Adhurim

[abdurrahman_tir]

Domethënia e ibadetit (adhurimit)
Burimi: Libri i adhurimit





Shejhul-Islam Ibn Tejmije (rahimehullah) ka thënë: “Ibadet është nënshtrimi ndaj Allahut duke zbatuar atë çka Ai ka urdhëruar në gjuhën e të Dërguarve të Tij.”



Ai po ashtu ka thënë: “Ibadet – (është) Falenderimi ndaj Tij, Dashuria ndaj Tij dhe Frikë/Respekti ndaj Tij.”



Ibn Kethir ka thënë: “Ibadet në gjuhë është përulje (dhille).”



Nganjëherë thuhet rrugë e nivelizuar dhe e sheshtë (mu’ebed) dhe rrugë e pabarabartë (gajr mu’ebed) që do të thotë (njeriu është) përulur, përçmuar.



Përdorimi i saj në Shpallje: shprehje e asaj që bashkon përsosurinë e Dashurisë, Frikës dhe Shpresës (në adhurimin e Allahut).”



El-Kurtubi ka thënë: “Baza e ibadetit: përulja e vetvetes (tedhellull), nënshtrimi (khudu’) dhe detyrat e Sheriatit quhen ibadet (sh. i ibadetit d.m.th. akteve të adhurimit) sepse adhuruesi u përmbahet atyre dhe i kryen ato me nënshtrim dhe nga përulja që ka ndaj Allahut të Lartësuar.”



Prej këtyre deklaratave ju do të kuptoni se ibadeti ka një domethënie të gjerë dhe përfshin shumë çështje. Po ashtu, do t’ju bëhet e qartë se shumë njerëz e kanë të kuptuarit e fragmentuar dhe të gabuar për ibadetin. Zakonisht ata e kufizojnë domethënien e ibadetit me të bërit sexhde, përkulje, agjërim, haxh si dhe akte tjera të adhurimit. Mirëpo, kjo është vetëm një aspekt nga aspektet e shumta të ibadetit.



Në esencë, fjala ibadet në gjuhë dhe Shpallje i ka tre kuptime:



[1] Përvuajte, Përulje (dhile) dhe Nënshtrim (khudu’)


[2] Bindje (Ta’e) dhe Pajtueshmëri (Inkijad)


[3] Devotshmëri, Sakrificë (Tenessuk) dhe Adhurim (Te’ellu)

[abdurrahman_tir]

Burimi: Libri i Adhurimit





Përsa i përket Itibasë, atëherë kjo po ashtu është një prej domethënieve se “Muhamedi është i Dërguar i Allahut” në atë se ibadeti i individit duhet të jetë në pajtim dhe në përputhje me atë çka i Dërguari (salallahu alejhi ue selam) ka ardhur.



Çdo formë e adhurimit e cila është e shpikur, dhe me të cilën i Dërguari i Allahut (sallallahu alejhi ue selam) nuk ka ardhur është e pavërtetë dhe e refuzuar, që nuk pranohet nga ai që e kryen atë edhe nëse ai ka iman dhe ihlas (sinqeritet).



I Dërguari i Allahut (salallahu alejhi ue selam) ka thënë, siç është shënuar nga Ibn Khuzejme në Sahihun e tij në lidhje me përsosurinë dhe gjithpërfshirjen e Udhëzimit të Tij: “Pasha Atë, në dorën e të Cilit është shpirti im, unë nuk kam lënë një gjë të vetme e cila ju afron ndaj Parajsës dhe ju largon nga zjarri përveç se ju kam urdhëruar në të, dhe nuk kam lënë një gjë të vetme e cila ju afron ndaj Zjarrit dhe ju largon nga Parajsa përveç se jua kam ndaluar atë” [1]



Në dy Sahih-ët e Buharit dhe Muslimit Pejgamberi (salallahu alejhi ue selam) thotë: “Kushdo që prezenton në çështjen tonë diçka që nuk i përket asaj, ajo do t’i refuzohet” [2]



Muslimi shton në Sahi-un e tij nga A’isha se Pejgamberi (salallahu alejhi ue selam) thotë: “Kushdo që bën ndonjë vepër të cilën ne nuk e kemi urdhëruar, ajo do t’i refuzohet” [3]



Për më tepër, ibadeti i individit duhet të kryhet në përputhje me mënyrën e të Dërguarit (salallahu alejhi ue selam) - Sunetin autentik. Ebu Daud në Sunenin e tij transmeton nga Ibn Isa: “Kushdo që bën ndonjë vepër në mënyrë të ndryshme prej tonës, ajo do të refuzohet” [4]



Fudejl ibn Ijad, njëri prej tabi’inëve (gjenerata e dytë e Muslimanëve), tha në lidhje me këtë varg (…ashtu që Ai t’ju sprovojë se cili prej jush është më vepërmirë) [5] “Më e sinqerta dhe më korrekte” - ata që qenë rreth tij thanë, “E çfarë është më e sinqerta dhe më korrekte?” “Ai u përgjigj, “Vepra, nëse është korrekte por jo e sinqertë nuk do të pranohet, dhe vepra e cila është e sinqertë por s’është korrekte nuk do të pranohet derisa të jetë e sinqertë dhe korrekte. E sinqertë do të thotë se asgjë s’kërkohet tjetër përveç Fytyrës së Allahut dhe korrekte do të thotë se është në pajtim me Sunetin.”



Prej haditheve të lartpërmendura ju duhet të dini – Vëlla dhe Motër Muslimane – se:



1. Udhëzimi i të Dërguarit është i plotë dhe i përsosur, asgjë s’është anashkaluar. Ebu Dherr (radiallahu-anhu) ka thënë: “I Dërguari (salallahu alejhi ue selam) nuk e ka lënë as shpendin që rrah krihët e tij në qiell veçse na ka ofruar dituri në lidhje me të” [6]



2. Çfarëdoqoftë që prezentohet në fe e cila nuk ishte e pranishme në kohën e të Dërguarit (salallahu alejhi ue selam) dhe Shoqëruesve të tij (radiallahu-anhuma) do të refuzohet. Imam Maliku (rahimehullah) ka thënë: “Kushdo që prezenton diçka në Islam dhe e konsideron atë si diçka të mirë, ai ka pohuar se Muhamedi (salallahu alejhi ue selam) e ka tradhtuar Pejgamberllëkun” [7]



3. Çdo vepër (e adhurimit) e cila ekzekutohet pa urdhërin e Allahut apo të Dërguarit të Tij (salallahu alejhi ue selam) do të refuzohet.



4. Çfarëdo vepre e cila bëhet në tjetër mënyrë përveç asaj të të Dërguarit (salallahu alejhi ue selam) do të refuzohet.




Çështja na është bërë e qartë në Sahihun e Muslimit i cili transmeton prej Xhabir ibn Abdullahut (radiallahu anhu) se i Dërguari (salallahu alejhi ue selam) thoshte në predikimin e tij: “Udhëzimi më i mirë është udhëzimi i Muhamedit dhe çështjet më të këqija janë çështjet e shpikura; çdo çështje e shpikur është risi dhe çdo risi është devijim.”



Pra, është e detyrueshme që ju ta lidhni dhe ta zingjirosni ibadetin tuaj me këto tre kushte – Iman, Ihlas dhe Itiba’ – dhe të jeni të përkushtuar që adhurimi juaj të jetë në pajtim me Sunetin, ndonëse ata që e lëshojnë atë janë më të shumtë se ata që mbahen për të. Nëse jo, atëherë pluhur i shpërndarë…pluhur i shpërndarë…pluhur i shpërndarë!!!




--------------------------------------------------------------------------------
Shënime


1 Transmetuar nga Ibn Khuzejme dhe Ahmed
2 Transmetuar nga Imam Muslim
3 Transmetuar nga Imam Muslim
4 Transmetuar nga Ebu Daud
5 [Hud 11:7]
6 Transmetuar nga Et-Taberani në ‘Mu’xhem el-Kebir’
7 Transmetuar nga Imam esh-Shatibi në el-I’tisem’.

[abdurrahman_tir]

nga Husain el-Auaishe
Burimi: Es-salat ue-Etheruha





Allahu i Lartësuar ka thënë:



Vërtet namazi largon nga veprat e turpshme dhe të këqija. (1)



Allahu ka shpjeguar në këtë ajet se namazi korrekt, i kryer me khushu’ (përulje) padyshim e parandalon kryesin e vet nga veprat e turpshme dhe të këqija dhe e çon atë në të mirë. Prandaj, ju do të shihni se njerëzit e xhamisë janë më të përsosurit prej njerëzimit dhe më të mirët nga mesi i tyre. Mëkatet dhe dështimet e të tjerëve janë shumë herë më të mëdha se mëkatet dhe dështimet e këtyre njerzëve.



Nëse namazi nuk na parandalon nga veprat e turpshme dhe të këqija, atëherë është e domosdoshme që hollësisht t’i shqyrtojmë mangësitë përbrenda namazit dhe t’i përmirësojmë ato. Nuk ka ikje nga përmirësimi i namazit personal dhe nuk ka ikje nga shkaktimi i khushusë’ në të. Pra, le të shiqojmë në shkaqet dhe le të përpiqemi që t'i shërojmë ato. Mu ashtu siç i trajtojmë trupat tanë në sëmundjen e tyre, trajtimi i shpirtit është më i nevojshëm dhe vjen në rend të parë. Dhe kjo do të na ndihmojë që ta kuptojmë thënien e të Dërguarit (salallahu alejhi ue selam): “Gjëja e parë për të cilën robi do të merret në pyetje është namazi i tij. Nëse ai është korrekt dhe i shëndoshë, të gjitha veprat e tjera të tija do të jenë korrekte dhe të shëndosha dhe nëse ai s’është në rregull, atëherë të gjitha veprat e tija do të jenë të prishura.”(2)



Pra, në përmirësimin e namazit gjindet përmirësimi i të gjitha veprave tjera. Pozicioni i namazit (relativisht me të gjitha veprave tjera) është sikur ai i kokës ndaj trupit. Kjo sepse robi është më së afërmi Zotit të tij gjatë namazit, ai i lutet Zotit të tij dhe kërkon falje prej Tij, ai i kthehet Allahut dhe i qahet Atij, të Lartësuarit.



Namazi s’mund të përmirësohet, përveç me përmirësimin e akides (besimit), të qenit i vëmendshëm ndaj Allahut, të pasurit frikë Atë, marrja e vetes në llogari para Tij, dhe dridhja nga frika prej Zjarrit të Tij. Kur ai ta përfundojë namazin e tij dhe të sprovohet me mëkate dhe mosbindje, ai gjen forcë në zemrën e tij që t’i dëbojë ato. Kjo sepse ai shikon në kënaqësitë e përkohshme, dhe pastaj në lumturinë dhe gëzimin i cili kurrë s’përfundon si dhe fatmirësinë e cila kurrë s’ndërprehet. Pra, ai e vendos të mirën e cila do të mbetet (dhe do të zgjasë përgjithmonë) përpara asaj e cila është vetëm kalimtare dhe zhduket.



Namazi i robit prishet për shkak të mangësisë në kujdes ndaj Allahut dhe dobësisë në takua (frikës ndaj Tij) (3). Pra, ai s’është në gjendje që të prodhojë respekt të tillë i cili do të vinte mes tij dhe akteve të tija të mosbindjes.



Po ashtu thuhet në hadith: “Vërtet në trup është një copë mishi e cila nëse është e shëndoshë dhe e dobishme, i tërë trupi do të jetë i shëndoshë dhe i dobishëm dhe e cila nëse është e prishur, i tërë trupi do të prishet. Vërtet, kjo është zemra.” (4)



Në korrektësinë dhe pastrimin e zemrës qëndron korrektësia e tërë trupit dhe në prishjen e zemrës qëndron prishja e tërë trupit. Nëse përmirësohet zemra, do të përmirësohet edhe dora, ashtu që ajo nuk vjedh apo godet dikë apo të bëjë zina duke prekur atë që është e ndaluar. Këmbët po ashtu do të përmirësohen ashtu që ato nuk ecin drejt asaj që është e ndaluar. Veshët do të korrektësohen ashtu që ata s’do të dëgjojnë instrumente muzikore, ofendime dhe përgojime. Gjendja e gjuhës do të përmirësohet, kështu që ajo s’flet tjetër veçse atë që është e mirë. Nëse zemra është e prishur, i tërë trupi prishet dhe gjymtyrët s’do të angazhohen, përveç në sjelljen e keqe dhe në çrregullim.



Çështja e zemrës ose rregullohet, ose prishet me anë të namazit. Nëse namazi është i mirë, kjo është një indikacion se zemra ka përfituar dhe se ajo është e shëndoshë dhe e dobishme. Nëse ajo s’është e mirë, kjo është një indikacion se zemra ka përfituar shumë pak dhe [është indikacion] e prishjes së saj. Atëherë, manifestohen veprat e këqija dhe i pushtojnë gjymtyrët.



Ta dish se çdo namaz i cili kryhet me respekt dhe përulje i jep gjallëri zemrës dhe e stimulon atë që të bëjë vepra të mira dhe po ashtu e bën atë që t’u adoptohet veprave të mira, mu ashtu siç çdo vepër e mirë e cila kryhet jashtë namazit e shton khushunë’ e personit në namaz. Në një hadith thuhet: “Juve u takon Namazi i Natës (Tehexhud) ashtu siç ka qenë shprehi e njerzëve të drejtë para jush, është mënyrë për afrimin ndaj Allahut të Lartësuar, një parandalim nga veprat e këqija dhe shlyerje e mëkateve.”(5)



I Dërguari (salallahu alejhi ue selam) e ka bërë të qartë atë se Namazi i natës është parandalim nga mëkatet në atë se e ndalon atë i cili e kryen atë nga veprat e këqija dhe e nxit atë që të bëjë vepra të mira. Prandaj, është e domosdoshme për ne që ta falim namazin dhe ta shtojmë atë dhe ngjashëm, ne duhet të falim namaz të natës duke qëndruar të frikësuar, të përvuajtur dhe të nënshtruar ndaj Allahut të Lartësuar; Duke qajtur zemrat tona për atë që e kemi lënë pas dore derisa duke shpresuar në mëshirën e Zotit tonë. Ne kërkojmë afërsi ndaj Tij duke e thirrur Atë me Emrat dhe Atributet e Tija, duke e lutur Atë me to që Ai të na udhëzojë (në Rrugën e tij) dhe që Ai të na sjell dobi nga namazi jonë dhe qëndrimi natën (në namaz).



I qe thënë Pejgamberit (salallahu alejhi ue selam): Filani falet tërë natën, megjithkëtë kur del në mëngjes, ai vjedh! Ai (salallahu alejhi ue selam) tha: Çfarë thoni (d.m.th. në lidhje me namazin e tij) se duhet ta parandalojë atë nga kjo” apo ai tha: “Namazi i tij do ta parandalojë atë (nga vjedhja).” (6)



Kur namazi i robit arrin qëllimin e vet në parandalimin e tij prej mëkatit dhe mosbindjes, për të shkruhet në Ilijjinë siç është përmendur në hadith: “Nëse namazi kryhet pas një namazi tjetër dhe në mes tyre s’ka marrëzi (të folur të kotë), kjo shkruhet në Ilijjinë.” (7)



Prandaj, mos lejoni që t’ju ikë ajo se namazi do t’ju parandalojë nga hyrja në shtëpi drejt mëkatit apo dalja nga shtëpia drejt tij (mëkatit) sepse është transmetuar nga Ebu Hurejre (ra) se Pejgamberi (sallallahu alejhi ue selam) ka thënë: “Kur të dilni prej shtëpisë falni dy rekate, sepse ato do t’ju parandalojnë nga shkuarja drejt së keqes dhe kur të hyni në shtëpi falni dy rekate, sepse ato do t’ju parandalojnë nga hyrja në të keqen.”: (8)




--------------------------------------------------------------------------------
Fundnota


1) Sureja Ankebut 45



2) Transmetuar nga et-Taberani në (el-Eusat) dhe (ed-Dija) nga Enesi (ra). Kjo po ashtu është në (Sahih ul-Xhami) nr. 2570.



3) Tabi’iu, Telk Ibn Habib qe pyetur që ta definojë takuanë. Ai tha: “Takua është që të veproni në bindje ndaj Allahut, duke shpresuar në mëshirën e Tij në dritë prej Tij, dhe takua është që të lihen aktet e mosbindjes ndaj Allahut, prej frikës nga Ai në dritë prej Tij.” Transmetuar nga Ibn Ebi Sheibe në Kitabu ul-Imanin e tij nr. 99. Ibn el-Kajjim e sqaroi këtë me frazën “…në dritë prej Tij…” të ketë kuptimin e imanit të pastër dhe korrekt, se asgjë tjetër veçse imani i pastër e ka inicuar robin që ta kryejë veprën.



4) Transmetuar nga Buhari, Muslim dhe të tjerët nga en-Nu’man ibn Beshir (ra)



5) Transmetuar nga Ahmed në Musnedin e tij, et-Tirmidhi dhe të tjerët. Kjo po ashtu është në (Sahi ul-Xhami) nr.3957



6) Transmetuar nga Ahmed, Bazar dhe të tjerë. Shejh el-Albani e shpalli atë Sahi në Silsilet ul-Ahadith id-Daife-n e tij vëll.1 f.16, në raport me hadithin e rrejshëm: “Kushdo që nuk parandalohet nga namazi i tij prej bërjes së veprave të turpshme dhe të këqija, nuk shton tjetër përveç distancës mes tij dhe Allahut.”



7) Transmetuar nga Ebu Daud dhe të tjerët. Kjo po ashtu është në Sahih ul-Xhami nr. 3731.



8) Transmetuar nga el-Bazar dhe el-Bejheki në Shu’ab ul-Iman. Kjo po ashtu është në Sahih ul-Xhami nr 518.

[abdurrahman_tir]

Autor: Husein el-Aua’ishe
Marrë nga Es-Salat ue Etheruha fi Zijadetil Iman





Ebu Hurejre (radiallahu anhu) ka thënë: E kam dëgjuar të Dërguarin (salallahu alejhi ue selam) duke thënë: “A mendoni se sikur të ishte një lum para derës së ndonjërit prej jush, në të cilin ai do të lahej pesë herë në ditë, a do të mbetej ndonjë papastërti në të?” Ata thanë: Jo, s’do të mbetej papastërti në të. Ai tha: “Ky është shembulli i pesë namazeve ditore. Allahu i largon mëkatet me to.” (1)



Ebu Hurejre (radiallahu anhu) po ashtu tha: I Dërguari i Allahut (salallahu alejhi ue selam) ka thënë: “Pesë namazet dhe një Xhum’a deri në tjetrën e shlyen atë çka është mes tyre, përderisa nuk bëhen mëkate të mëdha.” (2)



Ebu Se’id el-Hudri (radiallahu anhu) ka thënë se e ka dëgjuar Pejgamberin (salallahu alejhi ue selam) duke thënë: “Pesë namazet e shlyejnë atë çka është mes tyre.” Pastaj i Dërguari i Allahut (salallahu alejhi ue selam) tha: “A mendoni se sikur njeriu të punonte, dhe mes shtëpisë së tij dhe punës së tij të ishin pesë lumej, ashtu që kur ai vjen në punë dhe bën atë që do Allahu duke u bërë i papastër dhe duke u djersitur, pastaj ai ta pastrojë veten sa herë që kalon pranë një lumi, se do të mbetej ndonjë papastërti në të? Kështu është namazi, sa herë që bën një vepër të keqe, pastaj lutet dhe kërkon falje, ai është i falur për atë që bën.” (3)



Abdullah ibn Mes’ud (radiallahu anhu) ka thënë: I Dërguari i Allahut (salallahu alejhi ue selam) ka thënë: Ju do të digjeni, ju do të digjeni! Nëse e falni namazin e sabahut, ai do t’i fshijë ato. Pastaj ju do të digjeni, ju do të digjeni! Nëse e falni namazin e drekës, ai do t’i fshijë ato. Pastaj ju do të digjeni, ju do të digjeni! Nëse e falni namazin e ikindisë, ai do t’i fshijë ato. Pastaj ju do të digjeni, ju do të digjeni! Nëse e falni namazin e akshamit, ai do t’i fshijë ato. Pastaj ju do të digjeni, ju do të digjeni! Nëse e falni namazin e jacisë, ai do t’i fshijë ato. Pastaj ju do të flini dhe asgjë s’do të shkruhet kundër jush derisa të zgjoheni.” (5)



Enes bin Malik (radiallahu anhu) ka thënë: I dërguari i Allahut (salallahu alejhi ue selam) tha: “Allahut i përket engjëlli i cili thërret në çdo namaz: O Fëmijët e Ademit! Çohuni dhe kujdesuni për zjarret të cilat ju i keni ndezur, ashtu që t’i fikni ato.”(6)



Abdullah ibn Mes’ud (radiallahu anhu) ka thënë: I Dërguari i Allahut (salallahu alejhi ue selam) tha: “Një thirrës dërgohet kur të afrohet koha e çdo namazi dhe thotë: O Fëmijët e Ademit, çohuni dhe fikni zjarret të cilat vetë i keni ndezur. Kështu që ata qëndrojnë (në namaz) dhe mëkatet e tyre bien para tyre dhe largohen para tyre, pastaj ata falin namazin dhe u falen ato çka ka patur mes tyre. Pastaj ata e ndezin zjarrin prapë, dhe kur afrohet koha e namazit thirrësi thërret: O Fëmijët e Ademit, çohuni dhe fikne zjarrin të cilin ju e keni ndezur për veten tuaj. Kështu që ata qëndrojnë (në namaz), e pastrojnë veten, e falin namazin e Drekës dhe janë të falur për atë çka kanë bërë në mes tyre. Kur afrohet koha e namazit të ikindisë ndodh e njëjta gjë, dhe kur afrohet koha e namazit të akshamit ndodh e njëjta gjë, dhe kur bie terri ndodh e njëjta gjë. Ata flejnë derisa janë të falur. Kështu që njëri hyn në natë me të mirë ndërsa tjetri me të keqe.”(7)



Tarik ibn Shihab tha se e kishte kaluar natën me Selman el-Farisin (radiallahu anhu) që të shoh se si përpiqej ai (në adhurim). Tarik tha: Ai u ngrit dhe u fal gjatë pjesës së fundit të natës. Ishte sikur ai (Tarik) nuk e shihte se çfarë mendonte (për Selmanin). Kështu që ai ia përmendi këtë Selmanit dhe ai tha: Kujdesu për këto pesë namaze, sepse ato i shlyejnë këto plagë të cilat (madje as) masakra/vrasja nuk i shkakton. (8)



Amr ibn Merre el-Xhuhejni (radiallahu anhu) ka thënë: Një njeri erdhi te Pejgamberi (salallahu alejhi ue selam) dhe tha: O i Dërguar i Allahut! Nëse unë dëshmoj se askush s’meriton të adhurohet përveç Allahut dhe se ti je i Dërguari i Tij, pastaj t’i fali pesë namazet, të jap zekatin, ta agjëroj muajin e Ramazanit dhe të mbetem në këtë, në mesin e kujt do të jem? Ai (sallallahu alejhi ue selam) tha: “Në mesin e të sinqertëve dhe dëshmorëve.” (9)



Ebu Uthman tha: Isha me Selmanin (radiallahu anhu) nën një lis dhe ai mori një degë të thatë dhe filloi ta shkundë atë derisa i ranë gjethet në tokë. Ai tha: O Ebu Uthman! A s’do të më pyetësh pse jam duke e bërë këtë? Unë thashë: Pse je duke e bërë këtë? Ai tha: I Dërguari i Allahut (sallallahu alejhi ue selam) veproi kështu derisa isha me të nën një lis. Ai e mori një degë të thatë dhe e shkundi atë derisa i ranë gjethet në tokë. Pastaj ai tha: O Selman! A s’do të më pyetësh pse jam duke e bërë këtë? Unë thashë: E, pse je duke e bërë këtë? Ai tha: “Vërtet (sa herë që) Muslimani merr abdes dhe e zbukuron atë, pastaj i fal pesë namazet, mëkatet e tija bien prej tij mu ashtu sikurse ranë këto gjethe” dhe pastaj ai recitoi vargjet:



"Faleni namazin në dy skajet e ditës dhe në afrimin e natës. Vërtet, veprat e mira i largojnë vëprat e këqija. Ky është përkujtim për ata që përkujtojnë." (10)” (11)



Uthmani (radiallahu anhu) ka thënë: “Nuk ka mashkull Musliman kur të afrohet koha e namazit obligativ, që e zbukuron abdesin e tij, dhe e kryen atë duke e zbukuruar khushunë (përuljen) e tij dhe rukunë e tij, përveç se ajo t’ia shlyej mëkatet që ishin para tij, përderisa ai nuk ka bërë ndonjë mëkat të madh, dhe kjo është për të gjitha kohërat.” (12)



Ebu Ejub (radiallahu anhu) tha se Pejgamberi (salallahu alejhi ue selam) ka thënë: “Çdo namaz i zvogëlon mëkatet të cilat janë para tij.”



Sa’d bin Ebi Uekas (salallahu alejhi ue selam) ka thënë: Kanë qenë dy vëllezër dhe njëri prej tyre u zhduk katërdhjetë netë para tjetrit. Unë e përmenda epërsinë e të parit që vdiq në praninë e të Dërguarit (salallahu alejhi ue selam) dhe i Dërguari i Allahut (salallahu alejhi ue selam) tha: “A nuk ishte edhe i dyti Musliman?” Ata thanë: Natyrisht, dhe çdo gjë ka qenë në rregull me të. Pastaj i Dërguari i Allahut (salallahu alejhi ue selam) tha: “Dhe çka ju informojë juve se ku e çoi namazi i tij? Vërtet, shembulli i namazit është sikurse shembulli i lumit të freskët dhe të bollshëm i cili është pranë derës së secilit prej jush. Ai zhytet në të pesë herë në ditë, çdo ditë. Pra, çka mendoni se do të mbetej prej papastërtisë së tij? Vërtet ju nuk e dini se ku e ka çuar namazi i tij.” (14)



Ebu Hurejre (radiallahu anhu) tha: Kanë qenë dy njerëz të cilët u bën muslimanë afër të Dërguarit (sallallahu alejhi ue selam). Njëri prej tyre ra dëshmor dhe tjetri u vonua një vit (d.m.th. vdekja e tij). Talha bin Ubejdullah tha: Unë pastaj pashë atë të cilit ju kishte vonuar vdekja duke hyrë në Xhenet para dëshmorit dhe isha i mahnitur me këtë. Kur u zgjova, këtë ia përmenda të Dërguarit të Allahut (sallallahu alejhi ue selam) dhe ai (salallahu alejhi ue selam) tha: “A nuk e ka agjëruar muajin e Ramazanit pas tij dhe ka falur gjashtëmijë rekate dhe gjithashtu kaq e kaq sasi të rekateve në namazet vjetore?” Në Sahihat e Ibn Hibanit është edhe një shtojcë: “Mes tyre është një distancë më e madhe se ajo që është mes qiejve dhe tokës.” (15)



Ibn Umer (radiallahu anhu) tha: I Dërguari i Allahut (salallahu alejhi ue selam) ka thënë: “Kur robi falet, të gjitha mëkatet e tija mirren dhe vendosen në kokën dhe krihët e tij, dhe sa herë që përkulet apo bie në sexhde, mëkatet bien nga ai.” (16)



Theuban (radiallahu anhu) ka thënë: I Dërguari i Allahut (salallahu alejhi ue selam) tha: “Bëhuni të drejtë dhe të qëndrueshëm, dhe kurrë s’do të mund t’i numëroni (veprat tuaja të mira), dhe dije se vepra jote më e mirë është namazi. Askush përveç besimtarit nuk e mban abdesin.” (17)



Ebu Malik el-Eshari (radiallahu anhu) tha: I Dërguari i Allahut ka thënë: “Pastërtia është gjysma e Imanit, ‘Elhamdulilah’ i mbush peshojat dhe ‘Subhanallah’ e ‘Elhamdulilah’ e mbushin atë që është mes qiejve dhe tokës. Namazi është dritë, ndërsa Lëmosha dëshmi. Durimi është ndriçim dhe Kur’ani është dëshmi në favor tëndin apo kundër teje.” (18)



Ebu Dherr (radiallahu anhu) ka thënë: Pejgamberi (salallahu alejhi ue selam) doli në dimër kur gjethet binin. Ai mori një degë të lisit dhe gjethet filluan të bien prej saj. Ai (salallahu alejhi ue selam) tha: “O Ebu Dherr.” Unë thashë: Në shërbimin tënd, O i Dërguar i Allahut. Ai (salallahu alejhi ue selam) tha: “Vërtet robi musliman e kryen namazin duke mos dashur tjetër me të përveç Fytyrës së Allahut dhe mëkatet e tija bien prej tij ashtu siç bien këto gjethe prej këtij druri.” (19)



Rebi’e bin Ka’b tha: Unë ndenja me të Dërguarin e Allahut (salallahu alejhi ue selam) dhe i shkova atij derisa ai mirrte abdes. Ai tha: “Më pyet” unë thashë: Kërkoj shoqërinë tënde në Xhenet. Ai (salallahu alejhi ue selam) tha: “Më pyet për tjetër pos kësaj” Unë thashë: Prapë njëjtë. Ai (salallahu alejhi ue selam) tha: “Pra, më ndihmo (ta bëj këtë) duke i shtuar sexhdet tua.” (20)



Ebu Hurejre (radiallahu anhu) tha: I Dërguari i Allahut (salallahu alejhi ue selam) ka thënë: “Namazi është puna më e mirë. Pra, kushdo që është në gjendje që ta shtojë atë, atëherë le ta shtojë atë.” (21)



Ebu Hurejre po ashtu tha: I Dërguari i Allahut (salallahu alejhi ue selam) kaloi pranë një varri dhe tha: “Kush është shoqëruesi i këtij varri?” Ata thanë: Filani. Ai tha: “Dy rekate janë më të dashura për të se ajo çka ka mbetur në botën tuaj.” (22)




--------------------------------------------------------------------------------
Shënime


(1) Transmetuar nga Buhari, Muslim, et-Tirmidhi dhe en-Nesai.
(2) Transmetuar nga Muslim dhe të tjerët.
(3) Transmetuar nga el-Bezar dhe et-Taberani në (el-Euset) dhe (el-Kebir) me isnad të pagabueshëm.
(4) Domethënia: Ju do të shkatërroheni për shkak të mëkateve të shumta që i bëni.
(5) Transmetuar nga et-Taberani në (es-Segir) dhe të tjerë.
(6) Transmetuar nga et-Taberani në (el-Esuat) dhe (es-Segir)
(7) Transmetuar nga et-Taberani në (el-Kebir).
(8) Transmetuar nga et-Taberani në (el-Kebir) dhe nuk ka gabim në isnad i cili është Meukuf (i gjurmuar vetëm deri te një sahab)
(9) Transmetuar nga el-Bezar, Ibn Khuzejme dhe Ibn Hiban. Fjalët janë të Ibn Hibanit.
(10)Sureja Hud 11:114
(11)Transmetuar nga Ahmed, en-Nesai dhe et-Taberani. Ky ajet qe shpallur kur një burr e puthi një grua dhe pastaj erdhi tek i dërguari i Allahut (sallallahu alejhi ue selam) dhe ia përmendi këtë. Faleni namazin në dy skajet e ditës dhe kur të afrohet nata. Vërtet, veprat e mira i largojnë veprat e këqija. Ky është përkujtim për ata që përkujtojnë. Njeriu pastaj tha: A është kjo për mua (d.m.th. falja)? I Dërguari i Allahut (sallallahu alejhi ue selam) tha: Ndaj kujtdo që vepron sipas këtij ajeti nga Umeti im.
(12)Transmetuar nga Muslim.
(13)Transmetuar nga Ahmed me isnad hasen.
(14)Transmetuar nga Ahmed me isnad hasen, Malik dhe en-Nesai, dhe fjalët janë të Malikut.
(15)Autori nuk ka ofruar referencë për këtë hadith.
(16)Transmetuar nga et-Taberani në (el-Kebir) dhe el-Bejheki në Sunenin e tij. Po ashtu është në (Sahih ul-Xhami), nr. 1671.
(17)Transmetuar nga el-Hakim dhe ai tha: Është sahi me kushtet e dy shejhëve (Buhari dhe Muslim). Nuk ka defekte në të përveç atë se Ebu Bilali, njëri prej transmetuesve harronte nganjëherë. Ibn Hiban po ashtu e regjistron në Sahinë e tij, por përmes transmetuesit tjetër, e jo Ebu Bilalit. Shiko (Sahih ut-tergib uet-Terhib), nr. 375.
(18)Transmetuar nga Muslim dhe të tjerët.
(19)Transmetuar nga Ahmed me isnad sahi.
(20)Transmetuar nga Muslimi dhe të tjerë dhe fjalët janë të Muslimit.
(21)Transmetuar nga et-Taberani në (el-Esuat). Shejh el-Albani tha: Kjo ka dëshmitar përkrahës e cila e bën më të fortë. Et-Tejalisi, Ahmed dhe el-Hakim e sollën atë me dy isnade prej Ebu Dherrit dhe Ahmedit si dhe të tjerët nga hadithi i Ebu Umames. Pra hadithi është hasen, inshaallah.
(22)Transmetuar nga et-Taberani në (el-Esuet) me isnad sahi. Një tjetër hadith që meriton të përmendet në këtë kaptinë është ajo që është transmetuar nga Buhariu (Libri i Traditave që ‘shkrijnë zemrën’) prej Ebu Hurejres në pjesë të një hadithi të gjatë në të cilin ai (sallallahu alejhi ue selam) tha: “…Kur Allahu të përfundojë Gjykimin mes robërve të Tij dhe ka për qëllim të nxjerrë prej zjarrit ndonjë që Ai dëshiron nga mesi i atyre që dëshmonin se s’ka të adhuruar pos Allahut, Ai do t’i urdhërojë engjëjt që t’i nxjerrin ata jashtë. Engjëjt do t’i njohin ata sipas shenjave të sexhdes (në ballin e tyre) sepse Allahu ia ndaloi zjarrit që t’i djegë gjurmët e sexhdes në trupat e bijve të Ademit. Ata do të nxjerren dhe deri atëherë veç janë djegur e bërë qymyr. Pastaj uji, i njohur si ‘uji i jetës’ do të derdhet mbi ta dhe ata do të gufojnë sikur fara që lulëzon në bregun e rrjedhës së lumit.”

[abdurrahman_tir]

Allahu i Lartësuar ka thënë: Pas tyre erdhi një gjeneratë e cila e la namazin (d.m.th. e humbën namazin e tyre, ose duke mos e falur fare atë, ose duke mos e kryer atë si duhet, ose duke mos e falur në kohën e vet, etj), dhe pasuan epshet. Pra, ata do të hidhen në Xhehenem. Përveç atyre të cilët pendohen dhe besojnë në Njësinë e Allahut dhe të Dërguarin e Tij, dhe bëjnë vepra të mira. [Merjem, 19:59-60]



Dhe Ai, i Gjithfuqishmi, ka thënë: Mjerë ata që falen (hipokritët) e që janë të shkujdesur ndaj namazeve të tyre (e vonojnë namazin e tyre prej kohës së caktuar). [El-Ma’un, 107:4-5]



Dhe Ai, i Lartësuari, ka thënë: O ju që besoni! Të mos ju largojnë prona dhe fëmijët tuaj nga kujtimi i Allahut. Dhe, kushdo që e bën këtë, ata janë të humbur. [El-Munafikun, 63:9]



Komentatorët e Kur’anit thonë: “Kujtimi i Allahut i përmendur në këtë ajet nënkupton pesë namazet ditore. Nëse dikush është aq i zënë me shitblerje apo me punën ditore që e bën për jetesë, ose me fëmijët e tij, saqë s’mund t’i kryej namazet ne kohë, ai do të jetë prej të humburve.”



Gjëja e parë prej veprave të njeriut për të cilën do të gjykohet në Ditën e Ringjalljes është namazi. Nëse këtë e ka të rregullt, atëherë ai do të ketë sukses; nëse ka mangësi në këtë, ai do të dështojë dhe do të jetë humbës. [Nesa’i, Tirmidhi, Ibn Maxhe]



Duke na informuar për banuesit e Zjarrit, Allahu i Lartësuar ka thënë: (Njerëzit në Xhehenem do të pyetën Çka ju bëri që të hyni në Xhehenem? Ata do të thonë: Ne s’ishim prej atyre që faleshin, nuk i ushqenim të varfërit, flisnim të pavërteta (tërë atë që Allahu e urrente) me ata që flasin fjalë të kota, dhe e përgënjeshtronim Ditën e Kompenzimit, derisa na erdhi ajo që është e sigurt (vdekja). Pra, asnjë ndërmjetësim i ndërmjetësuesve nuk do t’u bëjë dobi atyre [El-Mudethir, 74:42-48]



Pejgamberi (sallallahu alejhi ue selam) ka thënë:"Marrëveshja mes neve dhe atyre është namazi. Nëse dikush e lë atë, është bërë mosbesimtar". [Ahmed, Tirmidhi, Nesa’i]



Dhe ai (sallallahu alejhi ue selam), po ashtu, ka thënë:"Ajo çka qëndron mes njeriut dhe mosbesimit është lënia e namazit". [Muslim, Ebu Daud, Nesa’i]



Dhe ai (sallallahu alejhi ue selam) ka thënë:"Nëse dikush e lë namazin qëllimisht, atëherë ai nuk ka pohim në Allahun". [Ibn Maxhe, Adab-el-Mufred të Buhariut, Taberani]



Dhe ai (sallallahu alejhi ue selam), gjithashtu, ka thënë:"Unë jam urdhëruar të luftoj kundër njerzëve, derisa të dëshmojnë se nuk ka ndonjë që meriton të adhurohet përveç Allahut dhe se Muhamedi është i Dërguari i Allahut, dhe derisa ta falin namazin dhe të paguajnë zekatin. Nëse e bëjnë këtë, ata do të përfitojnë mbrojtjen time për jetët dhe pronat e tyre, përveç nëse (bëjnë akte që janë të dënueshme) në pajtim me Islamin, dhe llogaria e tyre do të jetë me Allahun e Lartësuar". [Buhari, Muslim]



Dhe ai (sallallahu aleji ue selam), duke e përmendur namazin, ka thënë:"Ai që e mban atë, do të jetë dritë, dëshmi dhe shpëtim në Ditën e Ringjalljes për të; ai që nuk e mban, nuk do të jetë dritë, dëshmi dhe shpëtim për të në Ditën e Ringjalljes. Dhe, në atë Ditë, ai do të shoqërohet me Karunin, Faraonin, Hamanin dhe Ubej bin Khalef (një armik i Islamit prej Kurejshitëve)". [Ahmed, Taberani, Ibn Hiban]



Ibn El-kajjim sqaroi:"Personi i cili e lë namazin do të ngrihet me këta të katrit, sepse neglizhimi i tij i namazit mund të jetë për shkak të pronës së tij, të vendit të tij, të punës së tij administrative apo të tregtisë së tij. Prandaj, nëse ai ka qenë i preokupuar me pronën e tij, do të ringjallet me Karunin; nëse me vendin e tij, me Faraonin; nëse me punën e tij administrative, me Hamanin; nëse me tregtinë e tij, me Ubej bin Khalef, një tregtar prej pabesimtarëve të Mekës".



- Abdullah bin Shekik El-Akili Tabi’i (Tabi’i: pasardhës i Shoqëruesve të Pejgamberit, sallallahu alejhi ue selam) ka thënë: “Shoqëruesit e Pejgamberit (sallallahu alejhi ue selam) nuk e konsideronin mosbesim (kufër) lënien e asnjë vepre të mirë, përveç lënies së namazit.” [Tirmidhi, Hakim]



- Kur Aliu (radiallahu anhu) qe pyetur në lidhje me një grua e cila nuk falej, ai tha: “Ai që nuk falet, është mosbesimtar.” [Tirmidhi, Hakim]



- Ibn Mes’ud (radiallahu anhu) ka thënë: “Ai i cili qëllimisht e lë një namaz të vetëm, kur ta takojë Allahun e Lartësuar, do ta gjejë Atë të hidhëruar”. [Muhamed bin nesr El-Miruezi, Ibn Abdul-Berr]



- Ibn Hazm ka thënë: “Nuk ka mëkat më të madh pas idhujtarisë sesa vonimi i kohës së namazit derisa të kalojë koha e tij, dhe mbytja e besimtarit pa arsye të drejtë.”



- Ibrahim El-Nekhi ka thënë: “Ai i cili e lë namazin, është bërë mosbesimtar.” Ebu Ejub El-Sehtijeni ka thënë diçka të ngjashme me këtë.



Ibn Hazm përfundimisht shkruan: “Është ardhur nga Umeri, nga Abdur-Rahman bin Auf, nga Muadh bin Xhebel, nga Ebu Hurejre dhe nga Shoqërues të tjerë se, kushdo që i shmanget një namazi obligativ deri në përfundim të kohës së tij, bëhet mosbesimtar. Nuk gjejmë kurrfarë dallimi në mendime në mesin e tyre në këtë pikë.”



Kjo qe përmendur nga El Mundhire në Et-Terghib ue et-Terhib. Pastaj ai komenton:"Një grup Shoqëruesish (sahabë) dhe ata që erdhën pas tyre besonin se vendimi që qëllimisht të lihet një namaz deri në përfundim të kohës së tij e bën njeriun mosbesimtar. Këtë qëndrim e mbanin: Umer bin El-Khatab, Abdullah ibn Mes’ud, Abdullah bin Abas, Muadh bin Xhebel, Xherir bin Abdullah dhe Ebu Ed-Derda. Në mesin e e atyre që i pasuan e që e ndanin këtë mendim ishin: Ibn Hanbel, Ishak bin Rehuej, Abdulah bin Mubarek, En-Nekhe’i, El-Hakem bin Uteibe, Ebu Ejub Es-Sehtijeni, Ebu Daud Et-Tijalisi, Ebu Bekr bin Ebu Shejbe, Zuhejri në Harb, dhe të tjerë.



Referenca:



- El-Hejthemi, Ibn Haxher, Ez-Zeuexhir ‘En Iktiraf El Keba’ir, vëll. I, (përmirësuar nga) Ahmed Abdush-Shefi, Dar El-Kutub El-‘Ilmije, Bejrut, Liban, 1887


- Dhehebi, Imam Muhamed bin Uthman, Kitab El-Kebair, Muhamed Moinudin Sidiki, Dar El-Fiker, Beirut, Liban, 1993.


- Sebik, Es-Sejid, Fikh-Us Suneh, Vëll. I, Muhamed Sa’id Dabes dhe Xhemal el-Din Zarabozo, Mektebe el-Khadamet, Xhidde, Arabia Saudite, 1987.

[abdurrahman_tir]

Marrë nga parathënia e "Risalat Ahkam Meuakit el-Salah" e shejh Muhamed ibn Uthejmin




Kohët e namazit janë përmendur nga pejgamberi, salallahu alejhi ue selam, në hadithin:"Koha e namazit të Drekës është kur dielli të ketë kaluar zenitin e vet dhe hija e njeriut të jetë e barabartë me gjatësinë e tij, derisa të vijë koha e ikindisë. Koha e ikindisë zgjat derisa dielli të bëhet i verdhë. Koha e namazit të akshamit zgjat derisa të zhduket muzgu. Koha e jacisë zgjat deri në mesnatë. Koha e namazit të sabahut zgjat prej fillimit të para-agut, për sa kohë që dielli të mos ketë filluar të ngrihet. Kur dielli fillon të ngrihet, mos u fal, sepse ngrihet mes dy brinjëve të Shejtanit". [Muslim, 612]



Ky hadith shpjegon kohët e pesë namazeve të detyrueshme. Për sa i përket përcaktimit të tyre me anët të orës, kjo ndryshon prej një qyteti, apo vendi, në tjetrin. Do të përcaktojmë më hollësisht secilin, siç vijon:



1- Koha e namazit të Drekës



Pejgamberi, salallahu alejhi ue selam, ka thënë:"Koha e namazit të Drekës është kur dielli të ketë kaluar zenitin e vet dhe hija e njeriut të jetë e barabartë me gjatësinë e tij, derisa të vijë koha e ikindisë". Kështu, pejgamberi, salallahu alejhi ue selam, përcaktoi fillimin dhe mbarimin e kohës së namazit të Drekës:



Fillimi i kohës së namazit të Drekës është kur dielli ta ketë kaluar zenitin e vet, domethënë, kur ta ketë kaluar pikën më të lartë të qiellit dhe të nisë rënien drejt perëndimit.



Mënyra praktike për të ditur kur është kaluar zeniti:



Vendoseni një shkop apo një shtagë në një vend të hapur. Kur dielli të lindë në Lindje, hija e këtij shkopi do të bjerë drejt perëndimit. Sa më shumë të ngrihet dielli, aq më e shkurtë bëhet hija. Për sa kohë që hija vazhdon të shkurtohet, dielli ende nuk e ka mbërri zenitin. Hija do të vazhdojë të shkurtohet, derisa ta mbërrijë një pikë të caktuar. Atëherë, do të fillojë të zgjatet, duke rënë kah perëndimi. Kur të zgjatet, qoftë edhe në masën më të vogël, atëherë dielli ka kaluar zenitin e vet. Në këtë pikë, namazi i Drekës ka filluar.



Pyetje: Si ta dimë kohën e zenitit me anë të orës?:



Përgjigje: Ndani përgjysmë kohën mes lindjes dhe perëndimit të diellit – kjo është koha e zenitit. Për shembull, nëse supozojmë që dielli lind në ora 06:00 dhe perëndon në ora 18:00, atëherë zeniti është në ora 12:00, në mesditë; nëse dielli lind në ora 07:00 dhe perëndon në 17:00, atëherë zeniti është në ora 13:00, dhe kështu me radhë.



Koha e namazit të Drekës përfundon kur hija e çdo objekti të jetë e barabartë me vetë objektin, plus gjatësia e hijes së objektit në kohën e zenitit.



Mënyra praktike për të ditur përfundimin e kohës së namazit të Drekës:



Kthehuni tek shkopi apo shtaga, të cilin e përshkruam me lart. Le të supozojmë që gjatësia e shkopit është një metër. Do të vërejmë që, përpara se dielli ta mbërrinte zenitin, hija shkurtohej gradualisht, derisa e mbërriti një pikë të caktuar. Atëherë, filloi të zgjatej, me ç'rast filloi koha e namazit të Drekës. Kjo hije do të vazhdojë të zgjatet, duke rënë kah Lindja, derisa të zgjatet sa gjatësia e vetë objektit, domethënë, derisa të bëhet një metër e gjatë, duke filluar nga pika e shënuar në zenit. Për sa i përket hijes përpara, e cila quhet fej el-zeual [hija e zenitit], kjo nuk njehet. Në këtë pikë, koha e namazit të Drekës përfundon, koha e ikindisë fillon.



2- Koha e ikindisë



Pejgamberi, salallahu alejhi ue selam, ka thënë:"Koha e ikindisë zgjat derisa dielli të bëhet i verdhë".



E dimë që koha e ikindisë fillon me përfundimin e kohës së namazit të Drekës, domethënë, kur gjatësia e hijes së objektit bëhet sa vetë objekti. Ka dy kohë të përfundimit të ikindisë:



i. Koha e pëlqyer: Kjo zgjat prej fillimit të ikindisë deri kur dielli nis të zverdhet, sepse pejgamberi, salallahu alejhi ue selam, ka thënë:"Koha e ikindisë zgjat derisa dielli të bëhet i verdhë". Përcaktimi i kësaj kohe me anë të orës, ndryshon sipas stinës.


ii. Koha e domosdoshme: Kjo zgjat prej kohës kur dielli të zverdhet deri në perëndim të diellit, sepse pejgamberi, salallahu alejhi ue selam, ka thënë:"Kushdo që zë një rekat të ikindisë përpara se të perëndojë dielli, e ka zënë ikindinë". [El-Buhari 579, Muslim 608]



Pyetje: Çfarë mendohet me kohën e domosdoshme?



Përgjigje: Këtu, domosdoshmëria i referohet situatës, kur personi pengohet nga namazi i ikindisë, për shkak të ndonjë pune të rëndësishme apo të pashmangshme, si përkujdesja ndaj plagëve, dhe ai ka mundësi të falet përpara se të zverdhet dielli, por e ka të vështirë, dhe falet pak para perëndimit të diellit. Nëse personi është i shtrënguar ta vonojë namazin, nuk ka mëkat, për sa kohë që ai falet përpara perëndimit të diellit.



3- Koha e akshamit



Pejgamberi, salallahu alejhi ue selam, ka thënë:"Koha e namazit të akshamit zgjat derisa të zhduket muzgu".



Domethënë, koha e akshamit fillon menjëherë pasi të përfundojë koha e ikindisë, që është koha prej kur perëndon dielli e deri të zhduket nga qielli muzgu apo gjysmerrësira. Kur gjysmerrësira të zhduket nga qielli, koha e akshamit përfundon, koha e jacisë fillon.



Përcaktimi i kohës me anë të orës, dallon sipas stinës. Kur të shihni që gjysmerrësira e kuqe është zhdukur nga horizonti, kjo është shenjë që koha e akshamit ka përfunduar.



4- Koha e jacisë



Pejgamberi, salallahu alejhi ue selam, ka thënë:"Koha e jacisë zgjat deri në mesnatë".



Kështu, koha e jacisë fillon menjëherë pasi të përfundojë akshami [dmth, pasi të zhduket nga qielli gjysmerrësira e kuqe] dhe zgjat deri në mesnatë.



Pyetje: Si llogaritet koha e mesnatës?



Nëse doni ta llogaritni kohën e mesnatës, llogaritni kohën mes perëndimit dhe lindjes së diellit, pastaj ndajeni përgjysmë. Pika në mes këtyre dy dukurive është fundi i kohës së jacisë [kjo është mesnata]. Për shembull, nëse dielli perëndon në ora 17:00 dhe sabahu fillon në ora 05:00, mesnata është në ora 23:00; nëse dielli perëndon në ora 17:00 dhe sabahu fillon në 06:00, mesnata është në ora 23:30, dhe kështu me radhë.



5- Koha e namazit të sabahut



Pejgamberi, salallahu alejhi ue selam, ka thënë:"Koha për namazin e sabahut zgjat prej fillimit të para-agut, për sa kohë që dielli të mos ketë filluar të ngrihet. Kur dielli fillon të ngrihet, mos u fal, sepse ngrihet mes dy brinjëve të Shejtanit".



Koha për namazin e sabahut, fillon me shfaqjen e agut të dytë [el-fexhr el-thanij] dhe përfundon kur dielli fillon të lindë. Agu i dytë është shkëlqimi që shfaqet përgjatë horizontit, në lindje, dhe shtrihet prej veriut deri në jug. Agu i parë [el-fexhr el-euel] ndodh afërsisht një orë përpara të dytit, dhe mes këtyre dyve ka dallim:



i. Në agun e parë, shkëlqimi shtrihet prej lindjes në perëndim, kurse në agun e dytë shtrihet prej veriut në jug.


ii. Agu i parë pasohet nga errësira, domethënë, shkëlqimi zgjat për një periudhë të shkurtë, pastaj bëhet terr; agu i dytë nuk pasohet nga errësira, por drita vjen duke u shtuar.


iii. Agu i dytë është i lidhur me horizontin, pa pasur errësirë mes horizontit dhe agut, kurse agu i parë është i ndarë nga horizonti, me errësirë mes agut dhe horizontit.

[abdurrahman_tir]

Nga Husein el-Aua’ishe
Marrë prej Es-Salet ue Etheruha fi Zijadetil Iman





Allahu i Lartësuar ka thënë:


Vërtet, namazi është bërë obligim për besimtarët në kohën e caktuar. (1)


El-Buhari tha: “Në kohë të caktuar. Ai ka caktuar limit kohor për to”


Ebu Amr esh-Shejbeni tha: Pronari i kësaj shtëpie – dhe tregoi në shtëpinë e Abdullah ibn Mes’udit – ka thënë: E pyeta të Dërguarin e Allahut (salallahu alejhi ue selam) ‘Cila vepër është më e dashura për Allahun?’ Ai (salallahu alejhi ue selam) tha: “Namazi në kohën e vet të caktuar.” Pastaj ai tha: Çka tjetër? Ai (salallahu alejhi ue selam) tha: “Sjellja e mirë ndaj prindërve.” Pastaj ai tha: Çka tjetër? Ai (salallahu alejhi ue selam) tha: “Xhihadi në rrugë të Allahut.” Ai (Abdullahu) tha: Ai më tregoi për këto. Sikur ta kisha pyetur për më shumë, ai do të më tregonte edhe më shumë.(2)


I Dërguari i Allahut (salallahu alejhi ue selam) shpjegoi në këtë hadith se namazi në kohën e vet të caktuar është prej veprave të pëlqyera, dhe ai (salallahu alejhi ue selam) e vendosi këtë para bamirësisë ndaj prindërve dhe xhihadit në rrugën e Allahut. Dëshmi për këtë është përdorimi i pjesëzës ‘Çka tjetër’. Kjo pjesëz përdoret që të tregohet një urdhër, dhe kjo është shumë mirë e njohur për njerëzit e gjuhës arabe.


El-Hafidh ibn Haxher tha në ‘El-Fet-h’: “Ibn Beziza ka thënë: Ajo që duhet shqyrtuar është vendosja e Xhihadit para të gjitha veprave të trupit, meqë kjo nënkupton sakrifikimin e vetvetes, me përjashtimin e të pasurit durim në ruajtjen e namazeve obligative, duke i kryer ato në kohën e tyre dhe po ashtu sjellja e mirë me prindërit, çështje e cila vazhdimisht është e domosdoshme. Asnjë s’mund të mbetet durimtar në të qenit i kujdesshëm ndaj Allahut në këtë çështje përveç Sidikunëve (të sinqertëve), dhe Allahu e di më së miri.”


Unë them: Unë do ta parashtroj një shembull i cili do ta sqarojë qëllimin këtu:


Një njeri i cili është zhytur në tregtinë e tij dhe çfarëdo angazhimi tjetër që ajo nënkupton, dhe të cilin shejtani ka arritur ta mashtrojë ashtu që ai mungon në tekbiratul-ihram (tekbiri fillestar i namazit me xhemat) apo në një pjesë të namazit me xhemat. Ju i shkoni atij me tekst që ka të bëjë me xhihadin në rrugën e Allahut të Lartësuar dhe po ashtu me rrëfime trimërie të Shoqëruesve (radiallahu anhuma). Ju ia futni në mendje pak nga pak qëllimin për Xhenet dhe e bëni atë që ta refuzojë botën. Ai shikon në botën pasi që ju e keni këshilluar atë, dhe e sheh atë se është bërë e vogël dhe e parëndësishme. Ai mendon për Jetën e Përtejme dhe e sheh atë duke u bërë e madhe dhe mbresëlënëse në shpirtin e tij. Kështu që ai ngarend drejt Kopshtit gjerësia e të cilit është sa gjerësia e Qiejve dhe tokës. Ai shpejton që ta shkruajë testamentin, i përfshin të drejtat që u ka borxh të tjerëve, e përshëndetë familjen dhe të dashurit e tij dhe niset për në betejë. Ai vritet si dëshmor në rrugën e Allahut.


Sikur mos ta kishit thirrur këtë njeri në Xhihad në rrugën e Allahut, të Lartësuarit, por ta kishit thirrur që të jetë i kujdesshëm ndaj namazeve, duke e përmendur tekstin që frymëzon dhe futë frikë, si dhe rrëfimet të cilat kanë ndikim të madh (në shpirt), çfarë do të shihnit prej tij?


Ndoshta ai do të përgjigjej dhe do të qante për atë çka ka ndodhur. Ai do ta forconte vendimin e tij që të kujdeset për namazet në kohën e tyre dhe ndoshta ai do ta arrinte këtë për disa ditë. Mirëpo, atëherë i vjen shejtani dhe i përshpëritë atij, dhe angazhimet e takimet e tija shtohen, detyrimet dhe mbledhjet e tija arrijnë një përqindje të lartë, dhe kështu shejtani e merr atë që donte prej tij. Ai i huq disa kohë të namazit dhe pastaj i kthehet përpjekjeve kundër shpirtit të tij me qëllim që t’i ndihmojë vetes kundër shejtanit. Pastaj e njëta gjë ndodh herën tjetër dhe në këtë mënyrë ai vazhdimisht kacafytet dhe lufton me shejtanin, pesë herë në secilën ditë të tij, dhe jeta s’është tjetër veçse ditë dhe ditë…


Kjo është një betejë kundër shpirtit dhe shembulli i fundit po ashtu është një betejë kundër shpirtit. Por ku qëndron lloji i parë kur të krahasohet me të dytën? Kjo përpjekje, është përpjekje për tërë jetën ndërsa ajo përpjekje është vetëm për një orë apo ditë, muaj ose vite. Por në dy situatat unë them: Në të dyjat ka të mira.


E lus Allahun e Lartësuar që të më bëj mua prej atyre që kujdesen për kohën e namazit të tyre dhe khushunë (përuljen në namaz) e tij dhe me urdhërat e Tij, si dhe të më shkruajë në mesin e dëshmorëve. Vërtet, Ai ka pushtet mbi çdo gjë.


Mis’ab bin S’ad: Unë i thashë babait tim! A mendon për këtë ajet: “Ata të cilët janë harrestarë ndaj namazeve të tyre”(3). Cili prej nesh s’është harrestar? Cili prej nesh nuk bisedon me shpirtin e tij (gjatë namazit)? Ai tha: Kjo s’është ajo që është menduar këtu. Kjo i referohet humbjes së kohës së duhur të namazit. Njeriu luan, (duke e humbur kohën me të folurit e kotë) derisa të kalojë koha e namazit. (4)


Musa bin Isma’il ka thënë. Mehdiu transmetoi nga Gjejlani, i cili transmetoi prej Enesit (radiallahu anhu) se ai tha: Unë nuk njoh asgjë (tash) që ka qenë në kohën e Pejgamberit (salallahu alejhi ue selam). Atëherë u tha: Namazi. Ai tha: A nuk e bëni atë që bëni në lidhje me namazin.(5)


Ai mendoi në vonimin pas kohës së duhur të namazit.


Uthman bin Ebi Reuad, vëllai i Abdul-Azizit tha: E dëgjova Zuhrin duke thënë: Hyra tek Enes ibn Maliku në Damask dhe ai ishte duke qarë. Unë i thashë atij: Çfarë të bëri të qash? Ai tha: Unë nuk njoh asgjë prej asaj që kam njohur përveç këtij namazi, dhe ky namaz është duke u humbur/neglizhuar.(6)


Ibn Haxher tha në ‘Fet-h ul-Beri’: El-Muhallib tha: “Dhe domëthënia e ‘humbjes së tij’ është vonimi i tij deri pas kohës së tij të duhur e të rekomanduar, dhe jo se ata e kryejnë atë jashtë limitit kohor të tij.” Ibn Haxher nuk u pajtua me këtë në shpjegimin e tij të cilin ai e përmend në librin e tij, dhe thotë se domethënia është kryerja e namazit jashtë kohës së caktuar të tij.


Unë them: Poeti e ka thënë të vërtetën këtu:


Enesi (radiallahu anhu) qau për këtë çështje dhe çfarë jemi duke bërë ne. Cila është ajo që është e dëshirueshme për ne ta bëjmë. Nuk na takon neve që t’i rrisim bimët me lotët tanë?! Për shkak të neglizhencës sonë dhe humbjes së namazit dhe urdhërave tjerë të Allahut.


Ubade bin Samit (radiallahu anhu) ka thënë: Dëshmoj se kam dëgjuar të Dërguarin e Allahut (sallallahu alejhi ue selam) duke thënë: “Allahu Azeuexhel i ka bërë obligim pesë namaze. Kushdo që e zbukuron abdesin, falet në kohën e duhur, dhe plotëson rukunë, sexhden dhe khushunë brenda tyre, ka marrëveshje me Allahun se Ai do ta falë atë. Kushdo që nuk e bën këtë, ai nuk ka marrëveshje me Allahun dhe nëse Allahu do, Ai do ta falë atë e nëse Ai do, do ta dënojë atë.” (7)


Ka’b bin Uxhra (radiallahu anhu) tha: Na erdhi i Dërguari i Allahut (salallahu alejhi ue selam) dhe ne ishim një grup prej shtatë vetash, katër prej nesh ishim robër të liruar ndërsa tre të tjerët nuk kishim qenë robër më parë. Shpinat tona ishin kah muri i xhamisë dhe ai tha: “Përse jeni ulur?” Ne thamë: Ne jemi duke pritur për namaz. Ai (Ka’bi) tha: Ai (salallahu alejhi ue selam) pauzoi për një kohë dhe tha: “A e dini se ç’thotë Zoti juaj?” Ne thamë: Jo. Ai tha: “Vërtet Zoti juaj thotë: Kushdo që e fal namazin në kohën e duhur, kujdeset për të në këtë mënyrë vazhdimisht, dhe nuk e humb atë duke e konsideruar vlerën e vërtetë të tij si të parëndësishme, ai ka marrëveshje me Mua se do ta fus në Xhenet. Dhe kushdo që nuk e kryen namazin në kohën e tij të duhur, kujdeset ndaj tij në këtë mënyrë vazhdimisht dhe e humb atë duke e konsideruar vlerën e vërtetë të tij si të parëndësishme, nuk ka marrëveshje me Mua; nëse Unë dua do ta dënoj atë, dhe nëse Unë dua do ta fali atë.” (8)


Abdullah ibn Mes’ud (radiallahu anhu) ka thënë: Pejgamberi (salallahu alejhi ue selam) kaloi pranë shoqëruesve të tij një ditë dhe u tha atyre: “A e dini se çfarë thotë Zoti juaj?” Ata thanë: Allahu dhe i Dërguari i Tij e dinë më së miri. I Dërguari e tha këtë tre herë e pastaj tha: “Pasha Fuqinë dhe Madhështinë Time, asnjë nuk i fal ato na kohën e duhur, e që Unë mos ta fus atë në Xhenet, dhe kushdo që i fal ato në tjetër kohë përveç në të tyrën, nëse Unë dua do të tregoj mëshirë ndaj Tij e nëse Unë dua, do ta dënoj atë.” (9)




--------------------------------------------------------------------------------
Shënime

(1) Sureja Nisa 4:103
(2) Transmetuar nga Buhari
(3) Sureja Ma’un 107:5
(4) Transmetuar nga Ebu Ja’la me Isnad hasen dhe po ashtu gjindet edhe në Sahi ut-Terghib uet-Terhib, nr. 575.
(5) Transmetuar nga Buhari, Kaptina: Vonimi i namazit deri pas kohës së duhur të tij.
(6) Transmetuar nga Buhari, Kaptina: Vonimi i namazit deri pas kohës së duhur të tij.
(7) Transmetuar nga Maliku, Ebu Daud, en-Nesai dhe Ibn Hibani e shpalli atë sahi. Po ashtu gjindet edhe në Sahih ut-Terghib uet-Terhib, nr. 396.
(8) Transmetuar nga et-Taberani në El-Kebir dhe el-Eusat, nga Ahmedi dhe po ashtu është në Sahi ut-Terghib uet-Terhib, nr.397.
(9) Transmetuar nga et-Taberani në el Kebir dhe po ashtu është në Sahih ut-terghib uet-Terhib, nr. 398

[abdurrahman_tir]

Burimi: Musenef i Ebi Shejbes & Abdur-Rezak





Ibn Ebi Shejbe transmeton në Musenefin e tij (1/279): Ueki’ na raportoi neve: prej Hisham ibn Ebi el-Gaz: prej Nefi’t i cili tha, “Nëse Ibn Umeri nuk mund të arrinte te ndonjëra prej shtyllave të xhamisë, ai më thoshte, ‘Ma kthe shpinën tënde.’ Zingjiri i tij është sahi.



Ibn Ebi Shejbe transmeton (1/279): Abdul-Uehab eth-Thekefi na rrëfeu: nga Ubejdullah nga Nafi, “Ibn Umeri e ulte ndokënd para vetes dhe falej pas tij, ndërsa njerëzit kalonin para atij njeriu.” Zingjiri i tij është sahi.



Abdur-Rezak transmeton në Musenefin e tij (2/26/nr.2346): Nga Ma’mer: nga Ebu Ishak (d.m.th. es-Sebi’i, një Tabi’i, vdiq 129H) i cili tha, “Pesë gjëra janë nga sjellja vullgare: Që njeriu të falet në xhami me njerëzit duke ecur para tij; të urinojë në këmbë; kur fillon Namazi e ai gjindet pranë xhamisë dhe nuk hyn për t’u falur; të fshijë pluhurin nga fytyra derisa është duke u falur, para selamit; dhe të hajë më njerëz tjerë përveç njerzëve të fesë.” Zingjiri i tij është sahi.



Ibn Ebi Shejbe transmeton në Musenefin e tij (1/277), ‘Isa ibn Junus na rrëfeu: nga el-Auza’i: nga Jahja ibn Ebi Kethir i cili tha, “Unë e pashë Enes Ibn Malikun në el-Mesxhidul-Haram kur ai e ngriti një shkop dhe u fal pas tij.” Ibn Sa’d (7/18) transmeton ngjashëm me këtë dhe transmetuesit e tij janë të besueshëm.



Abdur-Rezak transmeton në Musenefin e tij (2/15/nr.2304): Nga Hisham ibn Hasan, nga Ejubi, nga Muhamed ibn Sirini i cili tha, ‘Mos u ngut në namazin tënd’. Dhe kur e përfundoi, Umeri i tha atij, ‘Kur ndokush prej jush të falet, atëherë le të falet drejt sutres, se shejtani s’do të mund të vijë në mes atij dhe namazit të tij.” Zingjiri i tij i transmetimit të tij është sahi, përveç asaj se Ibn Sirini nuk e mbërrin Umerin, por Ibn Abdul-Berr thotë në Et-Tehmid (1/30), “Ai, për të cilin është e njohur se nuk ka marrë përveç prej transmetuesve të besueshëm, atëherë tedlisi* dhe irsali* i tij pranohet,” dhe ai e përmendi Muhamed ibn Sirinin në mesin e tyre.




--------------------------------------------------------------------------------
• Tedlis: ai që transmeton hadithe prej atij me të cilin është takuar por nuk ka dëgjuar hadithe prej tij, apo prej atij me të cilin ka jetuar në të njëjtën kohë por s’është takuar me të.

• Irsal: kur Tabi’iu transmeton prej Pejgamberit (sallallahu alejhi ue selam) se ai ka bërë kështu e kështu apo ka thënë këtë dhe këtë, qoftë ai prej Tabi’inëve të famshëm apo më pak të njohur.

[abdurrahman_tir]

(“Sahihut-Tergib uet-Terhib” të Shejh Albanit)





1.”Kush del nga xhamia pasi ta ketë dëgjuar ezanin e pastaj nuk kthehet më, ai është munafik, përveç atij që ka dalë me nevojë“


2.”Këdo që e ka zënë ezani në xhami e pastaj ka dalë pa nevojë dhe nuk kthehet më, ai është munafik”


3.”Lutja mes ezanit dhe ikameti nuk kthehet”.


4.”Kush ndërton një xhami të vogël apo të madhe, Allahu ia ndërton atij një shtëpi në xhennet”.


4.”Kush ndërton një xhami dhe ai këtë nuk e bën për sy e faqe e as për famë, Allahu ia ndërton atij një xhami në xhennet”.


5.Transmetohet nga Ebu Hurejrah :”se një grua e zezë ka qenë kujdestare për xhaminë, dhe befas ajo u zhduk nga sytë e Pejgamberit alejhis-selam. Pas ca ditësh ai pyeti se çfarë ka ndodhur me të. Atij i treguan se ajo kishte vdekur, e ai tha: sikur të më kishit treguar? Ai pastaj shkoi te varri i saj dhe ia fali namazin (e xhenazes)”.


6.Nga Ajsha (radijallahu anha) transmetohet se ka thënë: ”Na ka urdhëruar Pejgamberi alejhis-selam që t’i ndërtojmë xhamiat në mesin e njerzëve, dhe na ka urdhëruar që t’i mbajmë të pastra dhe t’i parfumosim “.


7.Nga Xhabiri (radijallahu anhu) transmetohet se ka thënë:”(një ditë prej ditëve) Erdhi Pejgamberi alejhis-selam në xhaminë tonë, e në dorën e tij kishte një trëndafil. Në kiblen (drejtimin e kibles) e xhamisë ai vërejti këlbazë, ai iu afrua asaj, e largoi atë me lule, e pastaj tha :”Cili prej jush ka dëshirë që Allahu të largohet prej tij?! Nëse ndonjëri prej juve ngrihet për t'u falur, (le ta di se) Allahu është para fytyrës se tij, kështu që mos të pështyjë para fytyrës së tij, e as në anën e djathtë të tij, por le të pështyjë në anën e majtë të tij apo nën këmbën e tij të majtë, e nëse i rrjedh atij befas diçka prej hundëve apo i del diçka prej gojës, atëherë le të pështyjë në rrobën e tij kështu: e vendosi atë në gojën e tij e pastaj e fshiu...”.


8.” Kush pështyn në drejtim të kibles, në ditën e gjykimit ai do të vijë me pështymë në mes të syve“.


9.”Nëse e shihni dikë duke shitur apo blerë në xhami thuani (atij): Allahu mos të dhashtë fitim në tregtinë tënde, e nëse e shihni dikë duke kërkuar diçka që i ka humbur thuani: Allahu mos ta ktheftë atë ty “.


10.”Nëse dikush prej jush merr abdes e pastaj niset për në xhami, mos t’i gërshetojë duart e tij sepse ai është (konsiderohet sikur te jetë) në namaz”.


11.”Në kohët e fundit do të ketë njerëz të cilët i marrin xhamitë e tyre për vend bisedimesh, e Allahu nuk ka nevojë për të (bisedën e tyre)”.


12.”Kush merr abdes dhe e përsos atë, pastaj del duke pasur për qëllim namazin, ai konsiderohet në namaz derisa ta ketë për qëllim namazin, dhe për njërin hap që e bën i shkruhet një e mirë, kurse për hapin tjetër i fshihet një e keqe, e nëse ndonjëri prej jush e dëgjon ikametin le të mos nxitojë, sepse më së shumti shpërblime ka për atë që e ka shtëpinë e tij më larg“. I thanë: e pse kështu, O Ebu Hurejreh? Ai tha: “Për shkak të hapave të shumtë “.


13.”Sa më larg xhamisë (sa më i gjatë të jetë udhëtimi) aq më shumë shpërblime “.


14.”Le të përgëzohen me një dritë të plotë në ditën e kijametit ata të cilët ecin në errësirë për në xhami“.


15.”Kush ecë në errësirën e natës për në xhami, në ditën e kijametit do ta takojë Allahun me një dritë".


16.”Kush han nga kjo pemë (d.m.th. hudhra) mos t’i afrohet xhamisë sonë“


17.”Kush han qepë apo hudhër le të largohet prej neve, apo le të largohet prej xhamisë sonë dhe le të rri në shtëpinë e tij “.


18.”Kush han qepë, hudhër dhe kurrath mos t’i afrohet xhamisë sonë, sepse melaiket mundohen me atë që mundohen edhe njerëzit”.


19.”Pozita më afërt e robit me Zotin e tij është kur ai gjindet në sexhde, kështu që shpeshtoni lutjet”.


20.”Ndani diçka prej namazit tuaj për shtepitë tuaja, e mos i bëni ato varreza”


21.”Shembulli i shtëpisë në të cilën përmendet Allahu dhe i asaj në të cilën nuk përmendet Allahu, është sikur shembulli i të gjallit dhe të vdekurit”


22.”Transmetohet nga Abdullah ibn Sa’adi se ka thenë: ‘e kam pyetur Pejgamberin alejhis-selam: çka është më mirë, namazi në shtëpinë time apo namazi në xhami? Ai tha: ’A po e sheh se sa afër është shtëpia ime me xhaminë! Për mua është më e dashur të falem në shtëpi sesa të falem në xhami, përveç nëse është namaz farz “.


23.”O ju njerëz, faluni në shtëpitë tuaja, sepse namazi i njeriut në shtëpinë e tij është më me vlerë, përveç nëse është namaz farz”.


24.”Vlera e namazit të njeriut në shtëpinë e tij, në krahasim me namazin e tij ku e shohin njerëzit (në xhami) është sikur vlera e farzit ndaj nafileve”.


25.”Namazi i njeriut në shtëpinë e tij është më i mirë sesa namazi i tij në xhaminë time (të Pejgamberit) përveç namazeve farz“.


26.”Saffi (rreshti) më i mirë i burrave është ai i pari, kurse më i keqi është ai i fundit, ndërsa safi më i mirë i grave është ai i fundit, kurse më i keqi është ai i pari”.


27.”Drejtoni safat e juaja, bashkoni (dhe drejtoni) supet tuaja, dhe nëse dikush ju thotë që të drejtoheni nënshtrohuni, dhe mbushni zbrazëtirat sepse shejtani futet aty ku ka zbrazëtirë, sikurse qengji (që futet tek nëna e tij)”.


28.”Me të vërtetë Allahu e lavdëron safin e parë dhe safet e tjera të para, kurse melaiket shprehin salavat mbi safin e parë dhe mbi të gjitha safet e para”.


29.”Transmetohet nga Bera’ ibn Azib se: Pejgamberi alejhis-selam shkonte nga njëra anë e safit në tjetrën, i drejtonte gjoksat e njerzëve dhe supet e tyre dhe thoshte: ”Mos u ndani e që pastaj Allahu t’jua ndajë zemrat. Me të vërtetë Allahu i lavdëron (njerëzit) e safit të parë, kurse melaiket shprehin salavat mbi ta “.


30.”Drejtoni safat, sepse drejtimi i safave është pjesë e namazit “.


31.”Drejtoni (bashkohuni, ngjituni: krahërori me krahëror, nyja e këmbës me nyjen e këmbës) safat, dhe afrohuni mes vete, drejtoni supet, se pasha Atë, në Dorën e të cilit është shpirti im, unë e shoh shejtanin se si hyn në zbrazëtirat e safit (mes dy personave) sikur një qengj i vogël”.


32.”…Dhe kush e arrin (plotëson) safin (kur ka zbrazëtirë) Allahu e arrin atë, e kush e këputë safin, Allahu e këputë atë”.


33.”Më i miri prej jush është ai i cili (është i qetë në namaz, dhe ai i cili kur t’i afrohet dikush për ta plotësuar safin nuk shtyhet me krah, dhe ai i cili kur dikush e këshillon që ta plotësojë safin, ai nuk tregohet mendjemadh), dhe nuk ka hap që shpërblehet më shumë sesa hapi i njeriut që bën te ndonjë zbrazëtirë dhe e plotëson atë”.


34.”Kush e plotëson një zbrazëtirë (të safit) Allahu e ngritë atë për një shkallë dhe ia ndërton atij një shtëpi në xhennet”.


35.”Në asgjë nuk jua kanë zili hebrenjtë juve më shumë sesa që jua kanë zili në dhënien e selamit dhe shqiptimin e aminit (pas imamit)”.


36.”Kur të thotë Imami: “Gajril-Magdubi alejhim ve lad-Dal-lin”, ju thuani Amin, Allahu u përgjigjet (lutjeve tuaja)”.


37.”A nuk ka frikë ndonjëri prej jush kur e ngre kokën para imamit që Allahu t’ia shndërrojë kokën e tij në kokë gomari, apo fytyrën e tij në fytyrë gomari”.


38.”Le të mos sigurohet ndonjëri prej jush kur ta ngre kokën e tij në namaz para Imamit, se s’do t’i shndërrohet koka e tij në kokë qeni”.


39.”Nuk pranohet namazi i njeriut përderisa ta drejtojë shpinën e tij në ruku’ dhe në sexhde “.


40.”Vjedhësi më i madh është ai që vjedh në namazin e tij “. I thanë: O i dërguar i Allahut, si e vjedh ai namazin e tij? Ai tha: ”Nuk e plotëson rukunë e tij dhe sexhden e tij, dhe njeriu më koprrac është ai i cili nuk jep selam”.


41. “O muslimanë! Nuk ka namaz për atë që nuk e drejton shpinën e tij në ruku’ dhe në sexhde”.


42.”Allahu nuk shikon në namazin e atij robi që nuk e drejton shpinën e tij në ruku’ dhe në sexhde”.


43.”Transmetohet nga Ebu Abdullah el-Esha’riu se Pejgamberi alejhis-selam kishte parë një njeri duke mos e bërë rukun mirë, dhe duke rënë në sexhde ashtu siç e han sorra ushqimin e saj, ndërsa ai ishte duke u falur (Pejgamberi), kështu që pastaj tha: ”Sikur të kishte vdekur ky në këtë gjendje, do të kishte vdekur jashtë fesë së Muhammedit”. E pastaj tha :”Shembulli i atij i cili nuk e plotëson rukunë e tij, dhe i atij që bie në sexhde sikur (sorra), është sikur i urituri i cili i han një apo dy hurme, dhe nuk ngopet fare me to“.


44.”Me të vërtetë ka mundësi që njeriu të falet gjashtëdhjetë vite e të mos i pranohet namazi. Ndoshta rukunë e bën mirë por sexhden nuk e bën si duhet, apo sexhden e bën mirë por rukunë nuk e bën si duhet“.


45.”Transmetohet nga Aliu radijall-llahu anhu se ka thenë: “Më ka ndaluar Pejgamberi alejhis-selam që të lexoj (Kur’an) duke qenë në ruku’ “.


46.”Me të vërtetë njeriu largohet (nga namazi) i tij e nuk i shkruhet më shumë se një e dhjeta e (shpërblimit) të namazit të tij, apo një e nënta, apo një e teta, apo një e shtata, apo një e gjashta, apo një e pesta, apo një e katërta, apo një e treta, apo gjysma e saj“.


47.”Ndokush prej juve e fal namazin (me shpërblim) të plotë, e ndokush prej juve e fal (me gjysmën e shpërblimeve), ndokush një të treten, një të katërtën, një të pestën, derisa arrin te një e dhjeta”.


48.”Namazi është tre pjesësh - abdesi është një e treta e saj, rukuja është një e treta tjetër, kurse sexhdeja është një e treta tjetër. Kush e kryen atë (namazin) ashtu si duhet (me këto tre pjesë) ai do t’i pranohet atij dhe veprat tjera pranohen prej tij, e kujt nuk i pranohet namazi, atëherë nuk i pranohen as veprat tjera“.


49.”Gjëja e parë që do të ngrihet prej këtij ymmeti është përkushtimi (në namaz), derisa të mos shohësh asnjë të përkushtuar (në ymmet)“.


50.”Transmetohet nga një sahabij i cili thotë:”E pashë Pejgamberin alejhis-selam duke u falur ndërsa në gjoksin e tij (dëgjohej) një e dridhur sikur të dridhurit e dhëmbëve të mëdhenj prej të qajturit “.


51.”Transmetohet nga Aliu radijallahu anhu se ka thënë: ”Në ditën e Bedrit nuk ka pasur në mesin tonë asnjë persian përveç Mikdadit. Shikova (natën) dhe të gjithë ishin duke fjetur përveç Pejgamberit alejhis-selam i cili ishte nën një dru, falej dhe qante derisa gdhiu“.


52.”Çka është halli i disave të cilët shiqojnë lart në qiell në namazin e tyre?! (e qortoi këtë vepër aq shumë, saqë tha ose do të ndaleni nga kjo (vepër), ose Allahu do t’jua humb juve shiqimin “.


53.”Ose do të ndalen disa njerëz nga të shiquarit lart në qiell gjatë lutjes se tyre në namaz, ose do t’u verbohen sytë atyre“.


54.”Transmetohet nga Aisheja radijallahu anha se e ka pyetur Pejgamberin alejhis-selam për shikimin rreth e rrotull në namaz (dhe kthimin e kokës anash), Ai tha: ”Kjo është vjedhje që shejtani e vjedh prej namazit të robit”.


55.”Allahu vazhdon të jetë para robit në namazin e tij përderisa ai të mos kthehet (ta kthejë kokën), e nëse ky e lëviz fytyrën (anash), atëherë Ai largohet prej tij”.


56.Transmetohet nga Ebu Hurejrah radijallahu anhu se ka thënë: ”Më porositi i Dashuri im (Pejgamberi) alejhis-selam në tre gjëra dhe më ndaloi nga tre gjëra: më ndaloi që të bie në sexhde (shpejt) ashtu siç e han xheli ushqimin e tij, dhe më ndaloi që të ulem mes dy sexhdeve ashtu siç ulet qeni, dhe më ndaloi që të kthehem (të shikoj rreth e rrotull) ashtu siç kthehet dhelpra”.


56.Transmetohet nga Xhabiri radijallahu anhu thotë:” E pyeta Pejgamberin alejhis-selam për largimin e gurëve në namaz (prej vendit të sexhdes)? E ai më tha:”(kape) Një (guri vetëm), e nëse nuk e bën këtë, kjo është më mirë për ty sesa (të kesh) njëqind deve, të gjitha këto me sy të zi“.


57.”Mos i heq (mos i largo guralecat) duke qenë në namaz, e nëse patjetër duhet të veprosh kështu, atëherë vetëm një (guralec) sa për ta drejtuar atë”.


58.”Nëse dikush prej juve është duke u falur, mos ta lë dikë që t’i kalojë përpara, dhe le ta shtyjë me dorë sa të mundet, e nëse ai refuzon, atëherë le ta godasë sepse ai është shejtan”.


59.”Ai (sal-lall-llahu alejhi ves-sel-lem ) qëndronte afër sutres, ashtu që ndërmjet tij dhe murit kishte (distancë) tre kutë dhe ndërmjet vendit të sexhdes dhe murit (kishte) hapësirë aq sa për të kaluar një dele”.


60.”Kur të falet ndokush drejt sutres, le t’i afrohet asaj që të mos e prish shejtani namazin e tij “.





Shënim: të gjitha këto hadithe janë marrur nga libri “Et-Tergibu uet-Terhibu” të Mundhiriut – Allahu e mëshiroftë - verifikues i së cilës është Imam Albani – Allahu e mëshiroftë.




Hadithet i zgjodhi dhe i përktheu Zejd Haziri, 30/06/03, Gjilan, Kosovë.

[abdurrahman_tir]

Falënderimet i përkasin vetëm Allahut, Zotit të botërave, salavatet, përshëndetjet dhe bekimet qofshin mbi zotëriun e të parëve dhe të mbramëve, vula e pejgamberëve, profeti ynë Muhamedi salallahu alejhi ue selem, mbi familjen dhe shokët e tij, e më pas:



Namazi në Islam gëzon një pozitë të lartë dhe një rëndësi të veçantë, është si koka në lidhje me trupin. Pra siç nuk mund të paramendohet trupi pa kokë, ashtu nuk mund të paramendohet Islami pa namaz.




- Mirësitë dhe dobitë e namazit:



[1] Namazi është bërë obligim mbi shtatë qiejt pa ndërmjetës kur ishte Profeti salallahu alejhi ue selem natën e Miraxhit, ndërsa të gjitha ibadetet e tjera janë bërë obligim kur Profeti salallahu alejhi ue selem ishte në tokë, nëpërmjet Xhibrilit alejhi selam, gjë e cila tregon për shenjtërinë dhe rëndësinë e namazit.




[2] Namazi është kushti i vetëm i cili përsëritet çdo ditë pesë herë dhe nuk bie ky obligim në asnjëlloj gjëndje: luftë apo paqe, frikë apo siguri, sëmundje apo shëndet, udhëtim apo qëndrim, i lirë apo rob, me punë apo papunë, përveç femrave që janë me hajd ose nifas.




[3] Tregon për rëndësinë e namazit fakti që për të janë ngritur xhamitë, është ligjëruar thirrja për namaz [ezani], është bërë detyrë përgatitja për namaz me pastrim [gusl ose abdes], me veshjen e përshtatshme, me drejtim nga kibleja, me lënien pas të dunjasë. Gjithashtu në namaz angazhohen të gjitha pjesët e trupit duke filluar nga zemra, mendja, gjuha e të gjitha gjymtyrët.




[4] Namazi është shtylla më e rëndësishme pas shehadetit, e nëqoftëse bie kjo shtyllë bie ajo që është ndërtuar mbi të. Namazi është kënaqësia e muuehidinëve.



Thotë Profeti salallahu alejhi ue selem:"Islami është ngritur mbi pesë shtyllaëshmia se nuk ka të adhuruar me të drejtë përveç Allahut dhe se Muhamedi është rob dhe i dërguar i Tij, falja e namazit, dhënia e zekatit, agjërimi i Ramazanit dhe haxhi." [Transmeton Buhari dhe Muslim]



Thotë Profeti salallahu alejhi ue selem:"Kreu i çështjes është Islami, shtylla e tij është namazi, ndërsa kulminacioni i tij është xhihadi në rrugë të Allahut." [Transmeton Ahmedi, Tirmidhiu, Ibn Maxheh dhe e saktësoi Albani]



Thotë Profeti salallahu alejhi ue selem:"Më është bërë e dashur nga dunjaja juaj gratë dhe era e mirë, dhe më është bërë kënaqësia ime në namaz." [Transmeton Ahmedi, Nesai, e saktësoi Albani]




[5] Namazi është puna më e mirë, vepra më e pëlqyeshme, ibadeti më i vlefshëm.



Thotë Profeti salallahu alejhi ue selem:''Vepra më e mirë është namazi në kohë të vet." [Muttefekun alejhi]



Thotë Profeti salallahu alejhi ue selem:''Dijeni se vepra më e mirë e juaja është namazi dhe nuk kujdeset për abdesin veçse besimtari." [Transmeton Ahmedi, Hakimi, e saktësoi Albani]




[6] Namazi është argument për Islamin e robit, shenjë e besimit, mbrojtës i gjakut të njeriut.



Thotë Allahu i Lartësuar:''Nëqoftëse pendohen, e falin namazin, e japin zekatin, atëherë janë vëllezërit tuaj ne fe." [Teube 11]



I tha një person Profetit salallahu alejhi ue selem kur ai po ndante plaçkat e luftës:"O i dërguari i Allahut, ki frikë Allahun!" Tha Profeti salallahu alejhi ue selem:"Mjerë ti, a nuk jam njeriu më i sinqertë [më i drejtë] që të kem frikë Allahun?!" Tha Halid bin Uelid:"A t'ia këpus kokën, o i dërguari i Allahut? Tha:"Jo, sepse ndoshta ai falet." [Muttefekun alejhi]




[7] Namazi është tregues i sinqeritetit [vërtetësisë] dhe pastrim prej nifakut.



Thotë Allahu i Lartësuar:"Por ai nuk vërtetoi atë që duhej e as nuk u fal." [Kijame 31]



Dhe thotë:"Dhe erdhën pas tyre pasardhës që e lanë namazin dhe pasuan epshet. Ata do të hidhen në çdo të keqe [Gaja]." [Merjem 59]



Dhe thotë:"Me të vërtetë munafikët përpiqen ta mashtrojnë Allahun, por Allahu i mbizotëron dinakëritë e tyre. Ata edhe kur falen, falen me përtaci sa për tu dukur tek njerëzit dhe fare pak e përmendin Allahun." [Nisa 142]



Thotë Profeti salallahu alejhi ue selem:''Kush falet 40 ditë në xhemat për hir të Allahut duke e arritur tekbirin fillestar, i shkruhen atij dy pastrime: pastrim [shpëtim] nga zjarri dhe pastrim nga nifaku." [Transmeton Ahmedi, e saktësoi Albani]




[8] Namazi është urdhër i Mëshiruesit, Sunduesit Fisnik.



Thotë Allahu i Lartësuar:"Dhe faleni namazin dhe jepeni zekatin dhe faluni me ata që falen." [Bekare 43]



Dhe thotë:"Ruani namazet dhe namazin e mesëm, dhe ndaj All-llahut të jeni respektues [në namaze]." [Bekare 238]



Dhe thotë:"Dhe fale namazin që të më përkujtosh Mua." [Ta-Ha 14]



Dhe thotë:"Dhe falu për Zotin tënd dhe prej kurban." [Keuther 2]



Dhe thote:"Lexoje atë që po të shpallet nga Libri dhe fale namazin." [Ankebut 45]



Dhe thotë:"Dhe i frymëzuam ata [pejgamberët] që të bëjnë punë të mira dhe ta falin namazin." [Enbija 73].



Ky urdhër për faljen e namazit u është drejtuar profetëve më parë, po ashtu Profetit salallahu alejhi ue selem, pasuesve të tij si dhe t'i urdhërojnë familjet e tyre për namaz siç thotë Allahu i Lartësuar:"Dhe urdhëro familjen tënde që të falin namazin dhe bëj durim në faljen e tij." [Ta-Ha 132]



I tha Lukmani djalit të tij duke e porositur:"O biri im, fale namazin, urdhëro për të mira, ndalo nga të këqijat dhe bëj durim ndaj çfarë të godet. Me të vërtetë kjo është nga punët më të mira [më të zgjedhura]." [Lukman 17]



Dhe thotë:"Përkujto në Libër Ismailin, ai ishte që i përmbushte premtimet, ishte i dërguar, profet. E urdhëronte familjen e tij me namaz dhe zekat. Zoti i tij ishte i kënaqur me të." [Merjem 54-55].



Thote Profeti salallahu alejhi ue selem:"Urdhëroni fëmijët tuaj që të falen kur t'i mbushin 7 vjet, goditini nëse nuk falen kur t'i mbushin 10 vjet dhe ndani mes tyre në krevate [mos i lini të flenë bashkë në këtë moshë]." [Transmeton Ebu Daudi, Ahmedi, e saktësoi Albani]




[9] Namazi është porosia e fundit e Profetit salallahu alejhi ue selem kur po ndahej nga kjo botë, megjithë vuajtjet e mëdha që po përjetonte në ato çaste ku thotë:"Namazin, namazin! Dhe kini frikë Allahun në lidhje me çfarë keni nën posedim." [Transmeton Ahmedi, e saktësoi Albani]




[10] Gjëja e parë për të cilën do jepet llogari është namazi.



Thotë Profeti salallahu alejhi ue selem:"Gjëja e parë për të cilën do merret në llogari robi Ditën e Gjykimit është namazi; nese atë e ka mirë do i ketë mire të gjitha punët e tjera, e nëse atë nuk e ka mirë nuk do i ketë mirë punët e tjera." Ndërsa në një transmetim tjetër:''Do shikohet namazi i tij, nëse e ka të mirë ka shpëtuar dhe kaluar, nëse nuk e ka të mirë ka humbur dhe ka dështuar." [Transmeton Taberani, tha Albani:hadithi është sahih me rrugët e transmetimit që ka. Allahu ealem]




[11] Namazi është cilësi e popullit të shpëtuar, formulë e fitores dhe ndihmës.

Thotë Allahu i Lartësuar:''Kanë shpëtuar besimtarët; ata të cilët janë të përulur dhe të kujdesshëm gjatë faljes së namazit." [Muminun 1-2]



Dhe thotë më poshtë:"Dhe ata të cilët i ruajnë kohët e namazit, këta janë trashëgimtarët të cilët trashëgojnë xhenetin Firdeus, aty do të jenë përgjithmonë." [Muminun 9-11]



Thotë Allahu:"Me të vërtetë njeriu është i prirur të jetë i padurueshëm. Kur e godet ndonjë e keqe ankohet së tepërmi, ndërsa kur e gjen ndonjë e mirë bëhet tepër koprrac, përveç atyre që falen, të cilët janë të vazhdueshëm në faljen e namazit." [Mearixh 19-23]



Pastaj më poshtë thotë:"Dhe ata të cilët i ruajnë kohët e namazeve, këta janë në xhenete dhe janë të nderuar." [Mearixh 34-35]



Thotë Allahu i Lartësuar:''Kërkoni ndihmë me durim dhe me namaz." [Bekare 45]



Thotë Profeti salallahu alejhi ue selem:"Me të vërtetë Allahu e ndihmon këtë Umet me të dobëtit e tyre - me du'anë [lutjen], namazin dhe sinqeritetin e tyre." [Transmeton Ebu Daudi, e bëri hasen Albani]




[12] Namazi është përgatitja për udhëtim, rehatia e shpirtit, qetësimi i gjymtyrëve, drita e zemrës, pastrim dhe çiltërsi e nefsit, argument i shpëtimit.



Thotë Allahu i Lartësuar:"Muhamedi është i dërguar i Allahut. E ata që janë me të janë të ashpër me pabesimtarët dhe të mëshirshëm me njëri-tjetrin. I sheh të përkulur [në ruku] dhe në sexhde, kërkojnë prej Allahut mirësi dhe kënaqësinë e Tij. Në fytyrat e tyre shihen shenjat e gjurmës së sexhdes." [Fet'h 29]



Thoshte Profeti salallahu alejhi ue selem:"O Bilal, thirre ikametin, na qetëso me namaz." [Transmeton Ahmedi, Ebu Daudi, e saktësoi Albani] dhe thotë:"Namazi është dritë." [Transmeton Muslimi]



Dhe thotë:"Kush kujdeset për namazin do ketë dritë, argument dhe shpëtim ditën e gjykimit. Ndërsa kush nuk kujdeset për namazin nuk do të ketë as dritë as argument, e as shpëtim ditën e gjykimit, dhe do të jetë me Karunin, Faraonin, Hamanin dhe Ubejje bin Halef." [Transmeton Ahmedi me zinxhir të mirë siç thotë Mundhiri]




[13] Namazi është zemërim për shejtanin dhe keqardhje për kafirat, të cilët duan t'i largojnë njerëzit nga ky adhurim.



Thotë Allahu i Lartësuar:''Me të vërtetë shejtani do që nëpërmjet alkoolit dhe bixhozit të fusë mes jush armiqësi dhe urrejtje e t'u largojë nga përmendja e Allahut dhe falja e namazit. Pra, a po i jepni fund." [Maide 91]



Thotë Profeti salallahu alejhi ue selem:"Kur lexon biri i Ademit ajet-sexhde dhe bie në sexhde, largohet shejtani duke qarë dhe thotë:"Mjerë unë, u urdhërua biri i Ademit të bëjë sexhde dhe bëri sexhde, prandaj i takon xheneti ndërsa u urdhërova unë dhe refuzova, prandaj më takon zjarri," [Transmeton Muslim]



Thotë Profeti salallahu alejhi ue selem:"Dy gjërat për të cilat jua kanë zili Jehudët më shumë se për çdo gjë tjetër janë: selami dhe bërja Amin [me zë, në namaz]." [Transmeton Ahmedi, e saktësoi Albani]




[14] Namazi është mjet për shpëtimin nga epshet, ndalon nga punët e këqija dhe veset e ndyra, largon sëmundjet e shpirtit dhe trupit.



Thotë Allahu i Lartësuar:"Me të vërtetë namazi ndalon nga punët e shëmtuara dhe të ndyra." [Ankebut 45]



Thotë Profeti salallahu alejhi ue selem:"Ruajeni namazin e natës sepse ai është morali i njerëzve të mirë para jush, është afrim tek Allahu, ndalon nga gjynahet, i shlyen të këqijat, i largon sëmundjet nga trupi." [Transmeton Ahmedi,Tirmidhi, e saktësoi Albani]




[15] Namazi është sigurim prej zjarrit, mbrojtës nga fatkeqësitë, e arrin me të xhenetin, t'i ngre gradat, t'i fshin mëkatet.



Thotë Profeti salallahu alejhi ue selem:"Nuk hyn në zjarr ai person që është falur para lindjes së diellit [namazi i sabahut] dhe para perëndimit të tij [namazi i ikindisë]." [Transmeton Muslimi]



Dhe thotë salallahu alejhi ue selem:"Kush e fal sabahun është nën mbrojtjen e Allahut." [Transmeton Muslimi] Dhe thotë:"Kush i fal dy 'të ftohtat' hyn në xhenet." [Transmeton Muslimi] Dy të ftohtat janë: namazi i sabahut dhe ikindisë.



I tha Profeti salallahu alejhi ue selem Theubanit:''Bëj shumë sexhde për Allahun sepse për çdo sexhde që ti bën, Allahu ta ngre një gradë dhe ta shlyen një gjynah." [Transmeton Muslimi]



Dhe thotë:"Ç'mendoni sikur tek dera e ndonjërit prej jush të ishte një lumë i rrjedhshëm në të cilin lahet pesë herë në ditë, a do ngelte në të papastërti?" Thanë:"Jo." Tha:"Kështu është shembulli i pesë namazeve me të cilat Allahu i fshin gjynahet." [Muttefekun alejhi]



Dhe thotë:''Nuk ka musliman që kur i vjen namazi farz merr abdes mirë, përgatitet me frikë-respekt, e kryen mirë rukunë veçse do t'i falen gjynahet e mëparshme që i ka bërë për sa kohë që nuk bën gjynah të madh. Kjo vlen për gjatë gjithë kohës." [Transmeton Muslimi]



Dhe thotë:"Nuk ka musliman që e plotëson abdesin dhe fal namaz me të veçse do t'ia falë Allahu gjynahet mes këtij namazi dhe atij që vjen." [Transmeton Muslimi]



Dhe thotë:"Kush shkon në xhami ditën ose natën, i përgatit Allahu atij banesë në xhenet sa herë që shkon në xhami ditën ose natën." [Transmeton Muslimi]



Dhe thotë:"Pesë namazet, xhumaja deri në xhuma, Ramazani deri në Ramazan i shlyejnë gjynahet mes tyre nese u largohet gjynaheve të mëdha." [Transmeton Muslimi]



Dhe thotë:''Përgëzoji ata që ecin në errësirë për të shkuar në xhami se do të kenë dritë të plotë ditën e gjykimit." [Transmeton Ebu Daudi,Tirmidhi, e saktësoi Albani]




[16] Namazi është gjëja e fundit që humbet nga kjo fe.



Thotë Profeti salallahu alejhi ue selem:"Gjëja e parë që humbet nga njerëzit është amaneti [besa] dhe gjëja e fundit që ngelet është namazi." [Transmeton Taberani, Tirmidhi, e ka përmendur Albani në Sahihul Xhami dhe e ka bërë hasen]




- Këshillë nga thellësia e zemrës për lënësin e namazit:



O lënës i namazit, çfarë të ngelet ty nga Islami kur ti ke lënë namazin?


O lënës i namazit, të gjitha krijesat i bien në sexhde Allahut vetëm ti jo!



Thotë Allahu i Lartësuar:''A nuk e di se Allahut i bën sexhde kush është në qiej e në tokë, edhe dielli, hëna, yjet, kodrat, bimët, kafshët dhe shumë njerëz. Po shumë janë që e meritojnë dënimin." [Haxh 18] Nëse nuk falesh do jesh prej atyre që e meritojnë dënimin.



O lënës i namazit, a nuk e di se lënia e namazit është kufr dhe shirk? Thotë Profeti salallahu alejhi ue selem:''Mes njeriut, shirkut dhe kufrit është lënia e namazit." [Transmeton Muslimi] Dhe thotë:"Besa [marrëveshja] mes nesh dhe atyre është namazi, kush e lë atë ka bërë kufr." [Transmeton Ahmedi,Tirmidhi, e saktësoi Albani]



A nuk e di se lënia e namazit dhe mospërfillja e tij është nifak [hipokrizi]?



Thotë Allahu i Lartësuar:"Munafikët përpiqen ta mashtrojnë Allahun por Ai i mbizotëron dinakëritë e tyre. Dhe kur ngrihen për t'u falur, ngrihen me përtaci sa për t'u dukur tek njerëzit dhe nuk e përmendin Allahun veçse pak." [Nisa 142]



Thotë Profeti salallahu alejhi ue selem:''Namazi më i rëndë për munafikët është namazi i jacisë dhe i sabahut, e sikur ta dinin se çfarë ka në këto dyja do vinin qoftë dhe zvarrë." [Muttefekun alejhi]



A nuk e di se lënia e namazit është shkujdesje dhe ngurtësim i zemrës?



Thotë Profeti salallahu alejhi ue selem:"Le t'i japin fund [mosfaljes] ata të cilët nuk i falin namazet e xhumasë ose do t'ua vulosë Allahu zemrat, e pastaj do jenë prej të shkujdesurve." [Transmeton Muslimi]



A nuk e di se lënia e namazit është humbje dhe fatkeqësi?



Thotë Profeti salallahu alejhi ue selem:''Kush e lë namazin e ikindisë i ka humbur puna e tij." [Transmeton Buhari] Dhe thotë:"Kujt i humb namazi i ikindisë është sikur t'i kishte humbur familja dhe pasuria e tij." [Transmeton Buhari]



A nuk e di se lënia e namazit është shkak për dënimin me zjarr?



Thotë Allahu i Lartësuar duke treguar për banorët e zjarrit kur ata pyeten:"Çfarë ju futi juve në zjarr? Thanë: Ne nuk ishim prej atyre që faleshin." [Mudethir 42-43]



A nuk e di se lënia e namazit është stres, ngushtim i gjoksit dhe jetë e vështirë?



Thotë Allahu i Lartësuar:"E kush largohet nga përkujtimi Im, do të ketë një jetë të vështirë dhe në ditën e gjykimit do ta ringjallim të verbër. [E ai] Do të thotë: O Zoti im, pse më ringjalle të verbër kur unë isha me sy? Thotë: Ashtu siç ti i harrove argumentet Tona kur ato të erdhën ty, ashtu je i harruar sot." [Ta-Ha 125-126]



Pra mos e vono pendimin tënd, falu me ata që falen, bashkohu me safin e muslimanëve, largohu prej ushtrisë së shejtanit, bëhu nga të dashurit e Rrahmanit [Allahut].




- Disa këshilla të cilat ndihmojnë në ruajtjen e namazit dhe kryerjen e tij sipas formës së kërkuar, gjë e cila e bën namazin më të pranueshëm dhe më të vlefshëm, pasi thotë Profeti salallahu alejhi ue selem:"Me të vërtetë robi falet por nuk merr nga namazi i tij veçse një të dhjetën, ose një të nëntën, ose një të tetën, ose një të shtatën, ose një të gjashtën, ose një të pestën, ose një të katërtën, ose një të tretën, ose gjysmën." [Transmeton Ebu Daudi, Ahmedi, e bëri hasen Albani]



1. Merre abdesin në formën më të mirë dhe dil me abdes nga shtëpia.



Thotë Profeti salallahu alejhi ue selem:"Nuk ka musliman që e plotëson abdesin, pastaj i fal dy rekate duke u përqendruar me fytyrën dhe zemrën e tij veçse i bëhet obligim atij xheneti." [Transmeton Muslimi] Dhe thotë:"Kush del nga shtëpia e tij me abdes për të falur një namaz farz, do ketë shpërblimin e një haxhiu." [Transmeton Ahmedi, Ebu Daudi, e bëri hasen Albani]




2. Kujdesu që të falësh namazin në filim të kohës së tij, kujdesu ta falësh me xhemat dhe ta zësh me tekbirin fillestar.



Ka lajmëruar Profeti salallahu alejhi ue selem se vepra më e mirë është namazi në kohën e vet, siç transmetohet në Buhari dhe Muslim. Dhe thotë:"Namazi me xhemat është më i mirë se namazi vetëm për 27 gradë." [Muttefekun alejhi]




3. Lidhe zemrën tënde me shtëpitë e Allahut, shtoji hapat për atje, ec në këmbë dhe prite namazin pas namazit.



Ka përmendur Profeti salallahu alejhi ue selem 7 kategori njerëzish që do jenë nën hijen e Allahut ditën e gjykimit, prej tyre:"Dhe një person që zemra e tij është e lidhur me xhamitë." [Muttefekun alejhi] Dhe thotë:''A t'ju tregoj se me çfarë jua shlyen Allahu mëkatet dhe jua ngre gradat: Plotësimi i abdesit në kohë të vështira, hapat e shumtë për në xhami dhe pritja e namazit pas namazit; kjo është fortifikatë, kjo është fortifikatë." [Transmeton Muslimi] Dhe thotë:''Përgëzoji ata që ecin në errësirë për në xhami se do të kenë dritë të plotë ditën e gjykimit.'' [Transmeton Ebu Daudi,Tirmidhi, e saktësoi Albani]




4. Mësoji rregullat e namazit, ruknet, vaxhibatet, sunetet, si falej Profeti në namaz.



Thotë Profeti salallahu alejhi ue selem:"Faluni ashtu siç me keni parë mua duke u falur." Dhe thotë:"Me të vërtetë Allahu e pëlqen nga robi i Tij që kur ai ta kryejë një vepër ta përsosë atë."

Është e pëlqyeshme të lexohen ato libra që flasin rreth namazit dhe rregullave të tij duke e shoqëruar çdo gjë me hadithin përkatës.Tani për tani në shqip është i përkthyer libri mjaft i mirë [ndoshta nuk gabojmë po të themi që është më i miri] i dijetarit dhe muhadithit të njohur, Muhamed Nasirudin Albanit [Allahu e mëshiroftë] me titull:''Forma e Namazit të Profetit.''




5. Kujdesu për faljen e suneteve para dhe pas namazeve, sepse sunetet të përqendrojnë në farz dhe janë plotësuese të mangësive që kemi lënë në farz.



Thotë Profeti salallahu alejhi ue selem:"Kush i fal 12 rekate në ditë [sunete] i ndërtohet atij një shtëpi në xhenet." Dhe thotë:''Gjëja e parë për të cilën do merret në llogari robi është namazi, nëse e ka të plotë do i shkruhet i plotë, e nëse ka lënë diçka mangut i thotë Allahu engjëjve: Shikoni a ka robi Im nafile, që me të t'ia plotësoni farzin." [Transmeton Ebu Daudi, Ibn Maxheh, Ahmedi, e saktësoi Albani]




6. Largohu nga çdo shkak i cili të bëhet pengesë për namazin, qoftë qëndrimi zgjuar natën vonë - gjë që të pengon nga falja e sabahut me xhemat - ushqimi i tepërt në darkë, të qeshurit e tepërt e cila e bën të shkujdesur zemrën, përzierja e tepërt me njerëz sidomos me gjynahqarët apo ata që nuk falen.



Thotë Profeti salallahu alejhi ue selem:"Njeriu është ne fenë e shokut te tij."




7. Përdor mjetet dhe rrugët që të ndihmojnë për namaz, qoftë ajo zile e kurdisur, ndenja me njerëz të mirë [të ibadetit], t'i lutesh Allahut të të bëjë nga ata që i ruajnë namazet, t'i kërkosh dikujt të të zgjojë për namaz, duke zbatuar kështu fjalën e të Lartësuarit:''Bashkëpunoni në të mira dhe mbarësi dhe mos bashkëpunoni në mëkate dhe armiqësi." [Maide 2]




8. Të medituarit në ajetet që i lexon ti në namaz apo që i lexon imami dhe thellimi në kuptimet e tyre.




9. Ki parasysh madhështinë e Allahut para dhe gjatë namazit, përkujto cilësitë dhe emrat e Tij, përkujto xhenetin dhe zjarrin, etj.



Thotë Profeti salallahu alejhi ue selem:"Kur të ngrihet ndonjëri prej jush në namaz po i lutet Zoti të tij, prandaj shikoni se si i luteni Atij." [Transmeton Hakimi,e saktësoi Albani.] Gjithashtu ndihmon në këtë njohja e gjendjes së Profetit salallahu alejhi ue selem në namaz, e sahabëve, e selefëve, leximi i historive të tyre në lidhje me namazin.




10. Kujdesu për dhikret pas namazit dhe mos u ngut të dalësh nga xhamia pa i kryer, sepse ato e zbukurojnë namazin dhe e shtojnë shpërblimin.




Kjo ishte diçka që na u bë e mundur rreth kësaj teme, çfarë ka qenë e saktë është prej Allahut dhe çfarë ka qenë gabim është prej nesh dhe shejtanit. Ue salallahu ue seleme ala abdihi nebijjina Muhamed ue alihi ue sahbihi exhmein.




Përktheu dhe përshtati: Ebu Duxhanah
10 Rexheb, 1424, Medine.