Shpėrngulje e heshtur
Hajrie AZEMI
Shkup, 21 nėntor - Manastiri dhe rajoni i Pellagonisė po pastrohet prej shqiptarėve. Ky ėshtė konstatimi i qytetarėve tė kėtyre rajoneve, tė cilėt tė hidhėruar me politikat ditore tė partive politike, theksojnė njė shpėrngulje tė heshtur tė shqiptarėve. Dhe kjo, siē thonė ata, jo prej qejfit pėr tė lėnė vendlindjen, por prej zorit e diskriminimet qė u bėhen nga bashkėkombėsit e tyre - maqedonasit. Megjithatė, kėtė si duket po e ndihmojnė edhe partitė politike shqiptare. Nė Manastir, aktualisht asnjė i ri shqiptarė nuk ėshtė i punėsuar nė ndonjė institucion shtetėror. Kėtė tė dhėnė e jep Qenan Hasani, arsimtari nė pension nga qyteti i Alfabetit shqip.
"Edhe pse qeveritarėt deklarojnė se 95 pėr qind e Marrėveshjes sė Ohrit ėshtė realizuar, nė praktikė asgjė nuk ėshtė e vėrtet. Si mund tė realizohet Marrėveshja e Ohrit, ndėrsa asnjė punėsim tė mos evidentohet. Besoj se pėrveē Manastirit, e njėjta situatė mbretėron nė gjithė rajonin e Pellagonisė", thotė Hasani, duke shtuar se po vazhdon shpėrngulja e shqiptarėve nga ky rajon. Mungesa e shkollimit tė mesėm shqip, mungesa e punėsimeve tė drejta dhe diskriminimi nė jetėn e pėrditshme kanė bėrė qė shumė tė rinj, tė shpėrngulen pėr nė Tetovė dhe Shkup. "Kemi raste sivjet, ku katėr tė rinj prej Manastiri, pasi mbaruan shkollimin u martuan nė Shkup. Ėshtė fjala pėr tre femra dhe njė mashkull. Shkupi mė shumė ofron mundėsi pėr punė", thekson ai, duke pėrkujtuar se vitet e kaluara mė shumė tė rinj e manastirit janė shpėrngulur nė Australi. "Gjatė verės kishim nga 40 dasma qė u bėnė nė Manastir, por qė mė pas ēiftet u shpėrngulėn nė Australi dhe vende tjera Perėndimore", thekson ai, duke akuzuar partitė shqiptarė si fajtor kryesor pėr shpėrnguljet dhe lėnien anash tė Manastirit.
Pėrveē shpėrnguljeve nga Manastiri, edhe Velesi dhe Prilepi po pastrohen nga shqiptarėt. Rast i freskėt ėshtė ajo e familjes Maksuti nga fshati Vranovc i Velesit.
Familja shtatė anėtarėshe tashmė jeton me qira nė Shkup dhe po mbijeton larg vėmendjes sė institucioneve dhe larg ēdo pėrkujdesje sociale. "Nuk kemi mundur tė ecim lirshėm, as tė punojmė. Mė ėshtė dashur fėmijėt t'i dėrgoj 40 kilometra nė shkollė duke kaluar nėpėr mesin e fshatrave maqedonas, tė cilėt pėr ēdo ditė na pravokonin", thotė kryefamiljari Tasim Maksuti.
I gjithė udhėtimi i fėmijėve dhe qėndrimi i kėsaj familje nė kėtė fshat tė Velesit vazhdimisht iu ėshtė ekspozuar provokimeve tė ndryshme nga ana e maqedonasve, qė mė nė fund kishte rezultuar me braktisjen e fshatit tė lindjes. Problem tjetėr ėshtė se pasuria e Tasimit nė fshat nuk mund tė shitet. Deri sot asnjėri nga fqinjėt e tij maqedonas nuk ka shprehur interes pėr tė blerė tė njėjtėn. Shqiptarė mė shumė nė kėtė rajon ka nė fshatrat Jabollēishtė e Poshtme dhe e Epėrme, ka jetojnė 5 mijė banorė shqiptarė, ndėrkohė nė fshatin Vranovc vetėm 230 shqiptarė, tė cilėt kohėve tė fundit po shpėrngulur nė qytete tjera.
Mbi 80 pėr qind e fėmijėve shqiptarėve mėsimin e ndėrpresin nė klasėn e katėrt, pasi shkollat ku mėsohet cikli i dytė i ulėt janė larg vendbanimeve - konkretisht nė fshatrat maqedonas. Edhe nė Prilep janė evidentuar raste tė shpėrnguljeve tė familjeve shqiptare. Memet Rushiti, banor nga ky qytet informon se arsyeja e shpėrnguljes janė kushtet e vėshtira sociale-ekonomike. Disa tė rinj, thekson Memeti, pasi mbarojnė shkollimin po jetojnė dhe punojnė nė Shkup.
Krijoni Kontakt