Sa kisha ka Tirana?

[Albo]

Sa kisha ka Tirana?

Në vendin tonë ka pasur shumë kisha e manastire të cilat u dëmtuan nga pushtuesit osmanllinj.
Tirana, e cila si qytet u krijua në vitin 1619, ishte e gjitha me popullsi myslimane dhe siç shkruhet në Kodikun e Shën Prokopit, elementi orthodhoks u duk nga fundi i shek. 18-të. Në këtë periudhë u ndërtuan dy kisha: ajo e “Vangjelizmoit” në vitin 1874 dhe ajo e Shën Prokopit shumë më përpara, por nuk dihet data ekzakte, u ngelet studiuesve që të shohin në arkiv, kur filloi lufta e Ibrahim Beut dhe Kurt Pashës, Berat, përfundimi i saj do nxjerrë vitin e ndërtimit të kishës së Shën Prokopit.

Duke lexuar jetën e Shën Angjelinës, mësojmë se malësia e Tiranës kishte kisha dhe manastire të panumërt, si dhe Katedralen e Shën Stefanit në fshatin Kllojkë, të cilat u prishën nga osmanllinjtë. Po kështu nga gazeta të ndryshme kemi lexuar se ekzistojnë rrënojat e kishës së Shën Marisë në Linzë, 10 km larg Tiranës dhe kisha e Shën Marisë në Brar, 11 km larg, të ndërtuara në vitin 1285.

Dimë gjithashtu se ekzistojnë fshatra si Shën Pal, Shën Gjegj. Deri tani vetëm në fshatin Fikas dimë se ndodhet një kishë e Shën Dhimitrit. Edhe brenda në Tiranë në rrugën “Naim Frashëri”, karshi Kryepiskopatës, ndodhet një kishë, ndërtuar në fund të shek. të V-të dhe ka vizatime mozaikësh, kisha e Shën Joanit.

Tirana ka popullsi të madhe, si e tillë edhe numri i orthodhoksëve është i madh. Ata duhet të njohin dhe të dinë sa kisha ka pasur Tirana, ku ndodhen ato, çfarë zbulimi po bëhet për to, me qëllim që besimtarët në ditët e caktuara të venë e të ndezin qiri dhe të zhvillohen shërbesa, të organizohen ekskursione në këto kisha dhe të vendosen kryqe ose paraklise të vogla.

Konstandin Bozaxhiu

[white-knight]

Albo artikulli ja fut kot per themelimin e Tiranes.Nuk eshte e sakte qe Tirana eshte themeluar ne 1619 dhe nuk eshte themeluar nga osmanllinjte sepse ajo ka ekzistuar edhe para tyre.
Kete pjese e kam postuar nje here por se mbaj mend ku.

Tirana, në truallin që është sot i takon një vendbanimi të kohës antike të periudhës së neolitit. Arkeologët tanë kanë zbuluar rrëzë Dajtit rrënojat e një kështjelle të shekujve të parë të erës së re, që ka gjasë të jetë kështjella me emrin Tirkan, të cilën e përmend në shekullin e gjashtë historiani bizantin Prokopi. Për këtë kështjellë flasin edhe aktet venedikase të vitit 1418. Humanisti i shquar shqiptar, Marin Barleti, në veprën e tij madhore “Historia e Skënderbeut” shkruan se me emrin e Tiranës, ndeshet një rrënjë e lashtë që haset edhe në viset e tjera shqiptare ku banonin ilirët. Tiranën e rrethojnë disa kodra, në shpinë të së cilave janë ndërtuar një varg kalash, si ajo e Petrelës, e Prezës, Ndroqit, Farkës etj., të cilat shërbenin për mbrojtjen e Durrësit e të Krujës. Në periferi të fushës së vjetër të aviacionit tek i ashtuquajturi “Kroi i Shëngjinit” pranë një faltoreje të vjetër mesjetare, arkeologët kanë zbuluar një mozaik interesant bashkë më mbeturina të tjera arkitektonike të antikitetit të vonë. Emri Tiranë mendohet se vjen nga fjala Theranda e përmendur në burimet e lashta greke e latine. Vendasit e quanin Teranat, meqenëse fusha ishte formuar si rezultat i materialeve të ngurta që sillnin ujërat nga malet përreth. Në një studim të tij, Dr. Maliq Osi nga Kosova, duke gërmuar në historikun e lashtësisë së Prizrenit shkruan se, sipas akademikut amerikan, Erik Hempi, gjatë hulumtimeve të tija ka ardhur në përfundimin se emri Theranda përbëhet prej: pri (për, pre) term urbanistik me kuptim, kështjellë, qytet, qytet i madh dhe zerandë. Në variantin e dytë, emri Tiranë vjen nga Tirkan. Kjo është kështjella për të cilën folëm më sipër që daton e ndërtuar në fillimet e shekullit të parë të erës sonë. Rrënojat e saj ekzistojnë edhe sot pranë urës së Brarit në një shpat të Malit të Dajtit. Tirana përmendet edhe përpara se të vinin turqit në Shqipëri. Me emrin Tirana kemi dy fshatra, “Tirana e vogël” dhe Tirana e madhe që është dhe kryeqyteti i sotëm. Pikërisht këtë ka pohuar dhe humanisti dhe historiani ynë, Marin Barleti. Tiranë të vogël, siç thotë dhe shkrimtari e arkeologu i njohur, mbledhësi i Kanunit të Lekë Dukagjinit Shtjefën Gjeçovit në novelën e tij “Mnera e Prezëz”, “Tmerri i Prezës” Barleti quante pikërisht Prezën.

Keshtu qe ajo hipoteza Teheran-Tirane per themelimin e qytetit ne vitet 1600 bie poshte kadegorikisht.Nuk ka kurrfare lidhjeje.

[Albo]

Albo artikulli ja fut kot per themelimin e Tiranes.Nuk eshte e sakte qe Tirana eshte themeluar ne 1619 dhe nuk eshte themeluar nga osmanllinjte sepse ajo ka ekzistuar edhe para tyre.
Kete pjese e kam postuar nje here por se mbaj mend ku.

Zbulimet arkeologjike dhe rrenojat deshmojne qe ne ate vend mund te kene banuar njerez ne lashtesi, por nuk do te thote detyrimisht se Tirana, qyteti qe njohim sot, eshte i njejti qytet me qytetin e lashte. Historia e Tiranes qe njohim sot eshte historia e Tiranes themeluar nga pashallaret dhe bejleret osmanllinj. Ne 1920, pas Kongresit te Lushnjes, ishte Ahmet Zogu ai qe e ktheu Tiranen nga nje fshat ciflig ne nje kryeqytet.

Lexo kujtimet e Eqrem Bej Vlores qe te mesosh nga afer se kush ishte Tirana ne fillimet e shekullit te XX.

Albo

[Matrix]

Probemi eshte se kur dikush pyet "Sa kisha ka Tirana?", ne na vijne ndermend ndertesat e kishave dhe jo vete Kisha. Kjo eshte fatkeqesi!