Streha e fundit virtuale

[brooklyn2007]

Na ishte njëherë një forum shqiptar diskutimesh online, i quajtur Alb-Club, i cili që prej themelimit në 1999 e ndoshta deri në fund të 2005 ishte më i ndriçuari, më i gjalli dhe më liberali i forumeve të shqiptarëve në Internet, ku u kultivuan fryma e lirisë së fjalës dhe dialogut dhe ku pjesëmarrësit u bënë të ndihen krejtësisht të lirë për të shprehur vetveten.

Alb-Club tani nuk funksionon më prej muajsh dhe, nga pikëpamja praktike, mund të quhet si i kallur në dhé. Varrosja e një institucioni dikur protagonist të Internetit shqiptar fton gjithnjë për reflektim, sidomos për t’iu përgjigjur pyetjes se çfarë e shkatërroi atë forum pikërisht, çfarë i shtyu njerëzit të largohen e të heshtin dhe nëse kolapsi i këtyre vatrave virtuale të komunikimit duhet konsideruar apo jo si dukuri e zakonshme në Internet.

Për mendimin tim, Alb-Clubin e shkatërroi kalcifikimi i mendimit, identifikimi i pjesëmarrësve me personazhet që kishin krijuar, dhe sidomos konformizmi sipas emëruesit më të vogël të përbashkët. Duket e natyrshme që një forum shqiptarësh, kryesisht të mërgatës, të anojë nga notat kombëtariste dhe atdhetariste; por në rastin e Alb-Clubit kombëtarizmi me kohë u kthye në ideologji asfiksuese, dhe çdo kundërvënie ndaj katekizmit kombëtarist folkloristik që qarkullon në diasporën shqiptare, do të damkosej vetvetiu si antikombëtare dhe do të dënohej, ndonjëherë njëzëri.

Kombëtarizmin e kanë quajtur streha e fundit e maskarenjve – dhe me shumë të drejtë. Si pjesëmarrës nga më aktivët në Alb-Club, kam përshtypjen se e keqja fatale që e pllakosi këtë forum nuk ka të bënte me dashurinë dhe përkushtimin për Shqipërinë, shqiptarët, gjuhën shqipe dhe kulturën shqiptare; por vjen nga konformizmi i shumë zërave të Internetit shqiptar, të cilët thjesht e kanë shfrytëzuar dhe e shfrytëzojnë kombëtarizmin për të goditur të gjitha ato mendime, refleksione dhe autorë që ua vënë në krizë bindjet, siguritë e tyre të vogla, sistemimin in extremis që i kanë bërë botës së tyre, komplekset që kanë zhvilluar për të përligjur dështimin e tyre dhe sidomos të filozofisë së tyre në luftën për ekzistencë dhe për afirmim.

Askujt nuk mund t’i kërkohet të provojë se e do atdheun, popullin dhe kulturën e vet. Po ashtu, të thuash se je kombëtarist dhe nuk të ze gjumi natën për fatet e shqiptarëve, nuk do të thotë se je vërtet kombëtarist dhe nuk të ze gjumi natën për fatet e shqiptarëve. Fare mirë mund të jesh gënjeshtar, hipokrit ose i marrë.

Alb-Clubi shkëlqeu si forum diskutimesh, dialogu dhe shkëmbimi informacionesh mes shqiptarëve; jo si parti politike, as si shoqatë atdhetarësh në mërgim, as si shkollë luftëtarësh të lirisë. Megjithatë, një grup i madh njerëzish që mblidhen bashkë, qoftë edhe virtualisht, për të shkëmbyer mendime dhe për të ndarë shqetësimet e tyre për Shqipërinë, shqiptarët dhe kulturën shqiptare herët a vonë fitojnë edhe një ndjesi të bashkësisë dhe fillojnë të besojnë se i lidh mes tyre diçka më tepër sesa dëshira për të komunikuar. Integrimi i grupit bazohet në këtë farë iluzioni dhe mishërohet sipas parimit të emëruesit më të vogël të përbashkët; me kalimin e kohës, grupi ashtu i përftuar fillon të identifikohet duke përjashtuar antikonformistët, ose të gjithë ata që ia vënë në krizë integritetin. Në rastin e Alb-Clubit, çka nisi si një tryezë dialogu dhe shkëmbimesh të pasura intelektuale, përfundoi në një kult të meskinitetit mendor, ku origjinaliteti dhe shpirti hulumtues gjithnjë do të gjykoheshin dhe, sipas rastit dënoheshin, në përqasje me dekalogun atdhetarist të kultit.

Kultura shqiptare e komunikimit është kulturë e re, e një populli të vogël, të mbetur për shumë kohë jashtë shkëmbimeve të mëdha emancipuese të informacionit dhe të dijes në Europë. Si shoqëri, shqiptarët janë formuar kryesisht nëpërmjet integrimit të komuniteteve fshatare, të mbizotëruara nga konformizmi, konservatorizmi, frika ndaj së huajës (ksenofobia), nënshtrimi ndaj të fortit, besnikëria brenda komunitetit dhe, mbi të gjitha, autoritarizmi, në rrafshin social dhe psikologjik. Të gjitha këto tipare vijojnë të karakterizojnë komunikimin edhe brenda komuniteteve të sotme shqiptare, reale ose virtuale qofshin – jetën politike, parlamentin, marrëdhëniet midis institucioneve, jetën e partive, jetën kulturore, debatet madhore. Kombëtarizmi, në format me të cilat ekziston dhe riprodhohet sot e kësaj dite brenda shoqërisë shqiptare, është edhe ai produkt i kësaj kulture konservatore dhe autoritariste, e cila në thelb i druhet lirisë – së mendimit, të fjalës, të individit; dhe si i tillë luan të njëjtin rol ruajtës si feja në shoqërinë europiane në Mesjetë.

Dashuria për atdheun, popullin, gjuhën, kombin dhe kulturën tënde është virtyt; prandaj problemi me kombëtarizmin e sotëm, në trajtat që ia sheh të ketë marrë kudo, ka të bëjë më tepër me rolin që po kërkon të luajë, si qen roje i statu quo-së intelektuale, pikërisht në një kohë kur shqiptarëve u duhet një përpjekje vërtet e jashtëzakonshme për t’u emancipuar si shoqëri, nëse duan të mbijetojnë kulturalisht në një botë që po shkon duke u globalizuar.

Mendimi ynë kombëtar është ende i papërpunuar; çka ofron Rilindja janë vetëm embrione projektesh romantike e të vjershëruara, dëshira të sistemuara në trajta programesh, ngrehina të cilat shpesh mbahen në këmbë vetëm e vetëm nga bindja e idealizuar e virtytit të vetvetishëm të shqiptarit. Faza e mendimit kritik, që filloi të kultivohej gjatë viteve të mbretërisë së Zogut, zgjati shumë pak, për të lënë gjurmë të trashëgueshme në kulturën kombëtare; në një kohë që gjysmë shekulli totalitarizëm e gjymtuan kulturën shqiptare aq rëndë, sa ende nuk është e sigurt nëse do të rimëkëmbet dot. Për këtë arsye, çdo model autoritarist dhe konformist që kërkon t’i imponohet kësaj kulture është vetvetiu asfiksues, sepse i kërkon të ruajë vlera të paqena, fiktive, produkte dëshirash fëminore ose skizofrenike; në një kohë që çka lypet urgjentisht është krijimi i vlerave të reja, në të gjitha fushat dhe aspektet, dhe nëpërmjet dialogut, debatit dhe konfrontimit gjithëpërfshirës.

Pas perëndimit të Alb-Clubit, u duk sikur Peshku pa Ujë – i cili funksionon sipas një formati tjetër, më të përshtatshëm për komunikim – do t’ia ruante frymën dhe do t’ia çonte përpara traditën e dialogut të hapur intelektual, jashtë skemave politike dhe, sidomos, larg fortifikimeve konformiste kombëtariste ose tjetërlloj. Për fat të keq, kam përshtypjen se edhe Peshku pa Ujë ka hyrë tashmë në një fazë të re, ku pozicionimi kombëtarist ekstrem dhe refuzimi brutal i mendimit antikonformist po vijnë duke u konsoliduar, në dëm të krijimtarisë intelektuale dhe dialogut të lirshëm.

Rezultat i menjëhershëm i këtij kalcifikimi është zbehja e debatit, sipas të njëjtit mekanizëm pervers që çoi në shpërbërjen e Alb-Clubit – sa kohë që vendin e kuriozitetit intelektual dhe guximit të shprehjes së lirë e ka zënë fryma verifikuese, gjykuese, përçmuese dhe poshtëruese, e mbështetur në kriterin absolut të kombëtarizmit. Pozicionimet populiste shpesh primitive bëhen edhe më absurde, po të kihet parasysh se e shumta e kontributorëve të rregullt të atij forumi janë njerëz me formim intelektual bashkëkohor, të diplomuar në universitetet më të mira të Perëndimit e që jetojnë të zhytur në kulturën më të ndriçuar që ka parë ndonjëherë historia – atë Perëndimoren.

E megjithatë, një vështrim i shpejtë i temave të trajtuara dhe sidomos i frymës ose patosit të diskutimeve mjafton për të parë njëpolarizimin e mendimit dhe sidomos shndërrimin e forumit nga tryezë e rrumbullakët në juri vleftësuese, me atribute kualifikuese morale të shkallës më të lartë. Praktikisht, Peshku pa Ujë tani është marrë peng nga një klikë llafazanësh të pasionuar, të cilët nuk kanë asnjë interes ndaj dialogut dhe shkëmbimit të mendimeve, por kërkojnë vetëm të konfirmojnë vlerat e identitetit të tyre vetjak, nëpërmjet përjashtimit të mendimit ndryshe. Me fjalë të tjera, edhe Alb-Clubi dje, edhe Peshku pa Ujë sot u asfiksuan nga e njëjta formë intolerante, populiste dhe arrogante e kombëtarizmit, e cila e identifikon dhe e disiplinon grupin duke ia përjashtuar elementin antikonformist, kryesisht nëpërmjet dhunës verbale. Kjo ka bërë edhe që, në përsëritje të çka ndodhi dy-tre vjet më parë me Alb-Clubin, një pjesë e madhe e kontribuesve më të vyer të Peshkut pa Ujë largohen që andej, të neveritur ose ngaqë ndihen … si peshku pa ujë.

Paradoksalisht, rezultati kryesor i histerisë konformiste të kombëtaristëve në forumet është kolapsi i forumeve vetë, ose shndërrimi i diskutimeve në teatër komik përbetimesh se kush e do më shumë atdheun, kush thërret më fort për bashkim kombëtar, kush çirret më shumë kundër grekëve, kush e don më fort Kosovën, kush e tund më bujshëm flamurin kuqezi, kush e këndon më bukur himnin kombëtar – ose në një liturgji mjerane të kombëtarizmit si fé surrogato. Çka del e dëmtuar në këtë mes është vetë kultura shqiptare, e cila nuk ka nevojë për këto angullima, por për krijimtari, mendim intelektual, dialog dhe debat në të gjithë spektrin.

A ka mundësi që të ndalet kjo prirje dhe të mos lejohet, bie fjala, që Peshku pa Ujë të pësojë të njëjtin kolaps si Alb-Clubi para tij? Për mendimin tim, e vetmja rrugë për të parandaluar kolapsin është që të gjithë përdoruesit (lexuesit) e rregullt të forumeve të ngrenë zërin dhe t’i kundërshtojnë haptazi e me forcë orvatjet për t’i shndërruar diskutimet në gjyqe popullore dhe populiste ose për të vënë me shpatulla pas muri antikonformistët, ose siç njihen ndryshe, “antishqiptarët”. Në kontekstin e komuniteteve shqiptare virtuale sot, nuk ka antishqiptarë më të mëdhenj sesa këta të vetëshpallur vigilantes kombëtaristë, sepse janë këta që, me hipokrizinë e tyre dhe me komplekset e tyre psikologjike, çojnë detyrimisht në kolapsin e komuniteteve që duan të ruajnë, riprodhojnë dhe disiplinojnë me hir a me pahir.

Higjienizimi i komuniteteve, ose pastrimi i tyre nga parazitët, do të kryhet edhe ai, detyrimisht, nëpërmjet dialogut.

Adrian Vehbiu (Blogu i tij)

[Hyj-Njeriu]

''''''Dashuria për atdheun, popullin, gjuhën, kombin dhe kulturën tënde është virtyt; prandaj problemi me kombëtarizmin e sotëm, në trajtat që ia sheh të ketë marrë kudo, ka të bëjë më tepër me rolin që po kërkon të luajë, si qen roje i statu quo-së intelektuale, pikërisht në një kohë kur shqiptarëve u duhet një përpjekje vërtet e jashtëzakonshme për t’u emancipuar si shoqëri, nëse duan të mbijetojnë kulturalisht në një botë që po shkon duke u globalizuar.''''''

Globalizimi eshte proces ku kultura kombetare duhet te zhduket, per nje kulture nderkombetare mbareboterore, keshtu qe kombetarizmi i sotem nuk perben problem por sherben si mbrojtes nga globalizmi.
Problemi eshte fals e kombetarizmi goditet pikerisht se eshte pengese ndaj globalizmit e zhdukjes se kultures kombetare. Neser femija te mos rritet me perrallat e legjendat shqiptare por me spider mena, Kaubojsa e me cfare ofron perendimi.

[Albo]

Ardian Vehbiu eshte merzitur qe nuk ka me "nje liste intelektualesh shqiptare", pasi e ka te veshtire pjesmarrjen ne forume shqiptaresh ku shkruajne e japin mendime te gjithe, qe nga ai shqiptari qe mezi shkruan shqip, edhe ai qe ka mbaruar disa universitete. Ardiani dhe nje sere intelektualesh shqiptare u pelqen qe "te diskutojne mes intelektualeve" ose te "publikojne neper revista e gazeta" si nje menyre per te ruajtur statusin e tyre klasor te "intelektualit". Dhe deri ne kete pike nuk ka asgje te keqe, pasi tek e fundit, secili ka preferencat e veta.

Por ajo qe e ben qesharak Vehbiun me lart eshte kur ze ne goje "atdhedashurine" e "patriotizmin" si nje shtyse per te dhene mendime e marre pjese ne keto diskutime ne Internet. Eshte qesharake pasi ai insiston ne "higjenezimin e forumeve" ne menyre qe te behen te pranueshem edhe per te. Ardiani do te mesoje not por ka frike se mos i lagen kembet.

Kam njohur dy lloje intelektualesh shqiptare: a) ata qe jane te impenjuar ne maksimum me karrieren e tyre personale dhe profesionale dhe nuk kane kohe per gje tjeter b) ata qe krahas karrieres se tyre profesionale gjejne kohe qe te marrin pjese ne forume si Forumi Shqiptar, duke dashur te japin mendimet e tyre per problematiken shqiptare. E shohin kete pjesmarrje jo vetem per te qene prane realitetit shqiptar por edhe per te kontribuar ne emancipimin e shoqerise shqiptare.

Ardian Vehbiut duhe ti fryje dikush ne vesh se misioni i forumeve shqiptare si ky qe po viziton nuk eshte qe "te mbledhi inteligjencen shqiptare qe ti bejne pak qejfin vetvetes", por qe te emancipoje shoqerine shqiptare qe edhe ai shqiptari qe nuk ka shkollimin e duhur te lexoje e te mesoje nga ky lume informacioni.

Nese intelektualet shqiptare nuk i lagin kembet e tyre per tu mesuar not bashkekombasve te tyre, atehere ata kane deshtuar ne testin e patriotizmit.

Albo