Naim Frashëri

[Acid_Burn]

nje sqarim

Muarren doren --- i dhane doren

do te thote qe e pranuan per Prijes dhe i dhane besen. tek arabet dhenia e fjales behej me shterngimin e dores... prs sa here te shikoni "i mori doren i moren doren etj" ta keni parasysh qe behet fjale per premtim.

vazhdo White se na knaqe

[White_Angel]

Barrene siper ja shtune
Aliut me te perdhune.
P'ay s'e doj madherine
kish te beje me Perendine,
Gjithnje ne kete jete
Ishte me Zotn' e vertet,
Kishte mik farferine,
E kish t'ulete shtepine,
Madherine nuk e donte,
Perpara njeriu s'shkonte,
Makuterin' e perzinte,
Lakmimete s'i dinte,
Te varferit kujtonte
Edhe qant' e aferonte
Ne prak te tij kushdo shkelte,
Duar thate nuk delte;
E prishte gjen'e shtepine,
Per t'ushqyer varferine,
Dhe shpirtine t'i kerkonin,
"kurre" jo, nuke degjonin,
Nje te dij qe s'ha nje dite,
S'vinte ne goje kafshit;
Kujdo i flit me te mire
Dhe me shume mebelsire,
Njeriu edhe ta shante,
Kurr'ay meri s'i mbante;
Gjithe c'eshte njerezija
Ishte femijez e tija;
Per cdo njeri kish meshire,
Dhe kujdo i bente mire
Armik kurre nuku kishte,
Me gjithe boten mik ishte,
Punonte per Perendine,
Duke dashur njerine;
Perendine atje e gjente
Ajo udhe i pelqente.
Dituria, njerezija
Miqesija, dashurija,
Urtesite, miresite
Te gjitha ishin te tite,
Ashtu edhe trimerija
Ish e tere e tija.
Djallezite, ligesite,
Pabesite, marrezite
Kurre afere s'i shkonin,
Engjellite ja mergonin,
Thua q'ish zot' i vertet
Cfaqure ne kete jete.
Aliu kishte deshire
Qe te bij diten e mire,
Te vij lige* njerezine
Edhe urtesine
Mendj' e tij ish shum' e larte
Nuke shkruhet ne karte!
Po njerezit' e Mervanit
Fara e fis e Syjanit,
Persiper e kishin marre,
Sicili ish ber' i pare,
Gjithkush mbret ishte bere,
Edhe te rende te tere
Pa njeri nuku peshonin,
E fjale nuke degjonin.
Po m'i lik edhe m'i ndyre
Dhe me djall' e me mynxyre
Gjithe ligesija vete,
Qe s'kishte gje te vertete,
Qe permbysi miresine,
La perjete djallezine
Ishte i bir' i Syfjanit,
M'i dashuri i Mervanit,
Mavijeja paste neme
Qe ishte mynxyr e gjeme!
Ish i lik e i pabese,
Prej njerezije s'kish pjese;
Djalli vete ish faqeziu
Me fytyre prej njeriu!
Popo! e madhe mynxyre!



Lige*--- Ligj

[White_Angel]

Aliu ish e verteta,
Qe mbahete soje jeta,
Ishte vete njerezija,
Q'atje eshte perendija;
Mavijeja nj' egersire,
Shpirterret e pa meshire,
Ish i rend' e i merzitur,
I paushe' e i manhnitur,
S'donte te shih njeri i mire,
Per te liga kish deshire
Ket' armikun' e Perendise
Demetar' e njerezise,
Kush e nxorri prej sketerre?
Zoti i math, ti pse ta lere,
Kush e pru , q'ish i perzene?
Ti , o shtig', o moj e thene!
Zot i madh e i vertet
Dem i math u be ne jete!
Mavijeja marrezite,
Dhelperit' e ligesite,
Dhe djajte te gjithe i mblodhi
Punene ne mes e hodhi,
Pa ata te tere c'qene
Nje nga mezi e gjene!
U ngrit far e Syfjanit
Kerkonin gjakn' e Osmait,
Thoshin Aliun ta marre
Andaj e vume te pare.
Nuk e donine Aline
Se s'e vrau njerezine!
Gjaku nga kush duhej marre?
Ke te vrisnine me pare?
Mavijejene dhe Mervane
Q'e ngatarruan Osmane,
Ata qe dy djajt' e ndyre
E prune ate mynxyre!
Ne shtek ish gjaku i shkrete,
Pa nuk ish fjal' e vertet
Se syfjanasit e vrane,
Edhe pune' e tij , Osmane.
Aliu njerez te mire,
Me ment shume' e me meshire,
Zgjodhi e i vu ne pune,
Po te shumtet ju perzune!
Se fare turp s'kishte mbetur,
I vertet kishte vdekur!
Genjeshtra mbreteronte,
Dhe djallezija gjykonte;
Bota u be e pa bese
Per shtepit e Fatimese!
Shume te keqija u bene
Popo, mos u qofte thene!


----

[White_Angel]

Pas vdekjes se Hadixhese,
Nga vashat e Medinese
Muhameti punembare
Dhe gra te tjera kish marre,
Nje ng' ato ish Ajisheja,
Q'e genjeu Mavijeja;
M'e rend ish nga gjithe grate,
Eba-Beqir' e pat ate.
Fatimeja kishte shkuar,
Pas t'et me s'kishte shkuar,
Gjalljen pas ati* s'e deshi
Dhe me buza nuk i qeshi!
I la femijene krere*
Zonj' e madh' e shum' e ndjere,
Ate breng' aqe te gjate
Ta hiq dita , behej nate!
Dhe e dinte Fatimeja
C'do te bente Mavijeja!
Aliu per Fatimene
Dhe Hasani me Hysene,
Qante gjithe njerezija,
Pa jeten e mbuloj zija!
O mema jon' e vertet,
Te qofshim fale perjete!
C'zemere te bardhe pate,
Te keqen e baltes sate!
Ate q'e do, Perendija
I ep shume te keqija!
Shih Ibrahimn' e Musane,
Dhe Mejremen , dhe Isane,
Isufne edhe Jakupne,
E te varferin Ejupne,
Dhe Dautn' e Sylejmane,
Zeqirjane e Jahjane,
Dhe Mensur e Nesimine,
E Myhjdin Arabine;
Per njerine u perpoqne,
Nga njeriu brenge hoqne!
S'ja merr mendja njerezise
Punerat e Perendise!
Ish martuar tjatre here
Aliu dhe djem te tjere
Kishte, si Abas Aline,
Si Muhamet Hanifine
Edhe te tjer' e te tjere
Burra te mir' e te ndjere.
Ngrihet atje djallezija,
E gjette nga Perendija!
Merr fytyren e Nymanit
Edhe fjalet e Mervanit,
La qytetn' e Medinese,
I derdhete Mavijese,
Vate n'ate Shamt te shkrete
Djallezija vet' e qete
Merr dhe linjen' e osmanit,
Ja sjell te birt te Syfjanit!
Linjene ne shesht e nxjerrin,
E te rreme shume tjerrin,
Nden linjene e Osmanit
Vete i bir ' i Syfjanit,
Dhe ze e levdon Osmane
Edhe shoket' e Mervane,
Bota qajne' e me s'ushtojne!
Edhe gjakn' e tij kerkojne!
Pa i dergon Ajishese
Nj'a dy a tre te pabese.
Si e mesoj Mavijeja
Del ne Meqe Ajisheja
Edhe xegit njerezine
Bint te ter' ata qe s'dine,
Dhe kerkon gjakn' e Osmanit!
Si tha i bir i Syfjanit!
Ngrihete djalli me kembe
E ha njerezit me dhembe!



ati*-- atij
krere*-- radhe- radhe

[White_Angel]

Edhe Telhaj me Zybere,
Me dy-tre shoke te tjere,
Ikne nga Medineja,
Ashtu u tha Mavijeja,
Ane Basre ngrihen e vene,
Marrene dhe Ajishene;
Lene besene menjane
Edhe fjalen qe dhane!
Po ajo zemera trime
S'bije fare ne shtrengime,
As prishete , as ngushtohet,
Nga njerezija s'mergohet.
Eshte ngritur rremeti,
Sicili hiqet si mbreti,
Kane zene marrezine,
Leftojne me Perendine!
Aliu nuke leftonte,
Me urtesi doj' t'i shtronte
Po armikete s'degjonin,
Urtesine nuk e donin.
Ay kish shume deshire
Ti vij ne udhe te mire,
Po ishine te pabese
Gjith miqt' e Mavijese
E kishine me te dhene
Me te marr' e me te ngrene,
Me te rrjepur varferine,
Andaj se donin Aline
Ay i mbante si shoke,
edhe miq e permbi koke,
Ata e kishin me frike,
edhe me kordh' e me thike!
Mavijeja njeri s'donte,
e njeri nuke peshonte
Po ng'ay qen' i pabese
Te liqt kishine shprese!
Gjithe bota u mahnine,
Kerkonin roberine
I vane pas Mavijese
Qe s'kish njerezije pjese!
Njeriu le njerezine
Edhe zjedh makuterine,
Merr te ligen, le te miren
Le driten , merr erresiren,
Keto i nisi Mervani
Q'e e vuri me pun' osmani.
Ay ishte i perzene,
Se tradhetor kishte qene,
S'bene mire qe e prune
E ne punera e vune.
Foshnjat, kur litnin qemoti,
Ja sillnine ati Zoti,
Qe vu lig' e bes' e shprese,
Edhe ligesivet lese,
E punoj per njerezine,
Ndritoj gjithe arabine,
I ati i Fatimese,
Q'i pru njerezija bese*
I perkedhelt' e i donte,
I kendont' e i uronte.
Kur lindi, edhe Mervane
Ja pru e ema me t'ane,
Ta kendont' e ta uronte,
T'an' e t'emen t'i gezonte.
Po me te pare Mervane,
Thirri:" Mos ma qasni prane!
Se ky eshte djalli vete
Q'eshte cfaqure ne jete,
Ligesi do te punonje,
Jetene do t'a shkretojn!"
E njohu ngaha fytyra,
Qe ishte vete mynxyra.


Bese*--- i besoi

[White_Angel]

# 3

Ajisheja me Telhane
Ne Basre u ngjin' e vane,
Muarre edhe Zybere
Me pake shoke te tjere
Atje mblodhe ushterine,
Te leftojne me Aline.
Djalli vete ishte ngritur,
Edhe bota ish mahnitur,
Paresi e vegjelija,
Sicili qellimn' e tija,
Nuke kish mbetur bese
Ne ditet e mavijese
Njeriu hante njerine,
Te huajne dhe te tine
Aliu me shok' e pane,
Q'u ndez zajrri me cdo ane,
I* la Sehlin Medinese,
Jasemn' i dergoj Meqese,
Dhe vet' u nis me nje mije,
Te vere punet me vije.
Ajisheja me te tjere,
Me Telhan; e me Zybere,
Me nje vent posa arriti,
Fjal' e te shoqt' mahniti,
Se atje i lehne qente,
Dhe pa perhapure dhente,
Fjala q'i kish then' i dolli;
Vendi ne mendje ja solli,
Ja kish thene dhe me pare
Kete qe kish perte ngjare
Fajn' e njohu menjere
Dhe la Telhane e zybere
U tha:" Une do te kthehem,
Pasketaj nuke genjehem"
Po ata prap e genjyen,
Edhe me vehte u kthyhen
Ajisheja me Telhane,
E me te tjerete vane
Barsese ju aferuan,
Nje njeri brenda derguan
U thane:" Neve leftojme,
Gjakn' e Osmanit kerkojne,
n'u befshi me ne, u qasim
Ne mos u befshi, u vrasim".
Basrasit me dysh u ndane
Gjysmet vane me Telhane,
Thane:" Aliu pa marre
Gjakne , s'e bejme te pare".
Te tjerete deshn' Aline
dhe njohen paresine.
Aliu kish derguar
Ne Basret te mallkuar
osman Hanife q'ish burre
e te rreme s'thoshte kurre,
U tha gjithe njerezise:
"Mos hiqni pas djallezise
se kjo ne kurth do t'ju shtjere
Te mos dilni tjater here,
Behuni me Perendine
Edhe degjoni Aline,
Q'ishte mbret i urtesise,
Njeriu i Perendise,
Mos ju falni Mavijese
Q'eshte i lik e i pabese".
Basrasit e gjor' u cane
E me dy gjysma u ndane
Ca u bene me Aline
e ca me Telha fatzine,
Harithi qe doj Aline,
s'doj Mavije faqezine,
I tha Telhajt e Zyberit;
"Mos i shtini vlejten nderit;
Ju, pa lene Mehdinene,
Zute dor' e bete bene,
Dh' e bet Aline e pare
Punen e patte* te mbare,
Te vertetene e njohte,
Tani perse u perndahte?
Nje njeri , qe po dha fjale,
Nga besa qysh mund te dale?
Ju te dy s'na kishit shkruar?
Njerez s'na kishit derguar?
S'mbani ment qe na kerkonit
E gjithnje na shtrengonit,
Qe ta nxirrnim ne Osmane
E ta perzinim mervane?
Tani doni gjakn' e tija
S'kini turp nga Perndija,
Gruan e te parit tene
Perpara e kini vene.
E kini bere si shtrige
Dhe te pabese e te lige;
Juve, deshte me kurore
Beki nje grua kembore,
e shkelte me kembe ndere,
Dh' e shpini dere me dere,
S'kini turp te turperoji,
pa mblidhni ment e mejtoji".
Harithit i tha Zyberi:
"Me pahir Maliq* Eshteri
Na vu e muarrme dore,
Se na kish gjetur te gjore".
Harithit keto i thane
Zyber plaku me Telhane.



I* --- Kjo ne origjinal mungon
patte* --- pate
Maliq* ---- Malik ( ne origjinal)

[White_Angel]

Dhane e dhan' edhe gje s'bene
Djalli zihjen u kish shtene
u nda biri me t'ane
E vellaj la vellane,
Kishte vlefte djallezija
Pa nder s'gjente urtesija;
Bene shume fjal' e pune,
Po nonj'udhe nuke vune
Muarr armete ner duar,
U zun luft' e mallekuar;
Ushterit aqe luftuan
Sa njerezit u shuan,
U shua gjithe qyteti
Thua se njeri me s'mbeti!
Osman i Hanifit iku,
se shoket ja shoj armiku;
Tek vij mb'udh' , Aline gjeti,
U turperua e mbati,
Po Aliu m'embelsire,
Me te mir' e me meshir'
E pyeti gjer' e gjate
I mesoji gjithe te rate,
Punete q'ishin bere
Edhe luftene te tere.
Pasandaj Osman' i mjere
Itha:"Telhja me Zybere
S'vine n'udhe me te mire,
Me paqe e me meshire
Fjal' ata nuke degjojne,
Jane gati te leftojne,
Esht' e madhe djallezija
Pa s'shkon fare urtesija!
Asaj udhe kane dale
Nuke binden me fjale
Po me lufte do t'a ndani!"
Keto fjale tha Osmani.
Aliu pak u mendua,
osmanit i tha:"S'me thua!
Keta mos jane te marre?
S'jane ata q'ishin me pare?"
Kshu tha dh'e ngrin' ushterine
Si ndenjn' e hanger e pine.
Pastaj ne Pikar vent zune,
Ushterin' atje e shpune,
E tek do dergoj te pare,
Te mbledhe ushetare
Dergoj Mehmen' e Xhaferrit,
Pastaj Maliqn' e eshterit,
Ne Qofe edhe te tjere,
Van'e erdhen disa here,
Po te gjithe ata, qe vane,
Nuk'e bitne ebu-Musane,
Qe ish atje i pare,
I pa udhe e i marre,
Sicili donte te vinte
Po ay s'donte t'i linte,
Kerkonte gjakn' e Osmanit
Ishte nga an' e Syfjanit.
Me pastaj dergoj Hasane,
Me Amare te dy vane,
Amar' i bir' i Jasirit
I mir'i bir'i te mirit,
U zu me Ebu-Musane,
U shan' e nga dish' u vrane,
Po Hasane me te mire
Me paq' e me embelsire,
Djal' i urt'i Fatimese,
Qendroj ne mes te Qofese,
Bindi gjithe njerezine,
U rrefeu urtesine,
Dhe me vehte duke marre
Shtate mije ushtetare,
U ngrit erdhi tek i ati
Me gjithe ushterit qe pati;
Maliqi me shoke vate,
Hyri ne Qofe ndaj nate
Ebu_Musan' e perzune,
Nje tjatre te pare vune;
Telha plaku me Zybere'
Ajisheja e te tjere
E ngrehne ne Basre frone
Te rreme shume po thone!
E xegitim njerezine
Te leftojne me Aline!


-----

[White_Angel]

Aliu njerez dergonte,
Vellazerine kerkonte,
Shume t 'urta fjal' u thote,
Po te gjitha dem e kote!
Fjalete perdit i kthenin
E kerkonin ta genjenin.
Aliu me ushrtine
Ngrihen e ne basre vine,
Dy ushteri kundrejt vane,
Nje me njan' e nje me njane.
Me neseret qemenate
Aliu merr shoke shtate,
Edhe ne shesht duke dale,
Ndenji hipure me kale,
Kerkoj Zybere e Telhane,
Ata te dy bashke i vane
Aliu si ish me kale
Zu e u tha keto fjale:
"Vellezere, pa me thoni
C'jane keto qe punoni?
Juve te pare me vute
Pastaj tjater ushe zute?
Pa me thoni c'u kam bere
Qe u mblodhte kshu te tere?
Keshtu eshte njerezija?
Perse humbi miqesija?
S'ishim kurdohere shoke,
Dhe miq perjet' e per koke?
Te zihemi ne mest tene?
S'e mbani ment c'kini qene?
Bota nesh do te mesonte,
Perjet' ashtu te punonte;
Kur bejme ne marrezine
C'do te thone ata qe vine?
Te heqe nesh njerezija,
Na ndjen valle Perendija?
Per ate Zon' e vertete,
Kjo pun' eshte shume e mete!
Qe tani mire mntohi,
Se pastaj do te pendohi;
Keto pune foshnjore jane,
Miresi me vehte s'kane;
Per njereit e vertete
Nuk i vlen keto kjo jete,
Gjer me sot per Perendine
Dhe me gjithe njerezine
Jemi perpjekur te tere,
Sot tjatre pune eshte bere!"
Keshtu u tha zot'i ndjere
Pa tha Telhaj me Zybere:
"Gjakn' e Osmanit kerkojme!
Kurre nuk'e harrojme!"
Ay th:" Ata q'e vrane
Dhe meje mallekim kane,
Nga vrasj' e tij, as me thua
Valle nesh kush u gezua?
I lutemi Perendise,
Ne mesthit te njerezise
Te jete i mallekuar
Ay qe eshte gezuar".
Telhaj fjalen' e degjojti'
Unji kryet e pushojti!
Keto fjale si i thane
Te dy bashke me Telhane.


-----

[White_Angel]

Aliu pyet Zybene,
I tha:" E mba ment , nje here,
Me ty bashke Muhameti
C'erth ne shtepi e me gjeti,
Edhe posa me pa mua,
Qeshi pak e u gezua?
Ti i the pse me Aline
E ke kaqe miqesine.
Te tha ty duke uruar,
Ay zot' i zoteruar,
"Shih ta kesh vellazerine
Perjete ti me Aline
Edhe ti do qe te bjere
Ti ta kesh mik kurdohere".
Keto fjal' i tha Zyberit
Ati zemera te mjerit
J'u droth! pa duke mejtuar
I tha:" E paskam harruar!"
Pastaj lotte curk' i vane,
Mi leshrat e kalit rane!
Tha, "Ti genjeshtere s'thua,
Tani m'erth ne ment dhe mua"
Keto fjale atje thane,
Pastaj ikn' e u ndane.
Vate n'ushterit Zyberi,
Dhe i th Telhaj i mjeri:
"Une s'leftonj me Aline,
Nuk e benj dot marrezine".
Zyberit Telhaj i thote:
"Qeshemi ne gjithe bote,
Te shkuarat ti harrojme
Dhe neser te leftojme!"
Punene kshu e vendosne
edhe fjaletet i sosne
Ata mije plot tridhjete
Aliu kish dhet'e tete*
Lufta dhe nuk ishte zene
E shigjeta s'ishte shtene
Aliu mbledh njerezine
Porositi ushterine
Utha:" Ne vellezer jemi
E te ndare nuke kemi;
Tani hyri djallezija
Pa u prish vellazerija
Ne leftojme djallezine
Po s'e merzitim njerine.
Keto zoterinj qe shini
Te gjithe fort mir' i njihni
Qe jane miqthe tane,
Dhe shume te mire jane!
Pa kemi qene njehere
Shoke me keta te mjere!
Kur patem te parin tene,
Vellezer kemi qene!
Pa tani ka hyre djalli
E te varferit i talli!
Ju mos u beni te marre,
Mos u bini per te vrare,
Po vetem sa te mburohi,
Se ndryshe do te pendohi
Mos i ndiqni, mos i vritni,
Per vdekje mos i goditni!
Jane vellezerit tane,
Vret i vellaj te vellane?"




dhet'e tete* ---- tetembedhjete mije ushtare .

[White_Angel]

Keshtu u tha paresise,
Edhe gjithe ushterise;
Luft' e zeze me te zene,
S'qen ata qe kishin qene!
U ndez aqe luft' e shkrete
Sa u be gjaku kenete!
U plagos Telhaj i mjere,
Dha shpirtin me nje ferre!
M'ane tjatre ca te tjere
Vrane dhe Zyber e mjere!
Aliut van' i thane
Duke levduar q'e vrane!
U tha: "Neme do kete
Nga Zot' i madh i vertet
Dhe mallekim kurdohere
Ay qe vrau Zybere!"
Se ata q'e kishin vrare
S'bene si u tha me pare,
Po u rane e i vrane,
Dhe Zyber edhe Telhane.
Aliu me lot i qau.
Mervani me shok' i vrau
Te shtonte armikerine,
Pastaj te bente te tine!
Keta te dy duke vrare
Me nuke lane te pare,
Nd'arke Ajishen e shpune,
E mbi kamilat* e vune
Me hekura e mbuluan,
Pas soje gjithe u leshuan,
Aliu tha:" Mos u bini,
Po kamilene te zini",
Dhe dergoj Maliq Eshtere
me pake shoke te tjere,
Ata u derdhe ta zene,
Po armikete s'i lene,
Dhe me shigjeta u shtun*
Keta perpara i vune.
Maliqi, trim i vertet
I pret atje shtat a tete,
Papo me vrap u leshua,
Kamiles ju aferua,
Gjithe armikete i theu
Edhe frene e rrembeu
Shokete gjith u shperndane,
Vetem Ajishen' s'e lane.
Kamila s'donte te vinte
Vendine qe kish s'e linte,
Maliqi nje kordh' i bije,
Si lisne mbe dhe e shtije!
Aliu dergoj Mehmene
Qe ta mirrte Ajishene
Pa shih c'punoj djallezija,
E gjette nga Perendija!
Ajisheja me Mehmene
Moter dhe vella qene.
Kesaj lufte anembane
Luft' e Kamiles* i thane.
Shigjete Aliu s'shturi,
E dore ne kordhe s'vuri
Kur e gjet vrare Telhane
E qau si te vellane,
Ajishene Basr' e shpune,
Dhe ne nje shtepi e vune
Aliu me miqt' e tjere
Ja beri si duhej ndere,
E faj asaj nuk i shtune,
Po atyre qe e vune,
S'nemi Aliu Osmane
As Zybere, as Telhane
S'e mallekoj dh'Ajishene
Po Mervan e Mavijene
Q'i prune me ate dite
E i hodh ne rreshkite;
Se Ay ish zot i mire,
Kishte te madhe meshire,
Pa dhe kete kishin pjese
Ne punet te Mavijese.
Pastaj Ajisheja dolli
Zoti Ali e percolli
Pa i dhe edhe Mehmene
Edhe Hasan e Hysene;
Ata ne Meqe e shpune
Kshu u mbarua kjo pune
Aliu i ndjen fajtoret,
Ngushellohen edhe te gjoret,
Te palgosurit i shtrojti
Te vdekurit i mbulojti.
Ndenj ne Basre edhe caze
Pa la Abdullah Abaze,
Vete vat' e zu Qofene
Te sill m'udhe Mavijene.


kamilat*---- gamile, deve
shtun*--- i qelluan
Luft' e Kamiles*---- Lufta e Gamileve