Betejat e Shqiptareve nen Leken e Madh, marre nga libri 'Zjarr Shqipesh'.
Ne Vere te 334 Aleksandri kaloi ne Azi me rreth 45,000 trupa. Nga keta 1200 ishin kalorse Shoke nga fiset Shqiptare te Maqedonis (Enkelei, Pirustai, Arbri, Parthinoi, Lynkest, Orest, Elimiot, etj); 1,500 nga fiset e tjere Shqiptare te veriut, perfshire Dardan, Pajone, Ilire e Autariatas; rreth 1,000 kalorse Grek perfshire 500Thesale nga provincat e pushtuara Helene; dhe rreth 500 Thrak. Nga kembesoria 12,000 ishin Maqedone- 9,000 falangite me ushta te gjata e 3000 heshtare te rende; 10,000 ishin heshtare Shqiptar po te rende nga fiset verior te lartpermendur; dhe rreth 7,000 Grek e Thrak hoplite.
Perplasja e pare me Persianet ishte te lumi Graniku, ne Turqin veri-perendimore. Persianet ishin pozicionuar ne anen lindore te lumit. Ata kishin vene mercenaret Grek, rreth 20,000 hoplite, ne qender anes lumit, dhe ne secilin krahe nga 5,000 kalorse Persian.
Aleksandri mbajti trupat Maqedon dhe kalorsin Dardane e Pajone ne krahun e djathte nen komanden e tij dhe vuri trupat Shqiptare ne te majte nen gjeneralin e tij me te mire nga Dardania Parmenio. Ketu ishin edhe kalorsia Greke e Thrake, kurse kembesoria e tyre ishte lene ne kamp.
Pasi inkurajoi burrat, Aleksandri hodhi ne sulm ne te djathte kalorsin Dardane e Pajone, dhe ne te majte heshtaret Shqiptar te cilet do anonin nga e djathta qe te godisnin mercenaret Grek ne qender. Te dyja forcat u sulmuan ashper nga Persianet perball. Kalorsia Dardane e Pajone vuajti me teper ngaqe kuajt mezi manovroheshin ne uje me balte, kurse kembesoria Shqiptare e mbrojtur me ato mburojat masive arriti te dilte matan, dhe atje ne luftim trup me trup me Greket u shkaktoi atyre deme te shumta ne te vrare. Sic kalorsia Persiane ne te majte ishin perqendruar mbi kalorsit Dardan e Pajon te cilet po luftonin me trimeri, Aleksandri me kalorsin e Shokeve u kthye nga e djathta e avancoi ne drejtim te kundert me rrjedhen qe ti merrte krahun armikut. Ai doli matan pa opozicion, dhe u versul mbi Persianet, tamam atje ku ndodheshin kalorsit e tyre me te mire. Nje perleshje e ashper pasoi, ku disa nga kusherinjte e mbretit Darajo humben jeten, tre te vrare nga dora e vete Aleksandrit.
Ne qender heshtaret Shqiptare tashme kishin fituar ndeshjen dhe Greket ishin prapsuar te nje koder aty afer. Ne krahun e Parmenios po ashtu kalorsia Shqipe kishte kaluar lumin dhe Persianet ja kishin mbathur. Aleksandri tani u kthye nga mercenaret Grek te kodra. Keta ne vend te dorezoheshin kerkuan kushte. Por Aleksandri refuzoi dhe urdheroi masakrimin e tyre. Qe te 20,000 u theren, pervec 2,000 qe u dorezuan me ne fund pa kushte.
Fitorja ishte simbolike. Tokat e Khatit (Pellazge) ne Azin e Vogel ishin me ne fund te cliruara nga Persianet. Aleksandri tani filloi te kapte njeri pas tjetrin tere qytet Grek bregdetar ne Azi te cilet nuk kishin synim tu dorezoheshin Shqiptareve. Ai e vazhdoi kete sipermarrje gjithe dimrin derisa gjithe bregu ishte ne duart e tij.
Ai pastaj vazhdoi lindjes deri te Isosi ne jug-lindje te Turqis, ku nje ushtri shume here me e madhe Persiane e priste ate. Kete here Persianet priheshin nga vete mbreti tyre Darajo.
Beteja do postohet heren tjeter, se me vajti vone per pune. Ju lutem mos ju pergjigjni temes qe betejat te jene njera pas tjetres.
Regards
God bless United States of Albania
Krijoni Kontakt