Naim Frashëri

[StormAngel]

Zonj' e Fatit

O moj plaka lozonjare,
Që ndjek fatn' e njerëzisë
Dhe mas' e peshë s'ke fare,
Po me shkop të marrëzisë.

Moj po me ç'sy e me ç'faqe
Më qasesh prap' e më çfaqe?

Të shoh që vjen posi hije
Ngadalë si qën i qetë
Edhe hi syvet më shtije,
T'u thaft' ajo dor' e shkretë!

Ata sy të zgurdulluar
T'i shoh, o e mallëkuar!

S'je e verbërë, si thonë,
Që s'sheh, s'di se ç'bën në jetë,
S'je e shurdhër, pasha Zonë!
Dëgjon posi djalli vetë.

Po je e keqe dhe shtrigë,
E pabes' e zëmërligë.

Ti fjalëtë i ke kthyer,
Prandaj na ke përvëluar,
A, popo, ç'na ke gënjyer!
Njeri s'të ka trashëguar.

Dhe kur ndrin, ndrin si lugati,
Prandaj s'të ka qëndrim fati.

Jakë, se jam dëshëruar
E më s'e duronj dot vrerë,
Qesh, mos rri e zëmëruar,
Makar për një copë herë.

Qesh një herë, o leshrakrënde,
Me të qarë nuk u dënde?

[StormAngel]

Pellazgët - Shqiptarët

Ishte një ditë
Që pellasgjitë
Posi një dritë
Mbuluan dhenë
Duall ng' Asia
Si mizëria
Dhe me ania
E hodhë denë.

Pas pakë herë,
Duke përzjerë
Ca me të tjerë,
Bënë elinët,
Dhe duke ndarë
Syresh një farë,
Si ka të ngjarë,
Bëri llatinët.

Edhe të tjerët
E më të ndjerët,
Të papërzjerët,
Pellasgjinj mbenë
Maqedhoninjtë
E ilirinjtë
E mollosinjtë,
Gjith' ata qenë.

Dhe ata janë
Prindërtë tanë,
Pastaj na thanë
Na shqipëtarë
Mundim të themi
Ne ata jemi,
Atë gjak kemi,
Si dhe shtyparë.

Thot' Herodoti,
Në Tomor zoti
Shtëpi qëmoti
Kishte Dhodhonë
Eshtë m'e vjetër
Ngaha çdo tjetër,
Shumë më tepër,
Kjo gjuha jonë.

Ne kurdoherë
Burra të ndjerë
Edhe të vlerë
Jemi treguar;
Me grekërinë
Dhe me Persinë,
Me gjith' Asinë
Kemi lëftuar.

Me Lekën vamë,
Muntmë Daranë,
Datën i dhamë
Gjithë Asisë
Burr' u dëftyem,
Të gjith' i thyem,
Përmbys e kthyem
Fron' e Persisë.

Të tërë dhenë,
Den' e sterenë,
Sa kombe qenë
Në këmb i vumë
Dhe mbretëruam
Kudo që shkuam,
Tekdo lëftuam,
Vëndin e zumë.

Me Pirron vamë
Romës i ramë,
Llatint' i vramë
E i tmeruam;
Me Skënderbenë
Tyrqve sa qenë
U dhamë dhenë
Dhe i dëbuam.

Kush i goditi
Posi petriti
E i cfiliti
Tyrqit, barbarët?
Bota s'kuxonte
Që t'u qëndronte,
Po kush lëftonte?
Ne shqipëtarët.

Pastaj u ndruam,
Se s'kupëtuam
Dhe nuk e çquam
Të mirën tënë
Gjaknë për botë
E derthmë kotë,
Njeri ç'të thotë?
Nuk ishte thënë!

Mbajtmë Tyrqinë,
Ngjallmë Greqinë,
Ndihm' Italinë.
Po Shqipërinë?
Pse s'u munduam?
Për kë lëftuam?
Neve ç'fituam?
Ç'kemi taninë?

[White_Angel]

Urdhero , Zot i vertet.
E me dergo tatepjete
Engjellin krahezjarrte
Fjaleembel' e kembearte.
Do te kendoj urtesine,
E do te rrefej Aline,
Edhe femijen' e tija,
T'i mesonje njerezija,
Te nxjerr nje pike nga deti,
Nje drutheze nga rremeti
E te tregoj trimerine
Dhe durimin' e njerezine,
Pa te them dhe Qerbelane,
Edhe zoterinjte tane.
Jake, jak , o e vertet
Ulu pak tatepejte!
O engejll i uruar,
Andaj te kane derguar,
Qe te nditosh njerezine
E tu rrefesh urtesine.
Ti me gojet time fole ,
Se pa ty po s'hap dot goje.
Pa eja , me embelsire
Na rrefe bukur e mire
C'hoqen zoterinjte tane
Edhe c'na lane' e na thane
Komb' e arabit njehere
Ish i qete ' e i pandjere,
Edhe i dobet' e i shkrete
Sikur s'ish fare ne jete.
Edhe kishte marrezite,
Po me pastaj erth nje dite,
Zoti dergoj urtesine,
Qe e nalteson njerine,
Pa qendroj ne mest te tyre
Ishte njeri prej fytyre,
Ai ishte Muhameti
Po se besonte rremeti.
Edhe zune ta mundonin,
Zemeren tia pervelonin
Si e benin kurdohere
Per shoket e tij te tjere,
Q'i munduan e i vrane
Dhe gje pa bere s'u lane
I mberthyen e i varre,
I ther' , i cane me sharre,
Kete me gure e zune,
E me shigjete i shtune,
I bene shume mundime,
Te keqija hidherime.
Ebu-Zhehti dhe Lehepi
Ta patundure si plepi
Shume me qafe i rane,
Ndonje kursim nuke i lane
Sa mundim e te keqija
Hoqi Zoteri e tija!

[White_Angel]

Po me shume me Syfjane
Ndezi , q'i vrau Hamzane
Te ungjin e tij te ndjere,
Q'ish trim' mi trimat' e tjere
Pa Hinduja e pabese
Q'ish mem' e Mavijese,
I pat ngeren mushkerine
E c'qeu si ujku dhine!
O Hindu moj egersire,
Gjakn, e njerezet ke pire!
keshtu zemeren, ja ndoqne
Nga memedheu e ndoqne
E la domosdo Meqene
Vate te zij Medinene
Ay shkoj po pas i rane
Armiket e nuk' e lane,
Pa u psheh ndene nje shpelle
Mb'ane nj'are , q'ish e mbjelle;
Merimanga lese thuri,
Pellumbi zoqthiite shpuri,
Armiket atje vane,
Po s'ka njeri ketu thane,
Pane cergen e folene
Edhe me ment kshu e gjene
Keta ng'armiket shpetuan
Edhe ne Medine shkuan
Medineja mir' i priti
Dhe armiket' i goditi
Zot' i madh , q'e do njerine,
I fali ndihmes Aline,
Q'ish dragoj i Perendise,
Edhe mbret' i trimerise,
Ishte nje menge nga deti,
Brenda n'urtesit e tija
Dukej fjeshte Perendija
Muhameti me Aline
U perpoqne per njerine
Ata te dy nje trup ishin
Dhe nje trup te vetem kishin,
Ishin kusherinj te pare,
Dhe t'afert e te pandare,
Te dy bashk' ata nje jane,
Muhamet_Ali u thane,
Atje ish Zot' i vertet,
Edhe Krisht' i gjalle vete
Njer' ish krej i gjithesise.
I dashur i Perendise,
Njer ;ish rrenj ' i njerezise,
I afert 'i Perendise,
Kishin zoterinjte tane
Ungje Abasn' e Hamzane;
Alin', Xhafer Tajare
Kish vella qe eshte vrare,
Ish njeri shume i levduar
Edhe zot' i zoteruar
Kish dhe Ykajin' i ndjere,
Q'ish i bute posi shqere
M'i dashur nga miqt' e tija
Ish Selmani nga Persija
Ata kishin miqesine
Me te tere njerezine,
Po armikete s'i linin
Ngado vijne pas u binin
Papo te gjithe u derdhe,
Edhe persiper ' u erdhe.
Po, kur pan'atje Aline
Muarre dhe agjirratine,
Sa muntn' e shtuane vrapne
S'mbet asnje , po u perhapne,
Ca i beri trimerija,
Te tjerate urtesija,
Arabija, q'ish e shuar
E ne bot' e padegjuar,
Menjehere u lulezua
Vune ligj' e fe' e bese,
Njeriut i dhane shprese,
Arabete me cdo ane
Gjith' u bene myslimane
Muhameti ca me pare
Ish martuar e kish marre
Grua meme- Hadixhene
Me te beri Fatimene
Bene Hasan' e Hysene;
Njeri'ish djell, njeri hene
Dhe ata dy yj u bene

-----

[White_Angel]

Kur erdh koha per te ndare,
Muhameti duke marre
Aline me Fatimene
Edhe Hasan e Hysene
Posi s'quka zoqt' i mblodhi
Peqinjte siper u hodhi
Djemt' e mij, tha, keta jane;
Ali Aba ndaj u thane.
Mblodhi shoket ne mbledhe
Dh'ata erdh e bene rredhe*
U tha : Keta te mi doni,
Kurre te mos m'i mundoni
Kush me ka dashur mua,
Te doje keta qe dua!
Te paret u le Aline,
Ta kini si Perendine"
Keshtu tha dhe psheretiti,
E nje pike lot' i zbriti!
Gjithe shoket e tij qane,
Dhe u ndane' e me se pane.
E mbaroj punen e tija
Dhe vate te Perendija
Shpirti me trup u zberthyen,
Dhe prape nga erdh' u kthyen,
Njeri nga Zoti kish zbritur
Tjetri nga dheu ish ngritur
U mblodh gjithe njerezija
Pleqesi e vegjelija
Ca te urte e ca te marre
Te vinin nje te pare!
Thane shume thashetheme
Te verteta e te rreme
U bene fjal' e trazine
Dhe hoqne shume mundime,
Zjuadhen Eba_Beqire*
Ate gjene me te mire
Pa Beqiri la Ymere
Q' ishte ndaj soje m'i ndjere;
Pas ati vune Osmane
Q'e kishte ungje Syfjane!
Me qen' Aliu ne jete
Burr' i urte' e i vertet,
Tjetre njeri s'duhej vene
Po c'te duash! ishte thene.
Vertet i par ish Osmani,
Po mbreteronte Mervani,
Q'ishte nip i Syfjanit
Kushurir' i par' i Osmanit,
Njeri shume i mallekuar,
dhe i lik e i debuar
Fajtor i keq kish qene
Pa e kishin perzene,
Osmani ate e solli,
Gjithe ligesite i ndolli,
C'hoqen vendesit e gjore,
Q'i pat Mervani ne dore;
Kish Jemen e Arabine,
Persine , Irakne, Sirine
Eghyptene e te tjera
Mbreteri shume te gjera
Mblodhi Mervan'Osmane
Gjithe faren e Syfjanit,
Edhe i vuri ne pune,
Pa ate kosene vune!
Ishin te liq te tere,
Nuke lane dhe* pa bere,
Botene gjithe e munduan,
E rropne dh'e perveluan.
Mavijes i dha Sirine,
E lartesoj faqezine!
Q'ishte bir i Syrjanit
I kusherir' i Hinduse shtrige
Q'ish e nemure dh'e lige.
Hoqi shume njerezija,
Mori kembet ligesija!
Bota me kembe u ngrine,
Dhe osmanit po i vine,
Egjyptasite si me pare
Po vinin duke share,
Me te gjeture Osmane
Gjithe menjehere' i rane
Te gjithe vellezer jemi,
Te mos ish imam* Hasani;
U ashpersuan te tere
Rremuje e madhe ish' bere



rredhe* - rrethim
Ebu_Aba*- Tituj fetare
dhe*- gje
imam*- titull fetar.

[White_Angel]

Ne mest te ati rremeti
Qe zjente gjithe qyteti,
Del Aliu me te mire
E me shume embelsire
Fjale te bukure zuri
Punen nde udh' e vuri.
E tere bota pushuan,
E fjalen tej ia degjuan,
U bint gjithe njerezija
Ne fjalet t'embla te tija,
Sicili i urte ndejti
E njeri nuke bezejti,
Po te tere u qetuan,
Unjte kryet e pushuan.
Ate rremuje' e pushojti,
Dhe u ngrit' e me s'menojti,
Vate te shite* Osmane,
Aty la imam Hasane,
I thote Osmanit Aliu:
"Eshte si foshnje njeriu.
Po t'i kellac djallezine,
E mahnit fare njerine,
Behete si egersire,
Dhe soje s'vjen pun' e mire,
Kur ti tregosh urtesine,
E ben si engjell njerine.
Ligesi shum' u rrefye
Andaj bota ngriti krye.
Nje njeri qe esht' i pare
Eshte shume nene barre
Dhe ndaj Zotit te vertet,
Dhe ndaj njeriut ne jete,
Bariu ka bagetine,
I madhi sheh njerezine,
S'i bejne dem bagetise,
Qysh t'i bejme njerezise!
Sillej mire Muhameti
Pa e doj gjithe rremeti,
E di c'hoqme ti dhe une,
Sa i ndrejtme keto pune
Ne kohet e atija,
Qe na shihte Perendija?
Kush i ben liksht njerezise,
Ka nemen e Perendise,
Jane shume te keqija,
Rendesi e marrezija,
Ne mest tene ndryshim s'kemi
Te gjithe vellezer jemi
Duhet te jemi te mire,
Te kemi dhembj' e meshire
Me njerezit qe dergoni,
Botene po e mundoni.
Abdullahu, qe ka vatur
N'Egjypte, doren ka zjatur,
Pa renkim i varferise
Cpejt i vete Perendise.
Degjo dhe neve nje here
Abdullahn andej e ngrene
M'ate vent dergo Mehmene,
T'ardhurit bashke te vene,
E deshne Eba_Beqire
Do ta duan dhe te bire,
Ky n'Egjypte te dergohet
Rremuja kshu te qetohet.
Atje te zer' urtesine,
Te deboje marrezine,
Te perzere ligesite
Dhe gjithe makurite
Me Perendi te punonje,
Gjithe punet t'i ndertonje
Te veshtronje varferine
Edhe gjithe njerezine,
Pas udhes se Perendise,
Pas mendjes e urtesise.
Lakmim te mos bejne kurre,
Po te jet' i drejt' e burre.
S'e hedh poshte Perendija
Ate q'e do njerezija"


shite*-- shihte , shikonte

[White_Angel]

Kshu tha mbret' i urtesise,
Shtyll' e lart' e njerezise
C'fjale the, te qofsha fale!
Fjala jote tunde male!
Erdhi e shoq e Osmanit
Najleja si ftuj e stanit;
I tha: " Plak degjo Aline,
Qe te tregon urtesine,
MOs degjo Mervan e marre
Qe rreh te te benje varre"
Keshtu e bintne Osmane,
Beri sikunder i thane.
U ngrit e hipi Mehmeti
Edhe doli nga qyteti.
Egjyptjanet
pas i rane
Dhe te tjeret'u perndane
U hap gjithe c'ish rremeti,
Qyteti ne prhej mbeti.
Po nuke flij djallezija,
Qe lint soje ligesija,
U ngrit shum'e shemetuar
Menxyra e mallekuar,
Djallezija fjeshte vete,
Dhe po vij rrotull e qete;
Ndenj ne zemert te Mervanit,
Q'ishte i zot' i Osmanit.
Papo erth u sgurdullua
Edhe qendroi u mejtua,
Djallezija e mesonte
Dhe ay po me s'menonte.
Njeri n'Egjypte derguna
Dhe Abdullahut i shkruan:
"Po te vjen aty Mehmeti,
Bashke me te dhe rremeti,
Ti veshtro te vrac Mehmene
Edhe ta perndash rremene,
Se u be me te perdhune,
Pa dashure ne , keto pune,
Dhe veshtro e mos i lere
Te vine tjatere here
Njerezija ketu kurre,
Po qendro trim dhe burre."

[White_Angel]

Kartene e shkroj Mervani,
Edh' e vulosi Osmani,
Nuk' e dime vete deshi,
Apo Mervani e qeshi.
I derguari s'menojti,
Po mori karten e shkrojti,
Tek vij njeriu i gjore,
Te mos na bjere ne dore!
Mun' ne doret te mehmetit,
Ne mes te gjithe rremetit!
Papo kartene ja gjene
Edhe koken ia prene!
Karten ne dor' e rrembyen;
Te tere prape u kthyen
Thane: "Opopo , c'na qeshne
Edhe na bene si deshne!"
Keta shume t'ashperuar,
Edhe fort te idheruar,
E rrethuan Medinene
Dh' e tuntne gjithe qytene.
U mbyll ne shtepi Osmani,
Me ca shoke dhe Mervani,
Se ata Mervane donin,
Pa Osmane s'e kerkonin.
Te dy zoterinjte tane,
Hasani, Hysejni, vane,
Muarren dhe Kambere,
E qendruane me dere,
Qe ta ruanin Osmane,
Edhe shoket e Mevrane,
Pa arme ne dere rrinin.
Njeri te hyj nuke linin;
"Pa ren' une, tha Hasani,
Nuk vritete Osmani
Djal' i meme Fatimese".
Nga dera me s'u la shprese.
Bota gjithe mesuan
Dhe armiket u shtuan
U bene si mizerija,
U mbloth gjithe njerezija.
Ne rremet i njerezise
I vane prpap shtepise,
Pa e rrezuan mure
E' duke hequre gure,
Bene shtkn' i hyne Osmanit,
Gjene shoket e Mervanit;
Me vertik te math u rane
E te tere c'qen i vrane.
Njeri heq korthen e prehte,
Q'ishte posi pend' e lehte
Edhe Mervani i bije,
Si shakull perdhe e shtije!
Pastaj shtine me Kambere,
U plagos dhe ra ne dere,
E Hysejni me Hasane
Te dy bashke brenda vane,
Ne mest te tyre u hyne,
E ne gjak te dy u mbyne;
Ca nga armiket i vane
Dhe tek rrijne e vran' Osmane,
Aliu me arme dolli
Dhe pake shoke pas solli,
Po armiket u perndane,
Si e vrane dhe Osmane,
As nje aty nuke mbeti,
Po dualle nga qyteti
Aliu vdekure plakne
E gjet , e topile gjakne,
I erth keq pa afr' i erdhi
Qau e lot shume derdhi,
Pastaj e qertoj Hasane,
Qe s'e shpetoj dot Osmane.


-----

[White_Angel]

Pa Telhane q'u gezua,
Pa shume ju zemerua
Tha: " E patme shoke ne jete,
Dhe ish njeri shum' i qete,
Miku per mikne helmohet,
S'eshte mire te gezohet,
Pa dhe vdekja s'eshte bere
Per nje, eshte per te tere".
Po Mervani c'behet valle?
Ra, po dhe ish i gjalle!
Qafene ja kishin prere,
Pa kish ren' e ish ndere,
Kur hyri brenda Hasani,
U permend pake Mervani,
Sherbetor i tij e mori,
Pshehtazi me krah' e nxori
Tek nje plak' e ve e shpuri,
Ajo plagene ja zuri,
Qafa e shtrember i mbeti,
Qe vdekj' e zeze s'e gjeti!
E shpetoj imam Hasani,
Pa kish vatur Mervani;
Kish me pune te punonte
Andaj e thena s'nxitonte!



----

[White_Angel]

Njerezit gjithe u mblodhne,
Aline te par 'e zgjodhe,
Edhe Telhaj me Zybere
E gjithe burrat e tjere
I thane:" Te veme Aline,
E te zeme njerezine,
Gjithe kush dore te marre
E ta kemi te pare"
Aliu:" Mua me ndjeni,
U tha, nje tjetr te gjeni"
Ne kete pune s'i qeshi
Me te vertet se deshi
Po e tere bota e donte
Kete barre t'ja ngarkonte.
Kshu u mbloth' e u permblodhe,
Barrene siper ja hodhe,
Edhe telhaj me Zybere
Dhe gjithe shoket e tjere,
Thane: "Puna s'vete mbare,
Po s'vum Aline te pare"
Ata te tere kshu thane,
Ay tha:"Vini Telhane"
Telhaj tha:"Perpara teje
S'del*, mos kini shprese meje"
Ay tha :" Vini Zybere,
Po ka dhe shume te tjere;
Ke te doni, ate vini,
U lutem mua me lini,
Une nga gjithe me pare
Doren e tij marre,
Do ta kem mik e krye".
Maliq Eshteri ju kthye,
Tha: " Eshte e jotja kjo pune,
Pas fjalese qe di une,
Memedhene mos e lere
Te prishet far' e te bjere,
Nuk e la ne doret tene,
M'i pari yne, c'ka thene?
Punen e drothm' e perdrothme,
Dege me dege e hothme,
Gjersa hyne djallezite
Na prune me kete dite!
Punes pse i rri i huaj?
Ke pret ta benj, as me thuaj!
S'sheh se c'beri ligesija?
E qysh u be Arabija?
Nga vdekj' e te parit tene
Vjet njeset e pes' u bene.
Bota ngadale po vine
Ne rripe e ne gremine;
Puna jone u cakerrye
Edhe fat ' i bardh u thye.
Gjithe c'beme dem na vane
Ligesite ne sheshit jane,
Puna q'eshte marre zvarre
Te mos permbysete fare.
po s'more ti paresine
Do' ta qajme Arabine,
Se nuk' i le ligesija
E rremja dhe dhelperija
Djallezit' e marrezite,
Te qasene miresite!
Nuk; s'bejne dot te tjere,
Pa te hysh ti kete here
Ka nevoje njerezija;
Tani ti dhe perendija!
Puna eshte me qaf tende,
C'te kane thene permende!
Ne na lenc dhe kete here
Neve vame ne sketerre,
Genjeshtre te madhe ngjalle,
Se vertetes t'i kesh malle!
Epna dorene ta zeme,
Se ne tjetre njeri s'veme"
Keshtu tha Maliq_Eshteri,
Pa Telhaj edhe Zyberi
U leshuan menjehere
Edhte te tjer' e te tjere,
E tere c'ish njerezija
Muarren doren e tija;
Gjithe dore duke marre,
E bene Aline te pare


S'del* -- Nuk dal