Ne kete Teme mund te jeni ne rrjedha me shume shkrime te autoreve te ndryshem qe shkruajn per Islamin dhe qeshtjeve qe i perkasin Islamit.
Shkrimet ne vazhdim>>>
Ne kete Teme mund te jeni ne rrjedha me shume shkrime te autoreve te ndryshem qe shkruajn per Islamin dhe qeshtjeve qe i perkasin Islamit.
Shkrimet ne vazhdim>>>
"Idea ėshtė Kėshilltari mė i mirė i Veprės"
Osmanlinjtė e rinj
Ajni SINANI / Prizren
Me ardhjen nė pushtet tė Partisė sė Drejtėsisė dhe tė Zhvillimit (AKP) tė Rexhep Tajip Erdoganit mė 2002, zhvillimi i gjithmbarshėm ekonomik nė Turqi mori hov. Ajo tash ka njė zhvillim ndėr mė tė shpejtėt nė botė. Nė Turqi, nga dita nė ditė po shtohet kampi i besimtarėve kundrejt shekullaristėve. Kjo bie nė sy me rastin e zgjedhjeve. AKP nė votimin e vitit 2007 doli edhe mė e fuqishme pėrballė rivalėve tė saj politikė.
Ajo ėshtė vlerėsuar nga vendet perėndimore si njė parti pro-islame e moderuar, qė si prioritet ka reformat nė ekonomi, zhvillimin e vendit, zhvillimin e turizmit, luftimin e korrupsionit, ruajtjen e traditės kulturore dhe fetare dhe kultivimin e vlerave tė moralitetit, madje edhe nė politikė. Pretendimet e saj nuk janė tė formojė njė qeveri 'rigjide' islame, por njė qeveri ku do tė bėhej njė lidhje mes politikės dhe fesė nė funksion tė zbatimit tė njė modeli islam turk shekullarist, ku do tė bashkėjetonin islami dhe shekullarizmi. Kjo pėr shkak tė natyrės laike tė Turqisė kemaliste dhe kundėrshtimit tė ushtrisė si pararojė e kushtetutės laiciste kemaliste. Madje, ushtria turke disa herė ka kėrcėnuar se do tė ndėrhyjė me puē ushtarak dhe se nuk do tė lejojė kurrfarė ndryshimesh nė dėm tė kemalizmit.
Prandaj, AKP nga vendet jomuslimane ėshtė parė si njė parti, pėrvoja e sė cilės do tė mund tė aplikohej edhe nė vende tė tjera tė botės arabe dhe islame. SHBA ka preferuar qė modeli i qeverisjes sė saj tė merret si shembull edhe nga lėvizjet e tjera islame nė botė.
Orientimi drejt modelit osmanli
Pas zgjedhjeve tė fundit, nė funksion tė sendėrtimit tė platformės sė saj politike, AKP ka filluar njė transformim gradual tė politikės sė brendshme, ku mund tė veēojmė qėndrimin e qeverisė nė lidhje me mbulesėn islame, si dhe njė hapje nė politikėn e jashtme dhe pėrqendrimin e saj nė Lindjen e Mesme, gjė qė ka filluar tė qartėsohet me qėndrimin ndaj sulmit nė Gazė.
Analistė dhe vėzhgues tė shumtė vlerėsojnė se tendencat e orientimit tė Turqisė drejt ushtrimit tė njė islami praktik turk, qė do tė ishte njė lloj i rikthimit tė modelit osman, u shfaqėn nė mėnyrė tė qartė kur Tajib Erdogan pėrmendi termin "osmanlinj" gjatė sulmit tė Izraelit mbi Gazėn. Ai duke i kujtuar ēifutėve se ishte Perandoria Osmane ajo qė i mbrojti ata pas rėnies sė sundimit arab nė Spanjė, tha se unė jam lider i shtetit qė ėshtė pasardhės i saj. Me kėtė deklaratė, Tajib Erdogan u bė udhėheqėsi i parė turk qė nga rėnia e Hilafetit Islam (Perandoria Osmane) qė krenohet me kėtė perandori.
Duke iu referuar Pernadorisė Osmane, vlerėsohet se Tajib Erdogan dėshiron tė shkruajė njė orientim tė ri politik pėr vendin e vet duke e lidhur tė sotmen e Turqisė me rrėnjėt e traditės osmane dhe tė kthejė lavdinė e mėhershme tė saj. Me qindra e mijėra njerėz qė dolėn dhe e pritėn Erdoganin pas braktisjes sė Davosit dhe kthimit tė tij nė Stamboll me parullat dhe brohoritjet e tyre, lajmėruan pėr kėtė orientim tė ri tė ngjalljes sė trashėgimisė sė Perandorisė Osmane.
Prandaj, publicistė tė shumtė nė Turqi dhe nė botėn islame Tajib Erdoganin kanė filluar ta quajnė lideri i "osmanlinjėve tė rinj", lider i "neo-otomanėve" dhe pasardhės i sulltan Abdul Hamidit.
Veprimi i Erdoganit ėshtė mirėpritur anekėnd botės islame
Pas njė heshtje tė gjatė tė Qeverisė Turke, ka kohė qė njerėzit nė Turqi nuk kanė pėrjetuar njė gėzim tė tillė, sikurse ndodhi me rastin e braktisjes sė forumit tė Davosit nga ana e Erdoganit. Masa e flakėruar nga gėzimi, pas mesnate, doli nė numėr shumė tė madh pėr ta pritur atė, derisa po kthehej nė Stamboll. Erdogani u prit nga populli si njė hero i vėrtetė, si njė sulltan dhe njė lider i ri i botės.
Me tė arritur nė Stamboll ai mbajti njė konferencė pėr shtyp dhe pėrshėndeti njerėzit qė e kishin pritur me orė tė tėra duke iu drejtuar me kėto fjalė: "Tė nderuar vėllezėr dhe motra, e njoh mirė atė ndjenjė fisnike qė iu ka sjellė kėtu nė kėtė kohė. Unė veprova nė emėr tė gjithė juve, qė tė ruaja nderin njerėzor".
Pas namazit tė xhumasė nė Gazė, me qindra mijėra njerėz dolėn nė rrugė qė tė shprehin mirėnjohjen e tyre ndaj veprimit burrėror tė Tajib Erdoganit. Kohėve tė fundit, palestinezėt kanė filluar t'i emėrojnė fėmijėt e tyre mė emrin Turqi dhe dy fėmijė i kanė emėruar me emrin Tajib Erdogan.
Reagimet e Erdoganit, pėr krimet e bėra nė Gazė nga forcat izraelite, janė mirėpritur anekėnd botės islame. Mediat nė botėn islame vlerėsojnė se Tajib Erdogani ėshtė burrėshtetasi qė ka turpėruar krimet e Izraelit dhe ka bėrė tė dėshtojnė pėrpjekjet e bėra nga industria e propagandės sioniste pėr t'i mbuluar krimet e sulmit mbi Gaza.
Pėr herė tė parė qė nga rėnia e Perandorisė Osmane, Turqia po pritet me kaq entuziazėm nga bota arabe. Muslimanėt kanė filluar ta quajnė Erdoganin kryeministėr tė botės islame. Pėr tė thuren vjersha dhe kėndohen kėngė. Vlerėsohet si udhėheqėsi i vetėm qė pati guximin dhe e tha tė drejtėn nė prani tė tė gjithėve.
Analisti i njohur egjiptian Muhammed Hejkel, duke pėrshėndetur qasjen e Turqisė nė ēėshtjet e Lindjes sė Mesme, u shpreh duke thėnė "i dėshiroj njė mijė herė mirėseardhje Turqisė dhe kthimit tė saj nga bota arabe dhe islame". Njė politikan irakian, para ca ditėsh, nė njė emision televiziv tha se arabėt duhet t'i kėrkojnė falje Turqisė, ngaqė gjatė Luftės sė Parė Botėrore luftuan pėrkrah britanikėve kundėr Perandorisė Osmane.
Kthimi i Turqisė nga bota arabe dhe islame, si rezultat i largpamėsisė sė Tajib Erdoganit, Abdullah Gylit dhe politologut tė madh Ahmed Davutogllu ka ngjallur shpresat tek muslimanėt se, mė nė fund, disa gjėra nė tė ardhmen do tė ndryshojnė pozitivisht.
"Idea ėshtė Kėshilltari mė i mirė i Veprės"
Ndėrtimi i Miteve
Mr. Bashkim ALIU / Tetovė
Njė prej problemeve mė tė mėdha me tė cilat ėshtė ballafaquar njeriu dhe shoqėritė njerėzore gjatė historisė, si dhe njė nga fenomenet qė mė sė shumti i kanė dėmtuar njerėzit dhe bashkėsitė njerėzore, e qė kanė shėrbyer si paravan e justifikim i fortė pėr realizimin e planeve tė caktuara destruktive, ka qenė dhe vazhdon tė jetė ndėrtimi i miteve.
Me kėtė aludojmė nė atė se sa herė ėshtė dashur qė tė mbulohen dėshtimet gjatė historisė, ėshtė krijuar njė iks mit nga shtresa sunduese dhe pastaj kjo i ėshtė imponuar masės sė gjerė dhe ēdo herė ėshtė thirrur nė kėtė mit pėr ta ndėrruar rrjedhėn e sendeve dhe pėr ta bindur masėn se nuk ėshtė ashtu si qė mendojnė ata.
Kėshtu, apetitet kolonialiste ekstremiste tė disa qarqeve tė caktuara nė botė, nė fillim tė kėtij mileniumi, u kamufluan me luftėn globale kundėr terrorizmit, i cili i rrezikon njerėzit e lirė dhe demokracinė e cila ėshtė kultivuar me gjithė atė mund tė pa pėrshkueshėm gjatė historisė, normalisht sipas tyre.
Me kėtė parullė, u shkelėn tė drejtat e popujve, u rrėnuan tė arriturat e tjerėve, iu rrėmbye liria dhe e drejta pėr tė vendosur vetė pėr fatin e vet, u nėpėrkėmb dinjiteti i njeriut, u ushtrua gėnjeshtra si politikė globale, u nėnēmuan shoqėri tė tėra duke u cilėsuar si tė padijshme dhe jo tė gatshme tė ecin nė hap me kohėn e tė akomodohen me frymėn qė dikton shekulli i lirisė dhe demokracisė.
Akomodim me klimėn e krijuar nė kėtė milenium dhe avancim e kultivim i vlerave tė lirisė sė njeriut dhe demokracisė, ėshtė tė respektohet vullneti i popujve dhe mos tė rrėmbehet liria e tyre, mos tė thahet nė buzė buzėqeshja e fėmijėve tė tyre dhe mos tė shndėrrohen vendet nė protektorate nė shekullin e lirisė dhe demokracisė.
Por, miti i lirisė dhe demokracisė rrėnohet kur bėhet fjalė pėr vendet dhe popujt e fortė me kulturė, histori, civilizim dhe vlera e ideale tė larta tė cilėt aderojnė integrimin nė sistemin e vlerave reale dhe kultivimin e sistemit qė buron nga bindjet dhe vetėdija e tyre, e jo tė imponuar nga jashtė dhe tė prezantuar si i vetėm valit pėr tė udhėhequr popuj.
Ēdo kund trumbetohet pėr lirinė e mendimit dhe demokratizimin e shoqėrive, por jo edhe nė shoqėritė tė cilat nuk do tė luajnė sipas tupanėve tė tjerėve, por do ta ndėrtojnė strategjinė e tyre autoktone pėr konkurrim me tjerėt nė erėn e globalizimit.
Miti i terrorizmit dhe Bin Ladenit:
Miti i terrorizmit dhe Bin Ladenit ėshtė njė shembull i keq tipik se si u kamufluan apetitet kolonialiste me beckground ideologjik tė qarqeve tė caktuara.
Pėr ti ikur ballafaqimit me realitetin, gjegjėsisht politikėn jo reale nė lindjen Islame dhe mė saktė nė konfliktin Sionist-Palestinez, bashkėpunimin me qeveritė tė cilat e kanė mbyllur nė pranga tė ēelikta vullnetin e popujve dhe fjalėn e lirė, e kanė vėnė nėn thundėr demokracinė dhe demokratizimin e shoqėrive, shkeljen e tė drejtave tė njerėzve dhe politikėn e arshinėve tė dyfishta nė shumė segmente, u krijua miti i terrorizmit global dhe Bin Ladenit si protagonist mė i theksuar i tij, qė tė shėrbejnė si sedativ pėr masėn sa herė qė parashtrojnė pyetje problematike pėr ata qė nuk janė tė gatshėm tė ofrojnė pėrgjigje adekuate pėr gabimet dhe lėshimet e politikės sė tyre, e cila u krijoi armiq mė shumė se kurdoherė, dhe nė tė njėjtėn kohė pseudo miq tė cilėt i lakmojnė fondet e tyre, por jo edhe ata si njerėz.
Problem i botės nuk ėshtė Bin Ladeni, sepse ai nuk mund tė bėn kurrgjė nga kodrat dhe shpellat e Afganistanit me njė kallash nė kohėn e satelitėve dhe anijeve kozmike, edhe pse aq tepėr ėshtė fryrė ēėshtja e tij, por problem real i botės ėshtė politika e arshinėve tė dyfishta, rrėmbimi i lirisė sė tjetrit, mbėshtetja e diktatorėve tė dėgjueshėm dhe lufta pėr shtypjen e lėvizjeve me strategji tė qartė pėr tu ri kthyer bajraktar e jo argat nė arenėn botėrore.
Analizat e mirėfillta tė ēojnė nė pėrfundim se miti i Bin Ladenit u krijua qė tė lehen nė hije ato forca progresive nė botėn Islame qė ofrojnė njė platformė tė qartė veprimi, platformė qė ofron ēlirimin e shoqėrive Islame nga despotizmi, monizmi politik, prangat e injorancės dhe dekadencės, dhe nė tė njėjtėn kohė marrėdhėnie reale me palėt tjera nė arenėn ndėrkombėtare.
Duke u thirrur nė domosdoshmėrinė e luftimit tė terrorizmit dhe fuqive tė errėta, si qė preferojnė tė shprehen qarqet e tilla, ata tentojnė t'i grushtojnė tė gjitha lėvizjet Islame nė botė, nė rend tė parė ato progresive mesatare tė cilat nuk besojnė nė dhunėn si metodė pėr zgjedhjen e problemeve, por besojnė nė rrugėn paqėsore, kutit e votimit, vullnetin real tė popullit dhe lirinė e mendimit si metodė tė shėndoshė pėr arritjen e qėllimeve dhe objektivave tė veta.
Nisur nga kjo, mendoj se ėshtė e domosdoshme qė mos tė shndėrrohet Bin Ladeni nė simbol numėr njė tė Islamit, ashtu qė pastaj pėrmes tij dhe luftimit tė terrorizmit, tė luftohet i gjithė Islami dhe forcat progresive Islame.
Miti i Ez-Zerkavit:
Mendoj se nuk ka nevojė ta pėrsėrisim si refren i mėrzitshėm se ēka ngjau me Irakun, kjo ėshtė e njohur pėr tė gjithė, sepse qė nga momenti i ripushtimit tė Bagdadit e deri sot, Iraku ėshtė nė ballinė tė ngjarjeve botėrore, falė kaosit qė mbretėron atje dhe pa aftėsisė apo jo gatishmėrisė sė palėve pėrkatėse qė tė vend rend dhe sistem nė kėtė vend tė trazuar.
Me qėllim qė tė ikin nga ballafaqimi me realitetin irakian, problemet dhe hallet e popullatės, vullnetin dhe aspiratat e tyre reale dhe paaftėsinė e forcave administruese aktuale, ata e ndėrtuan mitin e Ez-Zerkavit, i cili pos se pėrmes deklaratave nė web-faqe tė ndryshme tė internetit, nuk njihet nga tjerėt, gjegjėsisht nga banorėt e Feluxhes.
Nė emėr tė Ez-Zerkavit, u luftua me metodat mė tė ashpra dhe arsenalin mė tė madh ushtarak pa dėgjueshmėria e banorėve tė Feluxhes ndaj forcave okupatore, nuk u pėrfill vullneti dhe kėrkesat e tyre, por u dergj shumė gjak, e me kėtė Feluxheja paraqet njė nga kapitujt mė tė dhimbshėm tė tragjedisė mė tė re Irakiane. Nė emėr tė mitit tė Ez-Zerkavit, u rrėnua qyteti, u vranė mijėra civil, u bllokuan spitale, u maltretuan qytetarė etj.
Nė Feluxhe nuk ishte Ez-Zerkavi, por atje u luftua me vullnetin e popullatės vendase, atje u ballafaquan dy objektiva: ajo vendase pėr ēlirim dhe ajo e huaj pėr kolonizim.
Ėshtė mė se e vėrtetė dhe e ditur pėr botėn se hija e Ez-Zerkavit nuk mund ta mbulojė vullnetin e popullatės irakiane pėr dėbimin e okupatorėve dhe mospranimin e tyre tė figurave servile tė sjellura nė Irak nga zyrat e shėrbimeve tė huaja sekrete qė pastaj tė prezentohen si shpėtues tė Irakut dhe dashamirė tė popullatės Irakiane.
Forcat okupatore dhe servisat e tyre arabfolės, duhet t'i lėnė anash kėto mite tė rrejshme, mos mendojnė tė krijojnė tjerė, por duhet ta kuptojnė seriozisht mesazhin e popullatės irakiane, tė largohen nga kanė ardhur dhe ti lėnė tė lirė ata tė vendosin vetė pėr fatin e tyre. Ata, nė Irak nuk ballafaqohen me asnjifar Ez-Zerkavi, por ballafaqohen me jo gatishmėrinė e popullatės Irakiane me kulturė e civilizim mijėra vjeēar qė tė nėnshtrohen para makinerisė okupatore dhe satelitėve tė tyre. Ja, Ez-Zerkavi shkoi, ndėrkaq tragjedia e Irakut nuk mbaroi.
Zgjedhjet e Irakut:
Miti tjetėr i cili po ashtu u ndėrtua me qėllim qė t'i iket ballafaqimit me realitetin e hidhur nė Irak, janė zgjedhjet e cunguara dhe konfuze tė cilat i realizojnė kohė pas kohe nė Irak.
Nga pa aftėsia pėr tė dhėnė pėrgjigje nė pyetjet e dėshtimit tė veprimtarisė sė tyre nė Irak, forcat okupatore dhe administrata e emėruar e tyre, e ndėrtuan mitin e zgjidhjeve duke i paraqitur zgjedhjet si pengesė kryesore pėr mos stabilizimin e Irakut dhe faktorė kryesor qė do tė sjellin stabilitet, qetėsi dhe prosperitet nė Irak.
Mirėpo, ēdo analist, bile edhe i rastėsishėm i realitetit irakian, e ka tė qartė se zgjedhjet nuk janė shkak, por rezultat i njė realiteti tė krijuar, gjegjėsisht zgjedhjet nuk mund tė jenė shkak i stabilitetit, por rezultat i stabilitetit nė Irak. Me fjalė tjera, zgjedhje reale do tė ketė kur do tė krijohen kushte pėr to, apo kur do tė mbretėrojė nė Irak qetėsia dhe stabiliteti.
Zgjedhjet tė cilat janė zhvilluar deri tash, u prenė sipas masės sė caktuar nga protektorati, ndėrkaq nga ana tjetėr, nxorėn nė skenė njerėzit tė cilėt nuk duan Irak unik, por Irak tė ndarė nė bazė tė pėrkatėsisė sė sektit apo nacionalitetit. Nėse mund tė konsiderohen ndonjė e arritur kėto tė ashtuquajtura zgjedhje nė Irak, ato mund tė konsiderohen e arritur vetėm nė kuptim tė thellimit tė ndasive fraksionale nė Irak.
Merita tė veēanta nė gjithė kėtė ka kleriku shiit Ali Es-Sistani tė cilit nuk i shpėtoi gjoja njėherė ta dėnojė shkeljen e rėndė tė prestigjit tė njeriut nė Irak nga ana e okupatorit, dhe ja tash nė kėto tė ashtuquajtura zgjedhje demokratike, u vu nė ballė tė ndarjes sė Irakianėve nė bazė tė sekteve duke e sajuar listė e pėrbashkėt tė kandidatėve shiit, ku nuk pėrfshiu vetėm ata tė krahut religjioz, po pėr ēudi bashkėpunoi edhe me laikėt si Ahmet Ēelebi, vetėm pse kanė prejardhje shiite.
Sido qė tė jetė, ditėt janė shtatzėna me ngjarje tė ndryshme, dhe me kalimin e kohės do tė binden tė gjithė se problem i Irakut nuk kanė qenė zgjedhjet dhe se administrata e dalė nga manovra e fundit e quajtur zgjedhje demokratike, nuk do tė ketė mbėshtetjen e gjithė popullatės tė Irakut, sepse dihet mirė se forcat reale patriotike nuk pranuan tė futen nė zgjedhje tė kurdisura qė mė parė nga tjerėt dhe tė realizuara nėn thundrėn e okupatorit.
Miti i nėnshtrimit:
Ummeti Islam nė kohėn e fundit, e me kėtė kam pėr qėllim dy shekujt e fundit, ballafaqohet me njė shpartallim tė tmerrshėm tė potencialeve tė veta ekonomike, financiare, teknologjike dhe shkencore. Ai ec ēuditėrisht ngadalshėm nė kėtė kohė kaq dinamike e cila nuk mėshiron askėnd. Derisa popujt tjerė janė duke bėrė ēmos qė tė ngjiten sa ma lartė nė teknologji dhe ekonomi, potencialet e ummetit Islam aktual i ka kapluar njė erozion i madh i cili nuk i len tė marrin frymė ē'lirshėm dhe tė inkuadrohen me sukses nė trendet e pėrgjithshme botėrore nė planin teknologjik dhe ekonomik, edhe pse vlerat shpirtėrore, vazhdojnė tė paraqesin karakteristikė mė tė dalluar dhe tė pa arritshme tė kėtij ummeti.
Mirėpo, ajo qė mė sė tepėrmi tė shqetėson, nuk ėshtė vetė stagnimi i ummetit nė kohėn e progresit gjigant nė botė, por ėshtė justifikimi i ummetit tė tyre kėtė status quo nė shumė segmente dhe animi i tyre kah krijimi i mitit tė nėnshtrimit tė ummetit nga lidershipi i tij i imponuar nga tjerėt me fuqi dhe jo gatishmėria e kėtij lidershipi apo diktatorėve tė kėtij ummeti qė tė hapin sado pak dritare tė vogla tė frymėmarrjes sė lirė nė shkencė dhe teknologji.
Nga njėra anė, ėshtė e vėrtetė se ummeti vuan nga diktatorėt, por ėshtė i ditur edhe fakti tjetėr se ky ummet nuk ėshtė i vetmi i cili ka vuajtur nga diktatorėt, por popujt e ndryshėm kanė ditur ti mposhtin diktatorėt dhe forcat e tilla destruktive tė cilat janė munduar ta ndalin rrotėn e zhvillimit tė tyre dhe janė imponuar fuqishėm dhe me sukses nė arenėn botėrore duke krijuar histori nė vete nė fushėn e shkencave tė ndryshme dhe transformimeve shoqėrore.
Ummeti Islam duhet tė formojė besim nė vete, pas bindjes sė fortė dhe mbėshtetjes nė Allahun xh.sh., duhet ta shkund pluhurin e pesimizmit dhe dekadencės nga trupi i tij vigan, duhet tė kthehet nė bazat dhe rrėnjėt e veta burimore tė cilat e bėnė nė tė kaluarėn tė jetė flamurtar i botės dhe t'i grushton fuqishėm forcat destruktive tė cilat dalin pengesė nė rrugėn e ngritjes dhe pėrparimit tė tij. Nuk ėshtė e vėrtetė se pushteti diktatorial mund tė bėn ēdo gjė dhe tė jetė ai shkak pėr dekadencėn e plotė tė popullatės, por rrėnjėt duhet kėrkuar nė vetė popullin dhe erėrat qė fryjnė nė bindjet e praktikėn e tij, gjegjėsisht atė se populli pėrkatės ēka preferon, ballafaqimin me realitetin dhe ecjen pėrpara, apo vendnumėrimin dhe pajtimin qė tė jetė argat e jo zotėri. Nėse na duket e gjatė rruga e formimit tė kuadrove, shkencėtarėve, shpikjeve dhe zbulimeve nė fusha tė ndryshme, atėherė mos t'i fajėsojmė tjerėt. Nėse jemi tė gatshėm tė japim miliona dollar pėr njė veprim absurd afatshkurt vetėm pėr tė na dalė emri nė skenė, e nuk jemi tė pėrgatitur pėr njė rrugė mė tė gjatė por mė tė sigurt tė ngritjes sė bazės sė fortė ekonomike, financiare, shkencore e politike, atėherė kėtė mos t'ua mveshim tjerėve, por vetė naivitetit tonė.
Ummeti Islam dhe bijtė e tij, duhet tė marrin shembull pėr tė mirė nė popujt tjerė dhe tė bėjnė atė qė e bėnė tjerėt pėr tė dalė nga gjendja e rėndė ekzistuese, nėse veē kanė vendosur mos e lexojnė shpalljen e cila mė sė miri ua pėrshkruan kėtė rrugė.
Punėtorėt muslimanė apo arabė nė rastin konkret, nuk ka nevojė t'ua shtrijnė dorėn pasagjere nė aeroportet e Kajros, San'as, Kazablankės, Damaskut etj, e tu kėrkojnė para, por ata duhet tė ngrihen dhe ta trandin lidershipin e tyre i cili i ka sjellur nė kėtė gjendje tė rėndė. Nė Evropė ministri apo kryeministri jep dorėheqje pėr gabimin mė tė thjeshtė, ndėrkaq nė botėn arabe, fjala dorėheqje ėshtė haram tė thuhet nga funksionarėt.
Po ashtu, ummeti Islam nuk bėn vetėm ti fajėson faktorėt e jashtėm ndėrkaq vetė tė qėndrojė duarkryq dhe vetėm rreth sahanave tė ushqimit, por ai duhet tė shohė se ēka bėnė tjerėt tė cilėt u nėnshtruan nga tjerėt, si Japonezėt dhe Gjermanėt. Kėta popuj, nuk u mjaftuan me atė se ja u nėnshtruan nga mė tė fortit, por ata e ndjekėn rrugėn tjetėr tė rezistencės, formuan bazė tė fortė shkencore, teknologjike dhe ekonomike e me kėtė dolėn si konkurrent mė serioz tė atyre tė cilėt njėherė i mposhtėn ushtarakisht. Nėse dikush qė doli fitimtar arriti tė formojė perandori ushtarake, popujt qė dolėn tė humbur ushtarakisht formuan shumė perandori tjera. Kėshtu, Japonezėt e formuan perandorinė e Sonit, Toyotės, Mitsubishit, etj; Gjermanėt e formuan perandorinė e Mercedesit, Wolsfagenit etj.
Nėse ummeti Islam donė tė dalė nga kjo gjendje, duhet tė bėn ēmos qė ta hedh prej veti mentalitetin e nėnshtrimit dhe tė mendojė me logjikė tė shėndoshė tė kėtij shekulli dhe tė lirisė e pėrparimit, brenda kufijve islam. Ne duhet t'i rrekemi shkencės, tė ndėrtojmė kuadro tė profileve tė ndryshme, e jo tė mvaremi prej tjerėve dhe vazhdimisht tė derdhim lot se tjerėt na udhėheqin pa mos bėrė kurrgjė qė tė udhėheqim vetė me popullin tonė.
Nėse nuk bėjmė diēka pėr ta ndryshuar realitetin tonė tė hidhur, tė jemi tė bindur se tjerėt kėtė kurrė nuk do tė na bėjnė si duhet.
Ndryshuar pėr herė tė fundit nga fisniku-student : 24-02-2009 mė 09:36
"Idea ėshtė Kėshilltari mė i mirė i Veprės"
Islami dhe Religjioni
Dr. Mustafė Bajrami / Dubai
Njė vėshtrim analitik rreth konceptit tė Islamit mbi religjionin
Nė kėtė punim, nuk kemi pėr qėllim tė pėrmendim apo elaborojmė definicionet e religjionit dhe islamit. Nuk do tė elaborojmė as dallimet mes fjalėve religjion dhe islam. Elaborimet e tilla mė tepėr kanė karakterin pėrshkrues tė problematikave se sa qė mund tė konsiderohen shkrime analitike, shkencore. Ajo qė neve na intereson nė kėtė punim, nuk ėshtė diskriptimi i definicioneve mbi lėndėn pėr tė cilėn po flasim, por ėshtė pikėrisht qėshtja se ēfarė ėshtė kuptimi i religjionit nė sytė e Islamit? Mendojmė se pėrgjegjen e kėsaj pyetje mė sė miri mund ta gjejmė nė vet kuptimin e Islamit.
Askush nuk dyshon nė ate se fjala Islam don tė thotė paqė, a posaqėrisht nėnshtrim. Nuk dyshohet as nė ate se kuptimi mė i mirė i jetės ėshtė qė ajo tė jetohet ashtu siē duhet tė jetė. Ky islam, kjo paqė e ka njė ezan, i cili kur thirret pėr shembull, porosia e tij ėshtė thjesht thirrje pėr namaz, dmth pėr nėnshtrim paqė dhe shpėtim. Islami nga njeriu kėrkon qė jetėn e tij ta jetoj nė atė mėnyrė qė gradualisht ate ta bėjė mė tė pastėrt, mė tė udhėzuar, me tė harmonizuar, mė tė pasur, mė tė fortė dhe mė tė ngritur moralisht. Sipas konceptit islam, Allahu ėshtė Ai qė ka krijuar jetėn ndėrsa qėllimi i asaj jete nuk ėshtė vetėm shfrenime dhe vrapime kah epshet shtazarake, pėrkundrazi qėllimi i saj ėshtė qė ajo tė sendėrtohet pėr njė tė nesėrme mė tė mirė, mė tė suksesshme dhe me mė shumė pėrspektivė. Jeta ėshtė plot e pėrplot me probleme dhe konflikte tė ndryshme. Nė ēdo pore tė saj hasim nė fushėbeteja tė ashpėrta. Lufta e tė mirės kundėr tė keqes, si dhe lufta e tė keqes kundėr tė mirės si njė fakt ecencial dhe i pashmangshėm i ekzistencės njerėzore zhvillohet nė njė masė mė tė madhe se sa qė ajo zhvillohet tek qeniet mė tė ulėta se njeriu. Jeta, nė kuptimin e saj fenomenal niashtu siq prezanton harmonitė e jetės, ajo poashtu prezanton edhe disharmonitė e saj. Nga ky kontekst qėllimi i ekzistencės njerėzore si dhe objektiva e luftės morale ėshtė qė t'i kapėrcej kėto disharmoni, t'i pėrmirėsoj ato e nė fund, nėse ėshtė e mundur edhe t'i menjanojė fare. Kėrkesa pėr paqė, ėshtė kėrkesė legjitime e qenies njerėzore, andaj edhe ėshtė shumė e natyrshme tė kėrkohet Islami, paqa, tė dėshirohet ai nga ēdo qenie e gjallė nė eksistencė. Paqa, mirėqenia dhe gėzimi janė tre emra tė ndryshėm tė njė objekti tė vetėm dhe ai ėshtė Islami.
Kuptimi i dytė i fjalės Islam ėshtė dorėzim, kuptim i cili ngusht ėshtė i lidhur me tė parin. Kjo fjalė, nėnkupton qėndrimin dhe pozicionin e vet paqės. Pyesim: Nėse vėrtetė duhet nėnshtrimi, atėherė ky nėnshtrim kujt duhet ti bėhet? Islami thote se nėnshtrimi duhet t'i bėhet Allahut, e qė pastaj Allahu tė na tregoj se kujt tjetėr mund t'i nėnshtrohemi. Nėse koncepti jonė mbi Allahun ėshtė i ngusht dhe jo i sakt, atėherė edhe qėndrimi jonė ndaj nėnshtrimit do tė jetė i tillė qė jetėn do ta bėjė tė ngusht dhe tė prishur. Ēdo besimtarė, ēdo adhurues pranon pėr tė vėrtetė, merrė pėr bazė natyrshmėrinė e objektit tė cilit i drejtohet me besim dhe adhurim. Ne lutemi ti nėnshtrohemi Allahut i cili posedon dashuri, madhėshti dhe urtėsi. Nėnshtrimi ndaj njė Allahut tė tillė, nė realitet ėshtė marrje e njė force tė madhe nga Ai dhe nga ai nėnshtim. Sipas Islamit, Zoti nuk ėshtė dogmė, Ai ėshtė ideal dhe forcė rregullative e jetės nė pėrgjithėsi. Allahu ėshtė garancioni i vlerave tona tė larta. Kur Kur'ani thotė se Zoti ka krijuar njeriun andaj ai duhet ti besoj dhe adhuroje Ate, fjala adhurim nė kuptimin e saj tė ngusht nuk guxon tė kuptohet si shpreblim verbal apo si njė burim beneficionesh tė caktuara. Pėrkundrazi, adhurimi duhet tė ketė kuptimin e njė jetese tė akordueshme me dėshirėn dhe caktimin e Allahut. Ēdo sjellje e drejtė dhe e mirė ėshtė njė akt i adhurimit. Kur ne jemi tė drejtė ndaj vetvetes sonė, ndaj familjeve tona, ndaj fqinjėve tanė, nė realitet jeta jonė ėshtė formė tipike e njė adhurimi qė kėrkohet nga ne. Si e tillė ajo ėshtė njė realizim i idealeve tė natyrės sonė, ngase ne i jemi nėnshtruar vullnetit tė Zotit i cili nė forma tė ndryshme manifestohet nė natyrėn tonė njerėzore nė jetėn tone tė pėrditshme. Nėse Zotin e pranojmė tė drejtė, atėherė shkuarja kah tė drejtat, kėrkimi i tyre, nė realitet edhe ky ėshtė njė akt i nėnshtrimit tonė qė ia bėjmė Zotit. Pra, kjo ėshtė forma mė e plotėsuar e adhurimit.
Arritja e paqės apo e mirėqenies bėnė tė nevojshme parasėgjithash krijimin e njė harmonie brenda vetes sonė. Njeriu ėshtė i pajisur me njė numėr tė caktuar instiktesh dhe emocionesh tė cilat janė lėnda e parė e jetės dhe tė cilat deri nė njė masė mund tė konsiderohen si mjete orientuese tė jetės sė njeriut. Ato nuk janė tė liga nė brendėsinė e njeriut, ngase Zoti i mirė, pėr shkak tė mirėsisė sė Tij, nuk krijon tė liga. Kur'ani shumė qartė potencon faktin se asgjė nė kėtė botė nuk ėshtė e krijuar shkel e shko. Shih pėr kėtė arsye, instiktet e njeriut nuk bėnė tė identifikohen si tė kėqia. Njeriu nuk mund tė jetė krijuar si trashėgimtar i mėkatit tė paraardhėsit tė tij Ademit a.s. Njeriu ėshtė i lindur me predispozitėn e jetės dhe vullnetit tė lirė, ndėrsa Zoti atij do tė i prezentoj alternativat e mundėshme tė veprimit tė tij tė mėvonshėm. Vullneti i tij i lirė shėndrrohet nė mėkat dhe keqėsi kur ndonjėri nga instiktet e tij bėhen egoiste dhe agresive. Agresivitetet, nė realitet janė shkelje apo tejkalime tė kufijve tė arsyes sė shėndoshė dhe tė cilat pranohen si sjellje distinktive tė njeriut tė akorduara nė te. Agresiviteti pra ėshtė punė, rezultat subordinar i instiktit njerėzor. Arsyeja nė njeriun ėshtė zėri i Zotit, ndėrsa nėnshtrimi arsyes sė shėndoshė, nė realitet ėshtė nėnshtrim vet Zotit. Rruga e vetme e arritjes sė paqės internale, tė brenshme, ėshtė pasimi i rrugės sė nėnshtrimit. Kjo arrihet vetėm atėherė kur instiktet i nėnshtrohen arsyes e cila e do paqėn. Vetėm jeta e udhėhequr nga arsyeja e shėndoshe dhe nga virtytet e kėrkuara mund tė na siguroj njė jetė tė qetė, tė gėzuar dhe e cila nė realitet ėshtė njė kėrkesė e brendshme e natyrės sonė njerėzore.
Njeriu i cili arrinė paqė me vetveten e tij, ai shumė lehtė arrinė paqė edhe me fqinjėt, me rrethin e tij. Njeriu, jeta e tė cilit udhėhiqet nga arėsyeja dhe virtytet, ėshtė ai i cili jeton nė paqė, i qetė dhe i nėnshtruar ligjeve tė natyrės. Me nėnshtrimin e dėshirave tė veta autoritetit tė arsyes, ai nuk i nėnshtrohet dikujt jasht, siq keqinterpretuesit dėshirojnė tė thonė, por nė realitet ai i nėnshtrohet energjisė se vet tė brendshme e cila ėshtė mė e lart se vet trupi i tij material, apo siq thotė Kur'ani; "Zoti krijoi Ademin pastaj nė te fryu nga shpirti i Tij". Si rrjedhojė, sipas Islamit nėnshtrimi Zotit nuk ėshtė nėnshtrim ndaj asnjė autoriteti eksternal, tė jashtėm, porse nėnshtrim ndaj natyrės sonė nė pėrputhshmėri me tė cilėn na krijoi neve. Nė Kur'an virtytet thirren "kufijt e pėrkufizuar nga Zoti" (hududullah) e qė nė realitet janė ligjet e tė qenurit tonė njeri. "Kush bėnė mirė, bėnė pėr vetveten e tij, dhe kush bėnė keq bėnė kundėr vetvetes sė tij". Me shkeljen e ligjit dhe tė drejtės, as ligji e as legjistatori nuk dėmtohen. Ai i cili bartė pėrgjegjėsinė e thyerjes sė ligjit ėshtė pikėrisht ligjprishėsi. Teologjia krishtere erdhi me doktrinėn mbi origjinėn e mėkatit, dėnimin emocional dhe vuajtjen e Zotit dhe nė fund kėte ia mveshen doktrinės tjetėr sė ashtuquajtur "shėrimi nėpėrmes Krishtit". Kur'ani kategorikisht refuzon kėto dogma dhe doktrina tė cilat i quan tipike irracionale e tė cilat nga njėra anė janė tė ndėrtuara mbi baza jo religjioze ndėrsa nga ana tjetėr konsiderohen nėnēmim pėr Zotin, njeriun, krishterizmin dhe vet Krishtin.
Njeriu ėshtė i krijuar ashtu qė tė dėshiroj dhe tė pėrpjeket tė gjejė paqėn dhe qetėsinė. Ai gjithashtu ėshtė i krijuar nė atė mėnyrė qė nga brendėsia e tij tė burojė dėshira dhe vullneti pėr tė qenė i lirė. Liria e njeriut ideal pėrkohet nė rrespektimin e ligjit, ndėrsa njeriu i cili anon ka thyerja e ligjit, lirinė e vet e gjenė nė thyerjen e ligjeve tė natyrės, tė shoqėrisė dhe thyerjen e ligjeve tė tija personale.
Religjioni pra, sipas Islamit nuk ėshtė asgjė mė shumė se kjo qė njeriu duhet tė besoj nė Zotin si kreator i rregullave morale dhe tė arsyes, nė univers, nė jetėn e njeriut dhe ate nė mėnyrė aktive dhe efektive. Sipas Islamit religjioni qenka origjina dhe shpallėsi, pėrhapėsi i atyre ligjeve tė cilat janė bazė e dinjitetit dhe vlerave tė larta e tė cilat ky njeri me kėmbėngulje duhet ti kultivojė dhe ti ruaj ato. Ėshtė detyrė e njeriut pra qė kėtė Zot tė zbulojė nė brendėsinė e vet dhe nė brendėsinė e Universit. Islami beson bindshėm se njė Zot i tillė vėrtetė ekziston, andaj zbulimi i Tij nėpėrmes ndonjė observacioni, vrojtimi apo edhe nėpėrmes arsyes ėshtė i pranuar edhe nė mėnyrė teorike edhe praktike. Me kuptimin dhe pranimin e ligjeve tė tilla, nga natyra ne pėrfitojmė shumė tė mira. Nėse ne kuptojmė edhe mė mirė natyrėn e moralit tonė, natyrėn shoqėrore tonėn, nėpėrmes kėtij kuptimi aty pėr aty ne do tė njohim edhe mė mire ligjet tė cilat na ndihmojnė nė kuptimshmėrinė e nėnshtrimit, tė atij nėnshtrimi qė neve na mundėson mirėqenien e kėrkuar. Vetėm nga ky aspekt Islami nėnkupton nėnshtrimin.
Dikush mund tė thotė se shkenctari zbulon ligjet e natyrės pa iu referuar Zotit fare! Dikush tjetėr mund tė pohoj se rregullat e moralit, rregullat shoqėrore apo vet moralileti nė pėrgjithėsi janė tė mundshme pa ndonjė referencė direkte nė besimin nė Zotin. Pyetjes se, "A nuk ka edhe nga shkenctarėt apo edhe nga moralistėt qė janė ateist"? Islami i pėrgjigjet kėshtu: Edhe ata kėrkojnė Zotin, praktikojnė ligjet e Tija por pa njohur Zotin. Ėshtė e vėrtetė dhe argument i gjallė, se shkenctarėt, moralistėt apo kushdo tjetėr ekzistojnė edhe nesė ekzistimin e tyre dikush tjetėr mund tė mos e njeh, mund tė mos e pranon. Nėse njeriu bindshėm beson nė efekshmėrinė e virtytit, nė dobinė e harmonisė, paqės dhe zhvillimit, ai po aq ka njohur tė vėrtetėn dhe i beson asaj. Ai, i ėshtė nėnshtruar Zotit pa ditur se njė gjė e tillė nė realitet po ndodh. Nėse shkencėtari vazhdon tė lėvizė mbi bazėn e postulatit se gjithėsia ėshtė e rregulluar dhe e udhėhequr nga ligji i drejtė dhe nga arsyeja e shėndoshė, pra nuk udhėhiqet nga kaosi, rrėmuja apo rastėsia, nė realitet ai thjeshtė ka pranuar Njėsinė e Zotit nė Krijimin e eksistencės. Sipas Islamit, zbulimet e shkencėtarit, nė realitet janė vet nėnshtrimi i shkencėtarit qė ia bėnė Zotit, pikėrisht pėr shkak tė fjalės sė Zotit e cila me dhjetėra herė pėrseritet nė Kuran se dijetari i menēur dhe i mirė ėshtė ai i cili vret mendjen mbi ate se si ėshtė krijuar ekzistenca. Nė mes studimit tė natyrės dhe besimit nė Zot ėshtė vetėm njė vijė e hollė, pak e dallueshme, ndėrsa Islami pėr kėtė thotė se studimi i asnjė shkenctari nuk ėshtė kompletuar pėrderisa ai nuk ka gjetur Zotin nėpėrmjet hulumtimeve tė tij. Moraliteti dhe tė gjitha vlerat njerėzore mbėshteten bindshėm nė teizmin islam. Tė gjitha tė vėrtetat nė mėnyrė tė ligjshmė qojnė kah Zoti. Besimi nė Zotin jetėn e bėnė reale dhe tė vendosur, asaj i falė njė mbėshtjetje tė sigurtė. Nėse njeriu beson nė tė vėrtetėn dhe bukurinė e virtytit dhe tė dashurisė, mirėpo nuk beson nė realitetin objektiv dhe internal, tė brendshėm tė tyre, besimi i tij, sipas asaj qė u tha gjerė mė tani, nuk mund tė ketė bazė tė fortė. Njeriu, pėrgjatė hulumtimit tė sė vėrtetės, nė realitet ėshtė duke hulumtuar Zotin, ndėrsa pėrgjatė pėrpjekjes pėr tė gjetur harmoninė mes botės sė brendhsme dhe asaj tė jashtme ai nė realitet ėshtė duke kėrkuar ta gjejė paqėn, paqė e cila ėshtė ideali, alfa-omega e religjionit tė vėrtetė. Religjioni i vėrtetė ėshtė besimi i vetėm qė mbėshtetet nė Zotin e plotėfuqishėm dhe tė gjithėdijshėm, Zot i cili nga njeriu kėrkon qė tė ruaj pikėspari vlerat e larta njerėzore, ti kultivojė ato ndėrsa njė ditė t'ua prezentojė edhe tė tjerėve. Fundi mė mirė ėshtė arritja e njė harmonie mes sendeve, i njė jetese melodike me universin dhe qenien e qė ky ėshtė manifestimi i kėrkuar i vet universit. Tė kuptuarit e ligjit tė Zotit dhe tė nėnshtruarit atij e qė pastaj tė rregullohet jeta ashtu siē duhet, tė harmonizohen sendet sė pari mes vete pastaj me natyrėn qė i rrethon e nė fund edhe tė gjindet harmonia mes saj dhe tėrė universit ėshtė qėllimi kryesor qė Islami e kėrkon prej njeriut. Religjioni i cili nuk podeson kėto afinitete, nuk ėshtė religjion i vėrtetė, ai ėshtė religjion i trilluar dhe i rrejshėm. Kur'ani nė mėnyrė shumė tė qartė e shpreh kėtė qė po themi. Nė disa ajete kjo thuhet shumė theksueshėm se ai i cili beson dhe i cili personalitetin e tij i'a nėnshtron rrugės e cila qon ka Allahu, ai njeri ka gjetė rrugėn e vėrtetė.
"Njerėzit e tillė as nuk frikohen e as nuk tendosen shumė lehtė".
Jeta religjioze ėshtė jetė e nėnshtruar ideales. Nė jetėn religjioze, realja mė e ulėt i nėnshtrohet reales mė tė lartė, dėshirat personale i nėnshtrohen shkakut impersonal, vlera e pakėt i nėnshtrohet vlerės sė lartė, temporalja i nėnshtrohet eternales, ndėrsa partikularja univesales. Nė jetėn religjioze, ēdo gjė shkon nga poshtė lart, ēdo gjė dėshiron tė lartėsohet, tė mos pėrjetojė rrajme, pra, tė mos bie fundėrrrinė e historisė. Besimi nė Zotin nė realitet ėshtė kuptimi i eternales, dhe si i tillė ajo pėr referencė ka dijen e vėrtetė qoftė nė formė direkte qoftė nė formė indirekte. Kryesorja ėshtė qė ajo udhėhiqet nga vet ajo, tėrė jetėn e saj. Dija ėshtė energjia potenciale e njeriut. Fjala Islam, nga kėndi i njė dimensioni tjetėr, nė realitet don tė thotė kjo; dija dhe pėrqėndrimi i drejtė i saj nėpėr histori. Tė gjitha tė tjerat rrjedhin nga kėtu. Besimi nė Zotin nuk guxon tė konsiderohet thjeshtė njė supozim spekulativ apo njė formė hipoteze e jetesės, e as qė mund tė quhet dogmė. Fjala ėshtė pėr ēėshtjen e jetės dhe vdekjes; tė besohet qė tė jetohet apo tė mos besohet qė tė mos jetohet. Zemėrimi kur'anor kundėr politeizmit apo adhurimit tė kujdo kujt tjetėr pėrveq adhurimit tė Allahut, nuk ėshtė sulm i njė besimi dogmatik kundėr ndonjė besimi dogmatik tjetėr apo preferencė e njė teorie metafizike kundėr tjetrės. Kėrkimi i tė vėrtetės, tė bukurės apo mirėsisė nė fund tė fundit ėshtė kėrkim i vet realiteteve superpersonale dhe tė cilat nė fakt janė njė.
Kur flitet pėr fundamentet e besimit, Kur'ani menjėherė flet pėr tė bėrit mirė, pėr veprėn e mirė, pėr aktivitetin e bereqetshėm. Kjo do tė thotė se besimi si i vetėm, vetėm me fjalė apo vetėm si njė kuptim i trubullt intelektual nuk ėshtė i mjaftueshėm. Tė pėrdorėt metoda e vjetėr greke nė dallimin mes intelektualit dhe idealit, nė religjion ėshtė diēka jo vetėm e tepėrt por edhe e pa kuptimtė, anipse Islami dijes dhe diturisė i jep rėndėsi tė madhe. Nė Kur'an, ne gjejmė dallime mes muslimanit dhe besimtarit. Muslimani ėshtė personi i cili ėshtė bėrė anėtar i shoqėrisė muslimane me deklarimet e tija pėr pranimin e parimeve islame dhe zbatimeve tė ligjit dhe konventave tė tija. Besimi apo imani ėshtė diēka mė shumė se kaq; ai ėshtė ndėrlidhja e zemrės dhe kallapizimi i saj me rregullat e besimit. Imani thotė se vrojtimi i jashtėm pa besimin e brendėshėm ėshtė vlerė e vogėl. Besimi nė Zotin ėshtė bėrthama e religjionit, ndėrsa Islami e pėrforcon ate me kurora lulesh tė cilat duhet tė ndikohen nga ai. Nėse kėto lule nuk burojnė nga baza e kėtij besimi, atėherė ka mangėsi nė vet atė religjion.
"Idea ėshtė Kėshilltari mė i mirė i Veprės"
Nėse kam gabuar, kėrkoj falje, nėse gabuan ata Allahu ua dhėntė hakun!
Shkrimi i Prof. Dr. Shefqet Krasniqit i publikuar nė gazetėn "Epoka e Re".
Prof. Dr. Shefqet Krasniqi
Gazeta Epoka e Re - e premte 27 shkurt 2009
Pėrpiqen qė kimen ta bėjnė buall, apo ndoshta ky skenar i pėrngjan njė njeriu, i cili, nga moskujdesi i tij i duhur, e hedh njė bishtuk tė cigares diku nė rrugė, e pas tij shkon njė dashakeq, i cili atyre gacave tė mbetura ua hedh njė kovė benzinė, me ēka shkaktohet njė zjarr i madh e pastaj edhe njė dėm. A thua, cili e ka fajin mė tė madh, ai i cili e hodhi cigaren nė rrugė, apo ai i cili ia hodhi benzinėn?!
Kjo botė dhe jeta nė tė ėshtė shumė interesante.
Kur`ani na tregon se qė nga fillimi i jetės mbi kėtė sipėrfaqe e deri mė sot ėshtė ndeshur e drejta dhe e shtrembėta, e vėrteta dhe e pavėrteta. Kjo mė sė miri tregohet nga jeta e Pejgamberėve tė Allahut, tė cilėt kanė qenė njerėzit mė tė mirė dhe qė mė sė shumti ia kanė dashur tė mirėn njerėzimit. Zaten – qėllimi kryesor i tyre ka qenė pėrmirėsimi i gjendjes dhe rregullimi shoqėror, p.sh.: Shuajbi a.s i thoshte popullit tė tij: "O populli im… unė nuk dua tjetėr vetėm tė pėrmirėsoj (gjendjen shpirtėrore dhe atė njerėzore) aq sa mundem, por kėtė mund ta arrijė vetėm me ndihmėn e Allahut, vetėm Atij iu kam mbėshtetur dhe vetėm tek Ai jam i drejtuar!" (Hud: 88) dhe kėshtu radhazi edhe Pejgamberėt e tjerė, deri te Musa, deri tek Isa dhe deri te Pejgamberi ynė dhe i fundit, Muhamedi a.s.
Mirėpo me gjithė qėllimin e mirė tė tyre, karakterin e lartė, urtėsinė dhe menēurinė e atyre burrave tė mėdhenj, atyre gjithherė u paraqiteshin armiq, tė cilėt u dilnin para dhe me tėrė potencialin e tyre pėrpiqeshin t`i pengonin nė realizimin e atij amaneti tė marrė nga ana e Allahut xh.sh, e qė ishte rregullimi dhe pėrmirėsimi i gjendjes sė njerėzimit nga ana shpirtėrore dhe ajo trupore. Nė tė gjithė librat qiellorė e kemi tė qartė armiqėsinė e faraonit ndaj Musaut a.s dhe misionit tė tij, apo mė herėt Ibrahimit a.s. dhe mbretit tė asaj kohe, Nemrutit. Dhe kėshtu, radhazi deri te Pejgamberi a.s, i cili pati armiq tė shumtė, mirėpo ēdoherė triumfonte e vėrteta, dilte haku nė shesh, herėt a vonė, ngaqė ata armiq tė misionarėve tė Allahut xh.sh kishin harruar se me kėtė i kanė shpallur luftė Allahut tė Madhėruar, se ata i kanė dale para ligjit tė Allahut. Pėr atė Allahu xh.sh. gjithherė i ka mundur, bile shumėkėnd nga ta edhe i ka shkatėrruar, siē pėrmendin qartė Bibla dhe Kur`ani.
Njė ligj i tillė vazhdoi tė mbretėrojė edhe tek pasardhėsit e Pejgamberėve, tek ata tė cilėt marrin mbi sipėr vazhdimin e rrugės sė tyre, e qė ėshtė nxjerrja e njerėzve nga errėsira nė dritė, gjegjėsisht rregullimi shoqėror. Kėshtu qė, edhe atyre ju shfaqen armiq dhe kundėrshtarė, tė cilėt me ēdo mund pėrpiqeshin ta pengonin atė mision, qoftė me propaganda tė ndryshme, qoftė me pėrhapje tė urrejtjes, qoftė edhe me pėrpjekje tė likuidimit tė tyre. Thjesht, arsyeja ėshtė se shumėkėnd e pengon stabilizimi dhe rregullimi i gjendjes shoqėrore nga tė gjitha kėndet. Kėshtu qė, pėrpiqeshin ta destabilizonin gjendjen pėr pėrfitime tė caktuara. Kjo ėshtė vėrtetuar dhe po vėrtetohet dita-ditės nga faktorė tė ndryshėm, gjithandej nėpėr botė, por, mjerisht, edhe te ne, ku mė sė shumti kemi nevojė pėr rregullim shoqėror, e mė sė paku pėr pėrēarje vėllazėrore apo kombėtare. Ėshtė e vėrtetė se armiqtė e kėtyre misionarėve tė sotshėm nuk janė sikur tė Pejgamberėve, porse edhe ne nuk jemi sikur Pejgamberėt, ne jemi njerėz qė gabojmė, sepse siē thotė populli, "kush hanė bukė bėn edhe troha", e armiqtė e paqes, tė mirėsjelljes, e nė kėtė rast me keqardhje "armiqtė e fesė dhe kombit*", duke xhelozuar kėtė pėrparim tė kėtij populli nė sfera tė ndryshme e, fatmirėsisht, edhe ne atė fetare, dhe duke qenė tė paaftė ta pengojnė kėtė pėrparim, pėrpiqen qė qimen ta bėjnė buall, apo ndoshta ky skenar i pėrngjan njė njeriu, i cili, nga moskujdesi i tij i duhur, e hedh njė bishtuk tė cigares diku nė rrugė, e pas tij shkon njė dashakeq, i cili atyre gacave tė mbetura ua hedh njė kovė benzinė, me ēka shkaktohet njė zjarr i madh e pastaj edhe njė dėm. A thua, cili e ka fajin mė tė madh, ai i cili e hodhi cigaren nė rrugė, apo ai i cili ia hodhi benzinėn?!
Njeriu, ēfarėdo profesioni tė ketė, patjetėr se do tė ketė hapėsirė pėr ta korrigjuar punėn e tij, do tė bėjė lėshime dhe ndoshta edhe gabime. Mua, falė Allahut, mė njohin njerėzit fort mirė nga Bashkėsia Islame e deri te xhemati i thjeshtė, studentė dhe intelektualė tė ndryshėm. Mė njeh mirė edhe Rrustem Berisha, ish komandant i Brigadės 138, mė vonė "Agim Ramadani". Mė njihte shumė mirė i ndjeri Sali Ēeku, me tė cilin patėm kaluar ēaste tė mrekullueshme nė Kosharen e ėmbėl. Po ashtu edhe i ndjeri Agim Ramadani dhe shumė tė tjerė.
Atėkohė, kur pėr ta luftuar shkaun, vendosa ta lė doktoraturėn dhe jetėn e ėmbėl nė Medinėn e Shenjtė, duke i lėnė atje gruan me tre fėmijė, e vetė ia mėsyva Maleve tė Koshares, qė me emrin e Allahut tė jemi nga burrat qė jo vetėm teorikisht, por edhe praktikisht ta ēojmė amanetin nė vend. E tė dalin sot njerėz tė cilėve ua kemi sjellė lirinė me gjak e ata duke ndenjur nė tė terur, tė na akuzojnė pėr tradhti kombėtare, kjo ėshtė pėr ēudi! Por nė kėtė botė ēdo gjė ndodh. Jo rrallėherė tradhtari bėhet patriot dhe patrioti tradhtar. Pėr 50 vjet radhazi kemi mėsuar nėpėr shkolla se Shaban Polluzha e Tahir Meha dhe shumė tė tjerė kanė qenė tradhtarė, ndėrsa sot del kryetari dhe e shpall Shaban Polluzhėn – Hero tė Kombit. Ndėrsa nė anėn tjetėr, 50 vjet radhazi e kemi kėnduar me ēifteli Boron dhe Ramizin dhe shumė tė tjerė si heronj, por e vėrteta doli nė shesh, qoftė edhe pas njė kohe. Nuk ka dert. Historia do ta vėrtetojė, por edhe vetė populli do ta dėshmojė, se kush ėshtė burrė i mire e kush i keq. Fundja-fundjes, Zoti e di, e kjo ėshtė e rėndėsishmja.
Nėse ka merituar dikush tė preket, ngase kinse deklarata ime pėr Gonxhe Bojaxhiun, e cila nuk po mė kujtohet se kur dhe ku e kam thėnė apo ėshtė skenar i pėrgatitur nga dikush pa dijen time, ka tė drejtė Ipeshkėvia e Kosovės, ngaqė qenka prekur personaliteti i saj, sė cilės i kėrkoj falje publike, duke i siguruar se nuk kam pasur qėllim fyes e as nėnēmues, sepse njerėzit janė tė lire nė besim, ndėrsa pėr rebelėt e fesatxhinjtė e "Ekspresit" tė cilėt po bėhen mė katolikė se Papa, as qė mėrzitėm e as qė shqetėsohem ndopak. Jam thellė i bindur se do tė vijė koha kur vetė ata, apo disa nga ta, do tė ndjejnė keqardhje pėr kėtė huti tė shkaktuar, pėr tė cilėn mė sė paku ka nevojė Kosova tani. Neve ka rrezik tė na shkojė gjysma e Kosovės e nuk merremi me tė, por nxjerrim dhjam nga pleshti!
Allahu ua dhėntė hakun tė gjithėve!
"Idea ėshtė Kėshilltari mė i mirė i Veprės"
Kurrė, pėrderisa nuk jepni!
Ka vdekur dora e hapur, dora e shtrirė. Ka vdekur edhe zemra e hapur, e zemra e gjerė.
E hėnė, 09 Mars 2009 13:20
Shkruan: Avni TAFILI
"Kurrė nuk do ta arrini sinqeritetin e plotė me besim (as kėnaqėsinė e lumtur nė xhennet) derisa tė mos e jepni mė tė dhembshmen (mė tė dashurėn) e pasurisė suaj." Kur'an, 3:92
Ju betohem nė Zotin e qiejve e tė tokės, nė Krijuesin e ēdo gjėje, nė Jetėdhėnėsin dhe Jetėmarrėsin, nė Atė qė nė duart e Tij ėshtė gjithēka, nuk do tė arrini sinqeritetin e plotė dhe mirėsinė e vėrtetė pėrderisa tė mos jepni atė qė ėshtė mė e dashur pėr ju!
Ka vdekur dora e hapur, dora e shtrirė. Ka vdekur edhe zemra e hapur, e zemra e gjerė. Kur zemrat thahen nga uji i mėshirės dhe bujarisė, dijeni se, po vdes edhe ndėrgjegjja. E ēka tė bėri tė dish se ē'ėshtė mirėsi e vėrtetė! Po ē'tė bėri tė kuptosh se ē'ėshtė besim i vėrtetė! Kurrsesi, njerėzit tė pakujdesshėm janė, e kur thirren tė besojnė, u mjafton gjuha t'ua thotė. Jo, kurrsesi! Kuptoje pra, se nuk ėshtė mirėsi e vėrtetė thjesht fytyrėn kah Qabja ta drejtosh, e nuk ėshtė mirėsi e vėrtetė thjesht me ballė e me fytyrė nė tokė Zotit t'i pėrulesh! Por mirėsi e vėrtetė pra kush Allahun njėmend beson! E jo vetėm me kaq! Sepse s'ke pėr tė besuar bindshėm, pėrderisa nuk je i ndėrgjegjshėm ndaj Ditės sė Gjykimit!
E ē'tė shtyri tė mendosh se bindja ndaj kėsaj Dite Madhėshtore mjafton tė thuhet thjesht: besova! Jo, ti ende nuk je i vetėdijshėm se ē'do tė thotė "Ditė e Fundit"! Po tė mos ishte madhėshtore dhe e rėndėsishme nuk do t'i jepej aq rėndėsi. Por dije se, Dita e Gjykimit, tė bėn tė mendosh pėr atė ditė tė madhe, kur njerėzve do t'u pėrcaktohet fati i pėrjetėsisė. Jo, atė ditė njerėzit do tė qėndrojnė me mijėra vite duke pritur llogarinė e tyre. Assesi! Prapė assesi! Njerėzit janė tė pandėrgjegjshėm pėr atė ditė madhėshtore! Le ta dinė pra, se nė atė ditė tė vėrtetė, do tė ketė njerėz, tė cilėt nga llahtaria, do tė dėshironin t'u pėrfundonte gjykimi, sido u qoftė! Po, se ajo ditė ėshtė sprovė e rėndė. E ē'dimė se ē'ėshtė sprova e rėndė! Kur njeriu prej dėnimit tė ashpėr dhe dhembjes sė dhimbshme do tė dėshironte vdekjen e pėrjetshme. E i pavetėdijshėm se dhembja vetėm se do t'i shtohej, fundin do ta kėrkonte!!!
Jo, ende s'ke besuar nė Ditėn e Gjykimit, pėrderisa nė shoqėrinė muslimane ka skamnorė, bonjakė e tė varfėr! Jo, kurrsesi! S'i jeni bindur plotėsisht pėrderisa nė Ummet ka njerėz qė zemrat u janė bėrė gropė nga uria, ndėrsa muslimanė tė tjerė groposin pishina! Jo pėrderisa nė Ummet ka njerėz qė s'kanė strehė mbi kokė, ndėrsa muslimanė tė tjerė ngritin pallate! Jo, jo pėrderisa nė Ummet ka njerėz qė s'kanė kafshatė goje pėr tė ngrėnė, ndėrsa muslimanė tė tjerė ngopen dhe grumbullojnė pasuri e ushqim pėr vite tė tėra! Jo, jo! S'ka ndėrgjegjėsim. S'ka vetėdijesim. S'ka zgjim! Nuk zgjohen muslimanėt, pėrderisa nuk zgjohet ndėrgjegjja e tyre. Mėshira e tyre. Afėrsia e tyre. Bujaria e tyre. Dashuria e tyre. Jo, pėrderisa fytyra e disa muslimanėve tė thara nga uria, nga mjerimi e nga padrejtėsia, ndėrsa fytyra tjera me luks tė qėndisura e tė buzėqeshura!
Jo, s'keni besuar, pėrderisa tė mos e doni pėr tjetrin atė qė doni pėr veten tuaj! E nuk besoni nė Allahun, e Ai ėshtė Zoti qė tė furnizoi, e ti me furnizimin e Tij tė tjerėve t'u japėsh! Mos vallė, tenton tė thuash atė qė thanė tė humburit; se Zoti mua mė dha, le t'u jep edhe atyre, dhe se, Zoti qenka varfanjak! Tė humbur janė ata qė nė mendje dhe nė zemra kėto mendime u shkojnė. Jo, Zoti ėshtė Ai qė nė pushtetin e Tij ėshtė gjithēka! Po ti qė mendon se, pasuria qė ti nėn zotėrim ke ėshtė pronė e jotja, tė jesh i sigurt se nuk ėshtė e jotja por e Allahut! Kush t'i dha aftėsitė pėr tė grumbulluar pasuri! Kush t'i krijoi rrethanat qė ti tė arrish pasuri! E nga e nxore atė pasuri! E nxore nga Toka e Allahut! Po sikur Allahu tė donte, ty tė varfėr do tė tė linte.
Po, ndoshta me pasuri rėndė je sprovuar! E ti me atė pasuri vetveten ta hutosh, e tė humbėsh! Je sprovuar ndoshta, e sa pėrfundim tė keq kanė ata qė ndaj mirėsive tė Allahut janė mosmirėnjohės e mohues. E kush tha qė, veē ai qė mohon ekzistencėn e Allahut ėshtė mosbesimtar! Mosbesimtar ėshtė edhe ai qė ndaj dhuntive tė Allahut ėshtė mohues! E pra, s'ka mohues mė naiv se ai qė mohon Furnizuesin, mohon tė Gjithėpushtetshmin! Mjerė pėr mohuesit e dhuntive tė Allahut! Prapė mjerė! Mohues tė dhuntive tė Allahut, janė ata qė me mendjet e zemrat e tyre mendojnė se janė tė pėrjetshėm. Po ata i ka mashtruar jeta e kėsaj bote. Po a nuk ėshtė jeta e kėsaj bote vendkėnaqėsie pėr mosbesimtarė!
Jo, o bijė tė Islamit! Pėrderisa ju jeni koprracė! Jo pėrderisa jeni duarshtrėnguar, e jeni tė varfėr nė zemra! Malli e pasuria nuk tė bėjnė tė pasur! Pasuri ėshtė tė jesh i kėnaqur me atė qė ke thellė nė shpirt! Pasuri ėshtė bujaria, mirėsia, mėshira, dashuria! Po, pasuri qė nuk shuhet, nuk harxhohet, nuk vdes, ėshtė bujari qė pėr hir tė Bujarit tė Vėrtetė jep! I pasur ėshtė ai qė bleu Jetėn e Pėrjetshme me jetėn e pėrkohshme! Jo kurrsesi! Pėrderisa nuk jepni atė qė ėshtė mė e dashur pėr ju, nuk do t'i shpėtoni dhembjes pėrgjatė jetės nė dunja!! E ē'dimė se ē'ėshtė dhembja e njėmendtė! Thellė nė shpirt i varfėr tė jesh, i varur pas epshit tė jesh, syri i uritur e kurrė i ngirė! E tė mos mjaftohesh me asgjė! Dhembje e njėmendtė, kurrė i kėnaqur me atė qė ke dhe jep tė mos jesh!
Jo pėrderisa ka familjesh tė pastrehė! Jo pėrderisa ka familjesh tė uritura! Jo pėrderisa ka fėmijė lypsarė! Jo pėrderisa tė rinjtė e tė rejat pėr shkak tė koprracisė sė Ummetit mbesin tė shtangur e tė pashpresė; e pritni pra dėnimin, ndėshkimin: mashtrimin, rrenėn, imoralitetin, papėrgjegjėsinė, e pasigurinė.
Ju jeni dėshmitarė tė dobėsisė sė Ummetit!
Ju betohem nė Zotin e qiejve e tė tokės, nė Krijuesin e ēdo gjėje, nė Jetėdhėnėsin dhe Jetėmarrėsin, nė Atė qė nė duart e Tij ėshtė gjithēka, nuk do tė arrini mirėsinė e vėrtetė pėrderisa tė mos jepni atė qė ėshtė mė e dashur pėr ju!
O Allah! Ti je Furnizues! Ti i sprovon robėrit e Tu me mall e pasuri, me gra e me fėmijė, e padyshim tek Ti kthimi i tė gjithėve ėshtė! Na udhėzo e na bėj prej atyre qė nė Rrugėn Tėnde nuk kursejnė asgjė, as pasurinė e as jetėn! Amin!
Ve-l-hamdu lilahi ve salAllahu alejhi ve selem
E Verteta ėshtė e Perkryer,ajo nuk ka dy fytyra (anė)
MEDITIM BASHKĖKOHOR PĖR TITANIKUN
Prim. dr. med. sc. Ali F. Iljazi
Allahu i madhėrishėm nė Kur'anin fisnik urdhėron e thotė:
"Thuaj: "Vėshtroni me vėmendje ēka ka (nga argumentet) nė qiej e nė tokė. Po argumentet dhe qortimet nuk bėjnė dobi ndaj njė populli qė nuk beson." (Junus, 101)
Njė prej ngjarjeve qė shėnon fillimin e shekullit tė kaluar, e cila u bė mit dhe legjendė e llojit tė veēantė, ka qenė pa dyshim pėrmbytja e anijes mė moderne dhe mė luksoze nė botė, Titanikut tė njohur. Tregimi pėr Titanikun ėshtė i njohur gati pėr gjithė banorėt e planetit Tokė, tė moshės shtatė e mė shumė vjet, dhe tė pakėt janė ata qė nuk kanė dėgjuar asgjė pėr kėtė anije dhe tragjedinė qė i ka ndodhur.
Me mijėra tregime janė thurė pėr tė, libra qė flasin pėr tė janė ende aktual dhe shumė mirė shiten, ndėrsa industria filmike padyshim edhe shumė gjatė do tė fitojė miliona dollarė duke ekranizuar tregimin ende tė pamjaftueshėm pėr kėtė anije, qoftė pėr filmat e luajtur apo dokumentar. Edhe pse neve kjo ndodhi na intereson nga njė aspekt krejtėsisht tjetėr, pėr shkak tė informacioneve do tė pėrmendim disa shėnime themelore lidhur me kėtė arsye.
Titaniku nė kohėn e tij ka paraqitur fjalėn e fundit tė teknologjisė. Asnjėherė deri mė atėherė nuk ishte ndėrtuar njė kėso anije transoqeanike, as pėr nga kualiteti, as pėr nga luksi e as pėr nga siguria. Anija e madhe ishte e gjatė 269 metra, fuqi dhe shpejtėsi 23 nyje.
Anija mė 10 prill 1912 lundroi nga Sauthemptoni nė drejtim tė Njujorkut, nė udhėtimin e saj tė parė e tė fundit. Njėzet minuta para mesnate, mė 14 prill, u godit nga akullnaja, afėr 640 km nga Njufaundlendi. Tre orė mė vonė, anija grandioze ishte nė fund tė detit me mė shumė se 150 njerėz tė vdekur.
Bota ishte shokuar me pėrfundimin kėsisoji tė kėsaj anije me tė cilėn udhėtonin njerėzit mė tė pasur dhe mė tė fuqishėm tė asaj kohe. Pasuria e tėrėsishme e tyre ishte 600 milion dollarė.
Pėrmbytja e Titanikut ishte katastrofa detare mė e njohur por jo edhe mė e madhja. P.sh. nė luftanijen gjermane "Vilhelm Gustiof" mė 30.01.1945 kanė vdekur 9.343 njerėz, e goditur nga torpedoja e nėndetėses ruse nė detin Baltik.
Nė mėnyrė kronologjike mė afėr nė vitin 1987 nė Filipine nė goditjen e feribotit "Dona Paz" dhe tankerit "Viktor" kanė vdekur 4.375 udhėtarė, e pėr kėtė fatkeqėsi shumica e njerėzve nuk kanė dėgjuar fare.
Atėherė pėrse fundosja e Titanikut ėshtė katastrofė aq e njohur rreth sė cilės edhe sot polemizohet dhe vihet si tema aktuale?
Pėrveē luksit dhe teknologjisė mė moderne, qė e ka bėrė kėtė anije tė veēantė, ishte bindja e konstruktorit, udhėtarėve dhe shumicės sė atyre qė kishin dėgjuar pėr tė, ishte se ai nuk mund tė fundoset dhe praktikisht i pashkatėrrueshėm. Tė gjitha mediat e njohura tė asaj kohe botonin artikuj ekskluziv pėr mosfundosjen e Titanikut, bile ishte botuar edhe njė artikull nė gazetė me titull "As Zoti nuk mund ta fundosė". Ky qėndrim pėr mosfundosjen i cili u rrit si dogmė, ishte njė formė e kryelartėsisė sė paraparė njerėzore dhe herezė. Nėse faraoni, qė veten e quajti hyjni, ishte shembull i personifikimit tė kryelartėsisė nė njė person, atėherė Titaniku ishte shembull i personifikimit tė njėjtė nė njė objekt dore tė qenieve tė dobėta njerėzore.
Me e menduar njė grumbull hekuri dhe druri tė pafundosshėm nga ana e Zotit tė botėve, ėshtė herezė sipas koncenzusit tė gjitha feve tė shpallura.
VETĖM ALLAHU ĖSHTĖ MĖ I MADHI!
Nė Kur'anin fisnik Allahu i madhėrishėm urdhėron e thotė:
"Nė krijimin e qiejve e tė tokės, nė ndryshimin e natės dhe tė ditės, ka argumente tė qarta pėr ata qė kanė arsye dhe intelekt." (Ali Imran, 190)
Nėse ne me mendjen tonė tė kufizuar, nė bazė tė teksteve shkencore dhe tė sheriatit, mendojmė pėr madhėshtinė e Allahut tė plotfuqishėm, do tė konkludojmė se madhėshtia dhe fuqia e Tij ėshtė e pamundur. P.sh. shkencėtarėt thonė se vėllimi i Diellit ėshtė 1.3 milionė herė mė i madh se vėllimi i Tokės dhe qė masa e tij ėshtė 333.000 herė mė e madhe se masa e Tokės. Pėrveē kėsaj nė univers ekzistojnė yje qė janė me miliona herė mė tė mėdhenj se dielli. Largėsia e tyre matet me dhjetėra - mijė vite drite, ėshtė llogari para sė cilės ndalet ēdo mendje gjeniale. Edhe pas madhėsisė marramendėse tė kozmosit Allahu do ta shkatėrrojė, kur Ai vendos:
"(Pėrkujto) Atė ditė kur Ne e palosim qiellin sikurse palosja e fletėve nė libėr…" (El - Enbija, 104)
Nė komentin e kėtij verseti, Ibn Ebi Hatim transmeton nga Ibn Abbasi r.a. qė ka thėnė:
"Allahu do t'i mbėshtjellė shtatė palė qiej dhe ēka ka nė kėto dhe do tė jenė nė dorėn e Tij sikurse kokrra e melit" (Tefsiri i Ibn Kethirit 3/194). Nga Ebu Hurejre r.a. transmetohet qė Pejgamberi s.a.v.s. ka thėnė: "Allahu nė ditėn e Gjykimit do tė mbėshtjellė tokėn dhe qiejt nė dorėn e djathtė, e pastaj do tė thotė: "Unė jam El - Melik (Sundimtari i vėrtetė), ku janė sundimtarėt e tokės?" (Buhariu, nr.4712 dhe 7412).
Pas kėtyre tė dhėnave tė vogla shkencore qė flasin pėr madhėsinė e kozmosit, atėherė paramendoni sa i "madh" ka qenė Titaniku, emri i tė cilit nė gjuhėn greqishte d.m.th. shtatmadh dhe pėr tė cilin njerėzit thanė se nuk fundoset?
Pėr kėtė nė fundosjen e tij shohim shembullin e qartė tė dėnimit direkt tė Allahut dhe tėrheqjen e vėrejtjes pėr gjeneratat e ardhshme qė tė shuajė edhe ambiciet mė tė vogla nė deklaratat e tyre qė tė mos shkaktojnė hidhėrimin e Allahut.
Konstruktorėt dhe ekuipazhi kanė besuar nė pafundosjen e saj, flet edhe fakti se njė anije e tillė moderne nuk kishte varka shpėtimi tė mjaftueshme, e qė shkaktoi pėrmbytjen e njė numri tė madh tė njerėzve. Udhėtarėt dhe ekuipazhi asnjėherė nuk kanė qenė mė tė sigurt, e nė realitet ishin aq afėr shkatėrrimit. Kjo na pėrkujton fjalėt e Allahut tė madhėrishėm:
"A mos janė sigurt ata qė pėrgatitėn kurthe, se Allahu nuk do t'i trandė ata me tokėn, as nuk do t'u vijė atyre dėnimi kah nuk e mendojnė? Ose t'i rrėmbejė ata duke qenė nė udhėtimet e tyre (pėr jetė e tregti) e ata nuk mund t'i shpėtojnė asaj." (En-Nahl, 45-46)
Ėshtė njė gjė interesante ėshtė fakti se kjo anije madhėshtore u fundos nė thellėsi afro katėr kilometra, por mbeti i pazbuluar mė shumė se shtatė decenie, pėrderisa nė vitin 1984 nuk e gjeti oqeanografi Robert Balard.
Mikrobiologėt qė studiojnė mbeturinat e kėsaj anije kanė llogaritur qė shtresat e bakterieve dhe kėrpudhave ēdo ditė thithin 45 e mė shumė kilogram hekur tė mbeturinave, kėshtu qė njė ditė tėrėsisht do tė zhduket. Pra kėto krijesa tė vogla tė Allahut tė madhėrishėm e shkatėrrojnė njė anije me tė cilėn njerėzit u krekosėn se asgjė nuk mund ta shkatėrrojė, por:
"... e ushtrinė e Zotit tėnd nuk e di kush pos Atij..." (El - Muddeththir, 31)
"TITANIKĖT" BASHKĖKOHORĖ
Ksantelazma (akullnaja) pėr tė cilėn sipas versionit ka goditur anijen, ėshtė tregim nė vete nė tė cilėn mund tė shohim tė vėrtetėn si dhe mėsimin qė muslimanėve mund t'u ndihmojė tė kuptojnė vlerėn e vėllazėrimit dhe veprimit tė pėrbashkėt. Sikur dikush para fatkeqėsisė para Titanikut ta vėnin santėn e akullit, do tė shihnin se sa madhėsia e saj ėshtė e parėndėsishme nė krahasim me kėtė anije kolosale.
Ē'ėshtė nė realitet santa e akullit, pėrveē se njė sasi e ujit i ngurtėsuar, e jo nė gjendje tė lėngėt? Kjo mund tė shėrbejė si shembull pėr gjithė popujt e shtypur tė botės, e sot pa dyshim kėta janė muslimanėt, pa marrė parasysh sa janė tė dobėt si individ, nėse bashkohen dhe lidhen e me edukatėn islame nė themel e ndryshojnė "gjendjen agregate" tė tyre, bėhen si bedem (fortifikatė) i fortė para sė cilės do tė thyheshin tė gjitha fuqitė dhe padrejtėsitė botėrore.
Para kėsaj fortifikate do tė lėshonin tė gjitha "dhomat e pamposhtura" qė paraqiten nė ushtri, ekonomi ose politikė tė "titanikėve bashkėkohorė" qė janė tė bindur nė pafundshmėrinė e tyre, por nga shkatėrrimi pėrfundimtar i ndan vetėm njė "santė akulli" nė tė cilėn pėr shkak tė padrejtėsive dhe zullumit qė u bėjnė tė tjerėve, patjetėr do tė shkatėrrohen.
Nė fund, kėso shembuj, sigurisht qė janė tė shumtė nė historinė e njerėzimit. Thotė Allahu i madhėrishėm nė Kur'anin fisnik:
"Sa e sa grupe tė vogla me dėshirėn e Allahut kanė triumfuar ndaj grupeve tė mėdha! Allahu ėshtė me durimtarėt." (El - Bekare, 249)
Nėse detet dhe oqeanet janė muzeu mė i madh i historisė sė llojit njerėzor, atėherė Titaniku me siguri ėshtė eksponati i tyre mė i madh. Nė tregimin e pafund tė tij secili mund tė gjejė diē pėr vete. Besėtytėt nė tė do tė shohin fatin e keq tė cilin e ka sjellė me vete mumia egjiptase e cila ėshtė dashur tė bartet nė Amerikė, filmuesit botėrorė gjithnjė do tė mendojnė se si tė fitojnė nė kėtė tragjedi, ndėrsa besimtarėt do tė marrin mėsim qė tė mos kryelartėsohen me veprat e tyre, sepse Allahu i madhėrishėm i zhdukė pėr njė moment si mos me ekzistuar fare.
"Nė tregimet e tyre (tė dėrguarve dhe tė Jusufit me vėllezėr) pati mėsime e pėrvojė pėr tė zotėt e mendjes." (Jusuf, 111)
Dhe pėrderisa ne pėr Titanikun mendojmė nė kėtė ose nė atė mėnyrė, mbeturinat e saj me padurim pret ditėn:
"Kur dielli tė jetė mbėshtjellur (dhe errėsohet).
Dhe kur yjet tė kenė zėnė ( e shkapėrderdhur).
Dhe kur kodrat tė kenė udhėtuar (e bėrė pluhur nė ajėr).
Dhe kur devetė e shtrenjta tė lihen pa bari nė fushė.
Dhe kur egėrsirat tė jenė bashkuar (tubuar).
Dhe kur detet tė vlojnė si zjarr i flakėruar.
Dhe kur shpirtrat tė jenė bashkuar..." (Et - Tekvir, 1 - 7)
Qė sė bashku me qiejt dhe tokėn qė kthehen nė pluhur, nėse edhe para kėsaj nuk zhduket nė errėsirat e thella tė oqeanit Atlantik.
"Idea ėshtė Kėshilltari mė i mirė i Veprės"
Pse dhe nga kush po sulmohet Dr. Shefqet Krasniqi?
Dėrguar nga: Shefqet Jashari-Strofci
BISMIL-LAHIR-RAHMANIR-RAHIM,
Hamdi-adhurimi i takojnė vetėm All-llahut tė lartėsuar, e kursesi dhe nė as njė mėnyrė krijesave tė tij, ndėrsa selamet dhe selavatet e shumta t'ia dėrgojmė profetit tonė tė dashur, vules sė pejgamberėve Muhamedit s.a.v.s, paqa mėshira dhe shpėtimi i All-llahut qofshin mbi tė, familjen e tij, as-habėt dhe tė gjithė besimtarėt qė e ndjekin rrugen e tij deri nė Ditėn e Kiametit.
Siē dihet me ēlirimin e Kosovės ndryshuan kushtet dhe rrethanat nė tė mirė tė mėsim-besimit tė fesė Islame. Shumė studentė qė kishin shkuar pėr studjimin e shkencave fetare nė shtetet Muslimane u kthyen me diploma tė fakulteteve tė kryera, por edhe me tituj Mr. dhe Dr. tė shkencave Islame. Njėri prej tyre ishte edhe Dr.Shefqet Krasniqi, i cili ka doktoruar nė Shkencen e Fikut- Sheriatit, pra ėshtė njeriu mė kompetent nė Kosovė pėr shpjegimin e Ligjit tė Zotit Fuqiplotė.
Me siguri shumė kolegė dhe intelektualė tė rangut tė tij shkencorė ia kanė zilinė edhe pėr trimrinė dhe atdhedashurin qė tregoi kur u bė ushtar i UĒK-sė, Ai edhe pse nuk e kishte pėrfunduar temen e doktoraturės, edhe pse nė Medine ( Arabinė Saudite) e kishte gruan me fėmijė tė vegjėl i la dhe mori rrugėn drejt Kosharės. Dhe arrijti aty pėr tė marė pjesė nė njė betejė tė rėndėssishme tė UĒK-sė pėr ta thyer kufirin qė e ndante pėrgjysmė njė popull, sipas njė marėveshtjeje tė padrejtė tė Londres.
Po ai i la studjimet, i la edhe familjen nė Medine , sepse Atdheu ishte nė rrezik, se populli i tij nga policia dhe ushtria serbe detyrohej me dhunė ta lėshonte vendlindjen e tij.
Me pėrfundimin e luftės u kthye nė Medine dhe vazhdoi punėn pėr tė mbrojtur temen e doktoratures. Menjėherė po sa e mbrojti temen e doktoraturės pa humbur as njė ditė u kthye nė Prishtinė, duke ditur se Kosova ka nevojė pėr dijen dhe punėn e tij.
Fronti i tij tani nė Kosovė ishte t'u ndihmoj njerėzėve tė humbur, atyre qė nuk e njihnin Krijuesin e tyre. Nuk e njihnin All-llahun e Lartėsuar, Zorin Fuqiplotė. Ju rrok punės me pėrkushtim nė shumė drejtime: Bėri, po bėnė dhe do tė bėj nė se don All-llahu Fuqiplotė davet( thirrje) nė Islam: nė xhamia, nė oda burrash, nepėrmjet radios, nepėrmjet Internetit, nepėrmjet kasetave e disketave. I botoi edhe dy libra. Njėra e pėrfshinė biografinė e Profetit tonė tė dashur Muhamedit s.a.v.s, kurse tjetra na jep udhėzime si ta mėsojmė leximin e Kur'anit me texhvit. Hoxha i nderuar Shefqet Krasniqi gjithė kėtė punė e bėnė vetėm pėr hirė tė All-llahut tė Lartėsuar, sepse Ai i Gjithėdijshmi e obligon ēdo musliman t'ia pėrcjelli dijen e tij tė tjerėve qė ju mungon.
Ėshtė e njohur se puna e tij u pengua dhe po pengohet me tė madhe nga shumė drejtime dhe nga disa qarqe tė caktuara anti-shqiptare dhe anti-islame. Ai u bė hal nė sy tė atyne qarqeve nga shkaku se puna e tij dhe e vėllezėrve tė tij nga feja dha fryte tė shėndosha. E falenderojmė All-llahun e Lartėsuar qė Islami ka filluar tė forcohet dhe tė rritet nė tė gjitha viste shqiptare. Kjo rilindje e popullit tonė ua ka futur frigėn nė bark armiqve tė All-llahut dhe qarqeve kundėrshqiptare dhe kundėrislame, sepse po e kuptojnė se planet dhe skenaret e tyre pėr t'i kėthyer mbrapa shqiptarėt nė fenė krishtere, do tė ju shkojnė huq.
Pra janė tė njejtat qarqe, edhe pse tash nuk janė aq tė zhurshme siē ishin para lufte, kur haptas kėrkonin qė shqiptarėt musliman masovikisht ta ndrrojnė fenė e tyre duke u bėrė tė krishterė, po qe se dėshėrojnė ta kenė pėrkrahjen e Evropes krishtere pėr realizimin e synimeve tė tyre kombėtare. Pra, donin qė shqiptarėt t'i bėnin robotė, t'i bėnin majmunė, t'i banin papagajė. Nuk e dinin ato forca se shqiptarėt musliman kanė pasur kėrcnime e vėshtirėsi edhe mė tė mėdha se tė sotit, por fenė nuk e kanė ndrruarr, se i kanė basuar All-llahut tė Lartėsuar sinqerisht, dhe kanė qenė plotėsishtė tė bindur se Ai me fuqinė e Tij tė Pakufishme i shkatrron armiqtė e Tij dhe armiqtė e Islamit kur tė don dhe si tė don.
Ėshtė pėr t'u habitur me qėndrimin e Ipeshkėvisė sė Kosovės, e cila e sulmon Dr. Shefqet Krasniqin dhe nepėrmjet atij sulmi e sulmon doktrinėn Islame dhe Kuranin, sepse ata kėkojnė prej muslimanėve ta pranojnė idhujtarinė e tyre pėr hirė tė disa kriterjumeve tė rreme tė '' unitetit'' dhe ''mospėrēarjes''. Sipas tyre Dr. Krasniqi dhe tė tjerėt duhet t'i rrespektojnė mė tepėr idhujt e tyre se sa All-llahun e Lartėsuar. Muslimanėt duhet t'u frigohen mė tepėr idhujve se All-llahut, qofshin ata tė gjallė apo tė vdekur.. Ata e shohin tė udhės qė ne muslimanbėt t'i fusim nė ''burg '' parimet e fesė tonė, tė mos analizohen dhe tė mos shpjegohen ajetet Kuranore. Me njė fjal duhet tė kėrkojm leje prej Ipeshkvisė sė Kosovės se cilat ajete tė Kuranit mund t'i analizojmė dhe shpjegojmė e cilat jo.
Zotėrinj tė Ipeshkėvisė tė Kosovės feja nuk mbrohet dhe as tė sulmohet me metoda komuniste, se janė tė pasuksesshme dhe tė damshme pėr shoqėrinė. Duhet tė merni mėsim nga kolegėt e juaj nė Europė. Sa pėr informim Kanali TV. 5. i Frances shumė vjet ēdo javė e transmetonte njė emision pėr tri fetė. Recitoheshin citate nga Teurati, Ungjilli dhe Kurani, dhe pastaj analizoheshin prej dijetarėve tė feve pėr tė kuptuar opinioni i gjėrė ngjajshmeritė dhe dallimet nė mes tyre. Kėtė gjė duhet ta bėni edhe ju nė Kosovė sė bashku me hoxhallarėt, qė opinioni ynė,veēmas rinia , tė dijė mė shumė pėr tri fetė,( pėr ngjajshmeritė dhe dallimet nė mes tyre.) Nė Europėn Perendimore zotrinj nuk ka tabu tema. Shirku, Xhihadi dhe temat tjera qė ju frigoheni t'i pėrmendni, ato studjohen dhe analizohen pėr opinionin e gjėrė, dhe askush nga muslimanėt nuk etiketohet siē mundoheni ju ta etikoni Dr. Krasniqin, gjėja se e paska fyer ''Nėn Terezen'', qė ju e keni bėrė idhur, se e ka thėnė njė tė vėrtet tė Kuranit Famėlartė, pėr ata qė All-llahut i bėjnė shirk-shok. Duhet ta dini zotrinj tė Ipeshkėvisė sė Kosovės se sipas kėtij ajeti Kuranor tė cilin e ka analizuar Dr.Krasniqi, Citojmė: '' ''S'ka dyshim se All-llahu nuk falė ( mėkatin) t'i pėrshkruhet Atij shok( idhujtarinė) e pėrpos kėtij ( mėkati) i falė kuj do. Kush i pėrshkruan All-llahut shok ai ka trilluar njė mėkat tė madh. '' (Suretu en-Nisaė, ajeti 48) shihet qartė se Zoti nuk do t'i falė ata qė Atij i bėjnė shirk-shokė. Dhe kend nuk e fal All-llahu e pret denimi. Dhe denim tjetėr nuk ka nė botėn tjetėr pos xhehnemit. Pėr Zotin nuk ka rėndėsi se ēfar pozite dhe autoriteti ka pasur nė kėtė botė ai qė i ka bėrė shirk. Ėshtė nė pyetje ''Nėnė Tereza'', kryetari i shtetit, kryeministri, kryeparlementari, gjenerali i ushtrisė, apo ēobani i bagėtisė. Para All-llahut janė tė barabartė. Mė i miri prej tyre ėrshtė ai qė i ka kryer urdhrat e Tij mė sė miri. Ai i cili ēdo punė tė mirė e bėnė pėr hirė tė Zotit, e jo pėr hirė tė shokut apo pėr tė fituar famė dhe autoritet tek njerėzit.
U shtrohet pyetja zotėrive tė ''Ipeshkvisė sė Kosovės'' pasi ju nuk e besoni Kuranin, pėr ēfarė arsyeje qoni kaq shumė pluhur pėr bindjet tona tė mbėshtetura nė Kuran. Zotrinjė ju edhe ne e kemi tė ēartė se sa i pėrket ēėshtjeve fetare dhe doktrines fetare nuk mund tė pajtohemi nė mes veti. ''Ju e keni fenė e juaj dhe ne e kemi fenė tonė.'' Kemi mospajtime parsore nė fe, qė ne nė as njė mėnyrė nuk mund tė pajtohemi me ju. Ne i nohim tė gjithė profetėt, prej Ibrahimit a.s e deri nė pejgamberin e fundit Muhamedin a.s..Kurse ju nuk e njihni pejgamberin tonė Muhamedin s.a.v.s. Edhe ju e dini se Isaja a.s ka paralajmėruar pėr ardhjen e Pejgamberit tė fundit, por ju atė se thoni. Ne i njohim tė gjitha librat e Zotit, pra edhe Biblen, por ju nuk e njihni Kuranin, librin e fundit tė All-llahut tė Lartėsuar qė ėshtė i ruajtur ashtu siē ka zbritur, kurse ju nuk e dini se ēka ėshtė ruajtur nė Bibėl nga fjala e All-llahut dhe ēka ėshtė ndryshuar nga priftrinjtė. Ne e njohim vetėm Njė Zotė, All-llahun e Lartėsuar, kurse ju i njihni tre zotra. Isa pėr ju ėshtė djal i Zotit, por ėshtė edhe zot. ( estekfurullah). Kurani i madhėruar ju tėrhjek vėrejtjen: Citojmė: ''O ithtarė tė librit, mos teproni nė fenė tuaj dhe mos thuani tjetėr gjė pėr All-llahun pėrveē asaj qė ėshtė e vėrtetė. Mesihu Isa, bir i Mejremes, ishte vetėm i dėrguar i All-llahut. Ishte Fjalė e Tij ( Bėhu) qė ia drejtoi Mejremes dhe ishte frymė ( shpirt) nga Ai. Besoni pra All-llahun dhe tė dėrguarin e Tij e mos thoni '' Tre'' ( trini). pushoni (sė thėni) se ėshtė mė mirė pėr ju. All-llahu ėshtė vetė Njė All-llah; larg qoftė asaj qė Ai tė ketė fėmijė. ē'ka nė qiej dhe ē'ka nė tokė ėshtė vetėm e Tij. Mjafton qė All-llahu ėshtė Planifikues i pavarur'' ( Suretu En- Nisaė:171)
Sa i pėrket ēėshtjeve tė kėsaj bote, shqiptarėt e tri besimeve janė tė obliguar nga Zoti tė bashkėpunojmė dhe tė punojmė sė bashku pėr tė mirėn e kėtij vend dhe qytetarėve tė tij. Deri tash nuk kemi pasur mosmarrveshhje tė bashkejeteses si pjestarė tė njė populli e njė kombi. Edhe tash e tutje duhet t'i ruajm mardhėniet e mira ndėrnjerėzore, por pa kushtėzime fetare. Kurfarė subjekti shtetrorė dhe jo shtetrorė nuk guxon t'i kėrrcnoi mėsuesit e fesė: hoxhallarėt dhe priftrinjtė qė mos t'i shpjegojnė parimet e tri feve, afėrimet dhe dallimet qė egzistojnė nė mes tyre. All-llahu i Lartėsuar na detyron t'i pėrmbahemi parimit se '' Nė fe nuk ka dhunė''. Pra kėtė parim jemi tė obliguar ta pranojmė tė gjithė.
Sa u pėrket qėndrimeve tė Bashkėsisė Islame tė Kosovės dhe tre zėdhėnėsėve tė tri subjekteve shtetrore tė Republikės sė Kosovės,( Presidences, Qeverisė dhe Parlamentit) nė lidhje me kėtė aferė qė e krijuan qarqet kundėrshqiptare dhe kundėrislame kemi kėtė qėndrim:
Bashkėsia Islame e Kosovės, me hapat qė ėshtė duke i marė nė kohėn e fundit, nė cilėsinė e vazalit, shumė shpejt do tė vie nė atė gjendje kur do tė detyrohet tė kėrkoi nga Ipshkvia e Kosovės se ēka guxojnė dhe ēka nuk guxojnė tė shpjegojnė imamėt e saj nė xhamia e gjetiu nga Kurani dhe Syneti, pėr t'ua bėrė qefin pushtetarėve tė Kosovės.
Sa i pėrket qėndrimit tė zėdhėnėsėve tė tri subjekteve shtetrore tė Republikės sė Kosovės duhet thėnė atė qė duhet thėnė. Jeni nxituar shumė shpejt pėr hakmarrje zotrinj. Kshillėn e Dr. Krasniqit pėr ta njohur Krijuesin e Gjithėdijshėm, All-llahun e Lartėsuar , ju duk si i pa vend dhe pėr atė u prekėt nė sedėr, nė vend se ta falenderoni pėr kėshillėn. S'ka gajle, shka do qė tė bėni e keni pėr veti.
Sa i pėrket Dr. Shefqet Krasniqit duhet ta kenė tė ēartė tė gjithė, se puna dhe suksesi i tij nė shpjegimin e Islamit na bėjnė me dije se ėshtė njė dhuratė e Zotit qė ia dhuroi Kosovės menjėherė pas luftės. Ata qė e pengojnė atė nė punėn e tij tė shenjtė mos tė ua mer mendja se do t'i shpėtojnė dėnimimit tė Zotit Fuqiplotė nė kėtė botė dhe nė botėn tjetėr.
E Verteta ėshtė e Perkryer,ajo nuk ka dy fytyra (anė)
Buzėqeshja nga aspekti kur'anor dhe shkencor
Dr. Ali F. Iljazi
All-llahu i madhėrishėm nė Kur’anin fisnik urdhėron e thotė:
“E ai (Sulejmani) buzėqeshi i gėzuar prej fjalės sė tij dhe tha: “Zoti im, mė mundėso qė tė falėnderoj tė mirat Tua qė m’i dhurove mua…” (En Neml, 19)
Krijuesi i madhėrishėm nė versetin e cituar pėrshkruan reaksionin e Sulejmanit a.s. nė fjalėn e milingonės duke pėrshkruar detajet e zhvillimit tė njė emocioni – gėzimit.
Teksti nga verseti “tebesseme dahikan” bartė nė vete dy shprehje, e para nėnkupton buzėqeshje apo qeshje pa lėshuar asnjė zė (et-tebessum), ndėrsa e dyta paraqet qeshje me intensitet mė tė ulėt (ed-dahik). Nė gjuhėn arabe ekziston edhe folja e cila paraqet qeshje me zė tė lartė, me intensitet mė tė lartė (kahkaha).
Fytyra e njeriut e zbukuruar me 44 muskuj, ka potencial tė prodhoj shprehje tė shumta marramendėse. Por, sa pak ka njerėz qė fytyrat e tyre janė interesante pėr syrin.
Paramendoni sa informata tė reja mund tė derivohen duke analizuar mbi 6.000 versete kuranore, qoftė nė kombinimin individual ose tė ndėrsjellė.
Pra, Sulejmani a.s. duke dėgjuar bisedėn e njė milingone buzėqeshi e cila u rritė nė njė qeshje me intensitet tė ulėt.
Nga verseti i cituar vėrejmė udhėtimin e shėndosh tė paraqitjes dhe zhvillimit tė njė emocioni, fillimi i tė cilit ishte mendimi nė kokė gjegjėsisht njohja dhe hyrja nė vetėdijen dhe problematikėn e njė mikro-bote tė pasur – tė milingonės, siē e pėrshkruan Kur’ani fisnik:
“Njė buburrec tha: O ju buburreca, hyni nė vendet tuaja qė tė mos u copėtojė Sulejmani dhe ushtria e tij duke mos ju vėrejtur”. (En Neml, 18)
Secila buzėqeshje ėshtė unikale, mu sikurse vijat e gishtėrinjve dhe flet pėr llojin dhe identitetin e shpirtit. Njė psikolog ka theksuar qė asgjė nuk shprehė gjendjen e njeriut sikurse buzėqeshja, dhe nėse dikush ka sukses tė fshehė dinakėrinė dhe primitivizmin pas fjalėve tė “bukura”, buzėqeshja e tij do ta tradhtojė.
Secila buzėqeshje e sinqertė dhe e shėndosh zhvillohet gradualisht, sikurse lulja. Por, shumė fytyra kurrė nuk e arrijnė lulėzimin e plotė. Buzėqeshja jo e shėndosh paraqitet papritmas nuk e ka udhėtimin e qartė tė saj dhe pėrfundon me zhurmė tė madhe.
Kėshtu ndodhė me ēdo emocion tjetėr. Sinkronizimi i 44 muskujve nėn lėkurėn e fytyrės sonė pasqyron shpirtin e njeriut. Ėshtė tejet interesant tė vėrehet dashuria e Krijuesit ndaj njeriut i cili jo vetėm qė e dizajnuar nė mėnyrė tejet funksionale fytyrėn e njeriut duke lidhur muskujt e fytyrės me sistemin nervor qendror (SNQ), por edhe ka lėrė gjurmė tė shkruar pėr mėnyrėn se si me i pėrdor kėta muskuj njė person i shėndosh kur’anor.
Duke kuptuar rėndėsinė e buzėqeshjes nė segmente tė ndryshme shoqėrore buzėqeshjen e kanė definuar si kurė tė lehtė e cila vendos ēdo gjė nė vendin e vet.
Muhammedi, a.s. plotėsisht i vetėdijshėm nė efektin pozitiv ka thėnė:
“Buzėqeshja jote e drejtuar vėllait tėnd ėshtė lėmoshė (sadakė)”. (Tirmidhiu)
Njė prej definicioneve tė lumturisė thotė se lumturia ėshtė aftėsi e kreativitetit tė mendimeve pozitive. Mendimet pozitive shkaktojnė buzėqeshje nė fytyrat tona, ndėrsa paralelisht me mesazhet e marra nga muskujt e fytyrės ndikon nė tajitje tė enzimave tė cilat relaksojnė trupin tonė (serotonina, endorfina) dhe e bėjnė qė njeriu tė lulėzoj. Kėshtu njeriu mund tė mashtroj sistemin e tij nervor qendror, pa marrė parasysh situatėn e vėshtirė nė tė cilėn gjendet, nėse arrin tė njohė gjendjen pozitive tė jetės dhe tė zhvilloj buzėqeshjen.
Dhe mu kėtė e bėri Sulejmani, a.s. kur u nisė me ushtrinė e tij nė luftė, por nuk lėshoi tė vėrej njė prej mirėsive, tė kuptuarit e gjuhės sė milingonės, duke falėnderua Allahun e madhėrishėm.
Secili njeri ka arsye tė mjaftueshme pėr buzėqeshje nėse mendon mbi begatitė e panumėrta qė e rrethojnė.
Ėshtė fakt qė njerėzit me qėndrim pozitiv jetėsor kanė sistem imun tė fort d.m.th. mė pak sėmuren dhe pėrhapin energjinė e kėndshme rreth vetes.
Pėr kėtė buzėqeshja ėshtė eliminatori mė i mirė i stresit.
Krijuesi i madhėrishėm na dokumenton edhe njė situatė praktike jetėsore nė tė cilėn njė prej aktorėve shėrbehet me muskujt e fytyrės nė njė mėnyrė tė caktuar:
“E gruaja (Sara) e tij (Ibrahimit) Rrinte nė kėmbė dhe qeshi e Ne e pėrgėzuam atė me Is-hakun e pas Is-hakut Jakubin”. (Hud, 71)
Nė versetet e cituara Dėshmitari i Lartėsuar ua pėrshkruan atmosferėn e cila dominonte nė shtėpinė e Ibrahimit a.s. kur i erdhėn nė vizitė mysafir e jo tė zakonshėm. Ai i nderoi me ushqimin mė tė mirė qė kishte (viē tė pjekur). Pasi qė vėrejti qė mysafirėt e tij tė nderuar nuk konsumonin ushqim, ndjen frikė.
Mysafirėt misteriozė e kuptuan gjendjen psikike tė Zotit tė shtėpisė dhe ia treguan shkakun e vizitės sė tyre:
“Ata i thanė: Mos u frikėso, u je dėrguar te populli i Lutit”. (Hud, 70)
Ėshtė interesant qė Allahu i madhėrishėm menjėherė pas fjalėve sihariquese tė melekėve drejtuar Ibrahimit a.s., pėrshkruan reaksionin e bashkėshortes sė tij Sarės:
“E gruaja (Sare) e tij (Ibrahimit) rrinte nė kėmbė dhe qeshi, e Ne e pėrgėzuam atė me Is-hakun, ep as Is-hakut Jakubin”. (Hud, 71)
Pra nė tekstin origjinal pėr reaksionin e saj spontan ėshtė pėrdor shprehja “fe dahikat”, pra qeshi d.m.th. ėshtė pėrdor vetėm folja qė pėrshkruan tė qeshurit me intensitet tė vogėl, pra bie nė sy se kemi tė bėjmė me tė qeshurit i cili kishte rrugėtim tjetėr evolutiv nga qeshja e Sulejmanit a.s. Natyrisht, kjo nuk ėshtė e ēuditshme duke marrė parasysh karakterin e ndryshėm tė rasteve. Qeshja e Sarės edhe pse e shkurtėr dhe e pa pritur, nė kontekstin e atmosferės specifike, tregon nė nivelin e lartė emocional.
I njėjti mund tė kuptohet edhe si mekanizėm pėr lirimin nga stresi i shkaktuar nga mysafirėt e ardhur te Ibrahimi a.s.
Qeshja e Sulejmanit a.s. ka qenė mė komplekse dhe mė e vazhduar sepse nuk ka qenė e kushtėzuar me asnjė frikė pėr me njohurinė e bukur tė botės sė milingonave. Kjo ėshtė edhe njė buzėqeshje e njė intelektuali, I cili I befasuar me njė gjė tė re nė shkencė, e kthen fytyrėn e tij nė gėzim.
Krijuesi I madhėrishėm thekson dhe thotė:
“Ne u kemi sjellė njerėzve nė kėtė Kur’an Shembuj nga ēdo lėmi e nevojshme ashtu qė ata tė marrin pėrvojėn (mėsim)”. (ez-Zumer, 27)
Shembujt e buzėqeshjeve tė ndryshme udhėzojnė nė nevojėn e leximit tė drejtė tė gjitha detaleve tė jetės shoqėrore, kuptimin stabil tė psikologjisė sė njeriut, dhe pėrcaktimin e saktė tė fytyrave tė cilat na rrethojnė nėpėrmjet kuptimit tė pasqyrave tė shpirtit tė tyre.
Ėshtė bukur tė dihet ēfarė pasqyron buzėqeshja, tipi i saj, etj.
Kompleksi facial i njeriut me 44 muskuj elastik, ka mundėsi me veprua si nė mėnyrė individuale ashtu edhe nė kombinime duke ofruar mundėsi tė panumėrta tė shprehjeve jo verbale. Paramendoni sa mundėsi tė shprehjeve tregojnė nė mendime, disponime dhe ndjenjave etj.
Njerėzit ende kanė vėshtirėsi tė njohin ndryshimin subtil nė mes ironisė dhe sarkazmit, duke mos vėrejtur buzėqeshjen e sinqertė tė shpirtit tė madh, dhe vetėm nė pleqėri tė thellė kuptojnė qė nuk e kanė arritur mikun e vėrtetė, e nė fund mbeten vetėm hipokritė tė zbehtė.
Njėkohėsisht, aktiviteti paralele i tė njėjtėve muskuj ėshtė se i shfrytėzojmė pėr ushqim, bisedim, por edhe pėr manipulim apo shpėtimin e jetės. Shprehja e Allahut tė madhėrishėm qoftė ajo tekstuale apo materiale rregullisht ėshtė me veprim shumė anėsor.
Kėshtu p.sh. edhe verseti i shkurtėr i cituar nė fillim tė kėsaj trajtese (En-Neml, 19) flet pėr:
1. Simbolin e fuqisė (Sulejmanit a.s.) dhe mėnyrėn e tij tė medituarit dhe lėvizjet e tija, por edhe marrėdhėnien tejet sensibile ndaj Krijuesit (makro-kozmosit);
2. Krijuesi me mjeshtri na udhėheqė nė proceset kognitive, duke na tėrhequr vėmendjen nė fenomenin e emocioneve mundėsit e zhvillimit tė tij duke hapur kėshtu rrugėt kah kuptimi i njeriut;
3. Paralelisht nė kėtė potencon kah dritarja e cila udhėheqė nė mikro-kozmosin magjeps tė milingonės duke theksuar organizimin e tyre, mėnyrė precize tė komunikimit, superioritetin e femrės, informimin mbi ndodhitė nė mes njerėzve etj.
4. Zėri si rezultat I kombinimit tė shkronjave nė versetin kuranor vepron si ilaē nė nevojat subtile tė shpirtit.
Konkludim
Bota ėshtė e krijuar pėr lexim me ē’rast ngritėn kėndet e buzėve tona duke stimuluar buzėqeshje. Le tė kontribuojnė imazhit burimor estetik tė kėsaj bote me mijėra fytyra fisnike, tė cilat mund tė kthehen nė pasqyra personale. Andaj buzėqeshja jonė le tė jetė pozitive dhe e shoqėruar me meditim tė thellė pėr ēdo gjė qė na rrethon.
"Idea ėshtė Kėshilltari mė i mirė i Veprės"
Disa mendojnė se Islami ėshtė uniform dhe nuk ka se si tė kuptohet nė mėnyra tė ndryshme. Mirėpo, Islami qė nga fillimi asnjėherė nuk ka qenė uniform; aspekte dhe ēėshtje tė ndryshme tė tij janė kuptuar nė mėnyra tė ndryshme. Se me ēfarė tė drejte dikush mund tė pretendojė se bash tė kuptuarit e tyre ( apo fikh-u i tyre) ėshtė absolutisht tė kuptuarit e drejtė, dhe se nuk ka alternativė, mund tė shpjegohet vetėm me terme tė fanatizmit grupor dhe sektarizmit.
Tė tjerėt frikėsohen nga tė kuptuarit e ri, ngase nuk kanė vizion se cila ėshtė alternativa. Sidoqoftė, alternativa nuk ėshtė e dhėnė dhe qė pret tė zbulohet; atė duhet krijuar.
Mirėpo, qė tė arrihet kjo, problemit duhet qasur nė mėnyrė tė duhur dhe duhet bėrė pyetje tė duhura, ndryshe nuk arrihet askund. Sė pari trashėgimia islame duhet tė rimendohet dhe t’i nėnshtrohet njė diskutimi e debati akademik e intelektual. Ky rimendim duhet tė jetė i kujdesshėm dhe tė bazohet nė lexim tė tė arriturave shumė shekullore tė mendimit islam, i cili shėrben si njė themel i fortė mbi tė cilin duhet ndėrtuar njė diskurs qė do tė ishte funksional dhe i dobishėm nė kontekstin aktual tė kombit.
Njė qasje e balancuar dhe sistematike ėshtė tejet e rėndėsishme, posaēėrisht nė kėtė kohė kur komponenti islam po rimendohet nė kulturėn dhe identitetin tonė kombėtar.
Detyrė e vėshtirė? Kush e tha se udhėheqja dhe pėrfaqėsimi i njė bashkėsie fetare ėshtė detyrė e lehtė!
Krijoni Kontakt