Adhurim

[abdurrahman_tir]

Për katërdhjetë vjet ezani kurrë s'është thirrur veçse Se'id bin el-Musejjeb, radiallahu anhu, ishte në xhami para se ai të thirrej. [Tabekat el-Hanabileh 1/141, Hiljet el-Eulija 2/163, Sifat es-Sefueh 2/80]



Umerit i ra të fikët pasi u goditë me thikë dhe sipas el-Misuer bin Mekremes qe thënë:"Asgjë s'do ta bëjë atë të ngrihet përveç thirrjes për namaz, nëse ende është gjallë". Ata i thanë atij:"Namazi ka përfunduar, o udhëheqës i besimtarëve!" Ai u zgjua dhe tha:"Namazi, pasha Allahun! Vërtet, nuk ka hise në Islam për këdo që lë namazin". Ai fali namazin ndërsa plaga e tij gjakoste. [Sifat es-Sefueh 2/131, es-Sijer 5/220]



Pasi që er-Rebi bin Hejthem u paralizua pjesërisht, ai shkonte në xhami i ndihmuar nga dy njerëz. Atij i qe thënë:



"O Ebu Jezid! Të është bërë e lejueshme të falesh në shtëpi". Ai tha:"Të vërtetën e ke thënë, por dëgjova lajmërimin e thirrësit [muezinit] 'Haja ala el-Feleh [Eja në sukses]', dhe mendova se kushdo që e dëgjon këtë thirrje duhet t'i përgjigjet, qoftë edhe duke u zvarritur". [Hiljet el-Eulija 2/113]



Adij bin Hatim, radiallahu anhu, ka thënë:"Sa herë që vjen koha për namaz, vjen ndërsa jam i etur për të dhe i gatshëm për ta falur atë [dmth me abdes]". [ez-Zuhd të Ahmed, f.249]



Ebu Bekr bin Abdullah el-Muzeni ka thënë:"Kush është si ti, o biri i Ademit? Kurdoqoftë që ti do e përdor ujin për të marrë abdes, shkon në vendin për adhurim dhe kështu je në praninë e zotit tënd [dmth fillon të falesh] pa përkthyes apo pengesë mes teje dhe Atij". [el-Bidaje ue en-Nihaje 9/256]



Ebu Reja el-Ateridi:"Asgjë që lë prapa nuk më dhimbset, përveç asaj se hidhesha përmbys në fytyrë pesë herë në ditë përpara zotit tim, të lartësuarit dhe më të nderuarit". [Hiljet el-Eulija 2/306]



Ebu el-Alije ka thënë:"Unë udhëtoja më ditë të tëra për të takuar një njeri dhe gjëja e parë që vëreja tek ai ishte namazi i tij. Nëse ai do ta falte namazin si duhet dhe në kohë, do të rrija me të dhe të merrja dituri nga ai; nëse e gjeja atë të shkujdesur ndaj namazit, do ta lija dhe i thosha vetes se për gjëra tjerë veç namazit, ai do të ishte madje edhe më i shkujdesur".



Kur Ali bin el-Husein merrte abdes, ngjyra e tij ndryshonte. Familja e tij e pyeste përse kjo i ndodhte sa herë që merrte abdes, dhe ai thoshte:"A e dini se përpara kujt do të qëndroj [në namaz]?"



Jezid bin Abdullah qe pyetur:"A duhet të vëjmë kulm mbi xhaminë tonë?" Ai tha:"Pastroni zemrat e juaja dhe xhamia do t'ju mjaftojë". [Hiljet el-Eulija 2/312]



Adij bin Hatim, radiallahu anhu, ka thënë:"Që kur jam bërë musliman, gjithmonë jam kujdesur të jem me abdes kur thirrej ezani". [es-Sijar 3/160]



Ubejd bin Xha'fer ka thënë:"Kurrë se kam parë xhaxhanë tim, Bishr bin Mesnur, të humbasë tekbirin e parë dhe kurdoqoftë që ndonjë person ngrihej në xhami për të kërkuar ndihmë nga njerëzit, xhaxhai im i jepte diçka". [Sifat es-Sefueh 3/376]



Ibn Sema'eh ka thënë:"Për katërdhjetë vjet tekbirin e parë [në namaz] e kam humbur vetëm kur më vdiq nëna". [es-Sijer 10/646]



"Nëse e njihni një njeri të painteresuar ndaj tekbirit të parë, lani duart prej tij". [es-Sijer 5/56, Sifat es-Sefueh 3/88]



Mejmun bin Mehren erdhi vonë në xhami dhe kur iu tha se tashmë kishin përfunduar namazin, ai tha:"Të gjithë i përkasim Allahut dhe Atij do t'i kthehemi!" Unë më shumë parapëlqej namazin me xhemat sesa të jem guvernator i Irakut". [Mukeshefet el-Kulub, f.364]



Junus bin Abdullah ka thënë:"Ç'është me mua? Kur e humbi pulën brengosem, por kur e humbi namazin me xhemat, kjo nuk më brengos". [Hiljet el-Eulija, 3/19]



Ndërsa po rrinte në podium, Umeri tha:"Njeriu mund të ketë flokë të bardha [dmth të moshohet si musliman], megjithëkëtë ai s'ka kryer madje as një namaz për Allahun e lartësuar!" Ai qe pyetur:"Përse?" Ai tha:"Ngaqë ai nuk e fal atë duke qenë i nënshtruar, serioz dhe nuk i kushton vëmendje Allahut me zemër". [el-Ihja 10/202]



Hammad bin Selemeh ka thënë:"Kurrë s'jam ngritur për namaz pa e imagjinuar Xhehenemin përpara syve të mi". [Tedhkiret el-Hufadh 1/219]



Muadh ibn Xhebel këshilloi të birin e tij:"Biri im! Fale namazin sikur ai që është gati të shkojë dhe imagjino që mund të mos falesh prapë. Ta dish se besimtari vdesë mes dy veprave të mira: atë që e ka bërë dhe atë që e ka patur ndër mend ta bëjë". [Sifat es-Sefueh 1/496]



Bekr el-Muzeni ka thënë:"Nëse do që të kesh dobi nga namazi yt, thuaj vetes:"Unë mund të mos kem rast për të falur tjetër namaz". [Xhami el-Ulum uel Hikem, f.466.]



Shubrumeh ka thënë:"Ne shoqëruam Kerz el-Harithin në një udhëtim. Sa herë që donte të ngrente një kamp në ndonjë rajon, ai këqyrte dhe kur gjente një pjesë të mirë të tokës që e pëlqente, ai shkonte aty dhe falej derisa vinte koha për t'u larguar". [Sifat es-Sefueh 3/120]



el-Kasim bin Muhamed ka thënë:"Sa herë që dilja në mëngjes, e vizitoja A'ishen, radiallahu anhu, [tezen e tij dhe gruan e pejgamberit, salallahu alejhi ue selam] dhe e përshëndetja. Një ditë prej ditësh, e gjeta atë duke falur namazin e duhasë [paradites], duke e lexuar ajetin në vijim vazhdimisht, duke qarë dhe duke iu lutur Allahut:"Kështu Allahu ka qenë i mëshirshëm ndaj nesh dhe na ka shpëtuar nga tortura e Zjarrit". [52:27] Qëndrova aty derisa u mërzita dhe u largova e shkova në pazar për të bërë diçka, dhe i thashë vetes se kur do ta bëj atë çfarë duhet të bëj, do të kthehem [te A'isha, radiallahu anha]. Kur e përfundova dhe u ktheva, e gjeta atë duke qëndruar ende në namaz, duke e recituar të njëjtin ajet, duke qarë dhe duke e lutur Allahun". [el-Ihja 4/436]



Mejmun bin Hejjen ka thënë:"Kurrë se kam parë Muslim bin Jeserin të kthente kokën ndërsa falej, qoftë kur ishte namazi i shkurtër apo i gjatë. Një herë e një kohë u rrëzua një pjesë e xhamisë dhe zhurma i frikësoi shumë njerëz që ishin në pazar. Ndërsa ai ishte në xhami, nuk u frikësua dhe madje as nuk e ktheu kokën dhe vazhdoi të falej". [ez-Zuhd të Imam Ahmed, f.359]



Unë e shoqërova Ata bin Rebahun për tetëmbëdhjetë vjet. Kur u moshua dhe u dobësua, ai qëndronte në namaz dhe lexonte afro dyqind ajete nga sureja Bekare ndërsa qëndronte me aso vendosmërie, saqë asnjë pjesë e tij nuk lëvizte." [es-Sijar 5/87, Sifat es-Sefueh 2/213]



Ebu Bekr bin Eijesh ka thënë:"Po ta kishit parë Habib bin Ebu thabitin në sexhde, do të kishit menduar se ka vdekur për shkak të sexhdes së gjatë të tij". [es-Sijer 5/291]



Ali bin el-Fudejl ka thënë:"Pashë eth-Theurin të binte në sexhde ndërsa falej, dhe unë bëra tauaf rreth Shtëpisë shtatë herë para se ai ta ngrente kokën nga sexhdeja". [es-Sijer 7/277]



Uthman bin Ebi Dehresh ka thënë:"Kurrë s'kam falur namaz pa e lutur Allahu më pas që t'më falte për të metat në mënyrën e faljes". [Tarikhu Bagdad 13/207]



Mu'auije bin Murreh:"Unë jetova gjatë kohës së shtatëdhjetë shoqëruesve të Muhamedit, salallahu alejhi ue selam, dhe po të kishin qenë gjallë ata sot, s'do ta njihnin asnjë nga veprimet e juaja përveç ezanit!" [Hiljet el-Eulija 2/299]



Për më shumë, Mejmun bin Mehren ka thënë:"Po të ngjallej ndonjë nga Selefët midis jush sot, ai do të njihte vetëm Kiblen e juaj".



Kur Hatim el-Esem qe pyetur për namazin e tij, ai tha:"Kur afrohet koha për namaz, unë marr abdes të përkryer dhe shkoj aty ku kam për t'u falur dhe ulem derisa të bëhem plotësisht i vetëdijshëm për atë çfarë do të bëj; pastaj ngrihem dhe falem, duke imagjinuar Ka'ben përpara syve të mi, parajsën në të djathtë, Zjarrin në të majtë dhe engjëllin e vdekjes pas meje; imagjinoj se ky është namazi im i fundit që do ta fali, ngrihem me shpresë [në Allahun dhe parajsën e Tij] dhe me frikë [nga dënimi i Allahut] dhe e them tekbirin ndërsa jam plotësisht i vëmendshëm; lexoj Ku'ranin qetësisht, bie në sexhde i përulur dhe ulem në këmbën time të majtë, me shputën time të shtrirë në tokë dhe shputën e djathtë të ngritur; gjithë këtë ndërsa falem me sinqeritet. Pas kësaj, nuk di [nuk ndihem i sigurt] nëse ky namaz është pranuar nga unë!" [el-Ihja 1/179]



Një nga Selefët ka thënë:"O biri i Ademit! Ti ke nevojë për pjesën tëndë në këtë jetë, por për pjesën tënde në jetën e përtejmë ke edhe më shumë nevojë. Nëse kujdesesh për pjesën tënde në këtë jetë, do ta humbasësh pjesën tënde në jetën e përtejme dhe po ashtu do ta humbasësh pjesën tënde në këtë jetë; nëse kujdesesh për pjesën tënde në jetën e përtejme, ti po ashtu do ta fitosh pjesën tënde të plotë në këtë jetë pa mundim". [Fada'il edh Dhikr të Ibn el-Xheuzi, f.19]



Talk bin Habib ka thënë:"Të drejtat e Allahut janë më të mëdha se mundësia dhe aftësia e robit për t'i përmbushur ato. Ndaj, mbërrije mëngjesin në gjendje pendimi dhe mbërrije natën në gjendje pendimi".

[abdurrahman_tir]

Shkëputur nga "Namazi dhe gjykimi për lënësin e namazin" e Ibën Kajjim el Xheuzije
Shqipëroi nga origjinali: Blerim Krasniqi





- Argumentet e atyre që thonë se lënësi i namazit nuk është kafir


Ne do t’i përmendim argumentet e të dyja palëve. Ata që nuk e përjashtojnë nga Islami me lënien e namazit, thonë se ai është bërë mysliman me të hyrë në të, ndaj dhe nuk e nxjerrim nga Islami veçse me arsyetim bindës. Ata thanë se Ubade bin Smit-i transmeton se Pejgamberi ka thënë: ’Kushdo që dëshmon se nuk ka të adhuruar tjetër me të drejtë përveç Allahut, i Cili është i Vetëm dhe i pa shok, se Muhamedi është rob dhe i dërguar i Tij, se Isa është rob dhe i dërguar i Tij, se fjala e Tij drejtuar (fjala ’bëhu’ me të cilën e krijoi Merjemen) Merjemes dhe Shpirt (sikurse edhe shpirtrat e tjerë) i krijuar prej All-llahu, se Xheneti është i vërtetë dhe se Xhehenemi është i vërtetë, All-llahu e fut në Xhenet me ato (pak) vepra që ka bërë’. Transmeton Buhariu dhe Muslimi.


Nga Enesi (radijallahu anhu): "Pejgamberi (sal-lallahu alejhi ue sel-lem) i tha Muadhit, kur ai ishte i ulur mbrapa tij, në shalë: 'O Muadh'. Ai i tha: 'Të përgjigjem i lumtur, o i Dërguar i Allahut!' Pejgamberi (prapë) i tha:'O Muadh'. Ai i tha:'Të përgjigjem i lumtur, o i Dërguar i Allahut!', tri herë. Atëherë (Pejgamberi sal-lallahu alejhi ue sel-lem) i tha: 'S'ka person që dëshmon: La ilahe il-lAllah ve enne Muhameden Resulullah/S'ka të adhuruar tjetër me të drejtë, përveç Allahut dhe se Muhamedi është i Dërguar i Tij, me sinqeritet nga zemra e tij, veçse Allahu e mbron nga zjarri'. Ai i tha: 'O i Dërguar i Allahut, a t'i lajmëroj njerëzit, që të gëzohen?' Ai i tha:'(Nëse i lajmëron) Ata do të mbështetën në të (dhe do ta lënë punën)'. Muadhi i njoftoi me këtë para vdekjes së tij, nga frika se mos po bënte mëkat (me fshehjen e kësaj diturie)". Buhariu dhe Muslimi.


Transmetohet nga Ebi Hurejra (radijallahu anhu) se Pejgamberi ka thënë: ’Njeriu më i gëzuar i ndërmjetësimit tim në Ditën e Kiametit, do të jetë ai që thotë: la ilahe il-lallah (s'ka të adhuruar me të drejtë, veç Allahut), me sinqeritet nga zemra e tij.’ Buhariu.


Transmeton Ebi Dherr-i se Pejgamberi fali namaz të natës me një ajet të Kuranit, të cilin e përsëriti deri në agim. Ai tha: ’U luta për pasuesit e mi dhe, sikur ata të merrnin vesh përgjigjen, shumë prej tyre do ta linin namazin’. Atëherë Ebu Dherr-i i tha: ’A mos t’i përgëzoj njerëzit? Pejgamberi i tha: ’Gjithsesi, përgëzoi!’ Ai u nis, mirëpo Omeri i tha: ’Në qoftë se ti ua kumton njerëzve këtë, ata do të tregohen pasivë në adhurim. Ai e ftoi që të kthehet dhe ai u kthye’. Allahu i lartësuar thotë:


’Në qoftë se Ti i ndëshkon ata, ata janë robërit e Tu, dhe nëse Ti i fal, vërtet që vetëm Ti je i Gjithëfuqishmi, më i Urti Gjithëgjykues’, [El-Maide, 118] Transmeton Imam Ahmedi.


Në Musned gjithashtu është transmetuar nga Aisheja, e cila thotë se Pejgamberi ka thënë: ’Janë tri regjistra tek Allahu ku shënohen punët e robit: ’Një regjistër të cilit Allahu nuk i kushton fare rëndësi, një regjistër nga i cili nuk lë gjë (pa llogaritur) dhe një regjistër të cilin Allahu nuk e fal. Regjistri të cilin Allahu nuk e fal është shirku. Allahu i lartësuar thotë:


’S’ka dyshim se kushdo që i vë shok Allahut (në adhurim), Allahu e ka ndaluar xhenetin për të’ [El Maide, 72].

Sa i përket regjistrit të cilit Allahu nuk i jep rëndësi, ai ka të bëjë me padrejtësinë që robi i bën vetvetes, mëkatet që janë mes tij dhe Zotit, si agjërimin që ka lënë, namazin që nuk e ka falur, këto Allahu i lartësuar i fal në qoftë se do, ndërsa regjistri nga i cili Allahut të lartësuar nuk i ikën asgjë pa llogaritur, janë padrejtësitë e robërve ndërmjet tyre, për të cilat duhet të zbatohet dënimi, sepse nuk ka rrugë tjetër’.1


Në Musnedin e Imam Ahmedit transmetohet gjithashtu, nga Ubade bin Samit-i se Pejgamberi ka thënë: ’Allahu i lartësuar i ka bërë pesë namazet detyrë për robërit e Tij. Kush vjen me to, Allahu i ka premtuar që ta fusë në xhenet, ndërsa kush nuk vjen me to, nuk ka kurrfarë premtimi: në qoftë se do, e dënon, e nëse do, e falë.2


Gjithashtu në Musned është transmetuar nga Ebu Hurejra, i cili thotë se e ka dëgjuar Pejgamberin duke thënë: ’Vepra e parë për të cilën do të llogaritet njeriu Ditën e Gjykimit do të jetë namazi i detyruar (farz). Nëse ketë do ta ketë të plotë, ose në të kundërtën i thuhet: shikoni a ka bërë ndonjë namaz vullnetar? Në qoftë se ka ndonjë namaz vullnetar, i plotësohen me të namazet e detyruara. Pastaj po kështu veprohet me të gjitha veprat e tjera të detyruara.’ Hadithi është transmetuar në Sunene, ndërsa Tirmidhiu thotë: hadithi është hasen.


Ata thanë se është vërtetuar nga Pejgamberi të ketë thënë: ’Fraza e fundit e kujt është La ilahe il-lAllah hyn në xhenet’.3


Ndërsa në një tekst tjetër: ’Kushdo që vdes duke e ditur se nuk ka të adhuruar tjetër me të drejtë veç Allahut hyn në xhenet’.4


Në tregimin e Itban bin Malik-ut, i cili është transmetuar në sahih, thuhet: ’Allahu i lartësuar ka ndaluar të hyj në zjarr kushdo që thotë: La ilahe il-lAllah, duke synuar me këtë Fytyrën e Allahut’.5


Në hadithin e shefatit thuhet: ’Allahu i lartësuar thotë: Për madhërinë Time, do e nxjerrë nga zjarri këdo që thotë: La ilahe il-lAllah’. Në po të njëjtin hadith thuhet: ’Nxirren nga zjarri ata që nuk kanë punuar asnjë të mirë kurrë’.6



--------------------------------------------------------------------------------
1. Transmeton Ahmedi(6/240) Senedi i këtij hadithi është i dobët.
2. Ebu Davudi(1420) Hadith i saktë thotë Albani.
3. Ebu Davudi(3116) Albani e ka vlerësuar si të saktë.
4. Muslimi(26)
5. Buhariu(425), Muslimi(33)
6. Buhariu(44), Muslimi(183)

--------------------------------------------------------------------------------

Në Sunene7 është shënuar hadithi i personit të cilit i shfaqen nëntëdhjetë e nëntë regjistra, madhësia e secilit prej tyre është sa largësia që arrin shikimi. Pastaj i nxirret një skedë, në të cilën është shënuar ‘Eshhedu en la ilahe il-lAllah’, e cila peshon më rënd se të gjithë ata regjistra. Nuk është përmendur se në skedë ka diçka tjetër përveç shehadetit, përndryshe, sikur të ndodhej diçka tjetër do të thuhej: pastaj i nxirren regjistrat me vepra të mira dhe i krahasohen me të këqijat.


Sidoqoftë, këtu na mjaftojnë fjalët e Pejgamberit: ’Pastaj nxirren nga zjarri ata që kurrë nuk kanë punuar ndonjë të mirë’, të cilët po të ishin mosbesimtarë do të mbeteshin aty përgjithherë dhe nuk do të nxirreshin.


Këto hadithe dhe të tjerat si këto, nuk lejojnë që ai të shpallet kafir dhe të themi se ai mbetet përgjithherë në zjarr dhe, njëherësh na shtrëngojnë që t’u shpresojmë atyre atë që u shpresohet të gjithë mëkatarëve të mëdhenj.


Ata thanë: Edhe për arsye se kufri është mohim i teuhidit, mohim i shpalljes dhe ringjalljes dhe i tërë asaj me të cilën erdhi Pejgamberi, ndërsa personi në fjalë i pohon njëshmërinë Allahut, dëshmon se Pejgamberi është i dërguar i Tij, beson se Allahu i ringjall ata që janë në varre, kështu që si mund të gjykohet si mosbesimtar?! Imani është besimi (bindja), ndërsa e kundërta e tij është përgënjeshtrimi e jo lënia e veprave. Si është e mundur që besimtarin ta gjykojmë me një vendim që i përket përgënjeshtruesit e mohuesit?!



--------------------------------------------------------------------------------
7. Tirmidhiu(2639), Ibën Maxhe(4300) Albani thotë: I saktë.

--------------------------------------------------------------------------------

...vijon

[abdurrahman_tir]

Shkëputur nga "Namazi dhe gjykimi për lënësin e namazin" e Ibën Kajjim el Xheuzije
Shqipëroi nga origjinali: Blerim Krasniqi





- Argumentet e atyre që thonë se lënësi i namazit është kafir (mosbesimtar)


Ata thanë: Ata persona prej të cilëve ju transmetuat këto hadithe, me të cilat argumentuat se lënësi i namazit nuk është kafir, po nga ata persona sahabet kanë përcjellë me besnikëri se lënësi i namazit është kafir. Është përcjellë nga Omer-i, Abdurrahman bin Auf-i, Muadh bin Xhebel-i, Ebu Hurejra dhe nga sahabe të tjerë, se kushdo që lë një namaz të detyrueshëm (farz) qëllimisht derisa t’i ketë mbaruar koha, ai është kafir (mosbesimtar), i përjashtuar nga feja. Dhe nuk dimë të kenë pasur këta ndonjë prej sahabeve që nuk pajtohej me këtë.


Se lënësi i namazit është kafir, këtë e provon Kurani, Suneti dhe Ixhmai i sahabeve.


Sa i përket argumenteve nga Kurani, Allahu i lartësuar thotë:


’A do të sillemi Ne atëherë me myslimanët si me muxhriminët (kriminelët e mosbesimtarët). Ç’është me ju? Si gjykoni ju? Apo keni ndonjë libër, në të cilin mësoni. Se ju do të keni çfarë të zgjidhni? Apo keni zotime nga Ne që arrijnë deri Ditën e Kijametit, se do të arrini çfarë ju të gjykoni? Pyetni ata, cili prej tyre do të hyjë dorëzanë për këtë! (Kujto) Ditën kur Kërciri do të zbulohet (Ditën e Ringjalljes) dhe do të thirren të bien në sexhde, por ata nuk do të munden. Sytë e tyre do të tmerrohen, turpi do t’i mbulojë; ata gjithherë u ftuan të bien në sexhde (të falen) kur qenë shëndosh e mirë (në dynja, por ata nuk e bënë këtë)’ [El-Kalem, 35-43].


Allahu i lartësuar njoftoi se nuk i trajton myslimanët sikurse muxhriminët (kriminelët e mosbesimtarët), sepse kjo nuk i shkon as urtësisë e as gjykimit të Tij. Pastaj u kujtua gjendja e muxhriminëve, të cilët qenë kundër myslimanëve, Ai tha: ’(Kujto) Ditën kur Kërciri do të zbulohet (Ditën e Ringjalljes)’, ndërsa do të thirren t’i bien në sexhde Zotit të tyre, por do të pengohen dhe nuk do të kenë mundësi të bien në sexhde me myslimanët. Ky dënim vjen si pasojë e mosfaljes së namazit në dynja me myslimanët. Kjo tregon se ata do të jenë me mosbesimtarët dhe hipokritët, shpinat e të cilëve do të mbesin sikurse brirët e lopëve kur myslimanët të kenë rënë në sexhde. Prandaj, sikur ata të ishin prej myslimanëve, do t’u lejohej edhe atyre të binin në sexhde.


Argumenti i dytë: Allahu i lartësuar thotë:


’Secili njeri është peng i veprës së vet. Përveç të djathtëve. Të cilët atje ndër kopshte të begatë do pyesin njëri-tjetrin për muxhriminët (kriminelët e mosbesimtarët). (Do t’ju thonë atyre): ’Ç’ju bëri juve të hyni në xhehenem (Sekar)’. Do të thonë: ’Nuk ishim prej atyre që faleshin, dhe as nuk ishim prej atyre që ushqenin të varfrin, dhe ishim prej atyre që përfshiheshin me të tjerët në punë të kota, dhe ishim prej atyre që përgënjeshtronin Ditën e Gjykimit derisa na erdhi ajo që ishte e sigurt (vdekja)’ [El-Muddethir, 37-43].

Tani, ose ka të ngjarë që çdonjëra nga këto huqe veç e veç t’i ketë shpënë ata ne Sekar (xhehenem) dhe t’i ketë bërë prej muxhriminëve, ose të gjitha së bashku. Nëse çdonjëra veç e veç është bërë shkak, atëherë ideja e (mendimit) është e qartë, por, në qoftë se që të katërtat, atëherë kjo duhet të kuptohet se vjen si pasojë e ashpërsisë së kufrit dhe dënimit të tyre. Ndonëse çdonjëra prej tyre veç e veç meriton dënimin, nuk lejohet t’i bashkëngjiten asaj gjëra që nuk ushtrojnë ndikim në dënim, kur ajo ta ketë merituar atë vetë.


Prandaj, dihet se nuk është e thënë që përgënjeshtrimit të ditës së gjykimit t’ia bashkëngjisim lënien e namazit dhe gjërat e tjera që u përmendën me të, në mënyrë që të bëhet meritor i dënimit, sepse vetëm ajo është e mjaftueshme ta meritojë këtë dënim. Kjo vlen edhe për huqet e tjera, sepse nuk është e mundur që dikush të vijë e të thotë: nuk dënohet përveç atij që grumbullon këto katër vese (mëkate). Atëherë përderisa çdo njëra në vete është provë për krim – ndërsa Allahu bëri që muxhriminët (kriminelët e mosbesimtarët) të jenë kundër myslimanëve – edhe lënësi i namazit është prej muxhriminëve (kriminelëve e mosbesimtarëve) të shpënë në Sekar (xhehenem). Allahu i lartësuar thotë:


’Vërtet që muxhriminët (kriminelët e mosbesimtarët) janë në gabim të madh dhe do të digjen (në xhehenem). Atë ditë ata do të tërhiqen zvarrë me fytyrë përmbys për në Zjarr, (të cilëve do t’u thuhet): ’Shijoni ju dënimin e Sekar-it (xhehenemit)’ [El-Kamer, 47-48]


Allahu i lartësuar thotë:


’Vërtet, ata që bënë krime, gjithnjë i përqeshnin ata që besuan’ [El-Mutaffifin, 29].

Pra, Allahu i lartësuar bëri që muxhriminët të jenë kundër myslimanëve.


Argumenti i tretë ka të bëjë me fjalët e Allahut:


’Dhe faleni namazin, jepeni zekatin dhe binduni ndaj të Dërguarit që të mund të mëshiroheni’. [Nu-Nur, 56]

Pra, që ata të mund të mëshirohen, Allahu ua kushtëzoi kryerjen e këtyre detyrave. Sikur lënia e namazit nuk do ta bënte të domosdoshme përjashtimin e tyre nga feja dhe mbetjen e përhershme të tyre në zjarr, ata do të ishin të mëshiruar pa faljen e namazit. Ndërsa Allahu i lartësuar ua kushtëzoi arritjen e mëshirës nëse i kryejnë ato.


Argumenti i katërt ka të bëjë me fjalët e Allahut:


’Mjerë për ata që falen, të cilët janë të pakujdesshëm për namazin e tyre’. [El-Maun, 4-5]

Dijetarët e selefit patën mospajtime rreth ‘pakujdesisë’ ndaj namazit. Sad bin ebi Vekas-i, Mesruk bin Exhda dhe të tjerë, thonë se me të nënkuptohet lënia e namazit derisa t’i ketë ikur koha. Në lidhje me këtë është transmetuar një hadith: Muhamed bin Nasër el Meruzi-u thotë: na ka treguar Sufjan bin ebi Shejbe-ja, na ka treguar Ikrime bin Ibrahim-i, na ka treguar Abdulmelik bin Umejr-i, nga Musab bin Sad bin ebi Uekas-i (dhe ky) nga babai i tij, i cili e kishte pyetur Pejgamberi në lidhje me fjalët e Allahut: ’Të cilët janë të pakujdesshëm për namazin e tyre’, Ai i kishte thënë: ’Janë ata që e vonojnë namazin nga koha e vet’.8


Hamad bin Zejd-i thotë: Na ka treguar Asim-i, nga Musab bin Sad-i, i cili thotë: I thash babait tim: ’O babai im, a i sheh fjalët e Allahut: ’Të cilët janë të pakujdesshëm për namazin e tyre’, cili nga ne mund të jetë gjithherë i vëmendshëm dhe, cili nga ne nuk i flet (nuk i shpërqendrohet vëmendja) vetës gjatë faljes? Ai i tha: ’Nuk është për qëllim ajo çfarë ti po mendon, mirëpo është për qëllim humbja e kohës së namazit’.9



--------------------------------------------------------------------------------
8. E transmetojnë Bjehakiu (2/214), Bezzari (392), me sened të dobët.
9. E transmeton Bejhakiu (2/214) me sened të mirë.

--------------------------------------------------------------------------------

Hajuete bin Shurejh-i thotë: Më ka njoftuar Ebu Sahr-i se ai e kishte pyetur Muhamed bin Sad el Kuredhi-un në lidhje me fjalët e Allahut: ’Të cilët janë të pakujdesshëm për namazin e tyre’, që i kishte thënë: ’Është për qëllim ai që e lë namazin’. Pastaj e kishte pyetur edhe në lidhje me fjalët e Allahut: ’Dhe ata që nuk japin El maun’, ndërsa ai i ishte përgjigjur: ’T’i mohohet pasuria atij që e meriton’.


Atëherë, në qoftë se u kuptua kjo, kërcënimi me uejl (mjerë) në Kuran i adresohet jobesimtarëve, si p.sh:


’Dhe mjerë për mushrikët (politeistët e çfarëdo lloji, mohuesit e njësisë së Allahut), të cilët nuk japin zekatin dhe që janë mohues edhe të jetës së pastajme’ [Fussilet, 6-7],


‘Mjerë për çdo gënjeshtar mëkatar, i cili i dëgjon vargjet e Allahut t’i lexohen atij, e prapëseprapë këmbëngul me kryelartësi si të mos i kish dëgjuar. Bëji të njohur pra atij ndëshkimin e dhimbshëm! Dhe kur ai mëson diçka nga vargjet Tona (të Kuranit), ai i bën ato objekt talljeje. Për të tillët do të jetë ndëshkimi poshtërues’ [El-Xhathije, 7-9],


‘Dhe mjerë për mosbesimtarët për ndëshkimin e ashpër (që do t’ua sjellë mosbesimi i tyre’ [Ibrahim, 2], përjashtuar dy raste:


’Mjerë për mutafifinët (ata që peshojnë e masin mangut)’ [El-Mutaffifin, 1], dhe:


‘Mjerë për këdo që shpif e përgojon’ [El-Humezeh, 1]. Në këto dy raste ‘uejl'-in ua ka adresuar atyre që peshojnë e masin mangët dhe atyre që shpifin e përgojojnë, gjëra këto për të cilat nuk përjashtohen ata nga feja. Ndërsa uejl-i që ka ardhur në lidhje me lënësin e namazit, ose duhet që t’i bashkëngjitet uejl-it që i është adresuar mosbesimtarëve, ose uejl-it që i është adresuar mëkatarëve, porse më e drejtë është t’i bashkëngjitet uejl-it që i është adresuar mosbesimtarëve për dy arsye:


E para: është vërtetuar se Sad bin ebi Vekasii në lidhje me ajetin në fjalë (Mjerë për ata që falen) ka thënë: ’Sikur ta lenin atë, do ngelnin mosbesimtarë, porse ata ia humbisnin kohën atij’.


E dyta: argumentet që do t’i përmendim se ai është mosbesimtar do ta sqarojnë këtë.


Argumenti i pestë ka të bëjë me fjalët e Allahut:


’Por pas tyre erdhën breza që e lanë faljen e namazit dhe ndoqën nepset, të cilët pastaj do të hidhen në gaja (xhehenem)’. [Merjem, 59]


Shube bin Haxhaxh-i thotë: Na ka treguar Ebu Is’hak-u, nga Ebi Ubejdeh, nga Abdullah bin Mesud-i, i cili në lidhje me këtë ajet ka thënë: ’Ai është një lum në xhehenem me shije të krupshme dhe me fund të largët’.10


Muhamd bin Nasr-i thotë: Na ka treguar Abdullah bin Sad bin Ibrahim-i, na ka treguar Muhamed bin Zijad bin Zubar-i, më ka treguar Sherkij bin Katami, thotë më ka treguar Lukaman bin Amir el Huzai, i cili thotë se shkova te Eba Umame el Bahilij-i dhe i thashë: ’Ma trego një hadith që e ke dëgjuar nga Pejgamberi’, ndërsa ai më tha: E kam dëgjuar Pejgamberin duke thënë: ’Sikur një gurë të hidhet nga buza e xhehenemi, nuk do ta mbërrijë fundin e tij për shtatëdhjetë stinë dhe pastaj përfundon në gajj dhe atham!’ E pyeta: Ç’është gajj-i dhe atham-i? Ai më tha: ’Ata janë dy puse në fund të xhehenemit nëpër të cilët ecën qelbi i banorëve të xhehenemit’.11 Kjo është ajo të cilën Allahu i lartësuar e ka përmendur në Librin e Tij: ’Të cilët pastaj do të hidhen në gaja’ [Merjem, 59] dhe: ‘Do të marrë ethama (ndëshkim)’. [Furkan, 68]


Muhamd bin Nasr-i thotë: Na ka treguar El Hasen bin Isa, na ka treguar Abdullah bin Mubarek-u, na ka njoftuar Husejn bin Beshir-i, më ka treguar Zekerija bin ebi Merjem el Huzai, i cili thotë: E kam dëgjuar Ebu Umeme el Bahili-un duke thënë: ’Vërtet distanca nga zgripi deri te fundi i xhehenemit është sa rruga që përshkon një gurë për pesëdhjetë stinë kur ai të jetë hedhur në të – ose tha: një gurë i madh që hidhet, madhësia e të cilit është sa dhjetë deve të mëdha e të shëndosha’. Atëherë robi i Abdurrahman bin Halid bin Uelid-it i tha: ’Po në të a ka diç tjetër?’ Ai i tha: ’Po, ka gajun dhe etham’.12


Ejub bin Beshir-i thotë se Shefij bin Matia ka thënë: ’Në xhehenem është një luginë që quhet ‘gaja’ nëpër të cilën ecën gjaku dhe qelbi i atyre për të cilët është krijuar. Allahu i lartësuar thotë: ’Të cilët pastaj do të hidhen në gaja’ [Merjem, 59].13 Pra, Allahu i lartësuar e ka bërë këtë vend në xhehenem për ata që e humbasin namazin dhe ndjekin epshet. Sikur lënësi i namazit të ndodhej me mëkatarët myslimanë, ai do të ndodhej në pjesën më të lartë të xhehenemit, jo në fundin e tij. Ky vend nuk është për pjesëtarët e Islamit, por për mosbesimtarët. Nga i njëjti ajet mund të nxirret një argument tjetër, Allahu i lartësuar thotë: ’Të cilët pastaj do të hidhen në gaja, përveç atyre që pendohen, besojnë dhe punojnë punë të mira’ [Merjem, 59], në rast se lënësi i namazit do të ishte besimtar, nuk do t’i kushtëzohej që pendimit t’ia bashkëngjitte Imanin (besimin), sepse në këtë rast do t’i kërkohej ta arrinte atë që në realitet e posedon.



--------------------------------------------------------------------------------
10. Transmeton Merveziu në librin e tij Tadhim kad essalah (35) me sened te dobët.
11. Merveziu (36) me sened të dobët.
12. Merveziu (37) me sened të dobët.
13. Merveziu (38) me sened të dobët.

--------------------------------------------------------------------------------

Argumenti i gjashtë: Allahu i lartësuar thotë:


’Por, në qoftë se ata pendohen, e falin Namazin dhe e japin Zekatin, atëherë i keni vëllezër në fe’. [Teube, 11]

Pra vëllazërinë e tyre me besimtarët e ka ndërlidhur me faljen e namazit, kështu që në qoftë se ata nuk e kryejnë namazin, nuk janë vëllezër të tyre. Ata nuk janë besimtarë për shkak të fjalëve të Allahut:


’Vërtet që besimtarët janë vëllezër’. [El Huxhurat, 10]


Argumenti i shtatë, dhe ka të bëjë me fjalët e Allahut të lartësuar:


’Pra ai (mosbesimtari) as nuk besoi, as nuk u fal, por përgënjeshtroi dhe (ia) ktheu shpinën’ [El Kijameh, 31-32]

Pasi Islami përbëhet nga besimi në lajme (shpallje) dhe bindja ndaj urdhrave, bëri që përgënjeshtrimi dhe mosfalja të jenë të kundërtat e tyre. Ai ballafaqoi besimin me përgënjeshtrimin dhe faljen me braktisjen kur tha: ’Por përgënjeshtroi dhe (ia) ktheu shpinën’. Ashtu sikurse që përgënjeshtruesi është kafir, po ashtu edhe ai që e braktis namazin është kafir. Ashtu sikurse i jepet fund fesë së tij duke përgënjeshtruar, po ashtu i jepet fund duke e ia kthyer shpinën namazit.


Seid-i thotë se Katade-ja në lidhje me fjalët e Allahut: ‘Ai as nuk besoi, as nuk u fal’ ka thënë: ’As nuk e besoi Librin e Allahut dhe as nuk u fal për Allahun, por përgënjeshtroi ajetet e Allahut dhe braktisi adhurimin e Tij. ‘Mjerë për ty (o mosbesimtar)! Dhe prapë mjerë për ty!’ [El Kijameh, 34-35], pra kërcënim pas kërcënimi.


Argumenti i tetë: Allahu i lartësuar thotë:


’O ju që keni besuar! Mos t’jua largojnë vëmendjen nga kujtimi i (përmendja e) Allahut as pasuritë dhe as fëmijët tuaj. Dhe kushdo që e bën këtë, atëherë ata janë të humburit’. [El Munafikunë, 9]

Ibën Xhurejxh-i thotë: E kam dëgjuar Ata bin ebi Rebah-in duke thënë: ’Është për qëllim namazi i detyruar (farz)’.


Argumentimi me këtë ajet bëhet kështu: Allahu i lartësuar ka gjykuar se është i humbur plotësisht ai të cilin pasuria dhe fëmijët e largojnë nga namazi, kurse humbja e plotë u përket vetëm mosbesimtarëve. Muslimani edhe në qoftë se humb për shkak të mëkateve dhe gabimeve, në fund puna e tij do të dal me fitim. Kjo del sheshit edhe për faktin se Allahu i lartësuar humbjen e lënësit të namazit në këtë ajet e ka fuqizuar me disa përforcime:...


Argumenti i nëntë ka të bëjë me fjalët e Allahut:


’Vërtet besojnë në ajetet Tona ata të cilët kur u kujtohen atyre ato lëshohen me fytyrë në sexhde dhe lartësojnë lavditë e Zotit të tyre dhe ata nuk janë kryelartë’. [Es-sexhde, 15]

Allahu i lartësuar e ka mohuar imanin (besimin) nga ai, i cili kur përkujtohet me ajetet e Allahut, nuk shkon në sexhde për t’i lartësuar lavditë e Zotit të tij. Përkujtimi më madhor me ajetet e Allahut, bëhet me ato që kanë të bëjnë me namazin. Kështu që, nëse përkujtohet me to dhe nuk i bëjnë dobi dhe as nuk falet, ai nuk u ka besuar atyre, sepse Allahu i lartësuar me këtë i ka veçuar besimtarët të cilëve edhe u përket sexhdeja. Ky është argumentimi më i mirë dhe më i afërti. Nuk beson askush tjetër në fjalët e Allahut: ’Dhe faleni namazin’. [El Bekare, 43], përveç atij që e fal atë rregullisht.


Argumenti i dhjetë: Allahu i lartësuar thotë:


’Dhe kur u thuhet atyre: ’Bini në ruku (faluni)’, ata nuk bien (nuk e kryejnë faljen). Mjerë për ata që përgënjeshtruan (mohuan) atë Ditë (ditën e gjykimit)’. [El Murselat, 48-49] Këto fjalë, Allahu i lartësuar i ka përmendur në vijim të fjalëve të Tij:


’Hani dhe kënaquni vetëm (në këtë botë) për pak kohë. Vërtet që jeni muxhrimunë (politeistë, mohues, kriminel)’. [El Murselat, 46], dhe pastaj u është kërcënuar për lënien e rukusë, gjegjësisht për lënien e namazit kur thirreshin për ta falur atë. Nuk është e drejtë të thuhet se ata u kërcënuan për përgënjeshtrim, sepse Allahu i lartësuar njoftoi se ata e braktisën namazin dhe për shkak të tij u kërcënuan. Megjithëse, ne themi se nuk ngulmon kurrsesi që ta braktisë namazin vazhdimisht ai që beson se Allahu ka urdhëruar ta falim atë. Është e pamundur dhe jo e natyrshme që njeriu të jetë i bindur plotësisht se Allahu i lartësuar e ka urdhëruar që t’i falë pesë namazet gjatë ditës dhe natës, ta dijë se do ta dënojë me dënimin më të ashpër në qoftë se e braktisë atë dhe, prapëseprapë, të vazhdojë të mos e falë. Kjo është diçka e pamundur, sepse nuk mund të vazhdojë të mos e falë ai që beson se Allahu ia ka obliguar. Atë imani (besimi) e urdhëron që ta falë dhe, në qoftë se në zemrën e tij nuk ekziston diçka që e shtyn ta falë, atëherë kuptohet se në zemrën e tij nuk ka iman. Ti mos ua vër veshin fjalëve të atyre që s’kanë as përvojë e as njohuri në lidhje me dispozitat e zemrës dhe punët e saj. Vrite mendjen pak se a është e natyrshme që në zemrën e njeriut të ketë besim në premtimet dhe kërcënimet, në xhenetin dhe zjarrin, se Allahu ia ka bërë obligim namazin dhe do ta dënojë nëse nuk e fal, kurse ai vazhdon të mos e fal duke qenë shëndosh e mirë dhe pa pasur ndonjë pengesë që ia pamundëson faljen. Kjo lloj diturie u kishte rrëshqitur (pa e kuptuar) atyre të cilët thanë se imani është vetëm bindje (besim), pavarësisht nëse atij nuk i bashkëngjitet kryerja e obligimeve dhe braktisja e ndalesave. Është gjëja më absurde që në zemrën e robit të ketë besim (bindje) të vërtetë (të palëkundur) dhe kjo të mos e shtyjë as në kryerjen e farzeve dhe as në braktisjen e ndalesave.


Vërtet që ne themi se Imani është besim, mirëpo nuk mjafton vetëm besimi në vërtetësinë e Lajmëtarit pa iu bindur atij. Po që se vetëm bindja do të konsiderohej iman, atëherë Iblisi, Faraoni me populli i tij, populli i Salihut, çifutët të cilët e dinin se Muhamedi është i dërguar i Allahut, - ashtu sikurse i njihnin fëmijët e tyre -, do të konsideroheshin besimtarë të vërtetë. Allahu i lartësuar thotë:


‘Ata nuk të përgënjeshtrojnë ty, porse janë ajetet e Allahut (Kurani) që dhaliminët (mosbesimtarët, kriminelët) mohojnë’. [Enaam, 33] Dhe xhuhudi (mohimi i përmendur në ajet) bëhet vetëm pasi ta kenë njohur të vërtetën. Allahu i lartësuar thotë:


’Dhe ata i përgënjeshtruan ato (ajetet Tona) padrejtësisht dhe me mospërfillje edhe pse vetë në veten e tyre ishin të bindur për to (se janë nga Allahu)’. [En Neml, 14] Musai i tha Faraonit:


’Ai (Musai) i tha: ’Në të vërtet ti tashmë e more vesh se këto shenja nuk janë zbritur nga askush veçse nga Zoti i qiejve dhe i tokës si dëshmi e qartë’. [El Isra, 102] Allahu i lartësuar në lidhje me çifutët thotë:


’Ata të cilëve Ne u dhamë Librat e Parë (Çifutët dhe Kristianët) e njohin mjaftë mirë atë (Muhamedin), ashtu siç i njohin bijtë e tyre. Por në të vërtetë një grup prej tyre e fshehin të vërtetën duke e ditur atë’. [El Bekare, 146]

Edhe më bindës është rasti i dy çifutëve të cilët erdhën te Pejgamberi dhe e pyetën se me çfarë po i urdhëronte me Pejgamberllëkun e tij, (dhe mbasi morën përgjigje) ata i thanë: ’Ne dëshmojnë se ti je i dërguar’, atëherë Pejgamberi u tha: ’Atëherë çfarë po ju pengon që të më pasoni?’ Ata i thanë: ’Vërtet që Davudi është lutur që ndër pasardhësit e tij të ketë një pejgamber, dhe kemi frikë që nëse do të pasojmë ty, do të na vrisnin çifutët’.14

Ata pra e pranuan me gojën e tyre atë që përputhet edhe me besimin e tyre se ai është Pejgamber, mirëpo me këtë besim dhe me këtë miratim ata nuk hynë në Iman (nuk u bënë besimtarë), sepse nuk iu nënshtruan dhe nuk iu bindën urdhrit të tij. I këtij lloji është edhe kufri (mosbesimi) i Ebu Talib-it, i cili vërtet e kuptoi se ai është i sinqertë. Ai këtë e pranoi edhe me gojën e vetë duke e shprehur në poezitë e tij, mirëpo, kjo nuk e futi atë në Islam, sepse besimi plotësohet me dy gjëra:


1. Besimin e palëkundur në vërtetësinë (e shpalljes).


2. Që ta dojë zemra dhe t’i nënshtrohet (bindet), sepse mu për këtë Allahu i lartësuar i tha Ibrahimit:


’O Ibrahim! Ti e përmbushe tashmë ëndrrën!’. [Es Safat, 104-105]

Ibrahimi ishte i bindur në vërtetësinë e ëndrrës nga momenti që e pa, sepse ëndrrat e Pejgamberëve janë shpallje, porse Allahu i lartësuar konsideroi se ai kishte besuar në vërtetësinë e saj vetëm atëherë kur ai përmbushi detyrimin me të cilin ishte urdhëruar.

Gjithashtu fjalët e Pejgamberit: ’Organi (gjenital) i vërteton të gjitha ato, ose i përgënjeshtron’15. Pra, (Pejgamberi) e quajti vërtetim punën e organit, jo dëshirën e zemrës, ndërsa përgënjeshtrim e quajti braktisjen e asaj pune. Prej këtu shihet qartë se besimi (bindja) nuk është i saktë pa punë. Hasen el Basriu thotë: ’Imani nuk është punë qejfesh e pretendimesh, por është diçka që pushon në zemër dhe e vërteton puna’. Kjo thënie është transmetuar edhe nga Pejgamberi.16


Nga e gjithë kjo, qëllimi është të shpjegojmë se është e pamundur që me gjithë besimin e palëkundur për obligueshmërinë e namazit, me gjithë premtimet, nëse e kryen atë, dhe gjithë kërcënimet, nëse e lë atë, që njeriu të vazhdojë të mos e falë atë. Me ndihmën e Allahut vjen suksesi.



--------------------------------------------------------------------------------
14. Ibën Maxhe (3705) me sened të dobët.
15. Buhariu (6243) Muslimi (2657)
16. Në një hadith të dobët.. Imam Albani e ka përmendur në librin e tij ‘Edaifeh’ (1097).

--------------------------------------------------------------------------------

- Argumentimi me Sunet


Sa i përket argumentimit me Sunet, ai bëhet nga disa aspekte:


Argumenti i parë: Transmeton Muslimi në sahihun e tij nga Xhabir bin Abdilah-u, i cili thotë se Pejgamberi ka thënë: ’Midis njeriut dhe mosbesimit (kufrit) është lënia e namazit’.17 Hadithin e kanë transmetuar në sunene, ndërsa Tirmidhiu e ka vërtetuar.


Argumenti i dytë: Transmeton Burejde bin Husajb el Eslemi-u, i cili thotë: E kam dëgjuar Pejgamberin duke thënë: ’Marrëveshja midis nesh dhe atyre (mosbesimtarëve) është namazi, ndaj dhe kushdo që e braktis namazin është mosbesimtar’.18 E kanë transmetuar Imam Ahmedi dhe autorët e Suneneve. Hakimi thotë: ’Hadith i vërtetë, senedi i të cilit arrin kushtet e Muslimit.



--------------------------------------------------------------------------------
17. Muslimi (82)
18. Tirmidhiu (2623) Imam Albani e ka vlerësuar të saktë.

--------------------------------------------------------------------------------

Argumenti i tretë: Transmeton Abdulla bin Amer bin As-i nga Pejgamberi, i cili një ditë e përmendi namazin dhe ndër të tjera tha: ’Ai që kujdeset për faljen e mamazit, do ta ketë namazin dritë, dëshmi dhe shpëtimtar për vete në Ditën e Gjykimit. Ndërsa ai i cili nuk kujdeset për faljen e tij, ai nuk do të ketë as dritë, as dëshmi as shpëtimtar, por në Ditën e Gjykimit do të jetë me Karun-in, me Faraon-in, me Haman-in dhe me Ubej bin Halef-in’. E transmetojnë Imam Ahmedi në Musned dhe Ebu Hatim bin Hiban-i në Sahihun e vet.


Ai i ka veçuar këta katër, sepse këta ishin koka e mosbesimit, ndërkaq këtu kemi edhe një pikë më të veçantë: njeriun mund ta shpërqendrojë nga kujdesi për namazin preokupimi me pasurinë, mbretërinë, pozitën apo biznesin. Personin të cilin preokupimi me pasurinë e shpërqendron nga falje e namazit, do të jetë me Karun-in, personin të cilin preokupimi me mbretërinë e shpërqendron nga falja e namazit, do të jetë me Faraonin, personin të cilin pozita e largon nga falja e namazit, si pozitat ministrore e të tjera, do të jetë me Haman-in, ndërsa atë që preokupimi me biznesin e largon nga namazi, i tilli do të jetë me Ubej bin Halef-in.


Argumenti i pestë: Transmeton Ubade bin Sahmit-i, i cili thotë: Pejgamberi më porositi me këto fjalë: ’Të mos i shoqëroni Allahut asgjë (në adhurim), të mos e braktisni namazin me qëllim, sepse ai që e braktis namazin qëllimisht e me vetëdije, është përjashtuar nga feja, dhe të mos i afroheni alkoolit, sepse ai vërtet është koka e gabimeve’. E transmeton Abdulla bin ebi Hadim-i në sunenin e tij.


Argumenti i gjashtë: Transmeton Muadh bin Xhebel-i se Pejgamberi ka thënë: ’Kushdo që e lë pa e falur një namaz farz, atij i është hequr siguria e Allahut’. Transmeton Imam Ahmedi. I tilli sikur të mbetej në Islam do ta kishte sigurinë e Allahut.


Argumenti i shtatë: Ebu Derda-i thotë: ‘Më porositi Ebu el Kasim-i që të mos e braktis namazin me qëllim, sepse ai që e braktis namazin me qëllim, i është hequr siguria’. E transmeton Abdulla bin ebi Hadim-i në sunenin e tij.


Argumenti i tetë: Transmeton Muadh bin Xhebel-i se Pejgamberi ka thënë: ’Kryet e çështjes është Islami, kurse shtylla e tij është namazi’. Ky hadith është prezantuar shkurtimisht dhe është i vërtetë. Pra, Pejgamberi ka njoftuar se pozita e namazit në Islam është po si pozita e shtyllës mbi të cilën është ngritur tenda. Ashtu sikurse rrëzohet tenda me rrëzimin e shtyllës, po kështu ikën Islami me ikjen e namazit. Pikërisht me këtë ka argumentuar Imam Ahmedi.


Argumenti i nëntë: Në dy librat më të saktë, në Sunene, në Mesanide, është shënuar hadithi i Abdulla bin Omerit, i cili thotë se Pejgamberi ka thënë: ’Islami është ngritur mbi pesë shtylla: dëshminë se nuk ka të adhuruar tjetër me të drejtë përveç Allahut dhe se Muhamedi është i dërguar i Tij, faljen e namazit, dhënien e zekatit, kryerjen e haxhit dhe agjërimin e ramazanit’.19 Transmeton Imam Ahmedi. Në disa transmetime të tjera, ka ardhur edhe me këtë tekst: ’Islami përbëhet prej pesë (gjërave)’, dhe pastaj janë përmendur ato. Ndërsa, mënyra e argumentimit me këtë bëhet nga disa këndvështrime:


1. Pra, Islamin e ka kurdisur në formën e një kubeje e cila është ngritur mbi pesë shtylla dhe, në qoftë se shtylla kryesore (shtylla më e fortë) shembet, atëherë është shembur kubeja e Islamait.


2. Përderisa edhe këto janë shtylla të Islamit, janë sikurse Shehadeti. Pra, dy dëshmitë përbëjnë një shtyllë, namazi përbën një, zekati përbën një. Atëherë, më thuaj si do të ishte gjendja e kubes së Islamit kur t’i jetë rrëzuar një shtyllë dhe t’i kenë mbetur të tjerat?


3. Bëri që këto shtylla të jenë vetë Islami, ku të gjitha marrin pjesë në përbërjen e këtij emri dhe, përderisa ky emër i quan të gjitha këto, atëherë në qoftë se disa prej tyre humbasin, humbet edhe ky emër. Sidomos kur ajo të ketë qenë prej shtyllave, jo prej pjesëve tjera të cilat nuk janë shtyllë e tij. Sikurse muri i shtëpisë, i cili me të rënë, bie shtëpia, për dallim nëse i bie një dru a një tjegull.


Argumenti i dhjetë: Pejgamberi thotë: 'Kushdo që falë namazin tonë, drejtohet nga kibla jonë, ushqehet nga (kafshët) që therim, i tilli është mysliman dhe i takon ajo që na takon neve dhe i mohohet ajo që na mohohet neve’.20 Argumentimi me këtë bëhet në dy mënyra:


1. Ai e konsideroi mysliman me këto tri gjëra, pa të cilat nuk mund të quhet mysliman.


2. Se i tilli në qoftë se falet në drejtim të lindjes nuk quhet mysliman përderisa të mos falet në drejtim të kibles së myslimanëve. Për më tepër, si mund të quhet mysliman kur ta ketë braktisur namazin tërësisht.


Argumenti i njëmbëdhjetë: Trasmeton Darumi-u nga Abdullah bin Abdurrahman-i, i cili thotë: na ka treguar Jahja bin Hasan-i, na ka treguar Sulejman bin Erkam-i, nga Ebi Jahja bin Katat-i, nga Muxhahid-i, nga Xhabir bin Abdilah-i nga Pejgamberi të ketë thënë: ’Çelësi i xhenetit është namazi’.21 Nga kjo frazë kuptojmë se, nëse personi nuk bën namaz, nuk i hapet xheneti, ndonëse ai i hapet çdo myslimani, mirëpo ai nuk është mysliman. Dhe s’ka kurrfarë kundërshtimi mes këtij hadithi dhe hadithit tjetër në të cilin thuhet: ’Çelësi i xhenetit është shprehja La ilahe il-lAllah‘,22 sepse kjo dëshmi është vetë çelësi, kurse namazi përbën elementët e tjerë, dhëmbët, pa të cilët nuk mund të bëhet hapja. Pra hyrja në xhenet është në varësi të çelësit dhe dhëmbëve të tij. Buhariu thotë: ’I është thënë Vehb bin Munebih-ut: ’A nuk është fjala La ilahe il-lAllah çelësi i xhenetit?’ - Po - tha ai, - por çdo çelës ka dhëmbët e vetë dhe, në qoftë se ti vjen me çelësin që ka dhëmbë, do të hapet, përndryshe, jo.



--------------------------------------------------------------------------------
19. Buhariu (8), Muslimi (16).
20. Buhariu (391).
21. Tirmidhiu (3). Shejh Albani thotë se ky hadithë është i dobët.
22. Transmeton Ahmdedi (243). Edhe ky është transmetuar me zingjirë të dobët.

--------------------------------------------------------------------------------

Argumenti i dymbëdhjetë: Transmeton Mihxhen el Eslemi-u, se ndërsa ai ndodhej në një ndejë me Pejgamberin, u këndua ezani për namaz. Pejgamberi u ngrit dhe mbasi mbaroi faljen u kthye, ndërsa Mihxheni kishte qëndruar aty.


- Çfarë të pengoi të mos faleshe, a nuk je njeri mysliman? – e pyeti Pejgamberi.


- Po (mysliman jam), por u fala në familjen time (në shtëpi), – u gjegj ai.


- Kur të vish, falu me njerëzit, edhe në qoftë se e ke falur – i tha Pejgamberi.


E transmetojnë Imam Ahmedi dhe Nesaiu. Pra, sipas fjalëve të Pejgamberit, namazi është ndarës mes myslimanit dhe kafirit. Ti gjen në mes të rreshtave të kësaj fraze: ‘ti sikur të ishe mysliman, do të faleshe!’, e cila është e njëjtë sikur të thuash: çfarë ke që nuk po flet? a mos je memec?, ose, pse nuk po lëviz?, a nuk je i gjallë? Në qoftë se Islami do të qëndronte pa faljen e namazit, nuk do t’i kishte thënë personit të cilin e vërejti se nuk u fal: ‘A nuk je njeri mysliman’?




- Argumentimi me ixhmain e sahabeve


Sa i përket ixhmait të sahabeve, Ibën Zenxhevejhi thotë: Na ka treguar Amer bin Rebi-a, na ka treguar Jahja bin Ejub-i, nga Junusi, nga Ibën Shihab-i, i cili thotë: Më ka treguar Ubejdullah bin Abdullah bin Utbe-ja, të cilin Abdullah bin Abas-i e kishte njoftuar se kishte shkuar te Omer bin Hatab-i në kohën kur ishte therur në xhami. Ai tregon: Unë me disa të tjerë që qëlluan me mua e bartëm derisa e futëm në shtëpinë e tij. Ai e urdhëroi Abdurrahman bin Auf-in t’ua falë njerëzve namazin. Ai thotë se kur hymë në shtëpinë e Omerit, ai ishte i zalisur si pasojë e çasteve të vdekjes. Kështu ka vazhduar deri në agim kur u çua dhe tha: ’A u falën njerëzit?’ Ne i thamë: ’Po’. Atëherë ai tha: ’Nuk ka Islam (Fe) ai që e lë namazin’ Ndërsa në një formulim tjetër: ’Nuk ka pjesë (hise) në Islam për atë që e lë namazin’. Pastaj kërkoi ujë, mori abdes dhe u fal. Omeri këto fjalë i tha në prezencën e sahabeve të cilët nuk e kundërshtuan.


Në fakt e njëjta gjë u përmend më parë nga Muadh bin Xhebel-i, Abdurrahman bin Auf-i, Ebi Hurejrah dhe nuk dihet që ndonjë sahabi ta ketë kundërshtuar këtë. Hafidh Abdulhak el Ishbil-i thotë: ’Një grup prej sahabeve dhe prej atyre që erdhën më pas, patën mendimin se lënësi i namazit me qëllim është kafir, nëse e lë pa e falur derisa t’i ketë mbaruar e gjithë koha. Prej tyre është: Omer bin Hatab-i, Muadh bin Xhebel-i, Abdullah bin Mesud-i, Ibën Abas-i, Xhabir-i, Ebu Derda-i, gjithashtu kjo është transmetuar edhe nga Ali-u. Këta ishin prej sahabeve, ndërsa të tjerë që patën këtë qëndrim janë: Ahmed bin Hambel-i, Is’hak bin Rahuja, Abdullah bin Mubarek-u, Ibrahim Ennehai-u, Hakem bin Utejbeh, Ejub Essahtijan-i, Ebu Davud Ettajalisi-u, Ebu Beker bin ebi Shejbe-ja, Ebu Hajthemeh dhe Zuhejr bin Harb-i.




Si i interpretuan këto citate ata të cilët thonë se lënësi i namazit nuk është kafir


Ata thanë: Kufri i përmendur në këto hadithe dhe në të tjerat si këto, duhet të interpretohet si kufër ni’me (kufër i begatisë, i cili është kufër i vogël), jo kufër xhuhud (kufër të madh), si fjalët e Pejgamberit:

’Kushdo që e mëson qitjen dhe pastaj e braktis atë, kjo është një mirësi të cilën e ka mohuar’, apo:

’Mos e nxirrni vetën nga birëria e prindërve tuaj, sepse një gjë e tillë është kufër mbi ju’,23 apo:

’Largimi nga përkatësia – edhe në qoftë se puna është pisk – është kufër pas Imanit (besimit)’,24 apo:

’Fyerja e besimtarit është mëkat, ndërsa vrasja e tij është kufër’, apo:

’Kush e pallon gruan e tij në zorrë të trashë, ka bërë kufër (ka mohuar) atë që i ka zbritur Muhamedit’,25 apo:

’Kushdo që betohet në dikë tjetër veç Allahut, ka bërë kufër’. (E transmeton Hakimi në sahihun e tij me këtë tekst), apo:

’Mbi dy persona prej umeit tim ka rënë kufri: keqpërdoruesin e lidhjeve fisnore dhe vajtuesin e të vdekurit’.26

Hadithe të ngjashme me këto ka shumë.


Ata thanë: Pejgamberi e ka mohuar imanin (besimin) nga zinaqari (ai që bën kurvëri), nga hajni, nga ai që pi alkool, nga ai që e nxjerrë veten nga birëria (e prindit të vetë), por një gjë e tillë nuk i ka shpënë ata në kufër xhuhud (kufër të madh) që të mbeten përgjithherë në zjarr. Po kështu edhe kufri i lënësit të namazit, nuk është kufër xhuhud (kufër i madh) dhe nuk e detyron që të mbetet përgjithmonë në zjarr. Pejgamberi ka thënë: ’S’ka iman ai që nuk e kryen amanetin’,27 pra e ka mohuar imanin nga i tilli, mirëpo, moskryerja e amanetit nuk është kufër që e nxjerrë njeriun nga feja.

Ibën Abasi në lidhje me fjalët e Allahut:'Dhe kushdo që nuk gjykon me atë që ka shpallur Allahu (me Ligjin e Allahut), të tillët janë kafira’ [Maide, 44] thotë: 'Nuk është kufër për të cilin po mendoni ju’. Tavusi thotë se Ibën Abasi u pyet në lidhje me këtë ajet dhe tha: ’Mbi të ka rënë kufri, mirëpo nuk është sikur ai që mohon (bënë kufër në) Allahun, melaiket, librat dhe pejgamberët’. Ai gjithashtu tha: ’Është kufër që nuk të nxjerrë nga Islami’. Transmeton Sufjani nga Ibën Xherih-i se Atau ka thënë: ’Kufër (në shkallë) më të vogël (shirk i vogël), dhulm (padrejtësi në një shkallë më të vogël) dhe fisk (i pabindur), në një shkallë më të vogël’.



--------------------------------------------------------------------------------
23. Buhariu (6768), Muslimi (62)
24. Ibën Maxhe (2744) Albani thotë se është i saktë.
25. Ebu Davudi (3904) Albani e ka vlerësuar të saktë.
26. Muslimi (17)
27. Imam Ahmedi(3/130) Albani thotë se hadithi është i saktë.

--------------------------------------------------------------------------------



Gjykimi përfundimtar mes dy grupeve


Të kuptuarit e së vërtetës në këtë mesele ndërlidhet me njohjen e realitetit të Imanit dhe kufrit, dhe tek atëherë lejohet mohimi apo pohimi. Kufri dhe Imani qëndrojnë kundrejt njëra-tjetrës. Në qoftë se ikën njëra, atë e zëvendëson tjetra.


Pasi që Imani është trungu (baza) i cili ka edhe degët (pjesët, përbërësit), atëherë çdo degë e tij quhet Iman (besim). Namazi është prej Imanit, po kështu prej Imanit janë edhe zekati, haxhi dhe agjërimi. Gjithashtu edhe punët e brendshme, siç është turpi, mbështetja në Allahun, frika prej Allahut, pendimi tek Ai, derisa këto degë të përfundojnë te largimi i pengesës nga rruga, sepse edhe ajo është prej degëve të Imanit. Këto degë, me ikjen e disave prej tyre, ikën Imani, si p.sh. shehadetin, ndërsa, me ikjen e disa të tjerave nuk ikën imani, si p.sh. me moslargimin e pengesës nga rruga. Në mes këtyre degëve kemi degë të tjera që kanë dallim të madh mes tyre: disa prej të cilave i bashkëngjiten degës së shehadetit dhe qëndrojnë më afër saj, kurse disa të tjera i bashkëngjiten degës së largimit të pengesës nga rruga dhe janë më afër saj.


E njëjta gjë ndodh edhe me kufrin. Ai ka trungun dhe degët. Ashtu sikurse që degët e Imanit quhen Iman, po kështu edhe degët e kufrit quhen kufër. P.sh. turpi është prej Imanit, ndërsa mosturpi është prej degëve të kufrit. Sinqeriteti është prej degëve të Imanit, ndërsa gënjeshtra është prej degëve të kufrit. Namazi, zekati, haxhi dhe agjërimi janë prej degëve të Imanit, ndërsa braktisja e tyre është prej degëve të kufrit. Gjykimi me atë që ka zbritur (shpallur) Allahu është prej degëve të Imanit (besimit), ndërsa, gjykimi me atë që nuk e ka zbritur Allahu, është prej degëve të kufrit. Të gjitha mëkatet janë prej degëve të kufrit, sikurse edhe të gjitha adhurimet janë prej degëve të Imanit.


Degët e Imanit janë dy llojëshe: gojore dhe veprore, gjithashtu edhe degët e kufrit janë gojore dhe veprore. Me ikjen (humbjen) e disa degëve gojore të imanit, ikën (humbet) Imani, po kështu, edhe me ikjen e disa degëve veprore të Imanit, ikën Imani. E njëjta gjë ndodh edhe me degët gojore e veprore të kufrit. Sikurse bën kurfër duke e thënë një thënie që përbën kufër (pa qenë i shtrënguar ta thotë), e cila është prej degëve të kufrit, po kështu bën kufër në qoftë se kryen një vepër e cila është prej degëve të tij, si p.sh. t’i bihet në sexhde idhullit, apo të keqpërdoret Kurani. Ky është një parim.


Këtu kemi edhe një parim tjetër: realiteti i Imanit është i përbërë nga fjalët dhe veprat. Fjalët janë dy llojëshe: fjalë të zemrës, që është besimi, dhe fjalë të gjuhës, që është thënia e shehadetit. Edhe veprat janë dy llojesh: vepra të zemrës, që është nijeti dhe sinqeriteti, dhe vepra të gjymtyrëve. Në qoftë se këto të katërta ikin (humbasin), atëherë ka ikur (humbur) imani (besimi) tërësisht. Nëse ikën besimi i zemrës, pjesët e tjera nuk bëjnë dobi. Sepse besimi i zemrës është kusht që besimi të jetë i dobishëm. Mirëpo, në qoftë se ikën vepra e zemrës duke e pasur bindjen (besimin), atëherë këtu është fushëbeteja në mes Ehli sunetit dhe Murxhive. Ehli suneti janë në një fjalë se në këtë rast ikën Imani dhe nuk i bën dobi besimi duke qenë se mungon vepra e zemrës, e cila manifestohet me dashuri (ndaj Allahut) dhe bindje (ndaj Tij). Sikurse nuk i bëri dobi Iblisit, Faraonit dhe popullit të tij, çifutëve dhe mosbesimtarëve, të cilët ishin të bindur se Pejgamberi ishte i sinqertë dhe këtë e pranonin haptazi dhe fshehurazi. Ata thoshin: Ai nuk është gënjeshtar, mirëpo ne as nuk e pasojmë e as nuk i besojmë. Prandaj, në qoftë se me ikjen e veprës së zemrës ikë Imani, atëherë nuk është për t’u hedhur poshtë që ai të ikën me ikjen e veprës më të madhe të gjymtyrëve. Sidomos kur një gjë e tillë është e imponuar nga mosdashuria e zemrës dhe mosbindja e saj, e cila është pasojë e besimit jo të plotë, siç u shqyrtua më herët. Sepse mosbindja e zemrës së tij kushtëzon mosbindjen e gjymtyrëve. Sikur zemra të nënshtrohej, do të nënshtroheshin e përuleshin edhe gjymtyrët. Kështu, mosbindja e zemrës dhe mosnënshtrimi i saj, kushtëzon mosbesimin, sepse përulja dhe bindja janë rezultat i besimit, të cilat përbëjnë realitetin e Imanit. Imani nuk është vetëm bindje (besim) – siç u sqarua më herët – por është bindje (besim) që kushtëzon nënshtrimin (adhurimin) dhe përuljen. Po kështu edhe udhëzimi, nuk është vetëm njohje e së vërtetës, por njohje që si pasojë e saj vije pasimi i të vërtetës dhe të vepruarit me kërkesat e saj. Edhe në qoftë se e para quhet udhëzim, ai nuk konsiderohet udhëzim i plotë që (njeriu) të quhet i udhëzuar. Sikurse edhe bindja për të vërtetën, edhe pse quhet bindje, nuk është bindje që si rezultat i saj është Imani. Prandaj duhet ta rishikosh këtë parim dhe të mos e anashkalosh.


Fund.

[abdurrahman_tir]

"Kur të keni përfunduar faljen (në grup), kujtojeni Allahun në këmbë, të ulur dhe të mbështetur, por kur të mos ju kanoset rreziku, kryeni faljet e përshkruara rregullisht. Vërtet falja (namazi) u është bërë obligim besimtarëve në kohë të përcaktuar." [En Nisa, 103]



Falënderimet i takojnë vetëm Allahut të Madhëruar, Zotit të botëve. Paqja dhe bekimet e Tij qofshin mbi më oratorin e profetëve dhe të dërguarve, Muhamedin. Allahu i Madhëruar e dërgoi atë (Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të!) me udhëzim dhe fenë e vërtetë, që ta nxirrte njerëzimin me lejen e Zotit të tij nga errësira e mosbesimit në dritën e besimit, prej errësirës së shirkut për në dritën e teuhidit (Njësimit të Allahut), prej errësirës së injorancës për në dritën e dijes dhe nga errësira e bidatit për në dritën e sunetit. Ai e ngriti Fenë dhe e la popullin e tij në rrugë të bardhë e të qartë për ndjekësit e saj: “Kjo është udha ime. Unë ftoj për tek Allahu me dije të sigurt, unë dhe kushdo që më pason mua. Lavdi i qoftë Allahut dhe unë nuk jam prej idhujtarëve.” {Jusuf: 110}.



- Namazi1



Shtylla e dytë prej shtyllave të Islamit është falja e namazit. Namazi u bë obligim në natën e Miraxhit, kur i Dërguari i Allahut (Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të!) u ngrit lart në qiell2, tre vjet para se të bënte hixhret për në Medine3. Në fillim, namazi u bë obligim vetëm dy rekate, ndërsa kur i Dërguari i Allahut (Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të!) bëri hixhret për në Medine u shtua numri i rekateve. Namazi i drekës u bë katër rekate, namazi i ikindisë katër rekate dhe namazi i jacisë katër rekate. Ndërsa namazi i sabahut mbeti dy rekate dhe namazi i akshamit tre rekate. Është detyrë mbi çdo musliman që ta dijë mirë se namazi është prej shtyllave më madhështore pas dy dëshmive. Kush e ruan atë (namazin) ka ruajtur fenë e tij. Allahu i Madhëruar thotë:



"Ndiqni rreptësishtë faljen (pesë kohët e detyruara) e sidomos faljen e mesit. Dhe qëndroni para Allahut me bindje e përkushtim." [El Bekare, 238].



Transmetohet nga një burrë prej sahabëve të të Dërguarit të Allahut (Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të!) ka thënë: I Dërguari i Allahut (Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të!) u pyet: Kush është puna më e mirë? Tha: "Namazi në kohën e tij, respektimi i prindërve dhe xhihadi (lufta në rrugë të Allahut)."4



--------------------------------------------------------------------------------
1. Ebi Hurejra (Allahu qoftë i kënaqur prej tij!) vërejti një person që doli nga xhamia pas mbarimit të ezanit dhe tha: "Ky vetëm se ka kundërshtuar Ebu el Kasim (Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të!)." Muslimi.
Dijetarët kanë thënë: "Nuk i lejohet personit që të dalë nga xhamia pas mbarimit të ezanit, vetëm se me arsye si p.sh.: të dalë për të marrë abdes dhe të kthehet…"[Pjesë nga fjala e shejh Uthejminit (Allahu e mëshiroftë!) në "Mexhmu'u Fetaua ue Rasail" vëll. XII.
2. "Lavdia dhe Madhështia i takon Atij (Allahut) i Cili e mori robin e Tij (Muhamedin) për udhëtim natën nga mesxhidi Haram në mesxhidi Aksa, rrethinat e së cilës Ne i bekuam me qëllim që t’i tregojmë atij (Muhamedit) nga ajetet (shenjat, treguesit, mësimet) Tona. Me të vërtetë që Ai është Gjithëdëgjuesi, Gjithëvëzhguesi." [El Isra, 1]
3. Buhariu dhe Muslimi
4. "Silsiletu el Ehadithi es Sahihah" 1489, të imam Albanit (Allahu e mëshiroftë!).

--------------------------------------------------------------------------------

Po ashtu i Dërguari i Allahut (Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të!) ka thënë: "Kijeni frikë Allahun në namaz dhe në çfarë keni nën posedim."5


Namazi është lidhja ndërmjet Allahut dhe robit të Tij. I Gjithëmëshirshmi përcaktoi për robërit e Ti pesë kohë namazi, ndërsa shpërblimi do të jetë sa për 50 namaze. I Dërguari i Allahut (Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të!) ka thënë: "Kreu i çdo çështjeje është Islami, shtylla e tij është namazi dhe kulmi i tij është xhihadi në rrugën e Allahut."6



Po ashtu ai (Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të!) ka thënë:"Urdhëroni fëmijët tuaj për namaz në moshën shtatë vjeçare dhe i rrihni ata kur të kenë mbushur dhjetë vjeç." Imam Albani (Allahu e mëshiroftë!) ka thënë: "Fëmija nuk rrihet vetëm se kur të mbushë dhjetë vjeç dhe shkaku për këtë është nëse ai nuk falet."



Po ashtu i Dërguari i Allahut (Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të!) kur e nisi Muadh bin Xhebel (Allahu qoftë i kënaqur prej tij!) për në Jemen, i tha atij: "Vëri në dijeni (njoftoji) ata se Allahu i ka bërë obligim atyre pesë namaze në ditë dhe natë."7 Pra, namazi është gjëja e parë për të cilin Allahu i Madhëruar do t'i pyes robërit e Tij ditën e Kiametit. Namazi është dritë në varrin e errët, ku njeriu nuk shikon në të dritën e diellit dhe as dritën e hënës.



I Dërguari i Allahut (Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të!) ka thënë: "Namazi është dritë."8 Pra, dritë në zemër. Nëse ndriçohet zemra ndriçohet dhe fytyra. Gjithashtu, namazi është dritë dhe ditën e Tubimit.


Allahu i Madhëruar thotë:



"Ditën kur do të shihni besimtarët dhe besimtaret, se si u prin ndriçimi përpara tyre dhe nga e djathta e tyre. (u thuhet): Përgëzime për ju këtë Ditë! Kopshte të Begatë nën të cilët rrjedhin lumenj për të banuar ndër ta përgjithmonë! Me të vërtetë që ky është ai ngadhënjimi madhështor!" [El Hadid, 12]



--------------------------------------------------------------------------------
5. "Silsiletu el Ehadithi es Sahihah" 868, të imam Albanit (Allahu e mëshiroftë!).
6. Sahih, e ka njxerr Tirmidhiu në "El Iman" 2616, Ibën Maxhe në "El Fitne" 3973. E ka saktësuar hadithin shejh Albani (Allahu e mëshiroftë!) në "Sahihu el Xhami" 5136
7. Buhariu
8. Muslimi

--------------------------------------------------------------------------------


- Vendet në të cilat namazi nuk është i saktë



Origjina është se namazi lejohet në të gjitha vendet, kjo duke u bazuar tek fjala e të Dërguarit të Allahut (Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të!): "Më është bërë mua toka vend falje."9 Me përjashtim të varreve10



Duke u bazuar tek fjala e të Dërguarit të Allahut (Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të!) të cilën e transmeton Tirmidhiu: "E gjithë toka është vend falje, përveç varrezave dhe vendeve të pista."11



Po ashtu fjala e tij (Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të!): "I mallkoftë Allahu çifutët dhe të krishterët, për shkak se ata i morën varret e të dërguarve të tyre për faltore."12



Transmetohet nga Enesi (Allahu qoftë i kënaqur prej tij!) se i Dërguari i Allahut (Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të!) ka ndaluar nga namazi tek varrezat."13



I Dërguari i Allahut (Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të!) ka thënë:"Mos u ulni mbi varre dhe as mos u fani në to!"14



Transmetohet nga Ebi Hurejra (Allahu qoftë i kënaqur prej tij!) se ka thënë: I Dërguari i Allahut (Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të!) ka thënë: "I vraftë Allahu çifutët të cilët i morën varret e të dërguarve të tyre për faltore."15




- Namazi me xhemat



"Dhe falni namazin dhe jepni zekatin dhe përkuluni në ruku në falje, bashkë me ata që bien në ruku." [El Bekare, 43]



Namazi me xhemat është obligim për çdo musliman. Argument për këtë është Fjala e Allahut të Madhëruar:



"Kur ti (o Muhamed) je mes tyre dhe u prin atyre në falje, le të falet një grup me ty duke i mbajtur armët me vete; kur të mbarojnë sexhdet e tyre, le të zënë pozicionet e tyre dhe le të vijë pas tyre grupi tjetër që nuk është falur dhe të kryejë faljen..." [En Nisa, 102]



--------------------------------------------------------------------------------
9. Buhariu.
10. Këtu po mjaftohemi vetëm me këtë për mos t'u zgjatur shumë, ndërsa përveç varreve, namazi ndalohet edhe në disa vende të tjera.
11. Imam Ahmedi Ebu Daud, Et Tirmidhiu dhe Ibën Maxheh.
12. Buhariu dhe Muslimi.
13. Ibën Hiban 343.
14. Muslimi 3/62, Ebu Daud 1/71, En Nesaiu 1/124, Et Tirmidhiu 2/154, Et Tahaui në "Sherhul Meani" 1/296, Bejhakiu 3/435, Ahmedi 4/135 dhe Ibën Asakir 2/151. Imam Ahmedi ka thënë: "Isnadi i këtij hadithi është xhejd (i mirë)".
15. Buhariu 2/422, Muslimi, Ebu Daud 2/71, Ahmedi 2/284, 366, 396, 453 dhe 518, Ebu Jeala në "Musnedin" e tij 278/1 dhe Ibën Asakir 14/367/2.

--------------------------------------------------------------------------------

Allahu i Madhëruar i drejtohet të Dërguarit të Tij (Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të!) duke i thënë:



"Kur ti (o Muhamed) je mes tyre dhe u prin atyre në falje, le të falet një grup me ty duke i mbajtur armët me vete. Kur të mbarojnë sexhdet e tyre, le të zënë pozicionet e tyre dhe le të vijë pas tyre grupi tjetër që nuk është falur dhe të kryejë faljen..."



Pra, dhe në gjendje lufte Allahu i thotë të dërguarit të Tij dhe besimtarëve që namazin ta falin me xhemat. Kur namazi me xhemat në gjendje frike dhe lufte është obligim, atëherë në gjendje sigurie dhe qetësie ai është më parësor. Si është puna me ne që në gjendje sigurie, qetësie e rehatie nuk e falim namazin me xhemat? Ku jemi ne nga falja e namazeve me xhemat?!!! Ku jemi ne nga të falurit e namazit të sabahut me xhemat për të cilin i Dërguari i Allahut (Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të!) ka thënë: "Me të vërtetë namazi më i vështirë për munafikët është namazi i sabahut dhe i jacisë..."16



"Dhe falni namazin, dhe jepni zekatin dhe përkuluni në ruku në falje, bashkë me ata që bien në ruku." [El Bekare, 43].



Ibën Kethiri (Allahu e mëshiroftë!) në "Tefsirin" e tij thotë: "Shumica e dijetarëve janë argumentuar me këtë ajet për të qenurit obligim të namazit me xhemat."17



Nga Abdullah bin Mesud (Allahu qoftë i kënaqur prej tij!) transmetohet se ka thënë: "Me të vërtetë i Dërguari i Allahut (Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të!) na mësoi sunetin e udhëzimit, dhe prej sunetit të udhëzimit është namazi në xhami në të cilën thirret ezani."18




- Pjesëmarrja e grave në faljen me xhemat në xhami, ndërsa falja e tyre në shtëpi është shumë më mirë



I lejohet grave që të dalin për në xhami dhe të prezantojnë në faljen e namazit me xhemat, porse me kushte. Prej tyre përmendim: Të largohen nga zbukurimi dhe parfumosja, sepse një gjë e tillë hap derën e fitnes, si dhe të mos ecin në mes të rrugës. Duke u bazuar te fjala e të Dërguarit të Allahut (Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të!):"Nuk është për gratë mesi i rrugës."19



- Pjesëmarrja e grave në faljen me xhemat në xhami, ndërsa falja e tyre në shtëpi është shumë më mirë



Transmetohet nga Ibën Umeri (Allahu qoftë i kënaqur me të dy ata!) se i Dërguari i Allahut (Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të!) ka thënë: "Mos i ndaloni gratë që të dalin për në xhami, porse shtëpitë e tyre janë më të mira për to (për faljen e namazit)."20



Transmetohet nga Ummu Seleme (Allahu qoftë i kënaqur prej saj!) merfuan: "Faltoret më të mira për gratë janë shtëpitë e tyre."21



--------------------------------------------------------------------------------
16. Buhariu, 657.
17. Imam Ibën Bazi (Allahu e mëshiroftë!) ka thënë:"Namazi në xhami me muslimanët pa pikë dyshimi që është obligim. Kjo, në më të saktën e fjalëve të dijetarëve, mbi çdo person që mundet të dëgjojë thirrjen (ezanin). Duke u bazuar në fjalën e të Dërguarit të Allahut (Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të!): "Kush e dëgjon thirrjen (ezanin) dhe nuk i përgjigjet, atëherë nuk ka namaz për të vetëm se me arsye." Ibën Maxheh 793, Ed Darakutni 1/423-422, Ibën Hiban 2064 dhe El Hakimi 1/246 me sened sahih (të saktë)…" Shkëputur nga "Fetaua Ulemai el Beledi el Haram".
18. Muslimi 1045.
Transmetohet nga Ebi bin Keab (Allahu qoftë i kënaqur prej tij!) se ka thënë: I Dërguari i Allahut (Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të!) ka thënë:"Namazi i personit me një person tjetër është më i mirë sesa namazi i tij i falur vetëm, ndërsa namazi i tij (personit) i falur me dy veta është më i mirë sesa namazi i falur më një person. Dhe nëse (numri) është më i madh, kjo është më e dashur tek Allahu i Lartësuar." Ahmed 5/140, Ebu Daud 554, En Nesaiu 842, Ibën Maxheh 790 dhe El Hakimi 3/625.
19. "Silsiletu el Ehadithi es Sahihah" 856, vëll. II, i Imam Albanit (Allahu e mëshiroftë!).
20. Ebu Duad 567.
21. "Silsiletu el Ehadithi es Sahihah" 1396, të imam Albani (Allahu e mëshiroftë!).

--------------------------------------------------------------------------------

Eshtë pyetur dijetari i madh, imam Ibën Bazi (Allahu e mëshiroftë!): Transmetohet se Ibën Abasi (Allahu qoftë i kënaqur me të dy ata!) është pyetur për atë person i cili falet natën dhe agjëron ditën, porse nuk prezenton në namazin e xhumasë dhe në namazin me xhemat. Ibën Abasi (Allahu qoftë i kënaqur me të dy ata!) tha: "Ai është në zjarr." C'mund të thoni në lidhje me saktësin e këtij hadithi? Shejhu (Allahu e mëshiroftë!) u përgjigjë: Kjo fjalë është e njohur nga Ibën Abasi (Allahu qoftë i kënaqur me të dy ata!) dhe është vërtetuar që është prej fjalëve të tij. Dhe kjo tregon se mos prezentimi në namazin e xhumasë dhe të namazit me xhemat është prej shkaqeve e futjes në zjarr. Allahut i kërkojmë mbrojtje prej tij!..." Shkëputur nga "Mexhmu'u Fetaua" vëll. X, f. 252




- Disa hadithe të dobëta në lidhje me namazin



1. {Meudu} "Dy rekate namaz të falura me misuak, është shumë më i mirë se 70 rekate pa misuak. Lutja në fshehtësi është shumë më e mirë se 70 lutje të bëra haptazi dhe sadakaja e dhënë në fshehtësi është shumë më e mirë se 70 sadaka të dhënura haptazi." [Ibën en Nexhar] nga Ebi Hurejra (Allahu qoftë i kënaqur prej tij!). {Fejdul Kadir}.



2. {Meudu} "Dy rekate namaz të falur me imame është më i mirë se 70 rekate të falura pa imame (çallmë)." ["Musnedu el Firdeus" i Dujlemi] nga Xhabiri (Allahu qoftë i kënaqur prej tij!). {Silsiletu ed Daifeh 128}.



3. {Daif} "Çelësi i xhenetit është namazi, ndërsa çelësi i namazit është pastrimi." ["Musnedi" i imam Ahmedit dhe "Shuabul Iman" i Bejhakiut] nga Xhabiri (Allahu qoftë i kënaqur prej tij!). {El Mishkah 294 dhe Et Tergib 1/143}.



4. {Daif} "Kush e lë namazin, e takon Allahun dhe Ai është i mërzitur me të." [Taberani në "El Kebir"] nga Ibën Abasi (Allahu qoftë i kënaqur me të dy ata!). {Silsiletu ed Daifeh 4573}.



5. {Daif} "Mirësia e kohës së parë të namazit ndaj asaj të fundit (kohës së fundit), është si mirësia e ahiretit ndaj dunjasë." E ka nxjerr Ed Dujlemi 2/331. {Silsiletu ed Daifeh 4009}.



6. {Daif) "Mirësia e namazit të natës ndaj namazit të ditës është si mirësia e sadakasë së që jepet fshehurazi ndaj sadakasë që jepet haptazi." {Silsiletu ed Daifeh 4010}.



7. {Nuk ka origjinë} "Koha e fundit e namazit të jacisë është derisa të lind (agojë) agimi." {Silsiletu ed Daifeh 6561}.



8. {Munker me përmendjen e fjalës "Kafir"} "Nuk e ndërpret namazin e muslimanit asgjë, përveç gomarit, kafirit (jobesimtarit), qenit dhe gruas." {Silsiletu ed Daifeh 6600}. {E ka nxjerr Ahmedi 6/84-85}



9. {Daif} "Gjëja më e dashur tek Allahu në Islam është falja e namazit në kohën e tij. Kush e lë namazin, ai nuk ka Fe. Namazi është shtylla e fesë." [E ka nxjerr El Bejhakiu në "Shuabul Iman" 3/39/2807.] {Silsiletu ed Daifeh 6967}.



10. {Meudu} "Me të vërtetë namazi është sakrifica (flijimi) i besimtarit." {Silsiletu ed Daifeh 7074}.




Përmbledhje:



1. Namazi është shtylla e dytë e fesë islame.22
2. Namazi është obligim mbi çdo musliman.
3. Namazi është obligim në kohë të përcaktuar nga Allahu i Madhëruar. Nuk i lejohet askujt që namazin ta falë para futjes së kohës.
4. Namazi është gjëja e parë për të cilën njeriu do të pyetet nga Allahu i Madhëruar.
5. Namazi është dritë, namazi është lidhja ndërmjet Allahut dhe robit të Tij.
6. I Dërguari i Allahut (Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të!) ka ndaluar nga marrja e varreve për vend falje.
7. Allahu i Madhëruar e ka bërë obligim namazin me xhemat si në gjendje lufte e frike, ashtu dhe në gjendje sigurie dhe qetësie.
8. Mos falja e namazit të sabahut dhe të jacisë me xhematin e muslimanëve në xhami është shenjë prej shenjave të munafikëve.23


Njëri prej selefëve ka thënë: "Kur xhamitë e muslimanëve ishin të ndërtuara prej balte, zemrat e tyre (muslimanëve) ishin prej hekuri. Ndërsa tani, xhamitë janë të ndërtuara prej hekuri ndërsa zemrat e muslimanëve janë prej balte."



Dhe së fundi, Falënderimet i takojnë vetëm Allahut me mirësinë e të Cilit plotësohen veprat e mira.



--------------------------------------------------------------------------------
22. Transmetohet nga Ibën Umer (Allahu qoftë i kënaqur prej tij!) se i Dërguari i Allahut (Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të!) ka thënë: "Feja Islame ngrihet në pesë shtylla: Dëshmia se nuk ka të adhuruar tjetër me të drejtë përveç Allahut dhe se Muhamedi (Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të!) është i Dërguari i Allahut, falja e namazit, dhënia e zekatit, vizita në Shtëpinë e Shenjtë (Haxhi) si dhe agjërimi i muajit të Ramazanit."
23. Allahu i Madhëruar thotë: "Padyshim që munafikët përpiqen të mashtrojnë Allahun, por është Allahu Ai i Cili i mashtron ata. Dhe kur ngrihen për falje, qëndrojnë me përtaci dhe sa për t’u parë prej njerëzve dhe nuk e kujtojnë Allahun veçse fare pak." [En Nisa, 142].

--------------------------------------------------------------------------------


Përgatiti dhe përktheu: Xhabir SHEME