Formacionet ushtarake Ilire

[Hyj-Njeriu]

Appiain Alexandrini
Historia Romana
Illyrike

... kurse 15 kohorte kembesoresh dhe 3000 kalores , Gabini i nisi per te Cezari , nepermjet te Ilirise , duke i ardhur rreth detit Jon . Iliret nga frika e hamarrjes nga frika qe kishin bere shume kohe para Cezarit , dhe duke kujtuar se fitorja e tij do te ishte katastrofe per ta ,cfarosen pas nje sulmi te gjithe ushtrine qe ishte nen komanden e Gabinit , perveq ketij te fundit dhe disa te tjerev qe munden te iknin e te shpetojne.Dhe me kete rast , nga plackat e shumta qe zune ,jo vetem u pasuruan me te holla , por riten edhe fuqine e tyre ushtarake.

1 Kohorte permbante 480 ushtare duke perfshire edhe 6 foicere (Centurion)
15x480=7200 kembesore
3000 kalores

Shiko ketu se sa pak besim kishte Roma tek kembesoria. Zakonisht ushtria romake e kishte raportin kaloresi -kembesori, gati 1-10 ndersa ne kete rast e ka 3-7 apo 4,4-10.

Ne betejen e Kanes, Roma kishte 6 mije kalores e 80 mije kembesore, ndersa kunder Teutes 2 mije kalores e 20 mije ushtare.

Sikunder shihet ne kete rast, roma perballe nje ushtrie te organizuar ilirike kishte nevoje per shume kalores e megjithate perseri u thye.

[Hyj-Njeriu]

1. Falanga e tipit Hoplite


Poashtu ushtrite e hershme romake si dhe ushtrite e fiseve italike poashtu jane paisur si dhe kane luftuar ne kete model .

Ne fakt ushtria romake deri ne lufterat sanitike perdorte falangen, por ne ato luftera meqe sanitet u shkaktuan shume deme e sanitet luftonin ne formacione 'manipoli' pra ne kuadrate te levizshem gjate betejes e jo ne rresht si falanga, atehere Romaket ne fillim te shek 3 adoptuan modelin sanit, ate qe ne njohim si legjion romak.

Nderkaq triaret(falangjitet) tashme formonin vetem brezin e trete, qe ndihmonte terheqjen ne rast disfate apo hidhej ne momentin final kur ishte e sigurte qe nderhyrja e tyre do sillte fitoren.

Gladiumin e huazuan nga nje shpate e tipit spanjoll.
Ne ushtrine romake nuk ka thuajse asgje origjinale.

[mendimi]

Faleminderit Hyj Njeriu per sqarimet ne teme. Nuk e kisha shume fjalen per prejardhjen e armeve me teper desha te di, cilat kane qene me te pershtatshme per lufte. Falangat apo Legionet.

[Longarus]

Mendimi

Falanga e kam sqaruar me heret se cili ishte funksioni i saj por ajo kishte edhe dobesite pasi qe duhej ti mbroheshin krahet dhe shpina nga ndonje sulm i kaloresise , kembesoresie se lehte ose shpatareve si dhe nga heshtaret apo hedhesit e shtizave . Rreziku me i madh i vinete nga hedhesit e shtizave pasi qe ishin objektiv i lehte pershkak te rradheve te ngjeshura qe kishin si dhe mburojes e cila ishte se vogel qe mbanin pershkak te manovrimit me te lehte brenda rradheve , por kishte dobesi edhe shpejtesine e levezjes.
Sa i perket legjionareve ata ishin shpatare te perzgjedhur nga me te mire. Ata edhe pse ishin kembesori e rende mbani edhe shtiza pikerisht per ate qe thash me heret . D.m.th ,hudhja e shtizave kunder falanges(ne kete rast) pasonte me c'rregullimin e rradheve te tyre . Ata poashtu pershkak te mburojes se gjate qe mbanin qe ua mbulonte pothuaj te gjithe trupin , depertonin pastaj me lehtesi ne brendesi te falanges. Ajo cka duhet te veqohet eshte se legjionaret pikerisht nga falanga adoptuan pastaj formimin e njesive te ngjeshura te legjioneve qe me mburojen e tyre te gjate te mbroheshin nga sulmet e heshtareve apo shtizave duke formuar testudon .

[Longarus]

testudo formation

[Longarus]

Lufta Iliro - Romake

[mendimi]

Pikerisht aty desha te dal. Pasi edhe ketu u cek me lart se edhe romaket dikur mbanin falanga por pastaj duke kombinuar cilesite me te mira te formacioneve te ndryshme krijuan Legionet.

Keshtu pra Legionet ishin nje evoluim per te krijuar dicka superiore krahasuar me formacionet e vendeve tjera. Pastaj sikur sot qe arma me e mire e ben dallimin ne fitore edhe atehere keshtu ka qene. Une kam provuar edhe vete ne Rome Total War psh Legionet kunder Falangave. Gati ne te gjitha rastet Legionet dalin fituese. Te mos flasim nese posedon pak kavaleri, atehere falangat nuk kane shance fare ikin menjehere. Ndryshe qendron puna me Legionet. Psh Legionary Cohort, edhe nese i sulmon me kavaleri nga krahet nuk dorezohen, jane me fleksibil, thjesht rreshti i fundit kthehet dhe lufton me kavalerine. Jane me individualist nuk ju duhet patjeter sulmi ne grup siq ndodh me Falangat. Kur falangat mbesin 10 veta menjehere ikin sepse skane mjaft heshta perpara per te ndale armikun.

Sa i perket sulmit artilerik siq kane qene shigjeta e shtiza edhe ketu Falangat jane prapa. Shpejt shpartallohen sepse siq e permendi Longarus nuk kane mburoje te madhe.

Legionet perveq qe mbrohen mire nga artileria (testudo formacion), kane edhe vete shtiza per hedhje. Zakonisht gjuajne disa shtiza para takimit trup me trup dhe demtojne rende armikun.

Ajo qe desha te them eshte se Roma kishte bere nje perparim ne aspektin e armatimit, ne aspektin e udheheqjes (senati) dhe ketu munde te kerkohet arsyeja e krijimit te nje perandorie aq te madhe.

[Hyj-Njeriu]

Lere Total War, aty normal do nxjerre legjionin me te fortin, por pa shih pak ci bene Partet Krasit

http://en.wikipedia.org/wiki/Battle_of_Carrhae

Persa i perket falanges dhe legjionit(manipoli) , legjioni eshte me efektiv se falanga normale, po falanges maqedonase nuk ja merrte dot kurre.

Keta ishin te pathyeshem me lale, por kane nevoje per mbrojtje nga krahet. Nese i merr krahet, sidomos te djathin, meqe ata mbronin vetem te majtin atehere falanga nuk pi me uje.

Ishte formacion qe perballe skishe cfare ti beje, e asnje ushtri nuk ka depertuar kurre, te kete care falangen me dysh, aq me pak romaket me ato shpatat e shkurtra.

Shigjetaret e shtizaret benin deme te vogla, falanga nuk e vuante. Dobesia e maqedonasve ka qene nenvleresimi i formacioneve qe ruanin falanget, sidomos i kaloresise.

'''''The two centers engaged at about 3pm, with the Macedonians advancing on the Romans a short distance from the Roman camp. Paulus claimed later that the sight of the phalanx filled him with alarm and amazement. The Romans tried to beat down the enemy pikes or hack off their points, but with little success. Unable to get under the thick bristle of spikes, the Romans were beaten back, and some of their allies abandoned the field.

But as the phalanx pushed forward, the ground became more uneven as it moved into the foothills, and the line lost its cohesion. Paulus now ordered the legions into the gaps, attacking the phalangites on their exposed flanks. At close quarters the longer Roman sword and heavier shield easily prevailed over the short sword (little more than a dagger) and lighter armor of the Macedonians. They were soon joined by the Roman right, which had succeeded in routing the Macedonian left.'''''

Sic shihet ketu falanga i deboi nga fusha legjionaret por beri gabim ne shtyrje se duhet te shtynin edhe krahet. Nderkaq krahu i majte maqedonas humbi betejen , falanga u perca gjate ndjekjes se legjionareve nga fusha e keshtu u humb beteja, por Falanga betejen e saj balle per balle e fitoi. Ceshtja eshte se krahet te cilat Filipi i beri shume te forte, gradualisht humben rendesine meqe falanges zor se i dilte kush para, e keshtu kjo beteje ne rast se krahet do kishin mbajtur ose me sakte krahu i djathte maqedonas do kish fituar, meqe ai krah ishte i sulmit atehere falanga fitoi e keshtu romaket do ishin masakruar edhe pse fituan ne krahun tjeter.

Falanga maqedonase kishte pika te dobeta, ama perballe se ka care kurre asnje ushtri, sepse ishte e pamundur.

[Longarus]

Iliret........

[Longarus]

Ja disa skena nga filmat ku pershkruhen shume bukur romaket si dhe falangat