lindi në Gur i Hasit afer Kukësit - 1689 vdiq në Prishtinë) - prift, ipeshkëv, kryeipeshkëv, teolog dhe filozof shqiptar nga Hasi (Krahinë e lashtë), që shtrihet në Shqipëri dhe Kosovë. Keni Marin Barletin, nga SHkodra (veri) i cili shkroi romani mbi Skenderbeun, keni Pashko Vasen, Ndre Mjeden, Ernest Koliqin, Gjergj Fishten, Martin Camaj, keni Dramen e pare shqiptare nga Kolë Jakovës “Halili dhe Hajria” (keta te fundit jane te gjithe te shekullit 19-20)

Prandaj, sic e shihni, miti se vetem ne jug disa munden te shkolloheshin e te shkruanin eshte paksa fallsitet.

Edvin83
Ju po flisni me tifozllëk tani dhe nuk po i lexoni parafolsit!
Edhe Jack Watson e ka përmendur, prandaj unë po të pyes ty personalisht me një pyetje direkte:
Sa nga këta emra që ke përmendur ti janë të besimit Musliman?????
Dhe cilët janë?
Me fjalë të tjera, ndasia e madhe e shkollimit erdhi si pasojë e ndarjes fetare!

[Enii]

nje korigjim i vockel .
ndarjet jo ndasite ..