Nastradin Hoxha - Rrefyes i tregimeve Islame-Sufi

[ocean]

The Matrix of Philosophy
Courtney Schlosser


Nastradin Hoxha shekulli 12: Rrefyes i tregimeve Islame-Sufi

Mistiku Nastradin, hero i miteve folklorike, rrefyes i tregimeve, mendjeprehte dhe jashtezakonisht i menqur ‘mesues i menqurise’ apo Mulla.

Megjithate, se a ka ekzistuar Nastradini apo jo nuk eshte e sigurte fare. Ne qofte se nuk ka jetuar, atehere eshte e sigurte se Sufinjte e kane shpikur ate qe te ua bene te mundshme njerezve qe me mire te kuptojne menyren se si ata te shikojne jeten, perjetimin njerezore, dhe boten.

Duke alternuar midis absurdeve dhe humorit, cuditjeve dhe ndjenjave te brendshme, atyre literale dhe imagjinore, perrallat e Nastradinit kane perballuar me gjenerata te njerezve brenda dhe jashte komuniteteve Islamike, me shekuj te tere, tek Rruga Sufiste e menqurise dhe iluminimit.

Qe ne menyre adekuate the rrefejme permbajtjet e perrallave te kendshme dhe avanturat e Nastradinit do te duhej me shume se nje liber, por nje nga keto tregime do e japim ketu.

Nje legjende per Nastradinin thote se ne qofte se njeri lexon me vemendje dhe me te vertete kupton shtate dhe vetem shtate rrefime mitike te zgjuarsise te atribuara atije, iluminimi do te pasoje si rezultate! Inkurajojme lexuesit qe te lexojne tregimet e tije te kompiluara ne edicionet e tanishme, dhe ta vene ne testim kete legjende, por nuk ka asnje garance qe kjo legjende eshte e vertete apo falsitet.

Nje tregim ndoshta i njohur dhe ngacmues ne trevat tona eshte si ne vijim:

Nje dite Nastradini e humbi qelesin. U perkule ne gjunje dhe ne duar, tek njera nga dritat me te aferta te rruges dhe filloi ta lemonte barin duke kerkuar qelesin. Nuk kaloi shume kohe dhe nje shoke i tije kaloi andej pari dhe e pyeti, “Nastradin c’fare ben ore?”

“Oh e humba qelesin” Nastradini Ia kthen.

Shoku I tije bije ne gjunje dhe fillon te kerkoje qelesin ne bare gjithashtu. Mbas perafersisht 15 minutave, shoku I tije e pyet, “Nastradin, ku ta merr mendja se e ke humbur qelesin?”

“Oh e kam humbur ne shtepi.” Ia ktheu me seriozitet.

“Pse pra po kerkojme ketu?” e pyet shoku I tije I cuditur.

“Sepse ketu ka me shume Drite,” Nastradini ia kthen duke bere me gisht tek drita e rruges.

Jane tregime te llojit te tille qe jane mesuar permendesh me shekuj te tere dhe nganjehere te treguara qe tu pershtaten kushteve shoqerore dhe personale, ne menyre qe te ilustrojne moralin dhe mesimet spirituale te Nastradinit, shkelqesise Sufi.

[bakudr]

Une mendoja se Nastradin Hoxha nuk ka qene sufi. Ai mendohet se ka jetuar ne kohen e Mevlana Xhelaleddin Rumi (Romaku) dhe Mevlana eshte e sigurte qe ka qene sufi. Nderkohe Nastradin Hoxha ka qene ne kundershtim te vazhdueshem me Xhelaleddin Rumin saqe Nastradin Hoxha e ka pas konsideruar Rumin si spiun te Mongoleve. Tani nuk e di se ne c'aspekt Nastradin Hoxha ka rene ne kundershtim me Rumin. Mund te kete qene sufi. Por ceshtja eshte se nga perrallat e tij nuk duken shume nuancat e sufive. Ai ka alegro te fuqishme qe te le pa fjale por jo nuanca sufish ne fjalet e tij (kjo e fundit eshte fjalia ime, ndoshta mund te kete edhe perralla/gojdhena qe kane nuanca sufish)

Eshte teme interesante por mendoj se eshte shume e veshtire ti vesh pikat mbi i.

[ocean]

Pershendetje i nderuari Bakudr,

Ndoshta Nastradini edhe nuk eshte Sufi, per mua me shume ka rendesi mesazhi i zgjuarsise qe ai percjelle tek popullata. Megjithate meqe ju komentuat, ne baze te mendimit dhe interesit tuaj, ne ate se a eshte ai Sufi apo jo, atehere dua te zgjerohem ne burimin e informacionit tim.

Une nuk shkrova me hamendje apo nga deshira ime qe Nastradini te jete Sufi. Rastesisht hasa ne kete shkrim te shkruajtur nga profesori i shquar Courtney Schlosser, qe jep mesim ne Fakultetin Worcester State College, ne departamentin e filozofise. Ai kishte shkruar leksione ne librin e titulluar "The Matrix of Philosophy" te shtypur ne CD, ku shpjegon filozofite e te gjitha feve, ku nder to ishte edhe Islami dhe figurat me te njohura. Nuk besoj se ky profesor do te vente ne linje kredibilitetin e tije si nje nder profesoret me te shquar ne kete fakultet duke shkruar genjeshtra ne shkrimet e tije. Keta bejne gjurmime te hollesishme para se te shkruajne nje liber qe eshte i detyruar te mesohet ne fakultet.

Une mendoja se Nastradin Hoxha nuk ka qene sufi. Ai mendohet se ka jetuar ne kohen e Mevlana Xhelaleddin Rumi (Romaku) dhe Mevlana eshte e sigurte qe ka qene sufi. Nderkohe Nastradin Hoxha ka qene ne kundershtim te vazhdueshem me Xhelaleddin Rumin saqe Nastradin Hoxha e ka pas konsideruar Rumin si spiun te Mongoleve. Tani nuk e di se ne c'aspekt Nastradin Hoxha ka rene ne kundershtim me Rumin.

Me vjen keq te te them por besoj se pajtohesh edhe ti se eshte absurd te mendohet se dy Sufinje kurr nuk mund te kene mospajtime ne mes veti.

Edhe pse dyshoj ne takimin midis Xhelal-ed-in Rumit r.a. dhe Nastradinit, megjithate ne qofte se nje takim i tille ka ndodhur do te isha shume kurioz te mesoj me shume per kete ngjarje. Prandaj ne qofte se ke mundesi, do ta dija per nder po te me udhezosh ne burimin e informacionit tend ne lidhje me kete takim. Rumi eshte njeri nder poetet me te favorizuar nga ana ime, prandaj jam kurioz te dije sa me shume per te, e lere me takimin me te famshmin Nastradin.

Mund te kete qene sufi. Por ceshtja eshte se nga perrallat e tij nuk duken shume nuancat e sufive. Ai ka alegro te fuqishme qe te le pa fjale por jo nuanca sufish ne fjalet e tij (kjo e fundit eshte fjalia ime, ndoshta mund te kete edhe perralla/gojdhena qe kane nuanca sufish)

As vete nuk e mendoja qe Nastradini eshte Sufi, dhe kur e pash kete shkrim per here te pare, ne menyre spontane u befasova, por me vone duke menduar e kuptova se befasimi im ishte plotesisht i panevojshem, sepse rrefimet e metaforike te Nastradinit perputhen plotesishte me rrefimet e te moshuarve Sufinje te cilet shume rralle mesojne ne menyre direkte, por vetem me gje-egjeza, analogji apo perndryshe duke perdorur tregime metaforike te ndryshme per te ndihmuar kerkuesin e se vertetes.

Kendej nga ne ne Kosove-Prishtine pa marr parasysh a je Suni/Sufi/Krishter/Ateist kur njeri ka veshtiresi te kupton se c'fare thuhet, ka mbetur nje fjale e urte, ku thuhet: "N'kofsh Bektesh e merr vesh".

Kalofsh mire

[bakudr]

[QUOTE=ocean;1925052]

profesori i shquar Courtney Schlosser, qe jep mesim ne Fakultetin Worcester State College, ne departamentin e filozofise.

Profesoret e ndryshem megjithese jane per tu respektuar per punen qe bejne nuk jane tamam egzaktet per te kategorizuar dijetaret e muslimaneve. Nuk duhet harruar se ketu ke te besh me nje shkence jo-egzakte dhe mund te hasesh edhe ne mendime te ndryshme.

Me vjen keq te te them por besoj se pajtohesh edhe ti se eshte absurd te mendohet se dy Sufinje kurr nuk mund te kene mospajtime ne mes veti.

Edhe pse dyshoj ne takimin midis Xhelal-ed-in Rumit r.a. dhe Nastradinit, megjithate ne qofte se nje takim i tille ka ndodhur do te isha shume kurioz te mesoj me shume per kete ngjarje.

Sa per takimin midis ketyre te dyve nuk e di nese eshte dokumentuar ndonje gje por Nastradin Hoxha ka pas qene tallur me disa gjera qe Mevlana i besonte. Ne fakt nuk e di nese Mevalana e ka pas besuar gjithcka qe shkruante.

Psh Mevlana ka nje poezi shume te njohur ku shejtani shkon dhe zgjon nga gjumi per namazin e sabahut Muavijen. Dhe gjate gjithe poezise Mevlana e vlereson shume shejtanin dhe e ul Muavijen. Dhe ne poezi Mevlana e thote per shejtanin se eshte engjell. (kete pershkrim te shejtanit si engjell e kane bere edhe poete te hershem sufi) Nderkohe qe dihet sipas burimeve islame se shejtani nuk eshte prej engjejve por eshte prej xhindeve dhe per kete burim tregohet nje varg nga Kurani.

Nje histori tjeter qe Mevlana e besonte ka qene sikur nje dijetar ka qene duke shkuar per ne haxh dhe gjate rruges takon nje plak. Ky plaku fillon ti beje pyejtje ketij dijetarit. Dhe pastaj ky dijetari me dijen e tij fillon ta kuptoje qe ky plaku qe po i ben pyejtje eshte kutb'i. (Kutbi sipas besimit te shkolles sufije eshte kreu i keshillit te dyzet dijetareve qe merren me ceshtje te medha. Per nje kohe te gjate Kutbi ka qene Abdulkadir Gejlani. Asnje nga Ehli Suneti nuk i beson gjerave te tilla. Madje nxenesit me te njohur te Gejlanit kane thene vete se sufite kane shpikur shume gjera ne lidhje me Gejlanin nderkohe qe Gejlani nuk ka patur besimin e atyre sufive. Besimin ne Kutbin si dhe keshillin e te dyzeteve sufite e mbeshtesin ne endrra ku thone ne enderr e kane takuar Abdulkadir Gejlanin dhe i kane dhene doren dhe i kane marre uraten. ) Dhe pastaj ky plaku i thote ketij dijetarit: "Mos u lodh kot duke shkuar ne haxh." Mi jep mua leket e haxhit dhe sillu 7 here rreth meje dhe kjo eshte me e mire per ty sesa te shkosh ne haxh. Dhe ky dijetari i sillet 7 here rreth ketij plakut. Mevlana kete histori e besonte ndersa Nastradin Hoxha tallej me Mevlanen per kete histori specifike.

Gjithe keto fjalet me lart jane disa gjera qe pak a shume e mban Nastradinin larg ideve sufiste. Ndoshta ka qene por nga pjesa e shkrimit qe solle ti ne fillim nuk duket ndonje burim ku mund te thuhet se ka qene i tille.

Nqs mund te sjellesh ndonje pjese tjeter nga libri i ketij profesorit ku vertetohet se ai ka qene sufi atehere mund te mesojme pak me shume.

Me respekt

[rikochet]

Ju kisha lutur qe ta perzgjidhni nje tregim nga Nastradini (Na-sr-din)
dhe ta komentojne ate si "sufi" ashtu edhe "Ehli Sunet"
psh. Ehli Sunetet duhet te gjejne brenda seicilit tregim shtyllen e sheriatit ne te cilen eshte bazuar tregimi.
Derisa Sufi duhet te na tregojne per Mekamin e treguesit ne momentin e te treguarit te ketij tregimi si dhe lidhjen e Sheriatit dhe Tevhidit brenda tregimit.
Sa per informate Sufit do ta kene me veshtire sepse na duhet shpjeguar ne 7 versione here tre mekame me te thjeshtat te cilat edhe mund deri diku te pershkruhen edhe me fjalorin te cilin posedojme shumica ne kete forum.
Urdheroni tregone veten tash ne kete moment.

Tregimin zgjedheni ju sipas deshires suaj

[Bani gjk]

Një turk i urtë dhe shakatar NASRADIN HOXHA



V. Ayhan

Nasr el-Din Hoxha është njëri ndër filozofët më të njohur të humorit në historinë botërore. Anekdotat e tij, të rrëfyera mbi një hapësirë të gjerë prej Gjermanisë deri ne Japoni, përmbajnë mësime ku përmes theksimit të një të mete njerëzore apo një pike të dobët synohet ngritja e të kuptuarit të njerëzve për të si dhe shërimi i asaj mangësie. Nasr el-Din Hoxha njihet me emra të ndryshëm nëpër botë. Ai njihet si Artin në Armenia, si Oylen Sipikel në Gjermani, si Mac Antash në Skoci, si Xhuha në Arabi, apo me emra tjerë në vende tjera si Ero, Koso, Iter Pejo e kështu me radhë. Kjo mund të jetë për arsye se në çdo shtet ndodhej një person i ngjashëm si Hoxha apo për shkakun se anekdotat e Hoxhës duhej të kishin një figurë të cilit mund t’i atribuoheshin.

Figurë e vërtetë apo pjellë e imagjinatës njerëzore?
Gati si me çdo personazh tjetër popullor, edhe jeta e Nasr el-Din Hoxhës është e mjegulluar nëpër legjendat e shumta të trashëguara. Megjithatë, kërkimet e bëra mbi jetën e tij që nga mesi i shekullit paraprak, pothuajse të gjitha janë në ujdi se ai u lind në Sivihistar, në rrethin e provincës Eskisehir në Turqinë qendrore. Sipas të dhënave që O.S.Gökyay i jep në artikullin të cilin e shkroi për Islam Ansiklopesiski ( ‘Një Enciklopedi e Islamit’, Istanbull 1986), Fuat Köprűlű ( Nasreddin Hoxha, Islanbull, 1918) shkruan se njëri nga muftitë e vonshëm të Sivrihisarit i quajtur Hasan Effendi shënon në librin e tij të pa përfunduar Maxhmu’a-i Ma’arif (Enciklopedia e Edukimit) se Nasr El-Din Hoxha u lind në fshatin Horto afër Sivihisarit ku edhe shërben si imam për një kohë duke e pasuar të atin i cili po ashtu kishte qenë imam, për të migruar më vonë në Akşehir, në rrethinën e provincës Konya të Turqisë qendrore ku edhe e kompleton jetën e tij.
Megjithatë, ka disa pohime se Nasr el-Din Hoxha është fryt i vonshëm i shpikjes popullore. Sipas pohimeve të tilla, ekzistonte një njeri me emrin Nasr el-Mahmud i cili merr besimin e Gayhatus, atëherë komandant i armatës Mongole në Turqi, dhe e parandalon atë nga të këqijat dhe gjakderdhja. Pasi se ky njeri ishte i mençur dhe i dashur nga njerëzit, thëniet e tij të urta bënë që populli të krijoj një Nasr el-Din Hoxha. Mirëpo, supozimet e tilla janë hedhur poshtë nga studiues serioz. Në mes tyre, Haqqi Konyali, i cili shkroi një vepër voluminoze rreth Nasr el-Din Hoxhës dhe Akşehirit të titulluar Nasreddin Hoca’nın Şehri Akşehir: Tarihĭ, Turistik Kılavuz (‘Udhëzues historik dhe turistik për në Aksehir, Qytetin e Nasr el-Din Hoxhës’), Istanbull 1945, shkruan se atëherë ishin katër Nasr el-Dina të cilit jetuan në të njëjtën kohë dhe që bënë punë të njëjtë si Nasr el-Din Mahmudi, andaj të njëjtat pretendime mund të bëhen për të gjithë ata. Por Nasr el-Din Hoxha mund të jetë asnjëri nga ta. Ky është ai që me të vërtetë jetoi në Akşehir.
Në artikullin e tij ‘A propos de quelques tentatives d’identification de Nasreddin Hodja’ (Internationaler Kongress der Volkszerzählungsfarcher, Kiev and Kopenhagen. 1959), Perter Naili Boratav shkruan se në disa gjenealogji përpiluar kohëve të fundit, Khidr Çelebiu, kadiu i famshëm i Istanbollit gjatë kohës së Mehmetit II dhe babai i Sinan Pashës, autorit të Tedarru’name (Një Lutje Zotit), është shënuar të ketë qenë nga Sivrihisari dhe pasardhës i familjes së Nasr el-Din Hoxhës. Boratav gjithashtu shënon se në një dorëshkrim që e kishte gjetur në Bibliothèque Nationale në Paris, disa nga anekdotat atribuuar Nasr el-Din Hoxhës i janë mveshur po ashtu edhe popullit të Sivihisarit dhe një njeriu të quajtur Khadji. Disa studiues Perëndimor si H.Ethè, M. Hartmann, A. Wesselski pretendojnë se anekdotat atribuuar Nasr el-Din Hoxhës janë anekdota anonime të treguara pothuajse në çdo pjesë të botës, andaj Nasr el-Din Hoxha na del një shpikje. Ca të tjerë si R. Basset dhe Christensen janë të opinionit se anekdotat atribuuar Nasr el-Din Hoxhës janë përshtatje e thënieve të mençura dhe anekdotave që i takojnë Xhuhës, i cili jetoi në Irak në shekullin e 10-të ku edhe u bë mjaftë i famshëm. Mirëpo, pohime të tilla rrjedhin nga një gjeneralisim i mangët. Duke qenë se njerëzit e urtë dhe të mençur si Nasr el-Din Hoxha mund të kenë jetuar pothuaj në çdo vend, anekdotat e Nasr el-Din Hoxhës mund të jenë transmetuar nëpër vende tjera përmes rrugëve të ndryshme të komunikimit. Padyshim se një njeri i quajtur Nasr el-Din Hoxha, shumë perspektiv dhe i mençur i aftë t’i dalloj pikat e dobëta dhe mangësitë në karakterin njerëzor i cili u mundua t’i shëroj ato përmes humorit dhe zgjuarsisë, vërtetë ka ekzistuar.
Varri i Nasr el-Din Hoxhës ndodhet në Akşehir. Ismail Haqqi Konyali shënon se personalisht ka parë një mbishkrim në njërën nga gjashtë shtyllat që mbajnë kuben e brendshme. Sipas atij mbishkrimi njëri nga ushtarët e Bajzitit I, sunduesit Osmanli i cili vdiq më 1403, i quajtur Mehmet, vizitoi atë varr më 1393. Kurse në një regjistër të vakëfeve dhe tokave shtetërore, të përgatitur me urdhër të Gedik Ahmet Pashës, i cili në emër të Osmanlinjve pushtoi Akşehirin më 1476, është shënuar edhe varri i Nasr el-Din Hoxhës dhe një medrese dhuruar nga ai në shërbim të popullit.

Të dhënat historike dhe anekdotat
Shumica e hulumtimeve të bëra mbi Nasr el-Din Hoxhën janë të pajtimit se ai ka jetuar në shekullin e trembëdhjetë. Në epitafin e gdhendur mbi gurin e varrit të Fatimës bijës së Hoxhës e që ndodhet në Sivihisar, shkruan se Fatimja ka vdekur më 1327. Lamii (vdiq më 1533) shkruan në Lata’ifin e tij se Nasr el-Din Hoxha ishte bashkëkohës i Shayyad Hamzës, një poet i popullit i cili jetoi në shekullin e 13-të. Ismail Haqqi Konyali shënon se Hoxha ishte bashkëkohës i Pir Abit dhe Khadja Jihanit dhe bashkë me ta ka mësuar tek Khadaja Fakih i cili vdiq më 1221. Sipas këtyre dhe shënimeve tjera të ngjashme, na del se Nasrr el-Din Hoxha jetoi në shekullin e 13-të.
Shekulli i trembëdhjetë njihet si shekull shumë kritik për historinë mesjetare të Turqisë. Invadimi Mongol pas kryqëzatave i dha fund shtetit të famshëm të Selxhukëve, dhe bëri që Turqia të copëtohej në shumë pjesë. Veç kësaj, rebelimet dhe konfliktet e brendshme e bënë jetën edhe më të vështirë për popullin. Pra, në këtë periudhë kritike, ne takohemi me tri figura të rëndësishme dhe bashkëkohore. Në mesin e tyre, Maulana Jalal el-Din el-Rumi ishte një mësues Sufistë me shumë ndikim në mesin e klasave të shkolluara dhe sunduese nëpër qendrat e qyteteve. Si një mbrojtës dhe përkrahës i dashurisë dhe tolerancës Islame, ai la shenja të pashlyeshme jo vetëm në historinë Islame por edhe në atë botërore. Yunus Emre është bashkëkohës i Maulanës në mesin e njerëzve të thjeshtë. Ai shprehu në Turqishtën e rëndomtë atë çfarë Maulana kishte bërë në një stil shumë të lart të Persishtës, duke ndihmuar në pakësimin e dhembjeve të njerëzve dhe largimin e përçarjeve të brendshme e armiqësive në mesin e tyre. Nasr el-Din Hoxha, figura e tretë në mesin e atyre treve, ishte njeri i urtë, filozof i popullit dhe moralist i shquar. Megjithatë, i pajisur me një sens shumë të mirë të humorit, ai nxori në pah deformimet morale në mesin e popullit dhe, pa i lënduar ndjenjat e dikujt, ai kritikoi njerëzit për veset e tyre në një mënyrë të butë dhe të mençur. Përgjigjet apo anekdotat e tija janë plot mendjemprehtësi dhe urtësi morale.
Është e pa mundur të pranohet se të gjithë anekdotat që i janë atribuuar Hoxhës i përkasin atij. Është fakt se fama zakonisht përvetëson edhe atë që nuk i takon. Kjo do të thotë, se ka tendenca të zakonshme t’i atribuohet një individi të famshëm edhe diçka çka në të vërtet nuk i përket atij. Për këtë arsye, një përqindje e konsiderueshme e anekdotave që i janë atribuuar Hoxhës nuk mund t’i takojnë atij. Për shembull, në mesin e anekdotave të tilla janë edhe ato që thuhet të kenë ndodhur mes Hoxhës dhe Amir Timurit, i cili mposhti sunduesin Osmanli Bajazitin I më 1402 dhe invadoi Turqinë. Por, është e pa mundur që Hoxha ta ketë takuar Timurin. Me kohë, imagjinata e popullit i ka atribuuar Hoxhës mjaft anekdota të cilat i përngjanin atyre të Hoxhës vetë.
Anekdotat atribuuar Hoxhës janë paraqitur në formë të shkruar që nga shekulli 16-të e këtej. Megjithatë, librat e para për tu hartuar rreth Hoxhës dhe anekdotave të tij filluan të publikohen në çerekun e dytë të shekullit të kaluar.[1] Përkthimet e para në gjuhët evropiane u duken gati një çerek shekulli pas publikimit në Turqi. Në mesin e më të famshmëve, që ia vlen të përmenden janë, La Litèrature Populaire Turque nga Edmond Saussay ( Paris, 1936) dhe Nassredin Hoca et ses histories Turques nga Jean-Paul Garnier (Paris !959).

[ocean]

Pershendetje Bakudr

Sa per takimin midis ketyre te dyve nuk e di nese eshte dokumentuar ndonje gje por Nastradin Hoxha ka pas qene tallur me disa gjera qe Mevlana i besonte. .

Nejse, pra nuk e di ne eshte dokumentuar kjo ndodhi, vetem thashethena!

Ne fakt nuk e di nese Mevalana e ka pas besuar gjithcka qe shkruante

Po, Mevlana ka besuar gjithcka qe ka shkruar, por ai nuk ka thene ate qe ti cuditesh apo mendon se ndoshta ai ka besuar, ne baze te asaj se c'fare ai ka shkruar. Poezit e tije nuk mund te mirren literalisht, ai gati gjithmone perdore metaforizma. Perafersisht si Nastradini.

Mevlana kete histori e besonte ndersa Nastradin Hoxha tallej me Mevlanen per kete histori specifike.

Do te ishte mire ta sjellesh kete perralle ne teresi ne menyre qe ta lexojme te gjithe.

Gjithe keto fjalet me lart jane disa gjera qe pak a shume e mban Nastradinin larg ideve sufiste. Ndoshta ka qene por nga pjesa e shkrimit qe solle ti ne fillim nuk duket ndonje burim ku mund te thuhet se ka qene i tille.

Po ta leme Nastradinin qe te flasi vete. Kemi mjaft perralla te tije. Une do te mundohem te sjelle disa.

Nderkohe c'fare mendon ti i nderuar Bakudr, per tregimin qe solla me larte, (ne postimin e pare, humbjen e celesit), c'fare nuancash mund te kete?
Mund ta komentosh domethenien e kesaj perralle te Nastradinit?

Ju faleminderit

[ocean]

Marr nje pjese nga http://en.wikipedia.org/wiki/Nasreddin

Nastradin Hoxha eshte nje legjende dhe figure satirike Sufi qe jetoi gjate Kohes se Mesjetes (perafersisht shekulli 13), ne Aksehir, dhe me vone ne Kenia, nen udheheqjen Selgjuke.

Shume kombe qe gjenden Afer Lindjes se Mesme dhe Azise Qendrore deklarojne se Nastradini eshte I tyre por shansat me te mira jane se ai ka qene Iranian sepse perrallat dhe humoret e tije ishin shkruar ne gjuhen Persiane (Farsi). Emri I tije shkruhet ndryshe, duke u varur nga kulturat e ndryshme. Shpeshehere emri I tije fillon me tituj si “Hoxha”, “Mullah”, apo “Efendi”. Nastradini ishte nje filozof popullor dhe njeri I zgjuar, kujtohet per tregimet e tija humoristike dhe anekdodad.

Shume nga veprimet e Nastradinit mund te pershkruhen si te palogjikshme megjithate te logjikshme, racionale megjithate iracionale, absurde megjithate normale, budallalleqe por te mbrehta, te thjeshta megjithate te thella. Cka i shton edhe me shume vlere vecorise se tije eshte rruga se si ai deperton me mesazhin e tije me metoda te papershtatshme megjithate efektive me nje thjeshtesi te thelle.

-------------------------------------

Marre nga: http://www.nasruddin.org/pages/nasruddin.html

Kush eshte Nastradini?

Nastradini eshte I vjeter, vjeter, vjeter, shume me I vjeter sesa do te ishte praktike te thuhet, nje karakter I tregimeve Persiane. Ai ishte tema e shume, shume perrallave te menqurise siq ishin “Budallai I Shemtuar” per edukimin dhe keshillimin e popullates se asaj kohe. Ne rrugen Sufi, Sufi I shquar dhe dijetari Idriz Shah thote se gjendet nje komunitet Sufi ne vendin qe quhet sot Pakistan ne te cilin tregimet e Nastradinit jane materiali I vetem per mesim.

Shahu thote per Nastradinin ne librin e tije Sufinjte, si ne vijim:

Tregimet e Nastradinit, te njohura kudo ne Lindjen e Mesme, perbejnje nje prej te arriturave me misterioze ne historine e metafizikes. Siperfaqesisht, shumica e tregimeve te Nastradinit mund te perdoren per shaka. Ato tregohen dhe prap perseriten panderprere neper cajtore, ne shtepi, dhe ne valet e radios ne Azi. Por jane te qenesishme tregimet e Nastradinit qe te mund te kuptohen ne shume thellesi. Eshte shakaja, morali, - dhe dicka ekstra qe e sjell konshiencen e nje mistiku potenciale me tutje ne rrugen e realizimit.

[bakudr]

Nejse, pra nuk e di ne eshte dokumentuar kjo ndodhi, vetem thashethena!

Nuk eshte thashethem, ata jane afersisht nje moshe, kane nje vit diference, kane lindur ne vende te ndryshme por kane jetuar me vone ne Konja te Turqise se sotme. Ata jane njohur dhe kane pasur ndryshime ne mendime.

Po, Mevlana ka besuar gjithcka qe ka shkruar, por ai nuk ka thene ate qe ti cuditesh apo mendon se ndoshta ai ka besuar, ne baze te asaj se c'fare ai ka shkruar. Poezit e tije nuk mund te mirren literalisht, ai gati gjithmone perdore metaforizma. Perafersisht si Nastradini.

E para si shembull mund te them se Iblisi nuk eshte engjell dhe per kete Mevlaa shkruan. E dyta eshte se edhe nese mendojme se ka metaforizma ne shkrimet e tij duhet ditur se ai perdor disa metaforizma te cilat te bejne te perzihet stomaku dhe nuk eshte mire ti degjone veshet dhe qe nuk duhet te perdoren.

Do te ishte mire ta sjellesh kete perralle ne teresi ne menyre qe ta lexojme te gjithe.

Qe kur jane bere perrallat argumenta? Perrallat i sjellim per te qeshur por jo per ti perdorur si argument. Ajo qe thashe une eshte e vertete.

Po ta leme Nastradinin qe te flasi vete. Kemi mjaft perralla te tije. Une do te mundohem te sjelle disa.

Nderkohe duhet pasur parasysh se bashke me zgjuarsine dhe fjalet e Nastradin Hoxhes ka edhe shume shtesa nga populli.

Nderkohe c'fare mendon ti i nderuar Bakudr, per tregimin qe solla me larte, (ne postimin e pare, humbjen e celesit), c'fare nuancash mund te kete?
Mund ta komentosh domethenien e kesaj perralle te Nastradinit?

Une e shoh si:
e para vetem si nje shaka per te qeshur.
e dyta: per ti dhene mesim ai personi qe kishte afer. Ndoshta ai personi ka qene qe ne jeten e perditshme bente te njejten gje.

[bakudr]

Nejse, pra nuk e di ne eshte dokumentuar kjo ndodhi, vetem thashethena!

Ne lidhje me Nastradin Hoxhen dhe Mevlanen nje person qe ka bere shume kerkime eshte historiani Mikail Bajram, ky njeh mire gjuhen perse dhe ka studiuar shkrimet e vete Mevlanes. (Nuk duhet harruar se gjuha perse ka qene gjuha e poezise atehere, kjo eshte arsyeja se iranianet i konsiderojne keta si iraniane.) Ai ka punuar me shume se 30 vjet mbi keta personalitete. Gjithashtu ka edhe shkrime te kadive (gjykatesve) te asaj kohe.

Ai thote se perplasjet midis ketyre te dyve acarohen shume pas pushtimit mongol. Mevlana taxhik eshte pro ketij pushtimi dhe ja kalon mire me mongolet dhe mongolet i japin edhe rroge ndersa Nastradini turkmenas eshte kundra pushtimit mongol. Ata njeri tjetrit shume here i pergjigjeshin me vargje, poezi.

Mevlana shkruan per Nastardinin:
O Hoxhe me duar e me kembe,
me probleme e derte tu prene ato kembe,
Ti ke thyer shume zemra,
te doli denimi perpara dhe e gjete belane tende.

Nastradini per Mevlanen:
"O fytyre shtrembet. Degjova se me kishe perfolur nga mbrapa. Gojes tende gjithmone i vjen ere e piset " (per "e piset " eshte perdorur fjala nexhis)

Kur Nastradini organizoi popullin kundra pushtimit mongol, per ta shtypur ate shkoi nje nxenesi i Mevlanes. Dhe ai vrau Nastradinin ne moshen 93 vjecare. Kur e morri vesh kete Mevlana ka shkruar nje pozi me 45 vargje.

Vetem nga perrallat mesojme dicka me shume per kulturen e te folurit, alegorine popullore te asaj kohe. Per ti njohur si personalitete duhet pare pak se c'thone historianet.