Naim Frashëri

[White_Angel]

Drita qe ndrin gjithesine
E na rrefen Perendine
Ishte imam i vertet
Qe la emer perjete.
Per ate Zot s'ka levdate
Kjo fjal' eshte shum' e gjate;
Miresi e ati s'thuhet
Eshte e larte shum' e s'shkruhet,
Gjer atje ne nuke vemi
Pak eshte sado te themi
Jeziti frone e zuri
Ne ligesite dore vuri
Ndenj ne front te gjaketua
Ne nje vend te mallekuar
Njerezis' i vuri frene
E shkoj shume Mavijene
Te ligat ay i zuri
E ky gjer ne funt i shpuri
Imam Hysejne kujtonte
Nat' e dit' e shkumbezonte.
Ne Medine nga Jeziti
Ish derguar Veliti
Jeziti ati i shkrojti
E nje karte i dergojti
I thote:"Zoti ima ate,
Qe perpiqej dit'e nate
E ish njeri i uruar
Pa dhe vdiq i shenteruar!
Me urdherit te tij vete
Me ka lene mbret ne jete
Kush s'me benete rob* mua
Ta vras se me nuk e dua".
Ja dha Mervanit Veliti
Karten q'i dergoj Meriti
Velitit Mervan' i thote
"Tani kohe mos humb kote,
Po vra me pare Hysene
Ne do te shpetosh vehtene!"
"Hysene! tha , vec atija
Kam frike nga Perendija
Esht' i nip' i Muhametit"
"S 'benet , esht urdher' i mbretit".
Mervani i thote:"Vraje,
Punene qe sot ti ndaje!"
Kshu tha Mervan i ndyre,
Q'ishte e madhe mynxyre!
Pa e thir" imam Hysene
Veliti me Mervan qene,
Me goje keto ja thane
Edhe kartene ja dhane.
Imam' i thote Velitit:
"Nuk i behem rob Jezitit"


Rob*---- ne origjinal :"Rop"

[White_Angel]

Thote vetem kete fjale
Edhe ngrihete te dale
Mervani thote:"Ta vrasim,"
Veliti tha, "Nuk e ngasim
Se na nemin njerezija
Na vret edhe Perendija".
Pa imami me te dale
I dergoj Velitit fjale
I tha" Me vrap ketej ike
Se eshte e madhe frike
Mervani s'te le te gjalle
Ti e njeh fort mire djalle".
Imami u ngrit e iku
Se nuk' e linte armiku
Iku me gjithe femije
Opopo, brenge me mije;
La qytetin e Medinese
J'u leshuane Meqese
po ashtu ish dhe Meqeja
E kish shkelua Mavijeja
Ne Qofe kjo u degjua
Pa bota gjith' u gezua
Te tere me vrap u mblodhe
katr' a pese njerez zgjodhe
Ja dergojn' imamit tene
Me kartera duke thene
"Neve qeme te pabese
Po sot te kerkojme ndjese
Se e pame Mavijene
Dhe njerezit e tij c'qene;
Hoqme shume te keqija
Nga ligesite e atija
Pa jemi te deshperuar
Te djegur te perveluar;
Jezitne neve se njohim
Se po punerat i shohim
Sonte jemi zemerlare
Dhe ty te kemi te pare,
Do ta derdhim gjakne te tene
Do ta prishim edhe gjene
Se neve s'jemi te huaj
Jemi te shpise tuaj
Ne armete do t'i amrrim
E te liqte do t'i t'harrim
Po jake s'munt me pare
Te mos e ftohime zjarre"
Keto fjale dhe te tjera
Fluturake posi era
Imamit ata i shkruan
E ne Qofe e kerkuan
Miqte imamit i thane
Edhe nder kembe i rane
Te mos dilet nga Meqeja
Si dolli nga Medineja
S'e njerezit e Qofese
Nuke mbajne fjal' e bese
po ata prape' i dergonin
Kart' e njerez edh' e ftonin
Nis te kushrine , Myslime
E dergoj ne Qofe trimne
I bir' i Ykajlit ishte
E shoket te rrall' i kishte
I tha te vij' e te shohe
Te vertetene ta njohe
Myslimi ne Qofe vate,
Dhe u fut brenda ndaj nate;
Vane bashke me Myslime
Myhtari me Ibrahimne
Ishin te dy djemt' e tija
Qe u ndane nga femija
Ibrahimi ishte vjetsh tete
Myhtari nente a dhjete






**********

[White_Angel]

Ay imam i vertet
Qe nuke kish shok ne jete
Nuke vetem nga Qofeja
Nga Basra, nga Medineja
Po dhe nga vende te tjere
Merrte kartera ngahere
Gjithe per te par' e donin
Edhe me drite e kerkonin
Myslimne atje e pritne
Miqesin' e perseritne
Edhe fort shum' u gezuan
Te gjithe miq ju treguan
Njezet mije kordhetare
Imamn' e njohne te pare
Myslimi pune mbarojti
Imam Hysenit i shkrojti:
"Te vish sa te munc me pare
Se puna po vete mbare
Jezitbe nuk' e durojne
Gjithe c'jane te kerkojne
Po ngrehu shpjet edhe jake
Mos meno as shume' as pake".
Kshu i shkroj Myslim i gjore
Gjithe miqte vune dore
Pa i shhkroj edhe paresija:
"Ne je ti Perendija
Te na degjosh kete here
Ne roberi mos na lere"
Keta gjithe bene
Qe te vdesin me Hysene
Imam punen e dinte
Po gjetke s'kish ku te vinte!
Se dhene Meqe s'e linin
Armikete pas i vinin!
Duhej te linte Meqene
Te vij' e te zij Qofene;
Ndonese miqt' e tij s'donin
Ta mbanin aty kerkonin
Ne Basre dergoj Selmane
Te mblithte sa miq qe jane
Dhe gjetke dergoj te tjere
Miqte nga jane t'i bjere
pa pastaj u ngrit e dolli
Paresija e percolli
Me gjithe femije iku
Te mos ja zinte armiku!
Femijene s'doj t'i shpunte
Po nuke kish ku t'i linte!
Se armikete ja ngrinin
N'ate Shmt te zij j'a shpinin!
Ne Qofe kishte derguar
Mbreteri e mallekuar
Te pare Numan Beshire
Q'ishte nje plak i peshtire
Ngrihete djalli pa ndjese
Q'esht' i like e i pabese
Merr nje fytyre te ndyre
Behete posi mynxyre
Pa vete e pjek Numane
Duke hequre menjane:
"A e dini c'behet i thote
A po rri pa pun' e kote?
Ketu njerezit te tere
Me Hysejne jane bere
Punene me udh' e vune
Se pari Myslimne prune
Tani dhe Hysejne presin
Bene be gjithe te vdesin"



********

[White_Angel]

Numani mbledh njerezine
Dhe ata te gjithe vine
U thote:"Degjoni nje fjale
E s'e di si do t'u dale;
Nje pune te ndryshme zute
Myslimne ketu e prute
Dhe Hysejne po e prisni
Brenda ne qytet ta kllisni!
Mos'ni se nuk' u del mire
Se Jeziti s'ka meshire
E ka zemeren te gurte
Edhe shpirtine te murte
Mjere, mje' ay i gjore
Qe ti bjer'ati ne dore!
Esh' i keq edh'egersire!
S'ka vetedije te mire!
Te degjojne per hysejne
E permbys gjithe Qofene!
Edhe foshnjezat' e mjera
Do t'i therrnje posi shqerra"
Kshu tha , ata u perndane
E lane vetem Numane
Q'ish nje plak i perzhellitur
Si kalliz' i kahenitur
Po njerezit e pabese
Kelyshet' e Mavijese
Jezitit i kishin shkruar
Punen ja kishin treguar
U zemerua Jeziti
Botene me kemb e ngriti
Te pare Jeziti, thone
Ne punera kish Serhone
Qe ishte nje i krishtere
Me zemre te zeze sterre
Te dy bashk' ata u mblodhe
E Ybejdullane zgjodhe
Q'ishte i bir' i Zijadit
Nip' i Mavije lugatit
Se Zijadi kishte vdekur
Ky ne vent te tij kish mbetur
Ne Basr' e kishin derguar
Njerine e mallekuar
Pa keti me vrap i shkruan
E njeri cpejt i derguan;
Nje tjatre atje te lere
Dhe mjaft ushteri te ngrere
Edhe Qofene te zere
E te shohe c'eshte bere
Ybejdi Selman' e zuri
Me shokete zemreguri
Vrau ata dhe Selmane
Pa la aty te vellane
Dhe ju leshua Qofese
Me mije kater' a pese.
Si rrufeja me vrap vate.
Dhe hyri brenda ndaj nate
Pa, per te mos kupetuar
Me nape ishte mbuluar!
Njerezite qe e shihnin
Nuke muntnine ta njihnin
I genjeu gjithe qeni
E pandehne q'ish Hysene;
Pa te gjithe u gezuan
E zemerat u zgjeruan!
Po pastaj te gjith' e njohne
Serish zemerat u ftohne
Hyri ne Qofet te shkrete
Ybejdi me shume vete
Me neseret pleqesine
Mbledh' e gjithe njerezine
Ca genjeu , ca levdojti
Ca shau e ca qertojti
Gjithe kerkon t'i genjejne
E Myslimne rreh te gjenje!



*****

[White_Angel]

Myslimi ish te Haniu
Q'e kish pasur mik Aliu
Atje edhe djemte vene
Ybejdullahu rreh dhene!
Kishte nje rob zemreklire
Ay gjen nje plak te mire
Dhe i thote me te qete
"O ti , njeri i vertet
Qe besove Perendine
Edhe Muhamet-Aline
A mos ke pare Myslime?
Q'e kam t'afere e timne?
Nga Hysejni dic i bije
Dhe dua tani t'ja shpije!
Pa shih, i tha , se ci solla
Dhe i rrefen ca te holla!"
E rrejti me te pabese
Plakne qen' i Mavijese
Dhe plaku, q'ishte genjyer
Myslimne ja pat rrefuer!
Vete atje dhe ja shpije
Edhe ne kembe i bije!
Myfedal quhej ky djale
Qe ben gjithe keto fjale!
Keta ketu i genjeju
Dhe Ybejdit i rrefeu!
Zot' i madh e i vertet
Ay ishte djalli vete!
Pa ja rrethojne shtepine
Edh' e marrene Hanine
Te Hybejdi e kellasin
S'e lene gjalle, po e vrasin
Myslimi duke mesuar
Dhe djemte duke derguar
Te Sherihu, q'ishte burre
E syri s'i trembej kurre
Miqet u dergojti fjale
Kush eshte trim , le te dale;
Njezet mije kordhetare
Q'i dhane fjale me pare
Me Myslimne u leshuan
Ybejdine e rrethuan;
U ndez me nxit luft' e shkrete
Dhe u vrane shume vete
Myslimi kordhen e xhveshi
Dhe u hoth posi rrebeshi
Armikete duke i prere
E te vrare duke ndere
E beri gjakne kenete
Duke vrare mije tete!
Ybejdi genjeshatre gjeti
Si e pa q'u munt rremeti;
Me genjeshtret te gatuar
Nis Shimrin e mallekuar
Me te tjere te pabese
Ng'ata djajt' e Mavijese
Dualle dhe ulerine
Thane"opop, se c'vine!
Me mije vijn'ushtetare
Prej Shami, po ca me pare
Ndahi e zini shtepite
U there si bagetite!"
Pa njerezi e Qofese
Qe nuk kish shume bese
Me nje here u shperndane
Myslimne vetem e lane!
Po nata, duke nxituar
Me erresire ne duar
Arrin dhe mbulon Myslimne
E shpeton ng'a armiket trimne!
Myslimi rrotull po vinte
Nga te bente nuke dinte
Pa i dergoj perendija
Nj'a dy a tre miqt' e tija
Me ata bashke i miri
Vate te Mehmet Qethiri
I zot' i shtepis' e priti
Me gaz shume i gostiti.
C'esht' e mire miqesija
Ne te tilla te keqija!



********

[White_Angel]

#8


Me neseret ne te gdhire
E thirre Mehmet Qethire!
Se armiket kallezuan
Papo erth' e i rrethuan
Me te vature Mehmeti
Prap' u ngrit gjithe qyteti
Ybejd' i kerkoj Myslimne
Dhe Myhtar' e Ibrahimne
Mehmet-Qethiri* ish burre
I tha:" Nuke t'i jap kurre!
Kush me shkel prakn' e shtepise
Me vjen ng'an' e Perendise
Pa vrare mua me pare
Ate s'munt njeri ta marre".
Te tjerete duke dale
Ybejdullah e rrethuan
Mehmet-Qethir' i kerkuan.
E leshoj Mehmet-Qethire
Po i mbajti penk te bire
Nga te paret e Qofese
Djal' i Ebu-Ybejdese,
Myhtari , trim' i vertet
Mblodhi dhe shoke tridhjete
E poqi Mehmet Qethire
I tha te nxjerre te bire
Pa te mblidhene te tere
Gjithe bashke duke bere
Edhe Qofene t'a lene
Te gjejne imam Hysene
Si duhete te leftojne
Armikete t'i debojne
Keta keto fjale thane
Po kur nga Shami u dhane
Dhjete mije ushtetare
Amire kishin te pare
Ay Ybejd' i peshtire
E therret Mehmet Qethire
Ay me mije tridhjete
Niset e hyn brenda vete
Ybejdi e shan me pare
Ay heq kordhen e lare
E se prapsmi i rane
Mehmet Qethiri u bije;
Katr' a pese poshte shtije
Pastaj te tjeret i rane
Te gjithe bashk' erdh' e vrane!
Si u vra Mehmet -Qethiri
Mbi ta u vervit i biri
Vrau disa, pa e vrane
E te gjalle nuk' e lane
Te tjerete u vervitne
Ushterite u goditne
Ate dite aq u vrane
Sa numure nuke kane!
Gjithe Qofeja u shua!
U be gjaku si perrua!
Ata qe mben' u perndane
Prape Myslimne e lane;
I varferi ngado vinte
Me tufe armikesh binte
Nuke dilte dot nga qyteti
Se ish rrethuar' i shkreti;
Armikete e pane
Dhe ju qepn' e pas i rane;
Domosdo kalit i zbriti
Dhe u fsheh e ze me s'qiti
Ybejdi tha:" Kush ta gjejne
Dhe vinj' e ta rrefenje
Dot ' i jap c'gje te kerkojne
Pa ay qe te guxojne
E me shtepi ta kellasi
Vete vehtene te vrase!"



Mehmet-Qethiri * ----- Ketu e me pas emrin e gjejme me vize ndarese: -

[White_Angel]

Si u err, u be sketerre;
Del andej Myslim' i mjere
Edhe vete me nje krua
Kur atje na gjen nje grua;
Ish nje plakez' e drobitur
E fishkur', e perzhitur
E kish afer krojt shtepine
Plaka, q'ish me Perendine;
Ajo me shtepi e kalli
Se s'kishte pjese nga djalli
Donte Muhamet-Aline
Andaj ja hapi shtepine.
Myslim' i gjor' ate nate
u mejtua gjer' e gjate
I erdhi ner ment femija
Edhe djemthit' e shtepija
Dhe Hysejni , qe po vinte
E ne rrezik te math binte
Pa qau e psheretiti,
Pothua shpresen e ngriti
I vane lotte lume,
Pa se zu i shkreti gjume;
Plakez' e varfer qante
Me shpres' e gjora e mbante
Edhe fjalene s'e priste
me ze te unjete fliste
Djal' i plakes i pabese
Qe rrij zjuarre ne shtrese
Fjalete dyke degjuar
I paudhe', i mallekuar
Me neseret kallezojti,
E te gjitha i tregojti!
Ybejdi vesh mir' e mori
Dhe Mehmet-Eshathne nxorri
Armikete me vrap vine
Edh' e rrethojne shtepine!
Myslimi armete mori
Edhe kordhene e nxorri
Del me vertik shum' e shtije
Me s'vuri re se ku bije!
Nj'a dyqint armik' i preu
Te tjeret gjith' i theu
Po ata me shume u shtuan
Gjithe bashke e rrethuan
Pa i rane me shigjeta
Edhe me ushtat' e shkreta
Ca me shpat' e ca me gure;
Koken e ballet ja cane
Te dy krahet ja thane
Dhe kraherore ja cpuan
E shume her' e rrezuan,
Krahet i vuri nje muri
Beqir Hamrani i shturi
Buzene ja pret me shpate.
Nje tjatr' i ra me sepate.
me gjithe keto Myslimi
U hoth serish si zok trimi,
Beqirit nje her' i bije
Te vdekur mbi dhet e shtije,
Po cdo plag' ish bere krua
Gjaku i vij si perrua
Prape ate mure zuri
Edhe krahete i vuri
Armikete rreth i vane
E serish sa munt' i rane.
Myslimi atje qendrojti
E nje uje u kerkojti,
Ata uje nuk' i dhane
Po serish te gjith' i rane
Tek behej ajo rremuje
Nje grua i pruri uje.
Myslimi vate ta pinte
Po gjaku ritht' e s'e linte
Rrithte gjaku gjithe vale
Zot' i math te qofshim fale!




******

[White_Angel]

Nje armik me usht' i bije
Ne dhet posi lisn' e shtije
Pa te tjeret e zune
Ybejdullahut ja shpune
Ybejdullahu ju kthye
I tha:" Perse ngrite krye?"
Myslim' i tha :" Ju u ngritte.
E njerezit' e mahnite
late Muhamet Aline
Per Mavijene faqezine
Late dhe imam Hysene
Edhe zute Jezit qene".
Ybejti tha:" Pa e nxirrni
Tani kryete t'i mirrni".
Myslimi tha :" Nga Meqeja
Ne ka a nga Medineja
Ndonje ketu , le te dale
Se do t'i them dy-tre fjale".
Ymer' i Sadit vate
Dyje thene:" C'fjale pate?"
I tha :" Kam pakeze hua
Ketu, qe m'i dhane mua
Shitni kalin e i lani
Nene barre mos me mbani;
Imam Hysenit t'i shkruash
Me tha Myslimi t'i thuash
Te mos dale nga Meqeja
Se s'paska bese Qofeja".
Keshtu tha Myslim' i mjere
Dhe psheretiti nje here
Me nuke kish fuqi trimi;
Gjaku i vij si burimi!
Syn' e kish te vagelluar
Dhe trupne te dobetuar!
Me nje ushteri te tere
I vetem lufte kish bere!
Ybejdi po e degjonte
Edhe ne syt' e shikonte
Myslimi mbaroj te flase
Ay tha: " Kush do ta vrase?"
Armikete gjith' i thane
Ky q'i vrau dije t'ane
E kish vrare Beqire
Pa rrefyene te bire
Ky Myslimn' e gjor' e mori
Nga rremeti jasht' e nxorri
Pastaj ju mat njehere
Koken e kish te prere
Pa kur i shfaqet nje hije
Kordha nga dora i bije
Pa iku, se u tmerrua
Tha "Popo, c'me gjeti mua"
Pastaj te tjeret vane
Po ate hijen e pane
Dhe u trembn, u tmerruan
Papo e lane dhe shkuan
Ybejdi gjith' i shau
U tha : " Nga frika u ngjau"
Pa te gjithe bashk' vane,
Me vrap i rane dh' e vrane.
Myslim, o lule , sa hoqe
Per nje te drejt' u perpoqe!
Le femijen dhe shtepine
Zure dhen' e Perendine!
O shoke, qani Myslimne
Qani, qani me lot trimne!
Se me s'pjell mem' e mjere
Ate trim tjatere here!




*********

[White_Angel]

Ybejdi po me s'menojti,
Ne Shamn kryet' i dergojti
Te rrefente trimerine!
Te gezonte faqezine!
Pastaj te dy djemte donte
Gjithe boten e shtrenbonte
Sherihu u ngrit pa gdhire
Dhe nisi me te bire
I tha:" Sonte prej Qofeje
Tregetare prej Meqeje
Dalen per udhe , po shihi
Pa u ep djemte t'i shpijen
Dhe kart'andej te na bijen".
Kshu tha, pa derdhi florinjte
Djemet' u mbushi pelqinjte
Edhe ve' u mallengjye
E zemera ju zberthye.
Djali s'i gjet tregetaret
Se ikene kusaret
Pa kerkoj e s'i gjeti
Kishin ikur nga qyteti
Me te hapur ish dhe dita
Po vinte nga Zoti drita
Ay djali i mesojti
Pas atyre i dergojti
Djemt' ata po i kerkonin
Dhe sa muntnine nxitonin
Po armikete i zune
Ybejdullahut ja shpune,
Pa u lidhi kembe e duar,
Te dy i mbylli ne quar.
Qanine foshnjat' e mjera
N'ate burg , q'ish si sketerra
Hapesmbajtes' ish me bese
E mori nde sy te vdese;
Tha me ment, : Me te rronj s'dua"
Dhe derese ju leshua
Kshu u mejtua Meshquri,
Se ish shpirtmire burri.
Ne mest te nates i mori
Jashte qytetit i nxori,
Pa me t'a bashke qendrojti
Per cdo pune i mesojti
U tha:" Akeku te vini
e kaqe kohe te rrini,
Akecilene te gjeni
E punene t'u rrefeni
Se ay njeri esht' imi,
Vella me bes' eshte trimi".
Kshu tha, dh'u mejtua caze
Pa nxjerr u ep nje unaze
Dhe u thote:"Po t'a shohe
Kete, ay do t'anjohe".
Kur shpeton nga kuvlija
C'ndjen zogu ne shpirt te tija?
Ne zemeret te gezuar
Ndjen lirin' e deshiruar;
ashtu dhe djemthit' e mjere,
u gezuan kete here
Muarren udhen' e shkuan
Nga mundimete shpetuan,
Si engjellite nxitonin,
Neper ere fluturonin
Leshrat i kishin prej ari,
Veshtrimn' e tyre prej zjarri
Me frike shume nxitonin
Kishin shprese te shpetonin,
Ne verset te foshnjerise
I zu breng ' e djallezise,
N'ate te bukure balle
C'u kish shkruar Zoti valle?


********

[White_Angel]

Ybejdi keto i mesojti
Se djalli ja kallezojti,
Meshqur' e gjore e vrane
Dhe njerez shume i perndane
Gjithe udhete i zune
E bene te madhe pune
Engjelli u paska thene
Qe udhete jane zene
Ibrahimi me Myftare
U kthyen duke qare.
Dielli ishte me te ngrysur
Vendi ish i ter' i qete
Hena ish pesembedjete
Papo epte shume drite
Edhe nata ish si dite.
Ata te dyth po nxitonin
Dhe ktheheshin e veshtronin.
Lisi, pema, shkarpa , druri,
Fleta, dega, maja, guri,
Perronj, rrekeja , mocali,
Fushate , gjetete , mali,
Te gjitha i frikesonin;
U vij sikur i veshtronin
Zemer' i bardhez' u rrihte,
Njeri-tjatrine shihte
Gjith' u dukeshin gogole
Po me goje nuk' u fole,
I pandehnine armike
Papo u vij shume frike
Djerse te ftohta u binin,
Nuke dijne nga te vinin!
Nje flete te piperinte
Gjaku i foshnjave u ngrinte!
Te gjorethite sa ndeze!
Pa kur Zoti dha mengjez
Te dy djemthit' u qatuan
Ndejne pak u qetuan
Dhe me zemere te qete
Thoshine: "Zot i vertete!"


******