Kush e ka përdor i pari termin Uehabi?

[abdurrahman_tir]

Duket se britanikët kanë qenë të parët nga perëndimorët që u interesuan ta quajnë këtë thirrje Uehabizëm, për shkak se kjo thirrje mbërriti koloninë më të çmueshme nën kontrollin britanik, Indinë. Shumë dijetarë në Indi e përqafuan dhe e përkrahën thirrjen e Imam ibn Abdul-Uehab. Britanikët panë se kjo thirrje po lulëzonte ndërsa pasuesit e saj përfshinin një grupim të rëndësishëm dijetarësh gjithandej botës muslimane. Gjatë asaj kohe, Britania, po ashtu, po kultivonte sektin Kadijani2 për të zëvendësuar idealet islamike të rrymës qendrore.3 Ata donin të shtrinin kontrollin e tyre mbi Indinë, duke u mbështetur në një sekt që vetë e kishin krijuar, kultivuar e mbrojtur, një sekt që nuk bënte thirrje për xhihad kundër pranisë kolonialiste britanike në Indi.



--------------------------------------------------------------------------------
1. Nga Xhelal Abdulrab Ala Menki, Biography and Mission of Muhammad ibn AbdulWahab [Orlando, Florida: Medinah Publishers 1424AH/2003CE], f.677-681].
2. http://mburoja.net/partite-sektet/ka...Kadijanit.html ; http://mburoja.net/partite-sektet/ka...miislamik.html
3. Dr. Muhamed ibn Sa'd esh-Shuwei'ir, Tes'hih khata tarikhi heul'el-uehabije/Korrigjim i gabimit historik rreth Uehabive [Rijad, Darul-Habib 2000 e.s.], f.55.

--------------------------------------------------------------------------------

Prej këtu, kur thirrja e Imam ibn Abdul-Uehab nisi të përhapej në Indi dhe, së bashku me të, erdhi edhe kushtrimi për xhihad kundër okupatorëve të huaj, Britania u merakos. Ata e etiketuan thirrjen dhe përkrahësit e saj si Uehabi, më qëllim që t'i dekurajonin muslimanët në Indi nga bashkëngjitja me të dhe me shpresë që rezistenca ndaj okupimit britanik në Indi të mos intensifikohej. Shumë dijetarë që përkrahnin thirrjen, u shtypën. Disa u vranë, të tjerë u burgosën.



Duhet të theksohet që, në letrat dhe raportet që ia dorëzoi njerkut të tij dhe otomanëve, Ibrahim Pasha, biri i adoptuar i Muhamed Ali Pashës, po ashtu, përdori termet uehabi, hauarixhë e heretikë, për ta përshkruar thirrjen e Muhamed ibn Abdul-Uehab dhe shtetit Saudit. Kjo, natyrisht, ndodhi para se Ibrahim Pasha të rebelohej dhe të sulmonte Halifatin Osman dhe gati ta shkatërronte atë në proces. Dr. Nasir Tuweim ka thënë:



"Orientalistët e mëhershëm kanë përdorë termet Uehabije e Uehabi në artikujt dhe në librat e tyre, për t'iu referuar lëvizjes dhe pasuesve të shejh Muhamed ibn Abdul-Uehab. Disa prej tyre shkuan deri aty, saqë futën këtë term në titujt e librave të tyre, si Burckhardt, Brydges dhe Cooper, apo në artikujt e tyre, si Wilfrid Blunt, Margoliouth, Samuel Zwemer, Thomas Patrick Hughes, Samalley dhe George Rentz. Ata e bënë këtë, ndonëse disa prej tyre pranuan se armiqtë e Thirrjes e përdorën këtë term për ta përshkruar atë, kurse pasuesit e shejh Muhamed ibn Abdul-Uehab nuk e quajnë veten me këtë term".



Margoliouth,4 për shembull, pranon se termi Uehabije u përdor nga armiqtë e Thirrjes, gjatë jetës së "themeluesit", dhe, më pas, u përdor lirshëm nga evropianët. Mirëpo, ai ka thënë se ky term nuk përdorej nga pasuesit e kësaj thirrjeje në Gadishullin Arabik. Në vend të kësaj, ata e quanin veten muwehhidun/njësues.



Thomas Patrick Hughes5 e përshkroi Uehabizmin si një lëvizje reformiste islamike, të themeluar nga Muhamed ibn Abdul-Uehab, duke shtuar se kundërshtarët e saj nuk donin t'i quanin Muhamedanë, por, në vend të kësaj, i quanin Uehabi, sipas emrit të babait të shejhut...



George Rentz6 ka thënë se termi Uehabi u përdor nga kundërshtarët e tyre muslimanë për t'i përshkruar pasuesit e shejh Muhamed ibn Abdul-Uehab, që të lihej të kuptohej se Shejhu formoi një sekt te ri, që duhej të ndalej ndërsa kredoja e saj të kundërshtohej. Ata që thirreshin si vetëm Uehabi, e mendonin shejh Muhamed ibn Abdul-Uehab si pasues të Sunetit, prandaj e refuzonin këtë term dhe insistonin që kjo thirrje të quhej Ed-Da'ue ile et-Teuhid/Thirrje për tek besimi dhe zbatimi i njësisë së Allahut, ku termi i saktë për të përshkruar pasuesit e tij është muwehidun/njësues... Rentz, po ashtu, ka thënë se shkrimtarët perëndimorë e përdornin termin Uehabi në një mënyrë poshtëruese, duke shtuar se ai e ka përdor për sqarim.7



--------------------------------------------------------------------------------
4. D.S. Margoliouth, Uehabije, f.618, 1086.
5. Thomas Patrick Hughes, Dictionary of Islam, f.659.
6. George Rentz dhe A.J. Arberry, The Wahabis in Religion in the Middle East: Three Religions in Concord and Conflict, Vol.2 [Cambridge: Cambridge University Press, 1969], f.270.
7. Nasir ibn Ibrahim ibn Abdullah Tuweim, esh-Shejh Muhamed ibn Abdul-Uehab: Hajatuhu ue dauetuhu fi rujeh el-istishrakije: Direseh Nekdije/Shejh Muhamed ibn Abdul-Uehab: Biografia dhe jeta e tij nga perspektiva orientaliste: një studim kritik [Rijad: Ministria për Çështje islamike, Qendra për kërkime Islamike, 1423H/2003e.s.], f.86-87.

--------------------------------------------------------------------------------

Pra, kushdo që ka përdor këtë term prej atëherë e deri në kohën e sotme, ka bërë disa gabime.



- E kanë quajtur Thirrjen e Muhamed ibn Abdul-Uehab Uehabije, ndonëse ajo nuk qe nisur nga Abdul-Uehabi, por nga Muhamedi, i biri.
- Fillimisht, Abdul-Uehab nuk pajtohej me Thirrjen e të birit dhe argumentonte kundër disa mësimeve të tij. Mirëpo, me sa duket, ai u pajtua me të birin para se të vdiste [Allahu e pastë mëshiruar].



Armiqtë e Thirrjes nuk iu referuan me emrin Muhamedije, meqë këtë Thirrje e nisi Muhamedi, jo babai i tij [Abdul-Uehab]. Sepse me përmendjen e emrit Muhamed, do të mund të ngjallnin simpati për Thirrjen më parë sesa armiqësi dhe refuzim.



Termi Uehabi qe menduar të jetë poshtërues dhe t'i bindë muslimanët të mos kërkojnë dije rreth Thirrjes së Muhamed ibn Abdul-Uehab apo ta pranojnë atë, sepse ai qe etiketuar si një bidatçi [shpikës në fe], i cili nuk e do të Dërguarin [salallahu alejhi ue selam]. Mirëpo, ky emër është bërë sinonim me thirrjen për t'iu përmbajtur Kur'anit dhe Sunetit dhe një tregues i respektit të thellë për Selefët, për thirrjen në njësinë e Allahut dhe urdhërimin për bindje ndaj të Dërguarit të Tij [salallahu alejhi ue selam]. Kurse, kjo është e kundërta e asaj çfarë kanë synuar armiqtë e Thirrjes.8



Më vonë, shumë armiq të Thirrjes së Imam Muhamed ibn Abdul-Uehab e admiruan Thirrjen dhe e kuptuan thelbin e vërtetë të saj pasi lexuan librat dhe botimet e saj. Ata mësuan se kjo është një Thirrje e dëlirë islame, të cilën Allahu ua zbriti të gjithë pejgamberëve, paqja qoftë mbi ta.



Përdorimi i termi Uehabi nuk pengoi përhapjen e Thirrjes kudo në botë. Në fakt, madje edhe midis Perëndimit shumë muslimanë praktikojnë formën e pastër të Islamit, tek e cila thirri Muhamed ibn Abdul-Uehab në misionin e tij. Kjo, ngaqë askush s'mund ta mposhtë Kur'anin dhe Sunetin, pavarësisht sa i fortë apo i pranuar mendon se është.



Duhet të theksohet se ndër cilësitë e atyre që thërrasin për Teuhid, është respekti i madh për Kur'anin dhe për traditën pejgamberike. Ata janë të njohur se thërrasin për zbatim të përpiktë të ligjit islamik, duke e pastruar atë dhe duke i kushtuar adhurimin vetëm Allahut, si dhe duke respektuar shoqëruesit e pejgamberit dhe dijetarët e Islamit. Ata janë të mirënjohur për dijen rreth detajeve të dijes islame më shumë se të tjerët. Është bërë e zakonshme që, kudo që banon ndonjë selefi, të lulëzojnë mësimet rreth Sunetit. Në mos asgjë tjetër, termi Uehabi u ka shërbyer pasuesve të Thirrjes, edhe kur është menduar t'i dekurajojë njerëzit nga pranimi i kësaj thirrjeje. Ka qenë dhe ende është gabim që kjo thirrje të quhet Uehabizëm. Imam Muhamed ibn Abdul-Uehab thirri për tek rruga e Pejgamberit [salallahu alejhi ue selam] dhe e shoqëruesve të tij. Ai nuk i ftoi muslimanët të bëheshin pasues të tij. Thirrja e tij nuk qe një sekt i ri, por një vazhdim i trashëgimisë të nisur nga gjeneratat e mëhershme të Islamit dhe ata që pasuan udhëheqjen e tyre të drejtë.



--------------------------------------------------------------------------------
8. Gjykatës Ahmed ibn Haxher el-Butemi, shejh Muhamed ibn Abdul-Uehab: Akideja e tij selefite dhe lëvizja reformiste, f.66.
--------------------------------------------------------------------------------

[geezer]

allahu te shperbleft per ket sqarim as une nuk e kam dit deri tash per ket termin uehabi por pasi qe ndodhi kjo me ket hoxhen ne drenas me interesoj dhe i kam ber nje pyetje nje hoxhe ne mitrovic dhe me tregoj kshtu si e ke sqaruar edhe ti