"NUR I MIRESISE" (Monografi per Sheh Jonuz Shehun) nga Mufit Celi

[Jorgo Telo]

NË VEND TË HYRJES
E emërtoj këtë libër “NUR I MIRËSISË”, se i tillë ishte sheh Jonuzi.
Kishte brenda vetes mjaft cilësi të rralla, që buronin prej një zemre fisnike e njerëzore, të pasur e të pajisur me virtyte të dukshme, siç ishin mirësia, bujaria në ditë tepër të vështira (për ata që patën halle dhe u desh dera e tij, aftësitë shëruese, bukuria e tij shpirtërore… Jo vetëm këto që theksova vulosën e përligjën këtë titull domethënës e kuptimplotë.
Jonuz Shehu, i biri i Ramos dhe i Sabihasë është lindur më 25 mars 1920 në lagjen Dunavat i Parë – Gjirokastër.

[Jorgo Telo]

Arsimimin e moshës fëminore e mori në qytetin e lindjes.
Në moshën 17 vjeçare, frekuenton rregullisht dhe merr mësime shtesë me frymë fetare nga sheh Ali Hormova, një klerik i kompletuar i asaj kohe. Po në teqenë e Hormovës Jonuzi i ri në moshë veshi petkun e dervishit, i dekretuar nga vetë dora e sheh Aliut. (Këtë dekret origjinal do ta gjeni në brendësi të këtij libri. (Shënimi im: M.Ç)
Më pas emrohet në teqenë e Dunavatit po me këtë gradë fetare, ku shërbeu për shumë vite me radhë. Edhe pse në vitin 1967 u ndalua me ligj feja në Shqipëri, tashmë në moshë të plotë burrërie, Ai nuk e la në harresë shërbesën ilegale fetare edhe pse u detyrua të punonte ca muaj në bujqësi e më pas në ATL me çekan në dorë e në muzeun e rrethit.
Në moshën 60 – vjeçare doli në pension, duke pasur më shumë kohë të përshtatshme për t’iu përkushtuar besimtarëve të sektit që përfaqësonte(halvetianëve) kryesisht të jugut.Pas vitit 1990 vetëkuptohet iu çelën të gjitha shtigjet e ngushtuara nga rregjimi i kaluar, për të ecur vrullshëm e totalisht në rrugën e përzgjedhur të misionarit halvetian, duke merituar përsëri me dekret të posaçëm titullin prestigjoz “sheh”. Edhe këtë dekret do ta shihni konkretisht.
Në ditët e para të ndryshimit të madh, pra në vitin 1990 i mbaj mend porsi tani fjalët që dëgjova drejpërdrejt nga goja e Tatait: “Edhe pse e prenë atë

[Jorgo Telo]

pemë të madhe, ajo për dekada me radhë, nuk i thau rrënjët e saj, por i mbajti ngrohtë thellë në shpirt, se do të vinte një ditë (dhe ajo ditë erdhi), që do të lëshonte përsëri rrënjë dhe do të lulëzontë, për të mos u tharë më kurrë.”Veç këtyre sheh Jonuzi iu përul besnikërisht e përjetësisht Kuranit, po ashtu edhe Këngës.Dhe aty mbeti…
Mufit Çeli

Tatai ishte një bashkëshort i mirë, një bashkëudhëtar besnik në jetë.
Ai ishte e mbeti gjithë jetën një prind i mrekullueshëm i mbrujtur me dashuri hyjnore dhe me këngë.
Lulja

MBI TË GJITHË QE LEZETI

Port’ e madhe hapur mbeti,
Se nuk tretet amaneti…
Nga brezi i pare te i teti
Zoti vetë njeriun gjeti
me shpirtin e madh sa deti.
Sheh Jonuzin që gjumë s’fjeti.
Mbi të gjithë qe lezeti
Me bekim nga Muhameti.

[Bel ami]

Nuk e kuptoj se cfare do kjo tek Letersia Shqiptare?!!!
Monografia e nje kleriku nuk ka vendin ketu.

[Jorgo Telo]

Nuk e kuptoj se cfare do kjo tek Letersia Shqiptare?!!!
Monografia e nje kleriku nuk ka vendin ketu.

Ke te drejte Belami. Por ja qe ketu kemi te bejme me nje monografi te letrarizuar, ku nuk mungon letersia edhe shpirtmadhesia njerezore. A ke lexuar ndopak librin e At Zef Pllumit: "Rrnoj per me tregue"? Atehere mund te japesh mendime te drejta e sigiurisht edhe une do te te jap me teper te drejte me konsensus...
Me fal, po At Gjergj Fishta a nuk ishte kleriku qe beri goxha letersi?

[Jorgo Telo]

ME ÇEKAN SHKROI MBI GURË

Ç’mbajti zemra e tij brenda
Mbajti shumë halle të rënda.
Buza e Tij dridhej nga kënga…

Dhimbjen e ktheu në këngë.
Bënë habi yje dhe hënë.
Gjumë në sy nuk pati vënë.

Me cekan shkroi mbi gurë.
E kishin zili atë burrë.
Si nuk e dha veten kurrë.

Në kurorën e bekuar
Gërma Kurani ka shkruar
Me merak me ato duar.

Ku dylbet’ bëhen kurorë,
Mbajti ndezur ajo dorë
Dritat në të shtatë shenjtorë.

S’i fikën dot ato drita
Dhe në vitet më të liga…
Si lugetrit edhe shtrigat.

Teqeja në Dunavat
Mbetet hapur ditë e natë.
I ka dhënë Zoti uratë.
(janar 2009)

[Jorgo Telo]

RREZATIM BRENDA DYLBESë

Brenda dylbesë prehet
shpirti i shejlerëve,
ku dëbora tretet
në diell pranvere.
Dylbeja e bardhë – borë –
hapur ditë e natë.
Tespiet në dorë:
Bekim dhe uratë.

Sheh, Jonuz, faltorja
mbi sup të hedh dritë.
Ulur mes shenjtorëve
ke gjithë perënditë.

[Jorgo Telo]

RREZATIM BRENDA DYLBESë

Brenda dylbesë prehet
shpirti i shejlerëve,
ku dëbora tretet
në diell pranvere.
Dylbeja e bardhë – borë –
hapur ditë e natë.
Tespiet në dorë:
Bekim dhe uratë.

Sheh, Jonuz, faltorja
mbi sup të hedh dritë.
Ulur mes shenjtorëve
ke gjithë perënditë.

…Këto vargje i kam shkruar në një përvjetor të Tatait (Sheh Jonuzit) mbas vitit 1990, ku ishin mbledhur e po festonin ditëlindjen e tij shumë miq e dashamirës të tij e të familjes së tij e bashkë me ta edhe unë (jo rastësisht), por si një mik i hershëm i kësaj familjeje.Në atë ditë të bukur pranvere kënga i jepte një bukuri e kënaqësi të veçantë kësaj feste, që pa ngurim, do ta quaja festë familjare.
Ishte pikërisht grupi “ERGJËRIA” (ose “Grupi i i të Rinjve, siç e quajnë gjirokastritët e më gjerë.) – grup ky që kish marrë dashurisht bekimin e sheh Jonuzit. Këtij grupi, përveç zërit të njohur e të rrallë të Arjan Shehut e Mehmet Vishes me shokë, i dha forcë e gjallëri të ndjeshme Tatai, që kënga e shpirtit të çante dete dhe oqeane, male e fusha pa mbarim.
Fryma e Tatait, e këtij njeriu me një shpirt aq të madh, ku edhe kënga kishte gjetur vend në çfarëdo kohë, të mirë apo të keqe që kaloi baba shehu qoftë edhe në periudhat më të vështira të jetës së vet.
Herë – herë thoshte: “Ejani t’ia shkulim këngës, o djem, se kështu e duam e do ta duam njëri – tjetrin më shumë e më ngrohtë…”

[Jorgo Telo]

RREZATIM BRENDA DYLBESë

Brenda dylbesë prehet
shpirti i shejlerëve,
ku dëbora tretet
në diell pranvere.
Dylbeja e bardhë – borë –
hapur ditë e natë.
Tespiet në dorë:
Bekim dhe uratë.

Sheh, Jonuz, faltorja
mbi sup të hedh dritë.
Ulur mes shenjtorëve
ke gjithë perënditë.

…Këto vargje i kam shkruar në një përvjetor të Tatait (Sheh Jonuzit) mbas vitit 1990, ku ishin mbledhur e po festonin ditëlindjen e tij shumë miq e dashamirës të tij e të familjes së tij e bashkë me ta edhe unë (jo rastësisht), por si një mik i hershëm i kësaj familjeje.Në atë ditë të bukur pranvere kënga i jepte një bukuri e kënaqësi të veçantë kësaj feste, që pa ngurim, do ta quaja festë familjare.
Ishte pikërisht grupi “ERGJËRIA” (ose “Grupi i i të Rinjve, siç e quajnë gjirokastritët e më gjerë.) – grup ky që kish marrë dashurisht bekimin e sheh Jonuzit. Këtij grupi, përveç zërit të njohur e të rrallë të Arjan Shehut e Mehmet Vishes me shokë, i dha forcë e gjallëri të ndjeshme Tatai, që kënga e shpirtit të çante dete dhe oqeane, male e fusha pa mbarim.
Fryma e Tatait, e këtij njeriu me një shpirt aq të madh, ku edhe kënga kishte gjetur vend në çfarëdo kohë, të mirë apo të keqe që kaloi baba shehu qoftë edhe në periudhat më të vështira të jetës së vet.
Herë – herë thoshte: “Ejani t’ia shkulim këngës, o djem, se kështu e duam e do ta duam njëri – tjetrin më shumë e më ngrohtë…”

[Jorgo Telo]

Edhe atë ditë, në ditëlindjen e tij, ne iu lutëm dhe kërkuam me përunjësi që ai t’ia merrte edhe njëherë këngës. Dhe Tatai me atë zërin e tij të qetë me një pastërti të kulluar tingujsh natyrorë fillimisht foli: “Epo, meqë doni ju që unë të këndoj një këngë, edhe unë do ta këndoj…” Dhe ia nisi këngës me një barrë lezet.
Ne ishim të një mendimi, se cilësdo kënge që t’ia merrte Tatai, do shkonte gjym. Madje ishim të bindur, se ai do t’ia thoshte, siç e kish për zemër këngës së tij të preferuar:
“U plaka, këmba më mbet.
Djalërinë kush ma jep;
ta bëj një milë e dyzet
për një të shkretë sebep.
SDhkon mikja e nuk më flet.
Shkon mikja me gjym në krua.
Kthen kokën e qesh me mua.
Shtatëdhjet e dy mij që kesh,
asnjeri sç’ma vuri vesh.
Skur s’jam ai që jesh.
Kënga u bë më e bukur që nga ky çast: jo vetëm që na mrekulloi me atë zërin e tij, porse kjo këngë na i bashkoi në unson më shumë zërat tanë e kënga nga çasti në çast ngrihej si tallaz më e fuqishme, më e dallgëzuar.
Mua më përngjau, sikur zëri i tij nuk kishte ndryshuar që nga koha kur e kisha dëgjuar më parë…
Lexuesit me të drejtë do pyesin, se kur e kam njohur unë sheh Jonuzin? Mos është një rastësi që ndërtoj një libër si ky ? Jo, të nderuar miq e dashamirës!
Nuk është rastësi.