Marrė nga Ighathetul-Lehfan min Mesaid ish-Shejtan [2/229] tė Imam Ibn el-Kajjim el-Xheuzije, rahimehullah
Shumė njerėz mendojnė se pasuesit e fesė sė vėrtetė janė tė poshtėruar, tė nėnshtruar dhe gjithmonė tė mundur, ndryshe nga ata qė ndjekin tė tjera rrugė. Kėshtu, ata nuk janė tė bindur nė premtimin e Allahut pėr fitoren e fesė sė Tij dhe robėrve tė Tij. Madje, edhe nėse nuk e thonė kėtė, ata mendojnė se ky premtim ose ka tė bėjė me ndonjė grup tė veēantė apo kohė tė caktuar, ose e lidhin kėtė me vullnetin e Allahut [pa e lidhur kėtė me ndonjė ligj qė Allahu ka vendosur pėr krijimin e Tij].
Ky qėndrim ėshtė pėr shkak tė mungesės sė bindjes nė premtimin e Allahut, mė tė lartit, dhe pėr shkak tė tė kuptuarit tė varfėr tė librit tė Tij.
1. Allahu, subhanehu, ka shpjeguar nė librin e Tij se Ai ėshtė ndihmuesi i besimtarėve nė kėtė botė dhe nė tjetrėn:
Ai, mė i larti, ka thėnė:Vėrtet, Ne do t'i mbėshtesim tė dėrguarit tanė dhe ata qė besojnė, gjatė jetės sė kėsaj bote dhe nė Ditėn kur do tė qėndrojnė dėshmitarėt. [Ghafir, 51]
Kushdo qė ėshtė aleat i Allahut, i tė dėrguarit tė Tij dhe i atyre qė besojnė, vėrtet, grupi i Allahut, ata do tė mbizotėrojnė. [el-Maideh, 56]
Vėrtet, ata qė e kundėrshtojnė Allahun dhe tė dėrguarin e Tij, ata do tė jenė ndėr mė kokėulurit. Allahu ka shkruar [dmth ka caktuar]:Unė me siguri do tė mbizotėroj, Unė dhe tė dėrguarit e Mi. Allahu ėshtė i Plotfuqishėm, madhėshtor me fuqinė e Tij. [el-Muxhadileh, 20-21]
Tė tilla vargje ka shumė nė Kuran.
2. Allahu, subhanehu, po ashtu ka shpjeguar nė Kuran se ēfarė e godet robin nga fatkeqėsitė, apo mposhtjet, apo tjetėr veē kėsaj, kjo ėshtė pėr shkak tė mėkateve tė tij. Allahu i ka shpjeguar tė dyja kėto parime nė Librin e Tij, kėshtu qė kur ti bashkoni kėto, do tju qartėsohet realiteti i ēėshtjes, problemet do tė zhduken krejtėsisht, dhe ju sdo tė keni nevojė pėr shpjegime tė rėnda tė panevojshme, apo komentime tė panatyrshme.
Allahu, subhanehu ue teala, ka shpjeguar parimin e parė nė mėnyra tė ndryshme, pėrfshirė edhe kėtė qė parapriu. Njėlloj, Ai kundėrshtoi atė qė kėrkon ndihmė dhe nder nga tjetėr pėrveē nga besimtarėt, si nė thėnien e Tij:
O ju qė besoni, mos i merrni Ēifutėt dhe tė Krishterėt pėr aleatė. Ata janė aleatė tė njėri-tjetrit. Dhe kushdo prej jush qė ėshtė aleat i tyre, atėherė, vėrtet, ai ėshtė njė nga ata. Vėrtet, Allahu nuk e udhėzon popullin keqbėrės.
Ti i sheh ata, nė zemrat e tė cilėve ka sėmundje [hipokrizi], tė nxitojnė nė [shoqėrimin me] ta, duke thėnė:Ne kemi frikė se mos po na godet ndonjė fatkeqėsi. Por, ndoshta Allahu do tė sjellė pushtim apo vendim nga Ai, dhe ata do tė jenė plot keqardhje pėr atė qė fshehnin nė vetat e tyre.
Dhe ata qė besojnė do tė thonė [dmth lidhur me hipokritėt dhe nxjerrjen nė shesh tė tyre]:A janė kėta qė bėnin be nė Allahun me benė mė tė fortė se vėrtet ishin me ty? Veprat e tyre janė bėrė tė pavlera dhe ata janė bėrė humbės.
"O ju qė keni besuar, nėse ndokush prej jush zmbrapset nga feja e tij, Allahu do tė sjellė [nė vend tė tyre] njerėz qė Ai do ti dojė dhe tė cilėt do ta duan Atė, qė janė kokėulur ndaj besimtarėve, tė fuqishėm kundra mosbesimtarėve; ata pėrpiqen nė rrugėn e Allahut dhe nuk ia kanė frikėn fajėsimit tė atij qė fajėson. Ky ėshtė favor i Allahut, qė ia dhuron kujt tė dojė. Dhe Allahu pėrfshin gjithēka, ėshtė i gjithėdijshėm.
Aleati i juaj sėshtė veēse Allahu dhe i dėrguari i Tij, si dhe ata qė kanė besuar; ata qė falin namazin dhe jepin zekatin, dhe ata qė pėrkulen [nė adhurim].
"Kushdo qė ėshtė aleat i Allahut dhe i tė dėrguarit tė Tij dhe i atyre qė kanė besuar, vėrtet, grupi i Allahut, ata do tė mbizotėrojnė". [el-Ma'ideh, 51-56]
Pra, Allahu i qortoi ata qė kėrkojnė ndihmė prej tjetėrkujt pėrveē grupit tė Tij dhe njoftoi qė grupi i Tij do tė mbizotėrojė.
Nė lidhje me kėtė, Ai ka thėnė:"Pėrgėzoni hipokritėt pėr dėnimin e dhimbshėm qė i pret ata; ata qė marrin mosbesimtarėt pėr aleatė nė vend tė besimtarėve. A mos po kėrkojnė nder nė ta? Por, vėrtet, nderi krejtėsisht i pėrket Allahut". [en-Nisa, 138-139]
"Ata thonė:'Nėse kthehemi nė Medine, mė i ndershmi me siguri do ta dėbojė nga aty mė tė ultin.' Dhe i gjithė nderi i pėrket Allahut, tė dėrguarit tė Tij dhe besimtarėve, por hipokritėt nuk e dinė kėtė". [el-Munafikun, 8]
"Kushdo qė dėshiron nder [nėpėrmjet fuqisė], atėherė Allahut i pėrket i gjithė nderi. Tek Ai ngrihet e folmja e mirė, dhe puna e drejtė e ngre atė". [Fatir, 10] [Dmth qė punėt e drejta janė vėrtetim dhe dėshmi e asaj ēfarė shqiptohet me anė tė gjuhės]
Domethėnė, kushdo qė kėrkon nder, le ta kėrkojė atė duke iu bindur Allahut nėpėrmjet tė folmes sė mirė dhe punėve tė drejta.
"Ėshtė Ai i cili dėrgoi tė dėrguarin e Tij me udhėzimin dhe fenė e sė vėrtetės pėr ta vendosur atė mbi tė gjitha fetė, ndonėse ata qė shoqėrojnė tė tjerė nė adhurim ndaj Allahut nuk e pėlqejnė kėtė". [et-Teubeh, 33]
"O ju qė keni besuar, a doni t'ju udhėzoj pėr nė njė ujdi qė do t'ju shpėtojė nga njė dėnim i dhimbshėm? [Kjo ėshtė] Qė tė besoni nė Allahun dhe tė dėrguarin e Tij, dhe tė pėrpiqeni nė rrugėn e Tij me pasurinė dhe jetėt e juaja. Kjo ėshtė mė mirė pėr juve, nėse e dini. Ai do t'jua falė mėkatet dhe do t'ju pranojė nė kopshtet, nėn tė cilat rrjedhin lumenj dhe vendbanime tė kėndshme nė kopshtet e banimit tė pėrjetshėm. Kjo ėshtė arritja e madhe. Dhe njė tjetėr gjė qė e dėshironi: fitore nga Allahu dhe njė pushtim tė pashmangshėm, dhe pėrgėzoji besimtarėt". [Saff, 10-13]
Domethėnė, Ai do t'ua japė atyre njė tjetėr favor sė bashku me faljen e mėkateve tė tyre dhe hyrjen nė parajsė: ndihmėn dhe fitoren.
"O ju qė keni besuar, jini mbėshtetės tė Allahut, si kur u tha Isai, i biri i Merjemes, dishepujve [pasuesve]:'Kush janė mbėshtetėsit e mi pėr Allahun?' Dishepujt thanė:'Ne jemi mbėshtetėsit e Allahut'. Dhe, njė grup i bijve tė Israelit besuan ndėrsa njė grup tjetėr mohuan. Kėshtu qė Ne mbėshtetėm ata qė besuan kundra armiqėve tė tyre, dhe ata u bėnė mbizotėrues". [Saff, 14]
Allahu i ka thėnė Isait, alejhi selam:"Vėrtet, Unė do tė tė marr dhe do tė tė ngrisė tek Unė dhe do tė tė pastrojė nga ata qė mohojnė, dhe do t'i bėjė ata qė tė pasojnė ty [nė nėnshtrim vetėm ndaj Allahut] mė tė lartė se ata qė mohojnė deri nė Ditėn e Ringjalljes". [Aal Imran, 55] Kėshtu, pėr shkak se tė Krishterėt e pasojnė atė, ata janė mė tė lartė se Ēifutėt deri nė Ditėn e Ringjalljes, dhe pėr shkak se muslimanėt e pasojnė atė mė shumė se tė Krishterėt, janė mė tė lartė se ata deri nė Ditėn e Ringjalljes.
Allahu u ka thėnė besimtarėve:"Dhe nėse kėta [Mekasit] qė po mohojnė do tė t'ju luftonin, ata me siguri do ta kthenin shpinėn [nė ikje]. Atėherė, ata s'do tė gjenin mbrojtės apo ndihmės".
"[Kjo ėshtė] Rruga e vendosur e Allahut, e cila ka qenė edhe pėrpara. Dhe, ju kurrė s'do tė gjeni ndonjė ndryshim nė rrugėn e Allahut". [Fet'h, 22-23] Kjo u drejtohet besimtarėve qė pėrmbushin realitetet e jashtme dhe tė brendshme tė besimit.
"Vėrtet, pėrfundimi mė i mirė ėshtė pėr tė drejtėt". [Hud, 49] Dhe, "Pėrfundimi [mė i mirė] ėshtė pėr tė drejtėt". [Ta Ha, 132] Ajo qė mendohet kėtu ėshtė pėrfundimi nė kėtė botė pėrpara tjetrės, ngaqė Ai pėrmendi kėtė pas rrėfimit tė Nuhut dhe fitores sė tij ndaj popullit tė vet dhe durimit ndaj tyre. Kėshtu qė Ai tha:"Kjo ėshtė nga lajmet e tė padukshmes, tė cilėn Ne po ta shpallim [O Muhamed]. Pėrpara kėsaj, as ti e as populli yt nuk e keni ditur kėtė. Pra, ji i duruar. Vėrtet, pėrfundimi [mė i mirė] ėshtė pėr tė drejtėt". [Hud, 49] Domethėnė, pėrfundimi i ndihmės pėr juve dhe atyre me ty, siē ka qenė pėr Nuhun, alejhi selam, dhe ata qė besuan me tė.
Njėlloj ėshtė thėnia e Tij:"Dhe urdhėro familjen tėnde pėr namaz dhe ji i qėndrueshėm nė kėtė. Ne nuk kėrkojmė qė tė na frunizosh; Ne tė furnizojmė dhe pėrfundimi [mė i mirė] ėshtė pėr tė drejtėt". [Ta Ha, 132]
"Nėse ju ndodh e mira, kjo i shqetėson ata; nėse dėmtohesh, ata i gėzohen kėsaj. Dhe nėse je i duruar dhe i frikėsohesh Allahut, komploti i tyre s'do tė tė bėjė dėm. Allahu ėshtė nė dijeni pėr ēfarė bėjnė ata". [Aal Imran, 120]
"Po nėse mbetesh i duruar dhe i vetėdijshėm pėr Allahun dhe ata [armiqtė] tė vijnė tė tėrbuar, Zoti yt do tė tė pėrforcojė me pesė mijė engjėj me shenja [dallimi]". [Aal Imran, 125]
Ai ka thėnė, duke treguar fjalėt e Jusufit, alejhis selam, se ai ka qenė ndihmuar pėr shkak tė takuas [frikės ndaj Allahut] dhe durimit tė tij. Kėshtu qė ai tha:"Unė jam Jusufi dhe ky ėshtė vėllai im. Allah pa dyshim na ka favorizuar. Vėrtet, ai qė ka frikė Allahun dhe ėshtė i duruar, atėherė, vėrtet, Allahu nuk lejon qė tė humbasė shpėrblimi i atyre qė bėjnė mirė". [Jusuf, 90]
"O ju qė keni besuar, nėse kini frikė Allahun, Ai do t'ju japė njė kriter dhe do tė largojė prej jush prapėsitė dhe do t'ju falė. Allahu ėshtė pronar i shpėrblimit tė madh". [el-Enfal, 29]
Kriteri ėshtė nder dhe ndihmė, fitore dhe dritė, i cili bėn dallim mes tė Vėrtetės dhe pavėrtetėsisė.
"Kushdo qė ka frikė Allahun, Ai do t'i bėjė atij rrugėdalje dhe do ta furnizojė nga nuk e pret. Dhe kushdo qė i mbėshtetet Allahut, Ai ėshtė i mjaftueshėm pėr tė. Vėrtet, Allahu do ta arrijė synimin e Tij. Allahu tashmė ka caktuar afat pėr gjithēka". [et-Talak, 3-4]
Ibn Maxheh dhe Ibn Ebi Dunja kanė transmetuar nga Ebu Dherr, radiallahu anhu, se pejgamberi, salallahu alejhi ue selam, ka thėnė:"Po tė vepronin tė gjithė njerėzit sipas kėtij ajeti, kjo do t'u mjaftonte". [Transmetuesit e hadithit janė tė besueshėm, pėrveē qė zinxhiri ėshtė i ndėrprerė, kėshtu qė hadithi ėshtė i dobėt]. Kjo ka tė bėjė me parimin e parė.
Pėrsa i pėrket parimit tė dytė:
"Pėrse, kur njė fatkeqėsi ju goditi [nė ditėn e Uhudit], ndonėse ju i patėt dėmtuar [armikun nė betejėn e Bedrit] dyfish mė shumė, ju thatė:'Nga na erdhi kjo?' Thuaj:'Kjo ėshtė nga vetė ju [dmth pėr shkak tė mėkateve tuaja]'. Dhe, Allahu ka pushtet mbi gjithēka". [Aal Imran, 165]
"Vėrtet, ata prej jush qė kthyen shpinėn nė ditėn kur u ndeshėn dy armiqtė [nė Uhud], ishte shejtani qė i bėri ata tė gabonin, pėr shkak tė asaj [fajit] qė ata bėnė. Por, Allahu tashmė ua ka falė atyre. Vėrtet, Allahu ėshtė falės dhe vetėpėrmbajtės". [Aal Imran, 155]
"Dhe ēfarėdo qė ju godet nga fatkeqėsitė, ajo ėshtė pėr shkak tė asaj qė kanė fituar duart e juaja, por Ai fal shumė". [esh-Shura, 30]
"Janė shfaqur ērregullime gjithandej tokės dhe detit pėr shkak tė asaj ēfarė fituan duart e njerėzve, kėshtu qė Ai [dmth Allahu] t'i lė ta shijojnė njė pjesė tė asaj ēfarė kanė bėrė, se ndoshta do tė kthehen [dmth pėrmbahen]". [er-Rum, 41]
"Por nėse ata largohen, atėherė Ne nuk tė kemi dėrguar [O Muhamed] si mbikėqyrės tė tyre; ty tė takon vetėm njoftimi. Dhe vėrtet, kur Ne e lėmė njeriun tė shijojė mėshirėn Tonė, ai gėzohet nė tė; por nėse e keqja e dėmton atė pėr shkak tė asaj ēfarė duart e tij kanė bėrė, atėherė, vėrtet, njeriu ėshtė i pakėndshėm". [esh-Shura, 48]
"Dhe kur Ne i lėmė njerėzit tė shijojnė mėshirėn, ata i gėzohen asaj por nėse e keqja i dėmton ata pėr atė ēfarė kanė bėrė duart e tyre, ata pėrnjėherėsh humbin ēdo shpresė". [er-Rum, 36]
"Apo, Ai mund t'i shkatėrrojė ata pėr ēfarė bėnė, por Ai fal shumė". [esh-Shura, 34]
"Ajo qė ju vjen nga e mira, ėshtė nga Allahu; ajo qė ju vjen nga e keqja, ėshtė nga vetė ju. Dhe Ne tė kemi dėrguar [O Muhamed] te njerėzit si njė tė dėrguar, dhe Allahu mjafton si dėshmitar". [en-Nisa, 79]
Pėr kėtė shkak Allahu urdhėroi tė dėrguarin e Tij dhe besimtarėt pėr tė pasuar atė qė u qe dėrguar atyre, domethėnė qė t'i binden Atij. Ky ėshtė parimi i parė. Ai po ashtu urdhėroi ata tė presin pėr Premtimin e Tij, dhe ky ėshtė parimi i dytė. Dhe, Ai urdhėroi ata tė kėrkojnė falje dhe tė ushtrojnė durim, ngaqė robi me siguri do tė ketė mungesa [tė meta] dhe kėrkimi i faljes do t'i pastrojė ato tė meta. Njėlloj, durimi kėrkohet ndėrsa pritet premtimi. Dėgjueshmėria plotėsohet dhe pėrsoset mė kėrkimin pėr falje, dhe bindja nė premtimin plotėsohet dhe pėrsoset me durim. Allahu ka bashkuar kėto dyja nė thėnien e Tij:"Jini tė duruar! Vėrtet, premtimi i Allahut ėshtė i vėrtetė. Kėrko falje pėr mėkatet e tua dhe lartėsoje me lavdėrime Zotin tėnd nė mbrėmje dhe nė mėngjes". [Gafir, 55]
Allahu ka pėrmendur nė Librin e Tij rrėfenjat e pejgamberėve dhe pasuesve tė tyre dhe se si ata shpėtuan veten e tyre me durim dhe bindje. Pastaj Ai tha:"Nė rrėfenjat e tyre me siguri ka patur mėsime pėr ata qė kuptojnė". [Jusuf, 111]
Krijoni Kontakt