Skënder Sallaku

[arbereshi_niko]

ngushellime
sa te rinj vdesin njerezit tek ne, kur shikoj ketu qe njerezit ne moshen 95 vjecare vazhdojne ti cojne ne reanimacion!!!!!

Po pyet Asa-t Oss-et tek ne ..., ka dhe 90-100 -vjeçare...

[Harakiri]

Ah i shkreti Skender. Kaq ishte. Fund, pergjithmone. Te shperdoruar pesembedhjete vjecarin e fundit aktoret humoriste se me sa duket shkrimtaret/skenaristet/rregjizoret i kemi pa nivel. Ja nje maratone humori shqiptar sonte per kujtim te Skender Sallakut.

[Albo]

Vitore Sallaku: Skënderi iku papritur, i mungonte skena

NGA: FATMIRA NIKOLLI

TIRANE-Shtëpia e "Artistit të Popullit" Skënder Sallaku, ndodhet diku pas shpinës së ish-kafe "Florës". Emra të njohur të artit, nxitojnë hapat drejt saj për ngushëllime.


Në apartamentin modest, me tri dhoma, salloni është i stolisur anë e kënd me fotot e humoristit, i qeshur, në skenë, në momente pune. Në kontrast me imazhet e paqta, që rrezatojnë kohë të lumtura, veshur me të zeza, e shoqja Vitore Sallaku dhe e bija Denisa (Bilali), presin sypërlotur e nën pezm hyrdalësit për ngushëllime. Ikona e humorit, u shua dje në moshën 79-vjeçare, rreth orës 03:30 të mëngjesit, në QSUT. Paçka moshës, familja është gjetur krejt e papërgatitur për këtë humbje. Deri 11 ditë më parë, ai gëzonte shëndet të plotë, qe energjik, qeshte, tregonte barcaleta e bënte batuta, ashtu si një riosh që përpara ka edhe disa dekada. Merrte të shoqen përkrahu dhe u drejtohej kafeneve pranë shtëpisë, takonin miqtë. Gjersa një ditë, krejt padashur, u bë shëndetlig, duke e lënë familjen në mënyrë të beftë, 10 ditë pas çastit kur e ndjeu veten keq krejt papritur, pa e ditur se sëmundja do ta vinte përfund. Qe një pasdite e zymtë - u zgjua nga gjumi, me shqetësime që e çuan drejt Urgjencës. Fytyra i qe zbehur, por ai nuk pranonte t'i përulej sëmundjes, duke e luftuar atë, gjer në çastin e fundmë, kur e humbi betejën, pasi i kish lënë më herët amanetet. "Iku në paqe", na thotë Vitorja, së cilës i kishte pohuar se ka qenë baba e gjysh i lumtur, si për t'i thënë se e mori ç'deshi nga kjo jetë. E shoqja, (gjithashtu "Artiste e Merituar" e "Mjeshtre e Madhe"), rrëfen ditët e tij të fundit.

Cilat qenë shenjat e para të sëmundjes?
Atë ditë në fillim pati marrje mendsh. Vajza na dha para që të vinim në shtëpi me taksi, por Skënderi tha se do të vinte në shtëpi duke u mbajtur tek krahu im.
A komunikonte me ju gjatë kësaj kohe që ishte në spital?
Pak. Ditët e para jo, më pas e mori pak veten dhe fliste, bisedonte, tregonte barcaleta, histori të bukura, dhe na bënte për të qeshur si gjithnjë, jo vetëm ne, por edhe doktorët, infermierët e të sëmurët e tjerë që ishin aty.
A dinit të ketë pasur ndonjë peng?
Nuk ishte i përgatitur për të ikur. Kjo ka qenë një surprizë për atë dhe për ne. Ai kishte një ulçer të fshehur, që nuk i kishte dhënë asnjë shqetësim deri më tani. Unë, po, kam një pishman që do më mbetet gjithë jetën. Kam kohë që merrem me monografinë e tij. Po e punoja dhe kisha menduar që t'ia bënim surprizë me rastin e 80-vjetorit të lindjes, vitin tjetër. Nuk i kisha treguar për të, sepse doja ta gëzonim për ditëlindje. Nuk i shkonte ndër mend që mund të ndodhte kjo, as neve jo. Më vjen keq që nuk e mori kënaqësinë ta shihte librin të përfunduar.
Sëmundja dhe ikja e tij qe e papritur edhe për ne. Është e rëndësishme që ditët e fundit i kaloi i qetë.

Ju, keni një jetë me të, që kur ishit veçse adoleshente. Si është të jesh pa të?
Është ende shumë shpejt ta them, por e ndjej se do jetë tmerrësisht e vështirë. Ne, dilnim kudo bashkë, madje edhe për të bërë pazarin. Nëse dikush me shihte vetëm, do të më pyeste patjetër, 'ku e ke Skënderin, ku shkon pa të?'. Më shqetëson shumë kjo ndarje në jetë me të. Kemi punuar bashkë, në shtëpi kemi ardhur bashkë, ishim bashkëshortë, kolegë dhe miq. Marrëdhënien tonë ua injektuam edhe fëmijëve, lidhjen e fortë mes familjes.
Cilat qenë fjalët e tij të fundme?
Kur e pa veten keq, më tha: 'Jam një baba dhe gjysh i lumtur'. Në këtë kuptim, ne kemi pasur diçka të veçantë.
A i mungonte skena?
Po, skena i mungonte shumë, edhe pse ne nuk dimë t'i vlerësojmë artistët. Unë nuk dua të dal në këtë temë, sepse nuk më pëlqen, absolutisht, se ne kemi qenë të vlerësuar. I mungonte skena sepse ishte energjik.
Si do ta mbani mend atë?
Ai ka qenë një artist i mirë dhe shumë i ngarkuar me punë.
Ka interpretuar në variete, komedi. I ka treguar vlerat e tij në të gjitha fushat e artit. Në estradë ishte aktor i parë, në komedi ishte aktor i parë. Specializimi në Kinë i dha hov nga ana artistike, për arsye se kishim profesorë artistët më të mirë të cirkut në Kinë. Mësoi pantonimën, imitimet, xhongler, dhe ishte më tepër se një akrobat. Ka punuar në të gjitha zhanret dhe ka qenë i suksesshëm.
Me të drejtë, Dritëroi tha se është një nga gjigantët e artit shqiptar në drejtim të humorit. Dritëroi u shpreh se "Skënderi është si dinozaurët, që kanë qenë dikur dhe nuk harrohen as sot".
A ka pasur probleme në komunizëm?
Jo, në fakt neve na kanë dashur. Në atë periudhë na e jepte publiku kënaqësinë.

Denisa Sallaku: Ju rrëfej ditët e fundit të tim eti
E bija e Skënder Sallakut, Denisa, rrëfen kujtimet me të atin, në 11 ditët e fundit të jetës. Krejt e papërgatitur për humbjen, ajo kujton se sëmundja u shfaq dhe e mori në mënyrë të menjëhershme. "Babai ishte shumë mirë. Para 11 ditësh, erdhi të më shihte mua në shtëpi. Kishte tri ditë pa më parë dhe ngaqë kishim marrëdhënie shumë të mira, erdhi të më takonte. Nuk rrinim larg njëri-tjetrit më shumë se tri ditë", - tregon Denisa (Bilali). Ajo kujton se atë ditë e pa të zbehtë. "Ishte pak i zbehur në fytyrë dhe i thashë: 'baba, ti nuk je mirë', por ai mohoi të kishte probleme. 'Jam shkëlqyeshëm, - më tha. - Erdha të të takoja'. Më pas, është kthyer në shtëpi, ka ngrënë drekë dhe është shtrirë për të fjetur. Kur është zgjuar, qe ndjerë keq. Ka pasur hemorragji të brendshme", - kujton ajo. Mbasi e dërguan menjëherë në Urgjencë dhe në spital, Denisa nuk harron të vlerësojë stafin mjekësor, që treguan vëmendje maksimale, duke filluar nga mjekët e deri tek infermierët e sanitaret. "Vëmendja e tyre ishte maksimale, dashuria e tyre ishte maksimale, ashtu sikundër ishte edhe profesionalizmi i tyre", - falënderon ajo. Në fund, veçon mbase edhe një peng, kur tregon këtë bisedë:

"Para se të futej në sallën e operacionit, u shpjegonte infermierëve e mjekëve që ai qe propozuar edhe për titullin 'Nderi i Kombit'. Infermierja që e shoqëronte, por edhe unë, i thamë: "Ti, je Nderi i Kombit!". Ndërsa vitet kalojnë e artistët mbeten mbase disi të harruar, hera-herës, ne harrojmë se nëse për ta nuk ka mbështetje financiare, ajo morale, nuk duhet të mungojë.

(d.b/GazetaShqiptare/BalkanWeb)

[Albo]

Lamtumirë Skënder Sallaku! Homazhe në nderim të Mjeshtrit të humorit


TIRANE- Lamtumirë Skënder Sallaku, vepra jote mbetet e paharruar! Me këto fjale, familjarë, të afërm, miq ku shumica jane artistë, artdashës, personalitete të politikës i janë drejtuar në heshtje sot rreth ores 11:00 hollit në Teatrin Kombëtar, aty ku ishtë vendosur trupi i pajetë i Mjeshtrit të Madh të humorit, “Artistit të Popullit”, Skënder Sallaku.

Tufa dhe kurora me lule mbushen arkëmortin ndërsa mbi të ishte vendosur nje foto e të madhit Skënder Sallaku. Një foto e madhe ku Skënderi u buzëqesh të gjithëve. Dhe miqtë më zë të ulët, thonë ‘kështu do të mbajmë mend gjithmonë Skënder”.

Homazhet u organizuan nga Bashkia e Tiranës. Shënime në Bllokun e Kujtimeve lanë shumë personalitete të artit, politikës, të cilën vlerësuan me fjalët më të zgjedhura veprën e Sallakut.

Në orën 13:00 përfunduan homazhet dhe trupi i pajetë i mjeshtrit të madh të humorit përmes duartrokitjesh la Teatrin Kombëtar për t’u nisur drejt banesës së fundit, varrezave të Tufinës.

Balkanweb

[Albo]

Dritëro Agolli: Skënder Sallaku, Çarli Çaplini shqiptar


Aktori i humorit, “Artisti i Popullit”, Skënder Sallaku, ndërroi jetë mëngjesin e djeshëm në moshën 79-vjeçare, pasi vuante nga një sëmundje e rëndë. Skënder Sallaku kishte një karrierë artistike gjashtëdhjetëvjeçare në skenë. I lindur më 25 janar të vitit 1935 në Tiranë, ai ka mbaruar Institutin e Lartë të Kulturës Fizike ”Vojo Kushi” dhe ka kryer dy vjet specializim për akrobaci në Kinë, pranë cirkut të Pekinit. Fillimisht filloi punë si profesionist në Estradën e Kufirit, më pas si kloun akrobatik në Cirk, duke dhënë një kontribut të papërsëritshëm në ecurinë e këtij profili sa të vështirë aq edhe të bukur.

Ai ka vazhduar paralelisht edhe në film, humor, dramë etj. Gjatë karrierës së tij numëron shumë role në estradë e cirk, si dhe u shfaq edhe si autor skeçesh e parodish. Gjithashtu Sallaku njihej dhe si ish-kampion kombëtar në mundjen klasike. Ai mbante dhe titujt “Artist i Merituar”, dhe “Mirënjohja e qytetit të Tiranës”. Është folur gjerë e gjatë për historitë dhe barsoletat që mbanin autorësinë e Skënder Sallakut. Miku i tij, Pëllumb Kulla, ka shkruar madje dhe një libër për të, titulluar “Skënder Sallaku, ose si qeshnim në diktaturë”. Shkrimtari Dritëro Agolli, kumbari i librit, e cilëson artistin e humorit Skënder Sallaku, si Çarli Çaplinin shqiptar. “Ezopin nuk e pranonin në sallonet e aristokratëve të Athinës; Nastradinin nuk e linin të hynte në Buhara; Servantesit ia ndaluan romanin ‘Don Kishoti’ për dhjetëra vjet me radhë; Volterin e përzunë nga Franca; nuk mbeti pa u ndëshkuar as Çarli Çaplini. Këtë fat mund të pësonte edhe Skënder Sallaku, për të cilin unë mendoj se është pa asnjë dyshim një Çarli Çaplin shqiptar. Por ai humorin e bënte të fshehtë apo të nënkuptimtë, në formën e një ironie metaforike, ose të një fjale fluturake popullore. Kjo ironi e kishte të fshehtë përqeshjen pa arritur në sarkazëm. Me këtë mjet, ndofta edhe pa vetëdije, Skënder Sallaku përqeshte dobësitë dhe veset e sistemit totalitar dhe të ashtuquajtur diktatura komuniste. Por, siç thashë, humori i Skënder Sallakut nuk mund të ngjitej në sarkazëm dhe në satirë. E qeshura shpesh ishte një e qeshur pa të keq; herë-herë e hidhur, e thartë dhe thumbuese, por pa urrejtje. Urrejtjen e bartin zakonisht sarkazma dhe satira. Humori i Skënder Sallakut në skenë me materialin e përgatitur nga humoristët apo nga improvizimet e tij aty për aty, në teatër a në kafe ose në klub, ka në përgjithësi dy pamje në përqeshjen e jetës. E para, përqeshja bëhet me gojën e vetë Skënder Sallakut. E dyta, e qeshura duket sikur vjen nga gojë të tjera, por që Skënderi tregon se çfarë kanë thënë. Ai që ka prodhuar të qeshurën e thjeshtë, shpesh ka përfunduar në oborret e sundimtarëve, si një kloun për të zbavitur oborrtarët. Skënder Sallaku, me personalitetin e tij artistik nuk mund të arrinte këtu. I shquari Skënder vërtet i bënte për të qeshur njerëzit e pushtetit në ndonjë mbrëmje feste, por po këta që qeshnin aty për aty, kur ktheheshin në shtëpi ngrysnin vetullat: ‘More, ai Skënderi me ç’kuptim i tha ato fjalë?’ Me këtë dua të them se Skënder Sallaku, duke mos e thjeshtëzuar humorin dhe duke i ruajtur anën sociale dhe politike të tij, e mbrojti veten nga klounizmi oborrtar dhe u bë figurë tepër e përhapur popullore. Njerëzit në atë kohë, kur ai ishte në kulmin e lulëzimit, kur dëgjonin ndonjë thënie, flisnin “ja çfarë i tha filan ministri Skënder Sallaku”. Kjo thënie mund të mos ishte e Skënder Sallakut, por njerëzit ia atribuonin atij, pasi ai kishte marrë famën e këtyre lloj thënieve”, – thotë shkrimtari Agolli. Për mikun e tij të ngushtë Pëllumb Kulla, ai ishte mjeshtri i humorit që na bëri të qeshnim edhe nën diktaturë. “Jo gjithmonë e qeshura është dëshmi e lumturisë. Për dekada të tëra, e qeshura na u bë neve një lëvozhgë, një zhguall i fortë që mbështolli qenien tonë, gjallërinë dhe shpresat tona. Dhe kishte vërtet aq shumë me se të qeshje: reforma, plane, udhëzime, tufëzime, statistika, shtrembërime, aleanca, festa, fjalime, shefa e vartës, gjykatës e të goditur… Ishin plot gjëra, të cilat me urdhër nga lart, jo vetëm që nuk duhej të merreshin qesharake, por bile duhej të trajtoheshin si të shenjta dhe solemne. Kjo e bënte edhe më të bujshëm gazin tonë. Që kishte aq shumë dukuri qesharake, nuk ishte as merita dhe as faji ynë. Ama, që ne i gjenim ato, kjo ishte falë pasurisë sonë shpirtërore dhe papërkulshmërisë. Se kur dëshpërimi i kalon kufijtë e shpresa nuk të ngre dot nga ku ke rënë, ti nuk qesh më. Ti atëherë je dorëzuar. Njeriu që nuk shpreson se do të ngrihet më këmbë, nuk e sheh dot qesharaken e nuk qesh. Ne shpresonim të ngriheshim, pamë, dhe vazhdimisht qeshëm. Kishte aq shumë lëndë mbi se të qeshnim, por falë i qofshim Zotit, u gjendën edhe mjeshtër, që e gatuanin dhe e servirnin atë. Patëm në mes tonë mjeshtër të jashtëzakonshëm, të njohur dhe të panjohur. Njëri prej këtyre të njohurve është Skënder Sallaku, një artist cilësisht i pasur me dhunti të natyrshme, plotësuar këto me një përgatitje të gjatë rraskapitëse dhe profesionalisht të përsosur”,- thotë Kulla.

Thanë për Skënder Sallakun

Zef Deda

Kam lumturinë e madhe që kam jetuar në kohën e tij. Ai ishte një akademi e madhe dhe mësim i madh.

Margarita Xhepa

Aktori i shquar me batutat e tij, sepse i buronte nga shpirti. Artist me dimension të madh. Krijoi galeri të roleve të tij, me mimikën, e me zërin e tij karakteristik. Ai kishte një plastikë të zhdërvjellët. Do mbetet i paharruar…do kalojnë vite, por nuk do të harrohet humori i Sallakut.

Drane Xhaja

Skënder Sallaku ka qenë shkollë në fushën e humorit.

Bujar Kapexhiu

Ai është simbol i të qeshurës, simbol i gëzimit. Edhe në rrugë kur e takoje ai të tregonte barcaletën e fundit. Batutat e tij ishin të jashtëzakonshme. Skënderi mbahet mend si një nga personazhet që bënte barcaletat më të rrezikshme që talleshin në atë kohë. Bënte shaka dhe stigmatizonte regjimin diktatorial.

Marjana Kondi

Skënderi ka qenë një mik shumë i mirë i mi. Ishte një njeri që të bënte shumë për vete. Ai vërtet po ikën, por pas ka lënë shumë dashuri. Shpeshherë, kur na ndodhte të shkonim në ndonjë ceremoni mortore bënte shumë humor dhe e mendonte veten se do i vinte radha e thoshte ‘jo mo, s’kam për të vdek”, – kujton Marjana Kondi.

Gjergj Vlashi

Puna me të ishte shumë e thjeshtë, pasi i vlerësonte dhe zbatonte me shumë seriozitet çdo gjë. Siç kam thënë edhe herë të tjera, gjatë punës me Skënder Sallakun nuk kuptohej se cili ishte regjisori dhe cili aktori

Veli Rada

Vinte i pari e ulej në tryezën e punës dhe ngrihej i fundit. Një ndër artistët më korrektë, i pari kloun në Shqipëri. Një plastikë të tillë si ai, i paarritshëm. Në turet që kemi bërë jashtë vendit ai pëlqehej kaq shumë.

Gëzim Kruja

Para 5 muajsh kemi dhënë një shfaqje në Durrës. Artist i madh, nuk i vjen më Shqipërisë. Duhen romane të flasësh për Skënder Sallakun.

Fadil Hasa

Kur thoshte që do tregoj një gjë, ne e lusnim ta tregonte se e dinim që nuk do e përsëriste më atë histori. Skënderi i ka dhënë bukë popullit kur ishte i uritur, i varfër, ai i ushqeu me humorin e tij.


MAPO

[Albo]

Pëllumb Kulla, kujtimet me Skënder Sallakun


As unë nuk e dij se si këtu në një cep të ShBA, sot u ngrita më herët se zakonisht dhe, më e pabesueshme akoma, hapa kompiuterin pa ndonje shtysë të vecantë. Pashë për emailet. Më goditi një ngushëllim Ma dërgonte ime mbesë, Ejona. Lajm i dhimbshëm: Sallaku i ndarë nga jeta! E prisja. Gjithë këto ditë kam qenë i lidhur me të shoqen, Vitoren dhe me të bijën Denisën. Ato nuk kishin fare besim se ai do t’ia dilte në përpjekjen e madhe. Dhe ja, e pritura e dhimbshme, ndodhi.

Nuk kishin kaluar vecse dyzetetë ore nga urimet që i shprehëm për ditlindjen e tij të shtatëdhjetenëntë. Nuk kishin kaluar vecse një muaj nga dreka që hëngrëm bashkë në ditën që në Fier u zbulua memoriali i Kujtim Spahivoglit, njërit nga miqtë e tij më të mirë. Shtrimi papritur në spital, dy ndërhyrjet kirurgjikale, njëra pas tjetrës…

Në ditën e lindjes unë dhe ime shoqe Xhuli, folëm gjatë me ciifin Sallaku ne telefon. Folëm bile edhe për organizimin pas një viti të 80 vjetorit. Unë i premtova se përgatitjet do t’i fillonim që këto ditë. I premtova se “do t’i piqnim hutat” me Bujar Kapexhiun dhe do ta bënim atë një festë të madhe… Po, ja, nuk qe e thënë që t’ia arrinim asaj dite!

Dhe tani, këtu, në një cep të Floridës, kur mëngjesi nuk ka feksur ende, unë përgatitem t’i telefonoj Vitores. Jam si i mpakur, si në një dhimbje të pa provuar edhepse shumë vdekje njerëzish të afërt më kanë goditur gjatë gjithë jetës. Në këto ditë të para të këtij shkurti të zi, na vdiqën shumë artistë të vyer, me të cilët kam patur nderin të punoja tok. Kemi festuar tok, kemi qeshur e kemi harxhuar ditë e netë duke u kujdesur për repertoret, dekoret, dritat….

Të qoftë dheu i lehtë Skënder Sallaku! Të prehesh në paqe!

Aty nje muaj me pare, një trokitje e cuditshme në kujtesë, më përmendi ta publikoj në facebook ca nga ca, kapitull pas kapitulli, librin per te. Si të më kishin përmendur hyjnitë! Kanë kaluar 12 vjet nga botimi… Por shumë vetë dukej se e lexonin për herë të parë. Bëra mirë që iu binda asaj parandjenje të fshehur.

Dhe sot vendosa të risjell pikërisht një fragment nga libri. Me dëshirën, me lutjen ndaj Zotit, që këtë artist të rrallë ta marrë nën kujdesin e tij të madherishem. Artisti ynë e meriton!…

DINOSAURËT

Në vitin 1994 në Moskë vdiq në një moshë të madhe komiku i njohur Jurij Nikulin dhe Nju Jork Tajmsi i pat kushtuar kësaj ngjarje dy faqe të tëra gazete me shënime biografike dhe fotografi.

Mediat ruse, kuptohet me vdekjen e tij u morën ditë me radhë.

Në reportazhin e të dërguarit të posaçëm të Tajmsit, thuhej se Nikulini ishte një komik mjaft popullor, humorin e të cilit popujt e Bashkimit Sovjetik ishin mësuar ta kishin si bukë të përditëshme gjatë gjithë periudhës së rëndë komuniste dhe për këtë aktori gëzonte një famë të jashtzakonëshme. Ai tregonte anekdota të hidhura që Brezhnjevi me shokë nuk i gëlltisnin dot dhe Tajmsi rikujtonte një tufë nga ato, ndër të cilat unë zgjodha një frazë të tij, thënë pikërisht gjatë ndrydhjes brezhnjeviane:

“ Ne kemi komunistë të ndershëm që i paguajnë kuotizacionet partisë, jo vetëm nga përqindjet e rrogës, por edhe nga përqindjet e rushfeteve që marrin! Të tillë i do komunistët partia jonë!”



Shikoja arkivolin e komikut që, pas erës së re në Rusi, mbante postin e drejtorit të Cirkut të Moskës. Trupin ia kishin vendosur mbi një shtrat topi dhe ai shoqërohej nga ushtarakë me uniformat e paradës. Prapa topit, në krye të kortezhit çapitej Presidenti rus Boris Jelcin dhe pas tij një turmë e madhe pafund, dyqind, treqindmijë a ndofta më shumë njerëz që qanin me dhimbje ndarjen nga komiku i dashur. Një bllok me tri foto paraqiste grupe vajtuesish me fytyra të përlotura që shpinin drejt varrezave atë më të cilin lidheshin gëzimet e një epoke të tërë. Rusë të thjeshtë i patën treguar gazetarit amerikan, se artisti ishte e vetmja pikë takimi e vazhdueshme që miliona banorë të kontinentit sovjetik mbanin me misionin shoqëror të artit në një vend ku mediat ishin të superkontrolluara dhe kur gjinitë e tjera të artit në mos kufizoheshin duke shfaqur thjesht art të pastër, si muzika, apo baleti, vuanin pezullime të bujshme siç ndodhte tepër rrallë me poezinë, narrativën dhe filmin.

Rusë të ndryshëm që pyeta më pas në Nju Jork, më bindën më shumë për paralelin që mund të hiqet midis artistit tonë dhe Nikulinit. Këta lloj artistë të gjithanshëm ishin bij të një periudhe historike të trazuar, të cilën ata e jetuan si qytetarë të thjeshtë të vendeve me jetë të vështirë, si artistë të klasit të parë që punuan e rrezikuan shumë, si antarë të asaj partie që ishte ironikisht vetë farkëtarja e dhunës e shtypjes dhe e gjithë pasojave që vinin pas.

Të udhëhequr nga ideale demokratike e të vetëdijshëm për rolin e bukur që u takonte edhe jashtë dritave të skenës, këta artistë e bënë jetën e tyre dhe të bashkëkohësve të tyre më pak të hidhur nga sa e nxjerrin llogaritë e të gjithë treguesave të kohës.

Theksoj afërsinë e të dyve, pasi shumë të ngjashme ishin kushtet, miqtë dhe armiqtë e tyre. Edhe valët artistike që u dhanë jetë dhe i mbajtën mbi kreshtat e veta, ishin të njëjta. Ata ishin artistë të një kalibri të veçantë me vlera shumëpalëshe: mendimtarë, kllounë, aktorë të komedisë së shkurtër dinamike që është më afër popullit të shtresuar poshtë. Lloji i veçantë i këtyre komikëve ngjan me një specie që tani jep shënja se po shuhet, ashtu siç janë shuar dinosaurët. Tani kolegët e tyre 40- 50 vjet më të rinj as që kanë ndërmend t’u kacavirren litarëve të arenave dhe bile as që duan të vënë fijen më të vogël të pudrës në fytyrën e tyre. Shumica e këtyre tani ngrihen nga salla marrin një mikrofon në dorë dhe jo pa hir dhe elegancë, marrin e trajtojnë lajmet e kronikave duke ngacmuar modën, personat më publikë të kohës, presidentët, kryeministrat e shefat e policive sekrete duke mos e vënë fare në dyshim se pas mbarimit të shfaqjes, do të arrijnë shëndoshë e mirë në shtratin e tyre të përnatshëm. Shumë prej këtyre nënëqeshin me ironi kur i hedhin një sy repertorit zyrtar të dinosaurëve tanë, duke mos e vrarë mendjen se si jetuan edhe sidomos se qysh mbijetuan.

Përse vallë diktatura, në vend që këta lloj artistësh t’i godiste, i ruajti i afroi dhe u përpoq t’ua shuante shkëndijat kryengritëse, duke i bërë anëtarë të partisë e duke i graduar në strukturat e gjinisë?

Rritja e popullaritetit u solli atyre vetvetiu më shumë imunitet, paçka se imuniteti nën diktaturë nuk ka patur kurrë vlera plotësisht të qëndrueshme. Kështu që digën e parë mbrojtëse, artistë të tillë e ngrinin me përsosjen e vlerave të tyre të jashtëzakonëshme. Nga ana tjetër, imazhi i një partie të mbyllur e jo gjithpopullore, fitonte mjaft kredi, në rast se në radhët e saj ajo regjistronte dhe figura të dashura popullore, njerëz me vlera të fushave të ndryshme të shkencës, letërsisë dhe artit. Këta, natyrisht, në jetën politike ishin më të papërshtatshëm se militantët fshatarë e puntorë që ofronin cilësinë më të lartë që i lypsej një partie komuniste staliniane: bindjen. Por sidoqoftë ofronin përfitime të tjera, jo pa rëndësi. Edhe sot emrat e artistëve i bëjnë nder partive, prandaj ende ata lajkatohen, mbahen afër, futen në lista kandidatësh parlamentarë, pa vrarë shumë mendjen nëse ia thonë apo nuk ia thonë dot artistët në atë mejdan. Ata mobilizohen në koncerte elektorale të fryrë duke llogaritur se zgjedhësit do të tërhiqen më shumë nga bukuria e këngëve dhe eleganca e humorit se sa nga programi i partisë, kështu që partia arrin të budallallepsë votuesit dhe artistët bashkë me ta. Edhe kjo nuk është një shpikje vëndase. Kjo edhe në Perëndim nuk është e përbuzur.

Vetë afrimi i Skënder Sallakut në rreshtat e Partisë së Punës pra, ishte një plus i madh propagandistik, i cili fliste pa qënë nevoja të komentohej.

Sallakun nuk e adhuronte më pak edhe pala që cilësohej reaksionare. Në radhët e goditjeve të panumërta që pësonte kjo shtresë e gjerë, dukej sikur merrte edhe një më tepër kur të shihte që beniamini i tyre u kthente krahët dhe radhitej në një formacion politik të cilin ata e urrenin. Veçse këta lloj reaksionarësh kishin kohë që nuk i shikonin më në mënyrë aq kritike miqtë, kushurinjtë apo idhujt e tyre që hynin në parti për njëmijë e një nevoja të vogla e të mëdha dhe që ishin të shpjegueshme. Shqetësimi i tyre i vetëm ishte ndryshimi cilësor i marrëdhënies së komunistëve të rinj me ta, që në të shumtat e rasteve përkeqësohej.

Por nuk ndryshoi aspak marrëdhënia e Skënder Sallakut me simpatizantët e tij të të gjitha shtresave. Ai vazhdonte të ishte artist po aq i dashur, po aq i këndshëm, po aq i befasishëm në prurjet e reja.

E mbi të gjitha, edhe pas muajit të parë edhe pas vitit të parë edhe në vitet në vazhdim, kurrë nuk ndryshoi ajo parathënia pëshpëritëse “e dini të fundit që ka nxjerrë Sallaku?”, në prag të dëgjimit të një anekdote kundër parties, të asja partie, ku ai kishte futur këmbët dhe sidomos kokën.



Nga Ministria e Brendshme doli një komision nëpër rrethe për të parë ngritjen arsimore të forcave të policisë. U ndalën në një qytet dhe filluan nga testimet. Thirrën policin e parë.

- Sa bëjnë dy edhe dy? – e pyetën.

- Tri! – u përgjegj polici.

- Pa mendohu mirë… – i thanë ata të komisionit.

- Pesë! – ia ktheu polici.

- Mendohu përsëri!

- Katër!

- Je i sigurtë tani?

- Shtatë! – tha polici.

- Mirë, mund të largohesh, – i dhanë lejë të dalë nga salla e provimit.

Pasi doli polici, antarët e komisionit vendosën ta mbajnë në shërbim dhe shkruan në procesverbal: “ Pa shkollë, por përpiqet dhe e kërkon zgjidhjen me këmbëngulje. Të mbahet”

Futën brënda policin e dytë.

- Sa bëjnë dy edhe dy?

- Pesë! – ia bëri polici pa i u dridhur qerpiku.

- Pa mendohu edhe një herë!

- Pesë! – nuk tundej nga e tija polici.

- Sikur të mendohesh edhe një herë…

- Pesë! – i a bëri polici i dytë më i sigurt se kurrë.

- Mund të dalësh! – i thanë.

Me të dalë polici, komisioni dha përshtypjet dhe në procesverbal u shkrua: “Nuk i duken shënja shkolle gjëkundi, por ngjan si shkëmb i patundur. Të mbahet”

Thirrën të tretin.

- Sa bëjnë dy edhe dy?

- Katër, – u përgjegj qetë polici.

- Mendohu edhe një herë!

- Katër! – tha polici i sigurtë.

- Mos e ke gabim?

- Aspak! – tha polici. – Katër!

Antarët e komisionit e nxorën kandidatin dhe në procesverbal shkruan: “I mprehtë. T’i kontrollohet biografia. Me të tilla përgjigje të sakta, po na krijohet bindja se në forcat e policisë ka depertime nga bij reaksionarësh!”

Pas kësaj barzelete askush nga pinjollët e familjeve të përmbysura nuk do të derdhte lot për regjistrimin e komikut të dashur në listat e komunistëve.

Sallaku për gjithkënd ishte gozhda më e kollajtë ku mund të varej origjina dhe përhapja e këtyre gazmoreve të hidhura. Citimi i çdo burimi tjetër ishte më i rrezikshëm pasi e asgjësonte vetë burimin. Nuk mund të pranohej përshembull, që njerëzit të ndërronin pyetjen parathënëse “e dini këtë të fundit që ka thënë Sallaku” me një të re, si fjala vjen, “ e dini këtë të fundit që ka thënë i biri i aksh antikomunisti të pushkatuar”. Këta bij të fundit edhe pa nxjerrë nga kallami flluska të këtij lloji, kishin mbushur burgjet. Në burgje ndodheshin njerëz që kishin bërë një pyetje pa të keq. Një kooperativist nga Devolli ra në burg edhe i kërkohej llogari se përse ai vështronte aq shpesh nga ana e kufirit(!). Të tillë kandidatë burgjesh nuk kishin aq shumë nevojë për të bërë ndonjë faj, pasi në vëndin tonë lavdimadh, ata ishin fajtorë ende pa lindur akoma.

Kështu që tek e fundit të gjithë kishin përfitim nga forcimi i pozitave të Skënder Sallakut. Përse nuk u burgos ai? Përse nuk u prangos edhe kur vetë Kadri Hazbiu e pa tek me ashk e vullnet të plotë, në një tryezë me të, nxirte nga goja të vërteta aq të hidhura që të merrnin brinjë më brinjë? Kaq kavaljer dhe burrë i besës ishte ministri i Sigurimit me Skënder Sallakun, kur më parë e më pas kish marrë vetë në pyetje dhe kish çuar në pushkatim shokë të luftës partizane, që dikur i patën shpëtuar jetën! (Vetë Hazbiu e dinte i pari se këta shokë lufte ishin të pafajshëm). Përse pra nuk i hodhi hekurat Sallakut e t’i jepte një shtrëngim nofullash atyre që pëshpëritnin humorin e zi?

Arsyeja ishte e thjeshtë: humori i zi ishte një fenomen i gjerë e i përhapur i gjithë Evropës Lindore e i gjithë diktaturave në histori dhe ky fenomen nuk do të asgjësohej aspak me asgjësimin e Sallakut. Epidemia e tregimit të anekdotave ishte aq e përhapur dhe ishte më tepër pasojë se shkak, siç është hija pasojë e diellit. Të deshe të mbyllje gojërat e popullit ishte njësoj si të luftoje me mullinjtë e erës. Për hir të kësaj fushate duhej të burgosje tre të katërtat e popullsisë shkodrane. Skënderi ish një individ i shquar, por ai kurrë nuk mund të krahasohej me një komunitet të tërë si Shkodra, e cila ngjante si një kolegjum i zi repertori, që u dërgonte drithë në mokra artistëve të saj të zinj.

Në se lemë mënjanë hesapet “ta puthim a ta kafshojmë” që bënte partia për Sallakun, duhet të kemi parasysh që talenti i vërtetë sa më shumë rritet aq më shumë gjeneron njerëz që urojnë theqafjen e tij. Këtu ne mund të përfshijmë ndonjë koleg ziliqar të llojit të tij, si edhe gjithata që nuk kishin të bënin me artin e Skënderit, por që bezdiseshin nga lehtësia dhe guximi me të cilin ai vinte gishtin mbi plagët e shumta. Zakonisht guximtarët e rallë janë të urrejtshëm, pasi ata të pacipë e venë më në dukje frikën e të tjerëve të cilët sikur urojnë që guximtari ta pësojë sa më shpejt, që vetë të duken të mënçur e praktikë dhe jo vetëm frikacakë.

Dashuria e përgjithëshme popullore që e rrethonte Sallakun bënte që denoncimet ndaj tij të ishin gati në nivelin e zeros. Një dashuri kaq e përgjithëshme ishte e përpjetë e madhe për ata që mund të deshin t’i bënin keq. Por mos harrojmë se nga ana tjetër e barrikadës, dashuri ndaj tij kishte edhe në njerëzit që mbanin në këmbë mekanizmat represive, si sigurimsa, hetues dhe policë, të cilët sa nuk kishin marrë ende një urdhër në dëm të idhullit të tyre, u vinte më për mbarë plogështia. Në jetën e tyre të zymtë ai lëshonte rrjedha drite dhe gëzimi si për ata vetë ashtu edhe për fëmijët e pleqtë e tyre.

Shkeputur nga libri “Skender Sallaku, ose, si qeshnim nen diktature

[Albo]

Ndarja nga jeta e Sallakut, mesazhet e artistëve dhe politikanëve


Mesazhe ngushellimi per ndarjen nga jeta te Skender Sollakut, aktorit te cilesuar si nje nga ikonat e humorit ne vend.

Edi Rama:
Lajm i trishtueshem vdekja e Skender Sallakut, humoristit popullor qe ne kohe te zymta beri te qeshin pleq e femije! Ngushellime familjes.

Lulzim Basha:
Ndarja nga jeta e legjendës së humorit tiranas Skënder Sallaku më trishtoi pa mase. Pak jave më pare u takuam në Bashki. Përcillte si gjithmonë po atë humor dhe optimizëm që e shoqëronte emrin dhe pranine e tij prej dekadash. Skënder Sallaku ishte një nga artistët më të dashur për cdo qytetar të këtij vendi pavarësisht moshës. Ngushëllime familjes, miqve dhe artdashësve të tij të shumtë.

Ministrja Kumbaro:
Njeriu që ikën duke lënë duke na lënë humorin dhe të qeshurat!
Lamtumirë Skënder Sallakut – personifikimi i gazit dhe ndjenjës së mirë!


Sali Berisha: Te dashur miq, me ndarjen nga jeta te humoristit te famshem Skender Sallaku satira dhe humori shqiptar humben korifeun e interpretimit te tyre, ndersa kombi yne humbi nje artist te madh te paperseritshem, nder me te dashurit per publikun shqiptar. Ngushellime familjes Sallaku! sb

Tinka Kurti: Një humbje e madhe. Unë isha dje në spital dhe takova familjen. Ai do kryente një operacion tjetër. Isha në merak, i thashë vajzës së tij të më telefononte, të më njoftonte mbi cdo të re. Gjithë natën kam qenë në siklet dhe ndjeva një dhimbje të madhe teksa mësova humbjen e madhe.

Margarita Xhepa: Nuk na ishte shuar ende dhimbja nga humbja e Vace Zelës, tani dhe aktori i shkëlqyer, i dimensioneve të mëdha. Kishte një humor që i buronte natyrshëm. I qëndiste rolet me mimikën e tij shprehëse. Kishte karakteristika të vecanta, zëri i tij karakteristik, shquhej për spontanitetin. Aktor i mençur që e dashuronte artin dhe punonte me thjeshtësi.
E takova para një muaji në Librazhd në një event dhe ishte i lumtur. Ai kishte fituar respektin e madh të popullit dhe këtë e shprehte dhe ia shprehnin vazhdimisht.

Veli Rada: E kujtoj Sallakun ku së bashku me Vasillaq Vangjelin e paharruar i kam takuar dhe i kam njohur. Ishte aq korrekt, vinte i pari ulej në tryezën e punës dhe ngrihej i fundit. Një ndër artistët më korrekte, i pari kloun në Shqipëri. Një plastikë të tillë si ai, i paarritshëm. Në turet që kemi bërë jashtë vendit ai pëlqehej kaq shumë. Një tifoz i Tiranës, si tiranas autokton donte që Tirana e tij të ishte e para. Iku me peng që Tirana nuk e kënaqi si duhet këtë sezon.

Panorama

[Albo]

Intervista e fundit e “Artistit të Popullit”, Skënder Sallaku

-Kur kujton Skënder Sallakun më parë buzëqesh, pastaj flet

-Skënder Sallaku do të mbetet aktori më i fuqishëm në skenën e humorit spontan

-Sa kemi qeshur në diktaturë, nuk kemi qeshur një jetë

-Në diktaturë, estrada dhe berberët bënin pushim ditën e hënë.

-Të premten jepnim një shfaqje apostafat për gratë

-Radha për bileta ishte nga sporteli estradës deri tek Pallati i Kulturës

Albert ZHOLI

Ai u nda nga jeta më 11 shkurt 2014, por vepra e tij nuk do të vdesë kurrë. Ai është një yllësi, që ka vendin e tij në hapësirën më të ndriçuar të humoristëve shqiptar. E takoja thuajse çdo ditë së bashku me bashkëshorten e tij Vitoren. Ishin miqtë e mi të përditshëm tek, TK, TOB apo Cirku i Tiranës. S’e mbaj mend kurrë që të mos ishte në humor. Barsaletat e tij më jepnin jetë. Kurrë s’e besoj se nuk do takoj më atë, humoristin që dhe në ditët e fundit, shprehte optimizëm, mirësi, hare. Skënder Sallaku mbetet një ndër humoristët më të shquar të vendit tonë. Rrugëve të Tiranës atë e gjeje me bashkëshorten, ku në çdo hap ndjente buzëqeshjet dhe përshëndetjet e njerëzve. Por ai ndoshta mbetet aktori më i spikatur pasi në jetën e tij ka qenë mundës, pjesëtar i cirkut, humorist, akrobat, pantonimist, etj.. Por pjesën më të bukur të jetës ai ja ka dhuruar skenës, humorit, Estradës së Tiranës. Ai lotonte kur thoshte se: “Tani që në demokraci jemi shkëputur nga ideologjizmat”, ku partia nuk ndërhynë në krijimtari, Estrada e Tiranës nuk funksionon.

-Intervista ime e fundit me Skënder Sallakun-

Janë shkruar dy libra për ju, te cili libër ndiheni më mirë?

Unë te të dy librat ndihem mirë. Libri i Pëllumb Kullës është më i kompletuar. Unë me të kam punuar shumë sidomos tek koncertet e Vitit të Ri. Shumë role ai i përgatiste enkas për mua. Në këto koncerte unë kam bashkëpunuar me të 10 vjet rresht. Por edhe libri i Vitores, bashkëshortes time ka diçka të veçantë. Është një libër plotësues, por me disa gjëra të veçanta nga jeta ime. Vitorja i ka qëmtuar, i ka mbledhur fshehurazi shumë detaje të jetës sidomos copëza humoristike dhe i ka përmbledhur në një libër. Pëllumbi është më lart profesionalisht pasi ai është një regjisor i talentuar ndoshta nga më të spikaturit.

Si e shkroi këtë libër Pëllumbi?

Vitorja kishte mbledhur një dokumentacion të bollshëm, të gjithë jetës sime, shkrime, intervista, portrete, kujtime, etj., dhe ja dha të gatshme Pëllumbit. Pra, ai në tavolinë kishte gjithë jetën time tashmë të dokumentuar në gazeta, letra, CD etj.. Ai mbi këto punoi me kujdesin e një mjeshtri, ku një meritë i takon Vitores. Dhe vetë Pëllumbi e thekson në libër se një ndihmë të madhe më dha Vitore Sallaku, që kishte mbledhur mushtin e librit. Pastaj fantazia e tij, përpunimi i fjalës, i takonin sepse ai është i tillë në të shkruar. Pra, janë dy libra krejt të ndryshëm, ai i Pëllumbit që është mjaft i bukur nga ana profesionale dhe i Vitores që është shumë i bukur nga ana shpirtërore. Pasi Vitorja më njeh mirë, se kemi një jetë me të.

Skënder Sallaku, akrobat, mundës, aktor humorist. Po mundja si lindi tek Skënder Sallaku?

Atëherë ndoshta s’më njohin si mundës, pasi unë në fillim kam qenë balerin. Pra, kam qenë në Pallatin e Kulturës si balerin. Aty u formua grupi i akrobatëve, ku ky grup bëri një punë të mirë. Edhe në ushtri unë ju bashkova grupit të akrobatëve.

Po mundjen kur e fillove?

Kryesisht në ushtri. Por e kurorëzova në vitin në 1959 në Spartakiadën e parë Kombëtare. Ne në grupin e akrobatëve kishim edhe mundësa, edhe ngritësit e peshave. Ne plotësonim në këtë mënyrë trupën e Estradës së Tiranës. Telat Agolli ishte në ngritje peshe, Bajram Kurti në ngritje peshe, Skënder Plasari në mundje, Skënder Sallaku në mundje. Pra gjysma e ekipit ishte me cirkun, që atëherë përfshihej në Estradën e Tiranës. Pra, në Spartakiadën e parë Kombëtare, unë dola kampion, në vend të parë në peshën e dytë. Sportin e mundjes unë e vazhdova vetëm dy vjet, pasi cirku, humori m’u duk më i bukur, më afër dëshirave dhe kërkesave të mia.

Vetëm këto ishin arsyet?

Jo vetëm këto, por ne me cirkun kishim shumë punë. Lëvizje në shumë vende, por njëkohësisht ne, në atë periudhë do të shkonim me cirkun në Kinë, për të marrë eksperiencë dhe për t’u trajnuar më mirë. Në atë kohë në Estradë ka qenë regjisor Mihallaq Luarasi. Ai duke më parë në cirk, në mundje, në estradë tha që, ja morëm shpirtin këtij djali.

Si e përballonit këtë mbingarkesë?

Ishte pasioni. Dashuria, ndjeshmëria për të gjitha. Mua s’më bënte përshtypje lodhja në atë kohë. Pa pasion s’bëhet asgjë. Akrobacia, mundja më kanë ndihmuar në përgatitjen fizike.

Me kalimin e kohës, përse u pozicionuat më shumë në estradë?

Pasi cirku kërkonte shumë përgatitje fizike, kërkonte më shumë impenjim dhe kishte më shumë mbingarkesë, ndërsa në Estradë dominonte fjala dhe aty isha më i lirë. Ndërsa në Cirk, kur bëja pantonima me Arjan Milukën kishte shumë akrobaci sa s’kishe kohë të merrje frymë. Kam një histori të bukur në cirk. Ne punonim në pedana. Aty duhej të marrje vrull për të bërë salto. Kishim një numër artistik, ku Telat Agolli kishte një karrige 4 m larg nga pedana. Unë do të bëja salto dhe do të bija në karrige. Disa herë u ktheva, ta bëj apo jo. Ishte një numër i vështirë. Salla reagonte sa herë unë matesha. Lashë pedanën dhe u drejtova nga salla duke i takuar të gjithë. Ata qeshnin pasi mendonin se ishte ndërtuar në mënyrë të tillë numri dhe s’e kuptonin që unë kisha frikë. Pastaj hipa në pedan... Aty duhej t’i jepje pak trupit mbrapa që të merrje vrullin, për të bërë rrotullimin dhe të shkoja përmbi karrige. Unë nga emocionet në vend t’i jepja trupit mbrapa i dhashë para, kështu që nuk shkova në drejtimin e duhur. Në vend të fluturoja tek karrigia shkova drejt dhe tek perdet e skenës, ku u kapa me thonj që të mbahesha. Luajti perdja dhe filloi të grisej. Erdhën akrobatët të më kapnin të mos bija. Perdja u këput dhe unë rashë mbi duart e tyre. Perdja kishte kohë pa u larë dhe aty u bë një tym që mos o zot. Salla u shkri së qeshuri. Bizz, të gjithë. Të qeshurat ishin më të mëdha se në një numër real. Askush në sallë s’e kuptoi se unë kisha gabuar dhe luajta me jetën. Duartrokitjet s’kishin të sosur. Bizzzzzzzzzzz..ahere unë u përkula përpara publikut duke u thënë: Faleminderit, por nuk ka perde tjetër!

Kur je ndjerë më i emocionuar para publikut?

Kur promovova librin që bëri Pëllumb Kulla. Atë ditë kam derdh lot. N.q.s më parë dhuroja të qeshura me emocionet e mia në sallë, lotët e mija i përjetuan të gjithë. Ishte një moment tashmë, kur unë flisja nëpërmjet penës së Pëllumb Kullës. Autori nuk ishte në sallë, se ishte në Amerikë, por promovimi pati po atë sukses sikur ai të ishte mes nesh. Folën shumë veta si Drita Agolli, Dionis Bubani dhe me dhjetëra intelektualë të tjerë miq të familjes tonë.

Pse sot shihet një neglizhencë totale ndaj Estradës së Tiranës?

Mos e pyet. Kur mendoj se kjo Estradë që ushqente me humor kryeqytetin të jetë e shkrirë më vjen për të qarë. Ajo ka qenë shpirti i vetë tiranasve, por dhe i Shqipërisë. Ajo tani nuk ekziston fare, fare. E kupton ç’do të thotë kjo? Populli i Tiranës tashmë është pa ushqimin shpirtëror, pa humorin e dashur. Tirana është pa Estradë

Po qytetet e tjera kanë trupë Estrade?

Dëgjo..! Ka Estradë Kukësi, Peshkopia, Fieri, Elbasani Korça, Durrësi, të gjitha qytet kryesore kanë, vetëm kryeqyteti i vendit s’ka Estradë. Kjo është e pa kuptimtë. Ne në sistemin komunist jepnim 26 shfaqje në muaj. Vetëm ditën e hënë kishim pushim. Pra 6 shfaqje në javë. E kupton? 6 shfaqje dhe salla mbushej plot e përplot. Mbushej sa radha ishte çdo ditë nga salla e Estradës deri tek Pallati Kulturës. Këtë ta them me seriozitetin më të madh. Estrada dhe berberët bënim pushim ditën e hënë. Bile nganjëherë kur kërkesat ishin pafund, jepnim dhe dy shfaqje në ditë. Të premteve jepnim një shfaqje apostafat për gratë në orën 16:00. S’kishte bërë vaki që salla ndonjëherë të mos ishte jashtë kapacitetit, asnjëherë.

Sa filma keni luajtur gjatë karrierës tuaj?

Tre filma. “Cirku në fshat”, “Kur hiqen maskat”, dhe “Estrada në ekran”. Ndërsa në variete nuk i numëroj dot, aq shumë kanë qenë. Ne kemi dhënë shfaqje edhe në Pallatin e Sportit dhe ai ka qenë i mbushur. Do të veçoj kur kam qenë njëherë me cirkun në Shkodër. Ishte viti 1964, kur në Shkodër siç thuhej kishte rënë borë pas shumë dekadave. Ne sapo ishim kthyer nga Kina. Shtjefën Palushi, ose Tefa siç i flisnin në Shkodër na pyeti: Si e kaloni në Shkodër,- na tha. Këtu ka vetëm dy gjëra, borë dhe cirk, asgjë tjetër. Ajo shfaqje aty la mbresa. Populli ishte dhe jashtë. Ngelëm të befasuar nga pritja.

Medaljet?

Urdhri i Punës klasit të dytë, “Artist i Merituar”, “Artist i Popullit”, “Mirënjohje e qytetit”, ndërsa vlerësime dhe fletë lavdërimi, nuk di sesa dhe ku i kam (qesh).

Në gjithë këtë karrierë, tashmë që nuk je më në skenë, kur ndjehesh më mirë?

Ah. Skena më mungon, por atë ma zëvendësojnë rruga, trotuaret, kafenetë, kudo ku shkel. Në çdo vend më përshëndesin dhe më kujtojnë me respekt. Njëherë ishim në Amerikë të ftuar, në Nju Jork, ku ishte dhe një televizion që jepte emisione në shqip. Ky emision jepej çdo të diel mbasdite. Ishte një djalë shqiptar që merrej me këtë emision. Ai na ftoi dhe ne. Unë fola për jetën time artistike ashtu si dhe bashkëshortja. Drejtuesi i emisionit në një moment më bën një pyetje. Ku ke qejf të rrish? Ai priste që unë t’i thosha në Amerikë. Por me shumë dashamirësi i them se, unë e di se Nju Jorku është kryeqyteti i botës, por unë kam qejf vetëm në Tiranë. Pra, aty është shpirti im. Ai na ftoi në rrinim aty të jepnim shfaqje, duke na siguruar dhe shtëpi, por nuk pranuam. Unë në Tiranë nga shtëpia deri këtu jam ulur me ty, më këputet qafa duke përshëndetur njerëzit.

Ç’do të veçoje nga njohjet me spektatorët?

Ah.. njëherë këtu në Tiranë një oficer më thërriste nga ana tjetër e trotuarit o Skënder, o Skënder,! Ndalova për respekt. Ai m’u hodh në qafë sikur ishim miq të vjetër. Të them të drejtën jo sa më salutojnë apo më përqafojnë i njoh, -i thashë për të mos u ndjerë keq. Ai më thotë, s’më mban mend?!. S’të kujtohem?! Të them të drejtën si fytyrë e parë, por emrin s’ta mbaj mend. Nuk e mban mend kur u dha shfaqja në Kukës, në filan vit? Po,- i thashë. Unë kam qenë në radhën 6, ta bëra me dorë dhe t’i më përshëndete. A ti je i thashë, me shaka? Ai e mori me tërë mend dhe më përqafoi edhe njëherë.

Atëherë pse ka rënë interesi i qeverive postkomuniste për Estradën?

S’e di pse. Sot duhej të kishte një Estradë më të fuqishme pasi, jetojmë në një sistem demokratik. Nuk kemi më ideologjizma dhe detyrime që t’i përmbahemi vijës së partisë. Liria e krijimtarisë të jep hapësira dhe në skenë. Pëllumb Kulla duke parë këtë zbehje të estradës më thotë: “Sa kemi qeshur në diktaturë, nuk kemi qeshur një jetë”. Ndërsa sot nuk dua ta them, por estrada është lënë në radhën e fundit. Më vjen shumë, shumë keq.

Po në takimet me njerëzit kë do të veçoje?

Njëherë në Strugë, kur na pa një grua në rrugë u sul, duke na puthur. Ajo puthte dhe qante. Eh sa na keni kënaqur me ato skeçet tuaja na thoshte dhe përqafo dhe loto. Na njihte sikur të ishim lerë e rritur aty. Tjetër… Njëherë në Memaliaj dhamë shfaqjen e tretë dhe po hipnim në autobus të shkonim në Tepelenë sepse aty flinim. Vjen një grua labe tipike, siç janë labet, plot dinjitet dhe thotë: Më falni kush është Skënder Sallaku? Në dorë mbante një tepsi me byrek. Shokët i thanë, ja ku e ke. Ajo afrohet dhe më thotë. Djemtë të kanë parë dy net rresht në shfaqje dhe deri në 12 të natës më shpjegonin se, çfarë luaje t’i në skenë. Unë qeshja me shpjegimin e tyre. Ndaj këtë byrek e kam bërë për ty. Në shenjë respekti dhe gëzimit që u fale fëmijëve të mi.

Orkestrantët dhe krijuesit më të mirë të Estradës kanë ikur jashtë?

Po. Por më shumë orkestrantët. Sepse ata e gjejnë më shumë veten. Ndërsa krijuesit e gjejnë vetëm këtu. Njëherë do shkoja në Amerikë. Në aeroport takoj një tregtar. Ai më thotë,- ku do shkosh. Unë i them se ku. Po me se do i presësh biletën? Do ta gjej,- i thashë. Ai bënte tregti me Bullgarinë. Sa bën rruga? 700 dollarë i them. Ai nxjerr nga xhepi 1 000 dollarë. Merri më thotë. Jo, -unë do marr 700,- i them. Jo do ti marrësh të gjitha me kusht: Që të mos i thuash askujt se kush ti dha. Dhe mua të më harrosh se të dhashë para. Kur u ktheva nga Amerika i solla një këmishë. Ai u kënaq shumë nga gjesti im dhe më shtroi një drekë që bënte sa 5 këmisha.


Luftar Paja, “Artist i Popullit”

Skënder Sallakun e kam njohur që kur isha 12 vjeç. Ai atëherë punonte në Estradën e Kufirit. Unë babanë e kam pasur oficer dhe atë kohë banonim në Seman. Pikërisht, këtu ata dhanë një shfaqje. Jam shkrirë gazit me numrat e tij. E mendoja gjithmonë. As e kisha shkuar ndërmend që një ditë do të bëheshim kolegë. Ai mbetet një ndër humoristët e parë shqiptarë, virtuoz, me plastikë tepër interesante, me një komunikim interesant me spektatorin. Humbëm një artist të madh dhe një mik të mirë.

Margarita Xhepa-“Artiste e Popullit”

E kam njohur në Estradën e Tiranës. Po vinim një shfaqje nën drejtimin e Pandi Stillos. Aty ai spikati qysh në shfaqjen e parë. Skënderi më gjeti mua aty. Më vonë ne pamë se Skënderi ishte kloun, akrobat, mundës, aktor humori, etj.. Specifika e tij kryesore ishte humori i natyrshëm, humori shpirtëror, jo i sforcuar. Skënderi kishte një zë karakteristik, ku ai me atë zë, luante punëtorin, fshatarin, intelektualin, burokratin, mekanikun, etj.. Ai me punën e tij formoi personalitetin e tij artistik të padiskutueshëm. Por ajo që e dallonte Skënderin nga të gjithë ne, ishte buzëqeshja e tij. Ai kudo kishte një buzëqeshje që s’e gjen kund. Kur kujtoj Skënderin në radhë të parë buzëqesh, pastaj flas. Pasi ai në çdo bisedë sillte humor, sillte pranverë. Në humorin e tij ai ishte spontan, improvizonte, por dhe kërkonte shumë nga vetja. Asnjëherë nuk ishte vetull ngrysur. Jepte humor, paqe, mirësi, dlirësi.

Arben Shaka- aktor i humorit

Lajmin tronditës, e mësova në mëngjes dhe u trishtova shumë. Nuk jam i aftë të shprehem në të tilla ngjarje, por mund të mos shkruaj vetëm pak fjalë. Skënder Sallaku ka qenë dhe do të mbetet aktori më i fuqishëm në skenën e humorit, në arenën e cirkut dhe në ekran. Asnjë prej nesh nuk i është afruar për temperamentin e tij të fuqishëm,veprimtarinë artistike, popullaritetin që gëzonte në të katër skajet e Shqipërisë. Ngushëllimet e mia familjes, ngushëllimet e mia kolegëve të skenës së humorit, ngushëllimet e mia gjithë dashamirësve të tij shqiptarë kudo në botë.



HOMAZH PËR BUZEQESHJEN SKËNDERIT...

Vitore Stefa Leka

Njëanshmërisht dhe vetëm ashtu, Skënderi na braktisi të gjithëve. Njëherësh m’u kujtuan fjalët e Francesco Alberonit tek “Përtej të mirës e të keqes”: “..vlerën e gjërave dhe njerëzve i njohim, vetëm kur i humbasim ato...”. E ndofta Skënderi kish ngut e desh të mos vononte, që pas Vaçes, kjo ndjesi përhumbjeje, të vijonte të na e popullonte pa reshtur e më dendur shpirtin, në këtë fillim viti të trishtë, duke na e bërë peshqesh këtë largim të Tijin. Apo ndofta, shtegtimin e tij desh ta kish më të lehtë, si flatra e një shpendi në fluturim, që e gjen rrugën më të lehtë, nga flatra e një tjetër shoku udhëtimi, që më parë e ka çarë ajrin. Ndofta në qëllimet e tija më intime, Skënderi pati vendosur kështu, të braktiste veten dhe më pas ne...
E ndofta veten, se vetja, ishin dhimbjet e një jete plot peripeci, barra e kujtimeve, shpesh të lodhshme, të cilave nuk din ç'tu bësh, mosaklimatizimi në atë kohë dhe në këtë kohë, kur përjetimet prej artisti, ndjehen shpesh të zvetënuara nga pandjeshmëria e të tjerëve. Ndofta ky largim i tij ka diçka nga “Arratia e njeriut nga vetvetja” siç shkruan Erich From, përsa njeriu, duke mos u gjendur tek të tjerët, humb lidhjet dhe i largohet edhe vetes. Sot sapo mora lajmin e Skënderit, mu ndez edhe kujtesa rreth ciklit të portreteve “Klouni”, të realizuara prej piktorit Oliver Tihi. Ka në ato çehre të dyjëzuara, një fizionomi që gjeneron qeshje tek të tjerët, ndërsa thellë në shpirtin e klounit mbetet një dëshpërim bjerrës, që më të shumtit, as arrijnë t'a shquajnë. Ndofta, edhe kjo e ka brjerrur Klounin e parë të Cirkut shqiptar, të atë proces të gjatë, të njëanshëm, bujar e më së fundmi shterues. Është kjo bujari e njëanshme e Skënderit, e cila më së shumti na pasuroi neve, duke na krijuar vartësi, ajo që na iku, bashkë me Skënderin. Sot, Skënderi na la peshqesh, trupin e pajetë, në këtë stacion të fundit tokësor, duke na vënë në provë që të ndjekim me hamendje, teksa buzëqeshim, udhëtimin e shpirtit të tij, i cili ka udhë të gjatë për të bërë, në kujtesën tonë.


Ilir Çumani, Drejtor i Institutit të Integrimit të Fëmijëve Jetimë

Skënder Sallaku ishte jo vetëm një artist i madh dhe shumë dimensional i humorit të mirëfilltë shqiptar, por, para së gjithash ishte edhe një Njeri tepër i dhembshur dhe human.
Prej 10 vitesh, ai dhe bashkëshortja e tij, Vitorja kanë qenë pjesëmarrës në veprimtaritë e shumta sociale e sensibilizuese të organizuara nga Instituti Kombëtar i Integrimit të Jetimëve Shqiptarë me fëmijët jetimë të Shqipërisë, të cilëve Ai ju dha mjaft gaz e hare, buzëqeshje dhe dashuri.
Skënder Sallaku i donte shumë fëmijët jetimë, ngase kishte një dashuri natyrale e cila nuk vinte nga mëshira, por i buronte thellësisht nga dhembja dhe dashuria proverbiale që e shoqëroi fëmijëria e paplotësuar e këtij artisti të madh.
U prehtë në Paqe!

[Albo]

80 vjet më parë lindi Skënder Sallaku

Nga Pëllumb Kulla

Këto ditë, dhe saktësisht më 25 janar 2015, artisti i shquar Skënder Sallaku do të mbushte 80 vjet. Vitin e tetëdhjetë ai vetëm sapo e nisi. Më 11 shkurt të vitit që kaloi ai u nda nga ne dhe u përcoll me nderime. Por jo me aq nderime sa e imagjinoja për shkak të vlerësimit tim subjektiv. Dhe mbase unë individualisht nuk përbëja dot një shtytje që ky artist i veçantë që u rrit dhe u imponua në një kohë të zymtë diktatoriale si rrallë kush të vlerësohej më saktë. Arsyet janë të ndryshme dhe dasitë e ndyra politike edhe në çështje, për të cilat nuk duhej të ekzistonin, e la të pjesëshëm nderimin.

Për të ndrequr disi këtë vlerësim gjysmak, nja dy muaj mbas vdekjes me disa kolegë, menduam që 80 vjetorin e Sallakut, ta shndërrojmë një memorial por edhe një odë triumfale të artit të të qeshurës, gjë që do të vinte në një dritë edhe më të mirë aktorë si Tano Banushi, Leka Kruta, Aleko Prodani që na kanë lënë, por edhe artistë që për fatin tonë jetojnë shëndetplotë, si Luftar Paja, Koço Devole, Zef Deda dhe të tjerë që përbëjnë një listë të gjatë. Përgatitëm edhe një platformë, për një ditë të plotë, atë të 25 janarit që po vjen, kushtuar Sallakut, që nga kumtesat akademike të këtij fenomeni të rrallë të dalë nga rreshtat e kohës, ashtu edhe një repertor për një shfaqje në një nga sallat më prestigjioze të kryeqytetit. Do të propozonim edhe titullin Nderi i Kombit dhe do të tërhiqnim në këtë manifestim edhe ministrinë tonë të plogësht të Kulturës.

Morëm premtimet e para mbështetëse, por ky projekt u sabotua, edhe nga brenda grupit nismëtar dhe me shumë gjasa (uroj të gabohem!) përsëri kremtimi dhe nderimet do t’i përvetësojë Bashkia e Tiranës dhe krahu demokrat, si për t’u na kujtuar atributet që u japin vetes, që nëse pat antikomunizëm të fshehur gjatë diktaturës, janë merita të demokratëve, të Berishës me shokë.

Ky veçim me shumë gjasa shkaktoi dhe përjashtimin tim nga kjo ndërmarrje e bukur dhe frymëzuese.

Por në djall modestia! Për vlerësimin e Sallakut unë kam merita sa të gjithë përvetësuesit e kremtimit bashkë. Veç bashkëpunimit në kuadrin e Koncerteve të Viteve të Rinj, telefilmave të shkurtër dhe repertorit ushqyes të tij, para pesëmbëdhjetë vjetësh për Sallakun unë kam shkruar njërin nga librat e mi më të mirë me titull "Skënder Sallaku ose si qeshnim nën diktaturë"

E duke pasur librin në duart e mia, unë do t’i bëj artistit me vlera të papërsëritshme një homazh personal, treditor, duke ju dhënë juve, copëza të këtij libri që shpresoj t’ju pëlqejnë.

E mbi të gjitha shpresoj të vlerësoni vetitë e shumta brilante, meentalitetin diversiv dhe aftësitë e rralla fizike.

Teksa unë I mbyll këto parashënime me urimin që kujtimi i Sallakut të madh, të mbetet i pashur në breza!

Koha Jone