Gjykata Kushtetuese: Te pezullohet zbatimi i Ligjit të Dosjeve aprovuar nga Kuvendi

[Albmaster]

Dy dekada pas rënies së komunizmit, shqiptarët jetojnë njëherazi me frikën dhe kuriozitetin e hapjes së dosjeve të policisë sekrete mbi jetën e civilëve, të cilat janë mbajtur të mbyllura që nga rënia e regjimit të vjetër.


Sipas AFP-së, vetëm 30 mijë dosje kanë mbetur në arkivë. Ramiz Alia: Dosjet duhet të hapen, por arkivat janë shkatërruar

Dy dekada pas rënies së komunizmit, shqiptarët jetojnë njëherazi me frikën dhe kuriozitetin e hapjes së dosjeve të policisë sekrete mbi jetën e civilëve, të cilat janë mbajtur të mbyllura që nga rënia e regjimit të vjetër.

Agjencia franceze e Lajmeve, AFP shkruan se megjithëse disa politikanë kanë kërkuar që të vetëdemaskohen dhe të hapen dosjet, rezulton se vetëm aty për aty, pak dosje të personave të njohur janë bërë publike. “Sa herë që përmendet çështja e hapjes së dosjeve, është ndrydhur me shpejtësi me idenë se arkivat janë shkatërruar ose janë manipuluar nga politikanët”, - thotë për AFP-nëBedri Coku, i cili ka vuajtur 34 vite në burgjet dhe kampet e komunizmit.

“Vazhdohet me këtë terror për hapjen e dosjeve”, - thotë me tej Coku në lidhje me Shqipërinë. Sipas burimeve jozyrtare, përmend AFP-ja, rezultojnë se rreth 20 për qind e shqiptarëve kanë bashkëpunuar me shërbimet sekrete komuniste dhe kanë informuar për aktivitetet e “dyshimta” të shokëve, fqinjëve, kolegëve apo edhe të anëtarëve të familjes.

Sigurimi fuqiplotë për shumë kohë i diktatorit Hoxha u vendos që pas përfundimit të Luftës së Dytë Botërore, të zbulonte të gjitha tentativat opozitare apo protestat antikomuniste. Burimet e Shërbimeve Sekrete Perëndimore besojnë se më shumë se 10 mijë vetë kanë punuar në shërbimet e fshehta shqiptare. Pas rënies së regjimit në vitin 1991, gjashtë vjet pas vdekjes së Enver Hoxhës, Sigurimi u shndërrua dhe u zëvendësua nga Shërbimi Informativ Kombëtar (SHIK).

“Mediat shqiptare në mënyrë të rregullt kanë botuar dosje të bashkëpunëtorëve për figura publike, pa u përmendur emrin, por vetëm pseudonimin, të cilët kishin punuar për Sigurimin. Thashethemet vazhdojnë akoma të qarkullojnë për ish-bashkëpunëtorë të Sigurimit, që janë në politikë apo anëtarë të Kuvendit”,- shkruan më tej AFP-ja.

“Ligjet e deritanishme nuk kanë mundur të mbyllin këto spekulime, me disa përjashtime, dhe të përjashtojnë nga jeta publike ish-bashkëpunëtorët e Sigurimit”, - citohet nga kjo agjenci Kastriot Dervishi, drejtori i Arkivave në Ministrinë e Brendshme shqiptare. Parlamenti pritet të bëjë një tjetër draft ligjor, për të përjashtuar nga jeta politike ish-funksionarët e policisë sekrete.

Por debati mes qeverisë dhe opozitës ka lënë shumë të pabindur përsa i përket konkretizimit të kësaj nisme. “Në vend që të ndihmojnë të vërtetën që të dalë jashtë, morali i politikanëve ka manipuluar prej vitesh çështjen dhe ka ndihmuar politikanët shqiptarë që të mbajnë shoqërinë peng”, - tha për AFP-në shkrimtari i njohur shqiptar, Ismail Kadare. “Vetëm fundi i këtyre spekulimeve do të bëjë të mundur që politika dhe shoqëria shqiptare të pastrohen nga ethet dhe errësira e dosjeve”, - tha më tej Kadare.

Ramiz Alia, i cili zëvendësoi Hoxhën dhe ishte Presidenti i fundit komunist në Shqipëri, është shprehur në favor të hapjes së dosjeve, por paralajmëron se ky proces: “nuk mund të sjellë ndonjë gjë të dobishme”. “Ka një nevojë të hapen dosjet”, - tha Ramiz Alia, por që këmbëngul se “arkivat janë shkatërruar, selektuar dhe manipuluar nga të gjitha qeveritë pas rënies së komunizmit”.

Burime të pakonfirmuara nga Shërbimi Sekret Shqiptar thonë se zyrtarët komunistë nisën shkatërrimin e arkivave më herët se në vitin 1991, duke dashur të eliminojnë mundësitë e bashkëpunimeve, një praktikë që, sipas burimit, kanë vazhduar në vijim nga të gjitha qeveritë demokratike.

Në vitin 1997, gjatë rebelimit civil të armatosur, pas rënies së piramidave, disa dosje u gjeten lehtësisht të ruajtura afër bodrumeve të Ministrisë së Mbrojtjes në Tiranë. Grupet e armatosura, me shpresën se mund të gjenin rezerva shtetërore të floririt, u dëshpëruan që nuk i gjetën dhe i hodhën dokumentet që gjetën në lumë. “Vetëm rreth 30 mijë dosje kanë mbetur në arkivë, shumë prej të cilave u përkasin vetëm pak njerëzve të njohur apo ish-bashkëpunëtorëve që tashmë kanë vdekur.

Rreth 500 emra nga pjesa më aktive e ish-bashkëpunëtorëve janë fshirë me kujdes nga regjistri i ish-Policisë Sekrete... Ekspertë të huaj e kishin të pamundur të verifikonim më shumë se 20 prej tyre”, - thotë më tej Dervishi. Media shqiptare ka raportuar se mendohet që janë zhdukur midis 27 mijë deri në 60 mijë dosje sekrete në dy dekadat e kaluara. Ekzistenca e dosjeve vazhdon të jetë frika e shumë shqiptarëve dhe tepricat që kanë mbetur mund të përdoren për manipulime apo për shantazhe.

Ismail Kadare

“Në vend që të ndihmojnë të vërtetën që të dalë jashtë, morali i politikanëve ka manipuluar prej vitesh çështjen dhe ka ndihmuar politikanët shqiptarë që të mbajnë shoqërinë peng. Vetëm fundi i këtyre spekulimeve do të bëjë të mundur që politika dhe shoqëria shqiptare të pastrohen nga ethet dhe errësira e dosjeve”

Ramiz Alia

Presidenti i fundit komunist në Shqipëri është shprehur në favor të hapjes së dosjeve, por paralajmëron se ky proces: “nuk mund të sjellë ndonjë gjë të dobishme”. “Ka një nevojë të hapen dosjet, por arkivat janë shkatërruar, selektuar dhe manipuluar nga të gjitha qeveritë pas rënies së komunizmit”-ka thënë Ramiz Alia për AFP-në

Kastriot Dervishi

“Vetëm rreth 30 mijë dosje kanë mbetur në arkivë, shumë prej të cilave u përkasin vetëm pak njerëzve të njohur apo ish-bashkëpunëtorëve që tashmë kanë vdekur. Rreth 500 emra nga pjesa më aktive e ish-bashkëpunëtorëve janë fshirë me kujdes nga regjistri i ish-Policisë Sekrete”


Më shumë sesa një proces vetëpastrimi, hapja e dosjeve është përdorur për presion politik

Zvarritja e hapjes së dosjeve, vullnet i munguar i politikës

TIRANË- Megjithëse ka ngërthyer prej vitesh debatin politik në Shqipëri, hapja e dosjeve të bashkëpunëtorëve të Sigurimit duket ende një realitet i largët në këtë vend. Drafti i propozuar nga Partia Demokratike është parashikuar sërish në kalendarin 3-javor të Kuvendit, por s’do të thotë se së shpejti mund të kemi një zgjidhje të kësaj çështjeje të shumëdiskutuar.

Kjo është hera e tretë që Kuvendi parashikon kalimin e draftit për “pastërtinë e figurës së zyrtarëve të lartë”, por deri më sot, as Partia Demokratike dhe as ajo Socialiste nuk kanë pasur vullnetin të diskutojnë mbi draftin ekzistues të dorëzuar në Kuvend. Prej vitesh, dy forcat e mëdha politike janë duke shigjetuar njëra-tjetrën për hapjen e dosjeve, pasi këtë çështje, PD e ka shfrytëzuar për të akuzuar publikisht kundërshtarët politikë se janë trashëgimtarë të Partisë së Punës, ndërsa PS e gjen të pavend kohën e zgjedhur për këtë proces, pak muaj larg zgjedhjeve të pritshme të vitit 2009.

E ndërsa ka një reagim të përgjithshëm publik se dosjet e ish-Sigurimit duhet të hapen, ekspertët kanë pohuar shumë herë se një pjesë e mirë e tyre janë asgjësuar, djegur apo zhdukur gjatë viteve të para të demokracisë. E ndërsa debati vazhdon, Shqipëria mbetet i vetmi shtet i ish-Bllokut komunist që nuk i ka hapur dosjet e policisë sekrete, duke ngritur shumë pikëpyetje mbi klasën politike që ka zëvendësuar komunistët, që pas viteve ’90.

Shekulli

[flory80]

Të qafsha moj Shegë thuaj!
Po ku ka mbetur dosje nëpër arkiva pa u hapur dhe pastruar?
Dosjet duhet të ishin hapur vite më parë kur ishin të freskëta dhe të gjithë ata që i kanë rënë më qaf miletit të shkret të dërgoheshin në gjykatë dhe gjallëronin edhe një herë burgun e Spaçit

[Dita]

Ne Gjermani organe te ndryshme mediatike kane filluar te zhvillojne studime vetiake mbi stafin e gazetareve qe kane pasur ne kohen e komunizmit per te nxjerre emrat e atyre qe kane bashkepunuar me Stasin. Kane krijuar polemika te medha e nga nje pjese e gazetareve eshte kercenuar se do te behet hedhja ne gjyq e autoreve te studimeve.

[Duaje Siveten]

Metropol 09/12/2008

“PD dhe Berisha refuzuan dënimin e diktatorit”

Rikthim në refleksione, Edi Rama kujton ngjarjet e 18 vjetve më parë

Kryetari i Partisë Socialiste, Edi Rama, ka akuzuar dje ashpër kryeministrin Sali Berisha në lidhje me lëvizjen dhjetor ’90 dhe ndërkohë ka dhënë versionin e tij për mosbashkimin me PD-në që në çastet e para të themelimit të saj. Gjatë një bashkëbisedimi me studentë në emisionin “Shqip” Rama u shpreh se më 1990-n më quajtën ‘ekstremist’, sepse u ndava prerazi me PD-në dhe me kryetarin e saj Sali Berisha, i cili në atë kohë ishte ‘shoku Berisha’, pasi ka qenë sekretar i PPSH-së.

Duke dhënë argumentet e tij për këtë ndarje, Rama pohoi se ai ishte për dënimin publik të figurës së diktatorit Enver Hoxha dhe kishte kërkuar që Ramiz Alia të konsiderohej pasues i diktatorit Hoxha dhe jo sjellës i demokracisë. “Ne kërkonim që PD-ja të angazhohej për lirimin e të burgosurve politikë, ndërsa Berisha i cilësonte ata si llumin e shoqërisë. Ne në atë kohë hartuam edhe një peticion, që e dorëzuam në derën e Presidencës, ku kërkonim lirimin e të përndjekurve politikë. Por gazeta e Partisë Demokratike refuzoi ta botonte peticionin tonë”, - tha Rama.

Duke iu përgjigjur deklaratave të bëra nga Kryeministri Berisha mbi mospranimin e Ramës në PD në ditët e para të krijimit të saj, kreu socialist theksoi se “PD-ja ka vuajtur nga ato probleme që vuan çdo parti që nuk ka hapësira për lirinë e të menduarit. “Ne u ndamë nga regjimi komunist për shumë arsye, dhe ndër to ishte edhe pasoja e trashëguar ndër breza, për arsye të ndasive klasore apo për interesat e larta të partisë. Edhe deklarata e Berishës është pjesë e kësaj mendësie. Berisha ka më pak vjet si i djathtë sesa si komunist”, - theksoi Rama.

Në vijim të akuzave ndaj Berishës kreu socialist tha se “Kryeministrin aktual në takimin me studentët 18 vjet më parë e çoi Ramiz Alia, meqë ai ishte komunist”. Duke kthyer në kujtesë shkrimet dhe deklaratat e 18 vjetve më parë, ai theksoi se “ato që kam shkruar 18 vjet më parë nuk më sikletosin, pasi kam bërë gjithë sa munda kundër një regjimi antinjerëzor, siç ishte regjimi komunist”. Ndërsa në lidhje me diskutimet e nisura në mjediset e Akademisë së Lartë të Arteve 18 vjet më parë, Rama tha se kjo lëvizje kishte nisur të artikulohej disa kohë më parë, madje që pas vrasjes së diktatorit rumun.

[Borix]

Personat qe do te prekeshin nga keto dosje jane pikerisht keta qe i kane filtruar. TANI e kerkojne hapjen e dosjeve. Pse nuk e bene kete gje ne 1992?

Ne fakt, sipas nje artikulli te botuar ne 1995 nga Ylli Popa dhe nga nje ish-ambasador, emrin e te cilit nuk e mbaj mend, ne 1992 u hapen dosjet e agjenteve qe, kur ra komunizmi, gjendeshin jashte vendit ne detyre. Disa prej tyre u arrestuan ne vendet qe gjendeshin, e disa te tjere lulezuan ne ato vende. E kam postuar nje permbledhje te artikullit ne forum, me duket, para dy-tre vjetesh.

Kadarese mbase i eshte filtruar dosja...

[Albo]

Nje nga observimet me interesante te mijevjecarit te trete ne Shqiperi, kete dekaden e fundit, bie ne sy qe shqiptaret po lene pas nga dita ne dite komunizmin. Nuk degjon me ne retoriken e politikaneve te lakohet komunizmi ne goje. Nuk lexon me ne faqet e shtypit aq dendur mbi "kohen e komunizmit". Nuk te vritet me veshi aq shume neper ambiente shqiptare debati mbi komunizmin. Bile as ne forumin shqiptar nuk shikon e lexon me shume tema e diskutime per te.

Ky ne fakt, eshte nje zhvillim shume pozitiv. Shqiptaret jane duke jetuar ne te tashmen dhe duke punuar per te ardhmen, ata nuk jane me pengje te se shkuares. Bile edhe vete debati mbi hapjen e dosjeve nuk zgjon me te njejtin interes qe zgjonte ne fillimet e viteve 90.

Perse nuk hapen dosjet?

Pergjigjia eshte e thjeshte: sepse hapja e dosjeve nuk e ndihmon aspak realitetin shqiptar. Si hapur, si mbyllur, dosjet e komunizmit nuk kane per tu sjelle shqiptareve drita, uje te pijshem, pune, nje jete me te mire. Ne fakt, hapja e dosjeve shume lehte mund te behet shkak per rigjallerimin e fenomenit famekeq te gjakemarrjes: pasardhesit e viktimave te hakemerren ndaj falangave te atij rregjimi qe jane ende gjalle. Kjo do te krijonte nje polarizim akoma me te madh te shoqerise shqiptare dhe shume lehte mund te behej pengesa me e madhe ne qeverisjen e vendit. Arsyeja tjeter perse politika nguron qe te hapi dosjet eshte se askush nuk deshiron te mbaje pergjegjesi per kete akt.

Konsensusi politik mbi dosjet

Pavaresisht nga retorika e ashper e dy kraheve te politikes shqiptare mbi dosjet, ekziston nje konsensus i heshtur politik ne Shqiperi ne lidhje me dosjet e komunizmit. Ky konsesus eshte: "le te leme kohen te beje te veten". Qe do te thote, se dosjet duhet te hapen vetem pasi te kene shkuar ne varr brezat e lindur e thinjur nen komunizem. Kjo do te beje te mundur qe kur dosjet te hapen, personazhet e tyre te mos jene me gjalle. Ashtu si vonesa ne hapje, do te mundesoje qe koha te sherroje urrejtjen ne mendjet dhe zemrat e njerezve per ate rregjim dhe falangat e tij.

Sot eshte viti 2008 dhe ne Shqiperi gjejme brezin e pare te 17 vjecareve te sotem qe jane lindur e rritur ne demokraci, nuk kane njohur komunizem. Ashtu si ne keto 17 vjet, dy breza te shqiptareve qe jetuan te plote rregjimin komunist kane shkuar ne varr. Koha per hapjen e dosjeve po afron.

Ajo qe une do te doja te shihja, eshte ngritja e nje muzeumi mbi epoken e komunizmit dhe dokumentimi dhe publikimi i historise se plote, emrat e viktimave, dhe pasqyrimi ne forme digjitale i ketyre arkivave per kedo qe do te rremoje e lexoje mbi te shkuaren. Ne kete menyre realizohen te dyja, edhe hapja e dosjeve, edhe kthimi i borxhit historise shqiptare, e cila u manipulua hapur nga rregjimi komunist.

Persa i perket kerkesave te perseritura te Kadarese, duke qene se ai i perket atij brezi, ai kerkon hapjen e dosjeve per te pastruar figuren e tij nga te gjitha akuzat vicioze te bera ne media ne keto 17 vjet. Hapja e dosjeve per te eshte dicka personale qe ai kerkon ta realizoje sa eshte ende gjalle.

Albo

[Maars]

Dosjet nuk hapen, perderisa vete sigurimsat e Enverit o te kene akoma ne dore pushtetin ne Shqiperi.




Shuhet “pengu” i familjes Këlcyra
Nga Mero Baze

Dje është ndarë nga jeta Shega Këlcyra, pinjollja e vetme e Oxhakut Këlcyra që mbeti në Shqipëri gjatë regjimit komunist në moshën 16-vjeçare. E shkolluar në Itali dhe me një inteligjencë natyrale, ajo shihej gjerësisht prej familjes Këlcyra dhe jashtë saj si vajza e fortë që do rigjallëronte Oxhakun Këlcyra. Pasi mbaroi shkollën e mesme në Këlcyrë, në vitin 1939 përfundoi një shkollë murgeshash te Rruga e Durrësit në Tiranë. Më pas shkoi në Itali në shkollën e njohur “Poggio Reale” dhe ishte bashkënxënëse me vajzën e Mbretit të Belgjikës dhe më vonë Mbretëresha e fundit e Italisë, Maria Fose. Në vitin 1943 ndërpret studimet për shkak të bombardimeve dhe kthehet në Fier, ku e përfundon shkollën me mësues privat nën kujdestarinë e Padre Dameli-t. Në vitin 1945 kthehet në Këlcyrë dhe pak kohë më vonë burgoset me 7 vjet burg nga regjimi komunist si vajzë e njërit prej bejlerëve të njohur të Këlcyrës. Pas daljes nga burgu i tmerrshëm i Kalasë së Gjirokastrës u kthye në Këlcyrë. Zyrtarët e atëhershëm lokalë, të indoktrinuar nga regjimi, në përpjekje për ta poshtëruar figurën e saj intelektuale dhe origjinën e saj familjare e vunë të punonte si pastruese e pazarit të Këlcyrës dhe banjave publike. Largohet nga Këlcyra për në Kavajë në fillim të viteve gjashtëdhjetë, por sërish ishte e detyruar të punonte në terren. Kështu, ajo punoi në ndërtim, në bujqësi, dhe në fund përfundoi si punëtore në varrezat publike të Kavajës. Iu ndalua të përdorte mbiemrin Këlcyra, edhe përpara se sa të martohej me disidentin Bedri Rusi, po ashtu i dënuar 20 vjet me burg nga regjimi komunist. Vajzë e Muhamet Bej Këlcyrës dhe Nafije Vrionit, Shega rrezatonte një karakter të fortë dhe një inteligjencë natyrale deri në fund të jetës së saj.


Babai i saj, Muhamet Bej Këlcyra, është ndoshta beu më i famshëm i Oxhakut Këlcyra. Ai e mori drejtimin e Oxhakut në moshë fare të re dhe e mbajti deri në vitin 1939. Ai është një dëshmitar i madh i historisë së Shqipërisë në gjysmën e parë të shekullit të ‘20. Është njeriu që ka kundërshtuar përfshirjen e Këlcyrës në qeverinë e Vorio- Epirit në vitin 1914, çka e ka paguar me djegien e sarajeve prej ushtrisë greke. Ishte një mik i Princ Vidit dhe më pas i Fan Nolit. Duke qenë beu i fundit zyrtar i Oxhakut të Këlcyrës dhe xhaxhai i Ali Këlcyrës, Muhameti i qëndroi larg politikës së ditës, por nuk është se shpëtoi prej saj. Disa herë mori ndëshkime politike, për shkak të autoritetit të madh që gëzonte në jug dhe ruajtjes së pavarësisë së tij familjare. Vdiq në vitin 1940, në Fier dhe më pas u varros në Këlcyrë. Gruaja e tij, Nafija, dhe Shega u fyen dhe persekutuan pas vitit 1945. Ato u nxorën nga shtëpitë e tyre në Këlcyrë, dhe për gati tri ditë u lanë në mes të rrugës pa bukë, pa strehë dhe pa ndihmë. Autoriteti i madh që kishte në njerëz familja Këlcyra bëri që ato gra të mbijetonin dhe të ngjallnin respekt në shoqëri.

Komunistët u treguan burracakë dhe burgosën pa asnjë shkak Shegën që komunizmi e gjeti 16-vjeçare. Një vajzë e shkolluar, me tri gjuhë të huaja, inteligjente dhe shumë e lidhur me vendin e saj, përfundoi në burgun e Kalasë së Gjirokastrës dhe më pas në kalvarin e vuajtjeve nga Këlcyra në Kavajë. Ajo ishte “pengu” i familjes Këlcyra, pengu që komunistët mbajtën në burg për t’u hakmarrë ndaj një Oxhaku që i dha dinjitet, por dhe e shpëtoi disa herë në histori Jugun e Shqipërisë. Ajo ishte po ashtu “pengu” i Ali Këlcyrës, pinjollit të fundit mashkull të asaj familjeje që nuk e mori dot me vete kur iku në vitin 1944, por e la në dorë të atyre që do të vinin në pushtet. Ajo ishte dhe mbeti “pengu” i Hana Këlcyrës, e cila, siç ka dëshmuar në kujtimet e saj, ka jetuar me idenë e ritakimit të Shegës, për 45 vjet. Shega mbetet po ashtu dhe “pengu” real i ndërgjegjes së demokracisë së re shqiptare, e cila nuk mundi të rehabilitojë asgjë nga jeta e saj. I vetmi ngushëllim i saj i madh ka qenë dekorimi i Ali Këlcyrës nga presidenti, Bamir Topi, me propozim të zonjës Topalli një vit më parë. E kërrusur nga vitet dhe vuajtjet ajo u ndje e respektuar më shumë se kurrë në jetën e saj atë ditë. Dhe kishte arsyet e veta. Pas vitit ‘90 vazhdoi një lloj armiqësie ndaj familjes Këlcyra, e ushqyer dhe nga meskinitetet e pushtetarëve të rinj. Pronat e tyre u shpërdoruan, u vodhën dhe kurrë nuk iu kthyen Shegës dhe Hanës, dy trashëgimtareve të vetme të familjes Këlcyra. Ajo u ritakua me Hana Këlcyrën, vajzën e Ali Këlcyrës, në vitin 1991 në Vjenë, ku Hana jetonte prej viteve gjashtëdhjetë dhe punonte në ambasadën amerikane atje. Por, pas pak kohësh u rikthye në Shqipëri, me shpresë se për të do të niste një jetë e re. Tetëmbëdhjetë vitet e lirisë së Shegës ishin tetëmbëdhjetë vite me brenga dhe makthe për pafuqinë e saj për të vënë në vend emrin e familjes dhe dinjitetin e trashëgimisë së saj. Iku e lënduar nga të gjithë, nga ata që e burgosën dhe poshtëruan në diktaturë dhe nga ata që e braktisën dhe injoruan vuajtjet dhe familjen e saj në liri.

[Duaje Siveten]

Nje nga observimet me interesante te mijevjecarit te trete ne Shqiperi, kete dekaden e fundit, bie ne sy qe shqiptaret po lene pas nga dita ne dite komunizmin. Nuk degjon me ne retoriken e politikaneve te lakohet komunizmi ne goje. Nuk lexon me ne faqet e shtypit aq dendur mbi "kohen e komunizmit". Nuk te vritet me veshi aq shume neper ambiente shqiptare debati mbi komunizmin. Bile as ne forumin shqiptar nuk shikon e lexon me shume tema e diskutime per te.

Ky ne fakt, eshte nje zhvillim shume pozitiv. Shqiptaret jane duke jetuar ne te tashmen dhe duke punuar per te ardhmen, ata nuk jane me pengje te se shkuares. Bile edhe vete debati mbi hapjen e dosjeve nuk zgjon me te njejtin interes qe zgjonte ne fillimet e viteve 90.

Perse nuk hapen dosjet?

Pergjigjia eshte e thjeshte: sepse hapja e dosjeve nuk e ndihmon aspak realitetin shqiptar. Si hapur, si mbyllur, dosjet e komunizmit nuk kane per tu sjelle shqiptareve drita, uje te pijshem, pune, nje jete me te mire. Ne fakt, hapja e dosjeve shume lehte mund te behet shkak per rigjallerimin e fenomenit famekeq te gjakemarrjes: pasardhesit e viktimave te hakemerren ndaj falangave te atij rregjimi qe jane ende gjalle. Kjo do te krijonte nje polarizim akoma me te madh te shoqerise shqiptare dhe shume lehte mund te behej pengesa me e madhe ne qeverisjen e vendit. Arsyeja tjeter perse politika nguron qe te hapi dosjet eshte se askush nuk deshiron te mbaje pergjegjesi per kete akt.

Konsensusi politik mbi dosjet

Pavaresisht nga retorika e ashper e dy kraheve te politikes shqiptare mbi dosjet, ekziston nje konsensus i heshtur politik ne Shqiperi ne lidhje me dosjet e komunizmit. Ky konsesus eshte: "le te leme kohen te beje te veten". Qe do te thote, se dosjet duhet te hapen vetem pasi te kene shkuar ne varr brezat e lindur e thinjur nen komunizem. Kjo do te beje te mundur qe kur dosjet te hapen, personazhet e tyre te mos jene me gjalle. Ashtu si vonesa ne hapje, do te mundesoje qe koha te sherroje urrejtjen ne mendjet dhe zemrat e njerezve per ate rregjim dhe falangat e tij.

Sot eshte viti 2008 dhe ne Shqiperi gjejme brezin e pare te 17 vjecareve te sotem qe jane lindur e rritur ne demokraci, nuk kane njohur komunizem. Ashtu si ne keto 17 vjet, dy breza te shqiptareve qe jetuan te plote rregjimin komunist kane shkuar ne varr. Koha per hapjen e dosjeve po afron.

Ajo qe une do te doja te shihja, eshte ngritja e nje muzeumi mbi epoken e komunizmit dhe dokumentimi dhe publikimi i historise se plote, emrat e viktimave, dhe pasqyrimi ne forme digjitale i ketyre arkivave per kedo qe do te rremoje e lexoje mbi te shkuaren. Ne kete menyre realizohen te dyja, edhe hapja e dosjeve, edhe kthimi i borxhit historise shqiptare, e cila u manipulua hapur nga rregjimi komunist.

Persa i perket kerkesave te perseritura te Kadarese, duke qene se ai i perket atij brezi, ai kerkon hapjen e dosjeve per te pastruar figuren e tij nga te gjitha akuzat vicioze te bera ne media ne keto 17 vjet. Hapja e dosjeve per te eshte dicka personale qe ai kerkon ta realizoje sa eshte ende gjalle.

Albo

Mund te behen observime interesante per dekaden e e pare te mijevjeçarit te trete, por pa neglizhuar dekaden e fundit te mijevjeçarit te kaluar; te dy keto dekada kane te perbashket: ish-komunistet jane ende kryeministra e ne poste drejtuese te shtetit.

Rhetorika e komunizmit nuk po lakohet prej politikaneve, sepse jane te dalur boje, nuk pin me uje - pra nuk ben efektin e duhur per ta. Ndersa ne vend e ne popull po ndihen rende efektet e lidershipit ish-komunista "mos o Zot ma keq!", duke filluar nga prona, e me tutje.

Koha e ben efektin e vet jo per qejf te politikaneve, por per vete faktin se ditet e vitet kalojne. Ne mendimin e shprehur me siper qe njerezit te shkojne ne varr, e pastaj te hapen dosjet, kjo eshte makabre, anti-njerezore, anti-kombetare.

Sot, ne prag te 2009, kemi brezin 17-18 vjeçar i cili ka pare e ndjere efektet mijra viktimave te '97, '98, mungesat e theksuara ne energji, uje ... korrupsionit ... deformimet evidente te demokracise dhe abuzimet skandaloze ne emer te lirise se qeverise per ti ndenjur kaleruar popullit ...

Plotesisht me vend qe te ngrihet muzeum i epokes se komunizmit, por ai nuk ezauron mos-hapjen e dosjeve, e te tjera bema te komunizmit e te post-komunizmit qe perjeton Shqiperia sot.

Persa i perket Kadarese, ky kolos i letrave Shqip, perseri vijin te zvogeloje veten duke u marre me detaje te rendomta te vepres se vet te kaluar komuniste, dhe duke bere krahasime anakronike dhe krejt pa vend, siç tentoi me Jung.

[white-knight]

Mazhoranca në Komisionin e Ligjeve miraton pa opozitën ligjin për spiunët. Sula kundër

Bumçi përjashton nga “ndëshkimi” i ligjit anëtarët e qeverisë dhe sekretarët e partive në rrethe

Anëtarët e kabinetit qeveritar dhe sekretarët e parë të PPSH-së në rrethe gjatë periudhës 29 nëntor 1944 deri më 8 dhjetor 1990 përjashtohen nga ligji i dosjeve. Komisioni i Ligjeve me votat e mazhorancës miratoi dje pas një maratone prej 3 vjet diskutimesh projektligjin për hapjen e arkivave të shtetit. Gjatë diskutimit nen për nen u vendos se funksion i papajtueshëm me pastërtinë e figurës së funksionarit publik do të jetë edhe ministri i Punëve të Brendshme dhe kryetari i Hetuesisë së Përgjithshme. Do të jenë subjekt i verifikimit të pastërtisë së figurës edhe anëtarët e Akademisë së Shkencave si dhe drejtorët e gjimnazeve dhe të të mesmeve tekniko-profesionale. Për sa i takon zgjedhjes së anëtarëve të autoritetit që do verifikojë pastërtinë e figurës, ku opozita ka të drejtën të propozojë dy prej tyre, PD-ja shtoi një hapësirë nëse PS-ja nuk jep konsensusin. Këta dy anëtarë do të propozohen nga organizata jofitimprurëse. Në fund drafti i jep të drejtën çdo personi të njihet me dosjet që kanë të bëjnë me të dhënat personale.

Braktisja

I diskutuar atëherë kur nuk pritej nga Komisioni i Ligjeve, projekti për hapjen e dosjeve i ka gjetur të papërgatitur deputetët e opozitës, të cilët në mungesë të relatorit të tyre për këtë draft Arben Isaraj kërkuan shtyrjen e diskutimeve. “Nuk besoj se ka paqartësi në këtë rast. Ne jemi deklaruar dhe deklarohemi pro hapjes së dosjeve, por mënyra se si ju kërkoni ta bëni, të përsëritni ngjarjet e ’96-s, është komike”, - tha deputeti i PS-së Pandeli Majko. Në mbështetje të opozitës u deklarua edhe deputeti i PBDNJ-së Spiro Peçi, i cili e cilësoi të padëmshme shtyrjen për disa ditë të një projekti që është zvarritur për 3 vjet me radhë. Ndërsa deputetët e mazhorancës u deklaruan kundër propozimit të kundërshtarëve të tyre politikë. “Kemi pritur konsensusin e PS-së, nuk e kemi gjetur dhe mendoj se nuk ka kuptim ta zvarritim më këtë çështje”, - tha deputeti i PD-së dhe njëkohësisht relatori i projektit Aldo Bumçi. Diskutimeve u dha fund kryetari i komisionit Ilir Rusmali, i cili theksoi se komisioni ka ezauruar të gjitha rrugët procedurale. Përballë kësaj nënkryetari i komisionit Xhafa i kërkoi Kryeministrit Berisha të reflektojë. “Kjo është vendosur diku gjetkë. I them Berishës se ka disa gjëra, siç është edhe ky projekt, që nuk bëhen me gjaknxehtësi. Nuk është aspak mirë që disa gjëra të rëndësishme t’i vendosim menjëherë dhe me koka të nxehta. Ai që e ka vendosur jashtë kësaj tavolinë miratimin e këtij projekti, të reflektojë. Meqenëse ju e keni vendosur tashmë se ç’duhet të bëni, ne po largohemi”, - tha ai dhe u largua me pjesën tjetër të deputetëve socialistë.

Ndryshimet

Se cilat do të jenë subjektet e verifikimit të këtij ligji dhe cilat funksionet e papajtueshme me detyrat e zyrtarit të lartë të shtetit që do të zgjidhet, apo i ushtron ato funksione, kanë qenë pikat e debatit edhe mes vetë deputetëve të mazhorancës. Përjashtimi nga ligji i anëtarëve të kabinetit qeveritar, zv/ministrave dhe sekretarëve të parë në rrethe nuk është mirëpritur nga deputetët e pranishëm. Deputeti Dashnor Sula në shenjë revolte ndaj draftit braktisi mbledhjen e komisionit duke deklaruar votën e tij kundër këtij drafti. “Unë po largohem fare, ky është një ligj që bëhet për të përjashtuar njerëzit nga përgjegjësia, bëhet ligj për interesa të ngushta!” - tha Sula. Përballë këtyre reagimeve kryetari i komisionit Ilir Rusmali ka justifikuar rezervat e deputetëve të grupimit të tij politik me konsensusin që PD-ja po jep për këtë projekt. “Ky është një projekt që, siç u përmend nga relatori që në fillim të diskutimeve, ka përfshirë edhe draftet e paraqitura nga partitë e tjera politike. Ne ende ofrojmë konsensus, dhe pse opozita nuk ndodhet në komision. Këto janë momente kompromisi. Ajo që na bashkon të gjithëve është se të gjithë jemi kundër persekutorëve”, - tha Rusmali. Komisioni nuk mori parasysh propozimin e deputetit Sula, sipas të cilit periudha gjatë së cilës ish-funksionarë kanë qenë të përfshirë në politikat e diktaturës të ishte 29 dhjetor 1944–31 mars 1991 dhe jo 8 dhjetor 1990, siç parashikon drafti “Bumçi”.

Rusmali: PD ka dhënë konsensus

“Relatori i PD-së, zoti Bumçi, e përmendi që në fillim të diskutimeve tona për këtë projekt se drafti i tij ka shkrirë të gjitha draftet e depozituara në Kuvend si nga partitë politike, ashtu dhe nga individët. Edhe pse opozita nuk ndodhet në komision, ne ende ofrojmë konsensus. Këto janë momente kompromisi. Ajo që na bashkon të gjithëve është fakti se jemi kundër persekutorëve.”

Xhafaj: Berisha të tërhiqet

“Kjo është vendosur diku gjetkë. I them Berishës se ka disa gjëra, siç është edhe ky projekt, që nuk bëhen me gjaknxehtësi. Nuk është aspak mirë që disa gjëra të rëndësishme t’i vendosim menjëherë dhe me koka të nxehta. Ai që e ka vendosur jashtë kësaj tavolinë miratimin e këtij projekti, të reflektojë. Meqenëse ju e keni vendosur tashmë se ç’duhet të bëni, ne po largohemi.”

Bumçi: Autoriteti edhe me OJF-të

“Neni për statusin dhe përbërjen e Autoritetit të Kontrollit të Figurave përcakton se ai është një organ i pavarur dhe në përbërje ka 5 anëtarë, të cilët propozohen: 2 nga mazhoranca, 2 nga opozita dhe i pesti me konsensus. Shtesa që unë propozoj parashikon që, në rast se opozita nuk jep konsensusin, anëtarët e Autoritetit të zgjidhen nga OJF-të. Kjo për të shmangur njëanshmërinë.”

Ligji për dosjet

Ligji do të përcaktojë subjektet dhe funksionet e larta shtetërore që janë të papajtueshme me veprimtarinë politike të zyrtarit për shkak të qenies si drejtues, anëtar ose bashkëpunëtor në strukturat politikëbërësë dhe zbatuese të dhunës së diktaturës për periudhën 29 nëntor 1944 deri më 8 dhjetor 1990, rastet e papajtueshmërisë dhe procedurat e verifikimit.

Subjekt i verifikimit do të jenë funksionarët e lartë publikë, të zgjedhur apo të emëruar, të cilët aktualisht ushtrojnë apo do të ushtrojnë funksione kryesore, deri te drejtorët e gjimnazeve dhe të shkollave të mesmeve tekniko-profesionale.

Pastërtia e figurës morale e funksionarit publik është e papajtueshme me: anëtar ose kandidat i Byrosë Politike, anëtar i Komitetit Qendror të PSSH-së; kryetar i Gjykatës së Lartë, prokuror i përgjithshëm, kryetari i Hetuesisë së Përgjithshme, ministër i Punëve të Brendshme, zv/ministër i Brendshëm dhe çdo punonjës i Sigurimit të Shtetit i dënuar me vendim penal për krime kundër njerëzimit ose shpifje, kallëzim të rremë në procese politike; bashkëpunëtor i Sigurimit të Shtetit me veprimtari të karakterit politik që lidhen me vepra penale politike të parashikuara nga ligji nr. 7514 datë 30.09.1991, “Për pafajësinë, amnistinë dhe rehabilitimin e ish-të dënuarve dhe të përndjekurve politikë (të ndryshuar), apo bashkëpunëtor vullnetar për vepra të tilla; anëtar i Komisionit të Dëbim-Internimeve; hetues, prokuror, gjyqtar; denoncues apo dëshmitar i akuzës në procese gjyqësore politike.

Verifikimi i pastërtisë së figurave do të bëhet nga Autoriteti i Kontrollit të Figurave, anëtarët e të cilit miratohen nga Kuvendi i Shqipërisë. Kandidati për anëtar i Autoritetit para emërimit duhet të bëjë deklaratë për pastërtinë e figurës së tij, si dhe të verifikohet nëse ka ose jo konflikt interesi me subjektin në verifikim.

Subjekti që verifikohet i papajtueshëm me funksionet e parashikuara në ligj, duhet të japë dorëheqjen nga detyra e tij, çështja arkivohet dhe materiali verifikues mbetet kofidencial.

Çdo shtetas shqiptar ka të drejtë të njihet me dosjen që përmban të dhënat e tij personale. Ai paraqet kërkesën dhe merr përgjigje nga Autoriteti brenda 30 ditëve. Nëse kjo kërkesë është pozitive, ai njihet me të dhënat personale, por jo me emrat e personave të tretë.

Burimi

[Brari]

RD

Mazhoranca socialiste riktheu në administratë gjyqtarët dhe prokurorët që urdhëruan vrasje e pushkatime pa gjyqe


Berisha: Vota kundër e PS, dëshmi e implikimit të thellë


Kryeministri e cilësoi qëndrimin e socialistëve kundër projektligjit për hapjen e dosjeve të ish-bashkëpunëtorëve të Sigurimit të Shtetit, të dënueshëm dhe të papranueshëm, duke theksuar se është absurditet të kthesh në skenën e drejtësisë së një vendi demokratik, gjykatës, hetues e prokurorë, që kanë vendosur ekzekutimin e varjen e dhjetëra e qindra njerëzve të pafajshëm. "Unë nuk arrij kurrë ta konceptoj këtë. Ju rikthyet tërësisht gjykatësit që u larguan, zgjodhët në krye të Gjykatës Kushtetuese njeriun që kishte vrarë Avzi Nelën. Ndërgjegjia njerëzore do t`iu vrasë ndonjë ditë edhe ju. Ju i larguat, ju i rikthyet që të gjithë, çfarë bëtë ju tjetër? A e dini ju që kthyet tre drejtorë me radhë të Sigurimit të Shtetit dhe kur erdha i gjeta jo nëndrejtor, por këshilltarë kryesorë? Se ç'bënin ata në Shërbimin Informativ e dini ju, që i kthyet në detyrë dhe kjo ishte gjë e turpshme dy vende janë për lustracion, Serbia e Milosheviçit, por partia e Milosheviçit nuk lejon zbatimin e tij dhe nuk zbatohet", vijoi më tej kreu i ekzekutivit. Gjithashtu ai theksoi se, i vetmi vend në Europë që e bëri dhe më pas e çbëri procesin e lustracionit është Shqipëria. Pavarësisht, theksoi kryeministri, ka dhe një instancë të fundit kombesh dhe nuk doja kurrë, që unë të krahasoja sot, të dilja e të thoja se po bëni të njëjtën gjë si çka bërë partia e Sheshelit dhe e Milosheviçit në Serbi nuk dua ta bëj. "Atëherë nuk doni të bëni atë rol, votojeni ligjin. Nuk ka qëllim hakmarrjeje, as në Poloni. Ky është një shtet i zhvilluar me një traditë të madhe intelektuale, traditë të fuqishme shtetërore dhe vendosi atë sistem. Ky sistem i lustracionit nuk synon hakmarrje, ama kjo synon ndarjen nga ai sistem që në Shqipëri krijoi monizmin më ekstrem, qëndrimin ndaj lustracioni është qëndrim ndaj pluralizmit politik", tha kryeministri, ndërsa theksoi se Enver Hoxha e fshiu pluralizmin politik dhe ekzekutoi me një dorë 37 intelektualë të shquar, themelues të pavarësisë së këtij vendi, që themeluan Kongresin e Manastirit, themeluan ngjarje më të mëdha të kombit, viganë, të cilët kombi që ishte dergjur prej vitesh nën sundimin osman do t'i rikthenin shpirtin europian perëndimor. "E dini se çfarë i tha Bahri Omari, xhelatit? Bahri Omari, i cili për fatkeqësinë e vetme se kishte marrë të motrën e tij, heshti, e mbajti, dhe në fund e vuri para dy këmbëshit. Nuk vdes unë symbyllur, kam aq kurajo. Ka një djalë, e ka pas sekretar të përgjithshëm të Akademisë, e keni dëgjuar të flasë për të atin"? tha ndër të tjera kreu i ekzekutivit.


Ramiz Alia bashkëpunim me Beogradin për vrasjen e shqiptarëve


Kryeministri Berisha dënoi ashpër dje, veprimin arbitrar të Ramiz Alisë, i cili aprovoi dënimin e 14 mijë djemve shqiptarë e kosovarë, duke iu nënshtruar e mbështetur urdhërave të Beogradit. "A ishte ky, zotëri anëtar kryesor i Byrosë Politike, eksponent kryesor i luftës? Kur 14 mijë djem të mbledhur nga të katërta anët e trojeve shqiptare u sollën nga Tropoja, Kukësi, Shëmria, Puka, Shkodra, Tivari, e keni dëgjuar të flasë vetëm një fjalë të vetme, për shpirtërat e tyre, çfarë ishin ata, ishin derra, qenër, ishin viça, ata djem nënash, të familjeve të mira shqiptare? Por u mblodhën dhe u vranë vetëm dhe vetëm se Partia Komuniste e Serbisë kishte vendosur të shfaroste 400 mijë shqiptarë", theksoi kryeministri. Duke iu referuar dokumentit që konfirmon vrasjen e tyre, kryeministri tha se, aty parashikohej shfarosja e pakësimi i tyre me çdo kusht. "Dokumenti thotë të shfarosen. Do t`i pakësojmë me çdo kusht. Ka thënë ndonjë fjalë ai në kohën e vet, për këta shqiptarë, se kaluan në territorin e Shqipërisë, duke qenë territori më i sigurtë për t'i çuar drejt vdekjes"? vijoi më tej kryeministri, ndërsa theksoi se asnjë komb nuk do t'i pranonte krime të tilla siç i pranoi qeveria e Ramiz Alisë dhe duke anashkaluar këtë, Partia Socialiste gjatë kohës së saj në pushtet i dha atij pafajësinë dhe dëmshpërblimin. "Cili komb do të pranonte krime të tilla? Ju e ç`bëtë këtë nënstacion dhe i dhatë atij pafajësinë. I dhatë pafajësinë Ramiz Alisë, i cili kur po binte muri i Berlinit, dekretoi ekzekutimin e Avzi Nelës në Kukës, pushkatimin e fshatarëve të Krujës se, gjoja do të bëjnë atentat. A nuk ishte Ramiz Alia ai që firmosi ekzekutimin e oficerëve në Elbasan? Ju e ç`bëtë atë, i dhatë pafajësi", iu drejtua më tej kreu i qeverisë deputetëve të opozitës. Gjithashtu, kryeministri theksoi se ishte Ramiz Alia, ai që firmosi për kordhën famëkeqe të Sigurimit të Shtetit, e cila nuk ishte miratuar kurrë në këtë Parlament, ishte një platformë e Byrosë Politike, ishte e kupolës. "Spiro Koleka i bënte ato, daja i kryetarit tuaj që ju mban ju peng sot. Shkoni dhe pyeteni se si i ekzekutoi intelektualët e kombit, vetëm se nuk pranonin. Ju ç`bëtë lustracionin, sepse ju dëmshpërblyet dhe i dhatë pafajësi Nexhmije Hoxhës, korbë e zezë e të gjitha të zezave që i ndodhën këtij kombi. Edhe kur një shoqe e saj u servilos dhe e imitonte në oborrin e saj kjo drejtonte me dorën e shtetit, madje dhe pas vdekjes, sepse Ramizi ishte sekreti, kishin vrarë së bashku Margarita Tutulanin, Ramize Gjebrebë, Qemal Stafën, apo të tjerë", nënvizoi më tej kreu i qeverisë.


Diktatura, platformë të posaçme për shkatërrimin e kulteve fetare


Përmes një platforme famëkeqe, në të cilën planifikoheshin detajet e zhdukjes së besimit fetar, Enver Hoxha me diktaturën e tij të egër kërkoi të shkulte nga çdo zemër shqiptari besimin fetar. Kjo platformë e ndihmoi atë, të shkatërronte, kisha e xhami e të detyronte vetë besimtarët të merrnin pjesë në shkatërrimin e tyre, duke paralajmëruar për të gjithë se kundërshtimi paguhej me vdekje, varje e internim. Duke u ndalur në plagët që rregjimi komunist i Enver Hoxhës hapi në vatrën e çdo familjeje shqiptare, kryeministri Berisha veçoi monstruozitetin e diktatorit Hoxha në shkatërrimin e të gjitha kulteve fetare. "U ndala tek të gjitha këto, sepse ky ishte monizmi i të gjitha monizmave, ç`ndodhi pastaj? Më pas, mori dhe Zotin. Njoh një njeri, i cili në mënyrë të përsëritur më thoshte: Mirë që çdo gjë na e mori, por me Zotin çfarë pati? Çfarë i bëjmë ne se i lutemi Zotit. Por, ai ua mori Zotin, se donte të ishte zot vetë. I shkatërroi të gjitha kishat, xhamitë. Kam dokumentin me firmën e Enver Hoxhës për platformën e shkatërrimit të trashëgimisë kulturore fetare. Kjo platformë shënon datën 27 shkurt 1967. Sipas kësaj platforme, muslimanët, as kanë as nuk do të kenë dhe as mund të lexojnë dhe mbrojnë Kuranin, pasi ai është arabisht. Pasi ata aderojnë me disa vargje të Kuranit, që i mësojnë përmendësh dhe nuk i kuptojnë. Orthodoksët nuk janë më të pasur se muslimanët, por problemi është tek katolikët. Katolikët e klerit janë të pasur, të ngritur dhe vazhdojnë të zhvillojnë fenë. Por, shkruhet në dokument, janë prishur një seri seksionesh kulti, të tjerat janë kthyer në depo, të tjerat kanë mbetur bosh dhe nuk funksionojnë", tha kryeministri, duke iu referuar platformës së diktaturës për shkatërrimin e infrastrukturës shpirtërore të kombit. Kreu i mazhorancës e cilësoi këtë si një nga veprimet më të ashpra që mund t'i bëhet të drejtës dhe lirisë së njeriut.


Shpronësimi i dhunshëm gjunjëzoi shqiptarët në varfërinë më të skajshme


Shpronësimi i dhunshëm ishte një nga shkeljet më të rënda ndaj lirive dhe të drejtave të njeriut në Shqipëri nga diktatura komuniste. Duke iu referuar rastit të familjes së tij, kreu i ekzekutivit e vuri theksin në presionin e vazhdueshëm që ushtronte regjimi ndaj të atit të tij kulak. "Cili qytetar shqiptar ia dorëzoi pronën me vullnet, a nuk ua mori të gjitha pronat shqiptarëve me dhunë? Po ju tregoj rastin e familjes sime, që nuk ka qenë e persektuar. Pas gjashtë muajsh pension, im atë firmosi, se ua jep tokën qafirëve, tokën ua dhashë djemve. Cilët djemve?- iu tha. Por ai nuk dinte si t`ua thoshte, pasi t`u thoshte se jam kulak e merrnin e internonin. Ky refren është përsëritur në 450 mijë familje shqiptare", u shpreh kreu i ekzekutivit. Ai theksoi se, diktatori i shpronësoi të gjithë me dhunë, pasi dënoi kulakët, pasi krijoi kampet e egra të përqendrimit dhe burgjet më mizore. "Po ju tregoj një histori personale, në vitin 1986 kam shkuar në Spitalin e Peshkopisë, për të ndërtuar një reanimacion dhe qëndrova tre muaj aty. Shkoja në fshatra, çfarë shihja? Njerëz të mrekullueshëm me një përkushtim total për pastërtinë e shtëpisë së dhomës ku jetonin, por në një varfëri ekstreme, jetonin me pelaga. Pelaga, është sëmundja e bukës së misrit një sëmundje e tmerrshme, e cila ka pasoja tepër serioze, por kap vetëm ata që nuk kanë ushqim tjetër përveç misrit. Kjo ishte një sëmundje, të cilën Shqipëria nuk e kishte njohur ndonjëherë, por si Peshkopia ishte më shumë se gjysma e Shqipërisë. Dhe ata merrnin 30 lekë të vjetra dhe kur vinte fundi i vitit u thoshin se ke për të kthyer 8 lekë se ka dalë kooperativa me humbje", u shpreh kryeministri, duke iu referuar gjendjes së mjerueshme në të cilin e zhyti vendin diktatura nëpërmjet kolektivizmit total dhe izolimit.


Blerina TOSLLUKU





Kreu i mazhorancës theksoi se ky ligj në mënyrë absolute nuk ka asnjë nuancë hakmarrjeje dhe nuk parashikon ndëshkim


PS, platformë si e Milosheviçit për mos hapjen e dosjeve të diktaturës


Procesi i hapjes së dosjeve të ish-bashkëpunëtorëve të Sigurimit të Shtetit është një detyrim moral dhe ligjor ndaj të gjithë atyre që kanë vuajtur e janë përndjekur nga regjimi famëkeq i diktatorit Enver Hoxha. Kryeministri Berisha u shpreh gjatë mbledhjes së djeshme të Grupit parlamentar të Partisë Demokratike se, mazhoranca miraton këtë ligj në respekt dhe nderim të gjithë atyre që përjetuan torturat e egra të regjimit komunist. "Në Parlament ne shqyrtojmë ligjin e lustracionit, si një detyrim madhor moral dhe ligjor për t`u ndarë në mënyrë të qytetëruar nga ai sistem totalitar, i cili ekzekutoi, burgosi, persekutoi dhe internoi shqiptarë shumë herë më tepër se në çdo vend tjetër ish-komunist, për t`u ndarë nga ai sistem, i cili me asgjësimin, me zero tolerancën ndaj pluralizmit në tërësi, pluralizimit politik, pluralizmit të mendimit, pluralizmit fetar dhe pluralizmit pronësor, ia doli të shndërrojë Shqipërinë vendin më monist në historinë e këtij kontinenti", u shpreh kreu i shumicës gjatë mbledhjes së Grupit parlamentar. Ai e cilësoi miratimin e këtij ligji si një kusht të madh të detyrueshëm, si respekt dhe nderim ndaj të gjithë atyre që përjetuan kalvarin më të egër të luftës së klasave, ndaj të gjithë atyre që u torturuan, që iu thyen kockat, që ua thyen kurrizin, që i ekzekutuan pa gjyqe, që ua morën pronën dhe që i futën në uri të thellë. Kreu i mazhorancës theksoi se ky ligj në mënyrë absolute nuk ka asnjë nuancë hakmarrjeje dhe nuk ka asnjë ndëshkim, ndërsa vuri theksin në faktin se vendet e tjera kanë adaptuar ndëshkimin masivisht mbi bazën e dosjeve të ndëshkimit gjatë diktaturës.


Procesi i pastrimit nga spiunët u ndal pas vitit `97


Kreu i ekzekutivit deklaroi dje se mazhoranca e ka caktuar variantin e ligjit për hapjen e dosjeve të spiunëve mbi bazën e një studimi të thellë dhe të paanshëm. "Ne i mbetemi një varianti, të cilin sot të përndjekurit me të drejtë e kanë quajtur të butë, i mbetemi variantit çek dhe sërish kam bindjen se ky variant i shoqëruar me një studim të thellë të paanshëm, objektiv të pasojave të tmerrshme të komunizmit nga një institut, që do të ngrihet së shpejti dhe ju do të keni ligjin në Parlament, i cili do të ketë për detyrë dhe mision kristalizimin, formimin dhe zhvillimin e vetëdijes kombëtare për këtë sistem, për pasojat e tmerrshme të tij, i cili do të zhvillojë Institucionin e Pendesës, sepse në 18 vjet nuk ka një persekutor që të ketë kërkuar falje publike, nuk ka një torturues që të ketë kërkuar falje publike, nuk ka një prokuror, i cili i jepte 'colpo di grazia', që të ketë treguar varrin e viktimës së tij", është shprehur kryeministri në vijim. Në 18 vjet, tha kryeministri, tentativa jonë e ndershme, kjo që është sot, që u vendos me ligj në vitin 1995, u bllokua dhe ne përjetuam këtë vit dekorimin e prokurorit që kërkoi dënimin kapital të Xhelal Koprenckës në vitin 1979, sepse ky pinjoll i një familjeje të shkëlqyer, atdhetar i flaktë, kur dy bashkëvuajtësit i bënin letër diktatorit "të hapemi drejt Rusisë", ky tha jo, duhet të hapemi drejt Amerikës, ai është vendi i lirisë. "Për këtë dhe vetëm për këtë mori dënimin kapital dhe sot, në mënyrën më të papranueshme, Koprencka u dekorua vite më parë për meritën e tij, xhelati i tij u dekorua këtë vit për faqen e zezë të tij, për të përdhosur ndërgjegjen e kombit", tha kryeministri duke e cilësuar këtë akt të shëmtuar për shtetin dhe kombin shqiptar.


Shqipëria, një nga dy vendet ish-komuniste që nuk ka hapur dosjet


Kryeministri Berisha ka shtruar dje domosdoshmërinë e krijimit të një lënde të veçantë në shkollat e vendit, e cila duhet të trajtojë barbaritë e komunizmit dhe pasojat e tij tek kombi shqiptar. Është e domosdoshme, tha kreu i qeverisë, që të përcaktojmë ditën e nderimit të viktimave të komunizmit, është e domosdoshme që të ngremë obeliskun e tyre në kryeqytetin e vendit në një nga sheshet e rëndësishme të tij, është e domosdoshme në qoftë se i themi lirisë-liri dhe jetës-jetë, në qoftë se i themi vlerës-vlerë të ngremë muzeun e barbarive. Kreu i qeverisë ritheksoi se ligji nuk ka aspak synime hakmarrëse. "Ne nuk njohim hakmarrje. Ky nuk është morali ynë, por ligji bëhet për të nderuar", tha numri një i ekzekutivit. Duke kujtuar një thënie të ish-kryeministrit të Anglisë, Churchill, sipas të cilit "sa më larg të shohësh mbrapa, aq më larg dhe kthjellët do të shohësh përpara", kryeministri Berisha theksoi se lustracioni jo vetëm me këtë ligj, por dhe me Institutin e Kujtesës Kombëtare, ka emërtesa të ndryshme, të cilat e kanë shoqëruar këtë, janë një realitet, janë realizuar në të gjitha vendet ish-komuniste. Në vijim, kryeministri theksoi se ka dy vende ish-komuniste, të cilat nuk kanë bërë lustracionin. Serbia, pas ekzekutimit të kryeministrit të saj të nderuar, Zoran Xhinxhiç, e kaloi ligjin, por partia e Sllobodan Millosheviçit dhe e Sheshelit nuk lejon zbatimin e tij. Vendi i dytë që nuk ka bërë lustracionin është Shqipëria, vijoi kryeministri, ndonëse ajo kishte diktaturën më të paimagjinueshme në Europë, që vinte e dyta pas Pol Potit. Kryeministri theksoi se u përzgjodh ligji çek për shumë arsye, i cili para së gjithash, ka në bazën e tij paqen sociale. "Po të ishte puna për barbaritë e diktaturës ne do të kishim vendosur në këtë vend jo ligjin polak, por një ligj mbase disa herë më të rreptë. Nuk e bëmë këtë, i morëm vetë përgjegjësitë. Përpunuam një doktrinë në të cilën besoj se kemi pasur të drejtë, paqja sociale duhet të prevalojë, por kurrë nuk mund të arrihet deri tek injorimi i saj", tha ndër të tjera kryeministri.


Ramiz Alia firmosi ekzekutimin e 27 intelektualëve


Kreu i ekzekutivit u shpreh se edhe Instituti që do të ngrihet do të shërbejë për të ndihmuar ndërgjegjen kombëtare e shoqërore, e cila është në vuajtje. Kryeministri dënoi ata që anulluan ligjin, nxorën Ramiz Alinë nga burgu, i dhanë pafajësinë. "Cili ishte Ramiz Alia? Nuk po futem unë se ka marrë pjesë në ekzekutimin e Margarita Tutulanit apo Qemal Stafës apo të tjera. Por ka vendosur firmën për ekzekutimin e 27 intelektualëve një ditë para se të bëhej gjyqi në Tiranë, në një kohë kur ministri i Drejtësisë dha dorëheqjen dhe nuk pranoi t`i firmoste, pasi nuk ishte bërë gjyqi. Ramiz Alia kryesoi atë propagandë që shkatërroi të gjitha vlerat kulturore fetare mijëravjeçare të kombit. Kush ishte në krye të propagandës shqiptare, po i pyes këta zotërinj që i dhanë pafajësi"? tha ndër të tjera kreu i qeverisë, duke vënë në dukje se ky person ishte Ramiz Alia. Ai, vijoi më tej kryeministri, fsheh krimet më të përbindshme kundër shqiptarëve dhe nuk do të mund t`i fshehë. Gjithashtu, kryeministri shtoi se Ramiz Alia fsheh masakrën e Tivarit, masakrën më të rëndë pas vitit 45 në Europë, në të cilin u ekzekutuan vetëm se ishin shqiptarë Partia Komuniste Jugosllave urdhëroi ekzekutimin e tyre, sepse nuk ishin ekzekutuar gjatë luftës. "Ai mblodhi djemtë shqiptarë nga të gjitha trevat shqiptare, nuk i kaloi nga Mali i Zi. I kaloi të gjithë nga territori shqiptar. Në Kukës ishte Brigada e 11-të, i kaloi nga Kukësi në Shëmri, në Fushë Arrëz, në Pukë, në Shkodër dhe në Tivar. E keni dëgjuar këtë kriminel të flasë ndonjëherë për këto jetë shqiptarësh? E keni dëgjuar ndonjëherë korbën e zezë të shqipërojë ndonjë fjalë për këtë që u bënë shqiptarëve?" vijoi kryeministri duke iu referuar krimeve të Ramiz Alisë dhe bashkëshortes së diktatorit. Ai, tha kryeministri, do flasë dhe ka të drejtë të flasë sepse ne nuk ia heqim kurrë të drejtën e fjalës askujt. Lidhur me këtë kryeministri theksoi se, në vitin 1990 është e vërtetë që ai e pranoi pluralizmin, por e pranoi që të shpëtonte lëkurën e tij, që të mos pësonte fatin e Çausheskut. "Bëri shumë mirë që e pranoi pluralizmin sepse u shmang një gjakderdhje, por këto janë fakte. I pyes këta zotërinjtë që i dhanë pafajësinë dhe e dëmshpërblyen, pyeteni pak për Tivarin apo ishin derra, viça ata dhjetra mijëra shqiptarë, që kaluan në territorin e Shqipërisë dhe më pas u dërguan në Tivar për t'u masakruar", vijoi më tej kreu i ekzekutivit.





Hapja e dosjeve, asnjë qëllim ndaj prokurorëve apo gjyqtarëve


Ligji nuk ka lidhje me asnjë proces hetimor


Kryeministri Berisha rrëzoi dje çdo akuzë të Partisë Socialiste, sipas të cilës nisma e mazhorancës për hapjen e dosjeve bëhet për largimin e prokurorëve, që kanë nën hetim dosjen e Rrugës-Kukës dhe të Gërdecit. Në këtë kuadër, kryeministri ka sqaruar se ligji i paraqitur nga mazhoranca është ligj i adoptuar nga ligji i aplikuar në Çeki për hapjen e dosjeve. Kreu i qeverisë tha se, në mënyrë absolute ky ligj nuk synon largimin e ndonjë personi të veçantë, pasi ligji çek është përzgjedhur para tre vjetësh, në një kohë që nuk ekzitonte asnjë prej dosjeve hetimore. "Tani na del në mënyrën më të pafytyrë dhe më të papranueshme se ligjin, - thonë zëdhënësat e Edi Ramës, - po e bëjnë për shkak të 3-5 hetuesve apo 6 gjyqtarëve. Në mënyrë aboslute jo, ligji ska asnjë lidhje. Ligji është propozuar rreth 3 vjet më parë kur s`ka patur asnjë proces. Por më lejoni t`i shtroj një pyetje zotit Edi Rama: sipas teje, zoti Rama dhe sipas zëdhënësve tuaj në Shqipëri, procese madhore mund të zhvillojnë vetëm ata që i kanë duart deri në bërryla me gjakun e njerëzve të pafajshëm?" vijoi kryeministri ndërsa shtoi se në Shqipëri 98% e prokurorëve dhe gjykatësve janë të lirë, që s`kanë asnjë lidhje me atë të shkuar. Vetëm këta, tha kryeministri, vetëm Zamir Shtyllat, të cilët kanë urdhëruar lidhjen me tela me gjemba të qytetarëve në vitin `90 dhe zvarritjen e tyre në Sarandë dhe që janë aty vetëm për lidhjet e shumëllojta me drejtuesit e tyre dhe për asgjë tjetër. Ndërsa renditi të gjitha këto fenomene famëkeqe për shoqërinë shqiptare dhe të jetuara nga shqiptarët, kryeministri theksoi se të gjitha këto fenomene mbrohen nga kryetari i Partisë Socialiste, Edi Rama. Çështja themelore, tha kryeministri, është a do të pranojmë ne legjitime luftën e klasave, do të pranojmë ne sistemin e skllavërisë dhe të urisë të privimit nga prona, do të pranojmë ne legjitimin, shfarosjen me dorën e hekurt të pluralizmit politik dhe pluralizmit të mendimit, do të pranojmë ne për legjitim shkatërrimin e institucioneve fetare, ekzekutimet e krerëve të kultit, apo do të themi se këto kanë qenë të dhunshme, të imponuara. "Shumë prej jush mund t`u ketë ardhur çudi në atë kohë kur 42 Parti Demokratike të Europës, të mbledhura në Paris, do ta quanin Enver Hoxhën, Hitleri shqiptar i Pasluftës. Absolutisht ishte cilësimi më i merituar. Hitleri për arsye gjaku u vinte hebrenjve yllin e verdhë dhe rrënonte kudo që ishte, me sinagoga, me kulturë, me libra, me gjithçka. Enveri ¾ e dënimeve, pushkatimeve, ekzekutimeve, internimeve i kishte me lidhje gjaku, bir armiku, vëlla armiku, dajë armiku, nip armiku", vijoi kreu i qeverisë, ndërsa shtoi se Enver Hoxha përdori në tërësi lidhjen gjenetike dhe luftën e klasave e bazoi në lidhjen gjenetike. Ndër të tjera, kryeministri shprehu bindjen se nuk ka asnjë arsye për të mos zbatuar ligjin çek, i cili pavarësisht se nuk proporcion me të shkuarën, nuk parashikon as hakmarrje dhe as ndëshkim. "Ne kemi vetëdijen për atë që ka ndodhur, u përpoqëm tre vjet për ta kaluar me mirëkuptim dhe pas tre vitesh ata që anulluan lustracionin kur erdhën në pushtet me rebelim, propozuan hapjen e të gjitha dosjeve, variantin terror", tha kryeministri. Ai shprehu vullnetin e mazhorancës për të hapur dosjet, për të gjithë ata që kanë ambicje për t`u zgjedhur, që kanë ambicje për të qenë në disa nivele të caktuara, për ata që kanë implikime do të largohen ata që sipas kategorive të marra nga ligji çek nga detyrat publike të caktuara.


Ekspertizat false të dajës së Ramës çuan në pushkatim dhjetëra inxhinierë


Largimi i gjykatësve dhe prokurorëve të lidhur me krimet e komunizmit forcon në mënyrën më të ndjeshme pavarësinë e institucioneve të drejtësisë. Në vijim të mbledhjes së Grupit parlamentar të mazhorancës, kryeministri Berisha i ka bërë thirrje kreut të Partisë Socialiste të reflektojë dhe të mos mbajë peng forcën që drejton, për arsye të cilat janë totalisht të paqena. "Por, i them zotit Rama se po bën Spiro Kolekën, dajën tënd që ka çuar në pushkatim me dhjetra inxhinierë me ekspertizat e tij fallco, kur u thua shqiptarëve se vetëm Shtylla mund të hetojë, vetëm ata që kanë urdhëruar varje mund të gjykojnë. Ne kemi 18 vjet, ne kemi së paku mbi 300 gjykatës dhe mbi 300 prokurorë, të cilët nuk kanë asnjë lidhje me krimet e komunizmit", tha kreu i ekzekutivit, duke nënvizuar se largimi i ish-bashkëpunëtorëve të Sigurimit vetëm sa do të forcojë pavarësinë e institucioneve të drejtësisë. Duke iu referuar pretendimeve se projektligji bie ndesh me Kushtetutën, kreu i ekzekutivit e cilësoi si të turpshëm këtë qëndrim, duke nënvizuar se ligji themeltar i një vendi të lirë nuk mund të ngrihet mbi krimin. "Ata që përpiqen të citojnë Kushtetutën, u them të skuqen dhe vetëm të skuqen, se Kushtetuta e vendit demokratik nuk është për të fjetur mbi krimin dhe nuk mund të flejë mbi krimin. Kushtetuta e një vendi demokratik nuk pranon kurrë në frymë dhe në gen që ata që kanë thyer shtylla kurrizore të të tjerëve apo kanë urdhëruar varje pas rënies së Murit të Berlinit, të jenë përsëri vendimmarrës në institucione, se Kushtetuta e një vendi të lirë ka nenin e parë të saj pluralizmin politik, pluralizmin e mendimit", vijoi më tej kryeministri. Gjithashtu, ai ftoi kreun e PS të votojë ligjin, të dalë jashtë guackës dhe lidhjeve të tij të tmerrshme familjare. "Ftoj Edi Ramën të mos mbajë peng një opozitë pse është i biri i një anëtari të Komitetit Qëndror, që gjithë jetën ia ka kushtuar busteve të diktatorit, të mos mbajë peng një opozitë që rrjedh nga Koleka, i cili ka qenë një pseudointelektual apo intelektual kriminel, të mos mbajë peng partinë e tij, të mos e rreshtojë partinë e tij me partinë e Millosheviçit apo Sheshelit, në bllokimin e hapjes së dosjeve", vijoi më tej kryeministri. Edhe njëherë ai i bëri ftesë përfaqësuesve të Partisë Socialiste të vijnë dhe të diskutojmë në Parlament. Kryeministri theksoi se mazhoranca ka qenë shumë intensive në negociatat me opozitën dhe e hapur. Por, në mënyrë absolute, tha kreu i mazhorancës, asgjë nuk do të pengojë dot miratimin e këtij ligji dhe më pas të institutit që bashkërisht do ta quajmë të kujtesës të pasojave të komunizmit. "Vendi i botës së lirë ka ngritur muzeun dhe obeliskun në kryeqytetin e tij, ne akoma nuk kemi një obelisk dhe një muze për pasojat e regjimit më barbar", u shpreh më tej numri një i ekzekutivit.


PS, peng e sigurimsave të regjimit komunist


Opozita shqiptare e drejtuar nga Edi Rama po mbetet peng e nomeklaturave të regjimit komunist. Kreu i mazhorancës ftoi edhe njëherë opozitën e majtë, që të votojë ligjin për pastrimin e figurës së zyrtarëve të lartë dhe të mos mbetet peng i së shkuarës. "Uroj që Partia Socialiste dhe opozita shqiptare të mos mbetet peng e Zamir Shtyllës dhe e ndonjë shtylle tjetër, të mos pranojë legjitimimin e barbarive nga një sistem", tha kryeministri duke theksuar se mazhoranca do ta shqyrtojë ligjin me thellësinë më të madhe. Unë e kuptoj mjaft mirë, tha kryeministri, pakënaqësinë reale që ekziston tek jo pak nga ju për variantin e përzgjedhur. E, megjithatë ai theksoi se mazhoranca nuk ka asnjë arsye që të tërhiqet nga varianti, i cili është votuar njëherë në vitin 1995. "Nuk kemi arsye të jemi mosbesues ndaj rezultateve dhe efekteve të këtij ligji, pasi nuk arriti të implementohej për shkak të rebelimit komunist, nuk kemi arsye që të krijojmë tundimin më të vogël drejt hakmarrjes. Ne nuk hakmerremi, ne nuk e përdorim ligjin për terror, absolutisht jo", tha kryeministri ndërsa theksoi se me këtë ligj mazhoranca i thotë shqiptarëve dhe botës se e konsideron diktaturën një sistem të paligjshëm, jo legjitim, se i konsiderojmë të papranueshme për moralin e këtij kombi krimet monstruoze të kryera, se do të punojmë që të krijohet vetëdija kombëtare për pasojat e tij. "Kombi gjerman nën sundimin e Hitlerit dogji Europën dhe vendin e tij, por mendimtarët e mëdhenj të këtij kombi ia dolën që pas lufte të zhvillojnë dhe konsolidojnë ndjenjën e përgjegjësisë dhe pendesës në interesin më të mirë dhe Gjermania sërish u bë lokomotiva e zhvillimit europian. Ndërsa tek ne, pas 18 vitesh, dekorohet xhelati që ekzekutoi njeriun, që tha se Shqipëria duhet të orientohet drejt Shteteve të Bashkuara, tha këto që themi ne sot", vijoi kryeministri. "E dini se çdo t`i thoshte Xhorxh Bush, Mugabes në një letër: I ke bërë zgjedhjet si diktatori shqiptar Enver Hoxha", u shpreh ndër të tjera kryeministri.

Blerina TOSLLUKU





Kreu i PS synon të bllokojë funksionimin e Komisionit duke ndjekur praktikën e partisë së Milosheviçit në Serbi


Sigurimi i Shtetit rol vendimtar në politikat e Partisë Socialiste


Kryeministri Berisha ripërsëriti gjatë seancës së djeshme se pretendimet e opozitës se projektligji për pastërtinë e figurës së zyrtarëve të lartë synon goditjen e ndonjë prokurori apo gjykatësi të veçantë, janë absurde. Ai theksoi se, Rama për shkak të lidhjeve të tij familjare me Komitetin Qendror po mban peng qëndrimin politik të të gjithë opozitës. "Ju thoni se ky ligj ka të bëjë me goditjen e shtyllës apo ndonjë shtyllari tjetër dhe ka të bëjë me dosjet që janë nën hetim. Ju mban peng Edi Rama për lidhjet e tij familjare, është i biri i një anëtari të Komitetit Qendrore që tërë jetën e tij ia përkushtoi Enver Hoxhës që e gdhente nëpër statuja. Së dyti, është nipi i Kolekës, që çoi në litar dhjetra e dhjetra inxhinierë të tjerë vetëm e vetëm se ishin më të zotë se ai. Kështuqë, ai ju thotë juve se, Berisha e ka për Shtyllën dhe shtyllarët, por jo o zotëri, mos u bëni naivë", iu drejtua kryeministri deputetëve të opozitës. Ai rishprehu edhe njëherë bindjen e plotë për t'i shkuar deri në fund ngjarjes së Gërdecit, por theksoi se nga mënyra se po ecin hetimet, kjo ngjarje po i faturohet opozitës për shkak të politizimit të tejskajshëm që i bëri ajo kësaj tragjedie. "E politizuat dhe çfarë nxorët? Të katërtit në Kashar ky ishte rezultati për ju. Po flisni ju për rrugën. Juve ju ka fut në tunel, në bunker, ç`kujtoni ju se rrugën me hetues mashtrues që thonë se, ministri ka gënjyer qeverinë ku në një kohë që çdo akt është vendim i Këshillit të Ministrave do të bëni hetime. Po duhet të turpëroheni, që i bëni krah një njeriu të tillë, dhe këtë mund ta bëjë vetëm një shtyllar dhe askush tjetër. Si mund të thuash që ke mashtruar qeverinë, ndërkohë që qeveria ka marrë një vendim"?, vijoi më tej kreu i mazhorancës. Ai theksoi se, Prokuroria nuk ka thirrur askënd për të faktuar se, ministri ka mashtruar qeverinë. "Kryeministri i këtij vendi i del për zot me Kushtetutë dhe me ligj të gjitha vendimeve të marra nga qeveria. Tani nuk ka më gjykime kolektive, ato i bënte Enver Hoxha, gjykime kolektive ka vetëm në diktaturë, dhe i bënte Enver Hoxha. Në atë kohë merrej familja, fisi, nga më i madhi deri tek i vogli internim, ky është tipari dallues midis diktaturës dhe demokracisë", u shpreh kryeministri, duke iu referuar mentalitetit diktatorial që ekziston ende tek ata prokurorë që kanë dhënë vendime politike gjatë diktaturës. Kryeministri tha se, ishin ish-bashkëpunëtorët e Sigurimit që e shtynë opozitën të zhvillojë mitingun e turpshëm për të instrumentalizuar vdekjen e Trebickës."Ju e organizuat mitingun, sepse shtyllari ju tha ju se çfarë do të thotë eksperti amerikan do ta hedhë poshtë ekspertizën dhe do të faktojë të kundërtën. Pse opozita me shtyllarët do bëni ju? Kthehuni tek vlerat, sepse lustracioni është një proces që e kanë bërë të gjithë vendet ish-komuniste", iu adresua më tej kreu i mazhorancës përfaqësuesve të opozitës.


Si u hapën dosjet në vendet ish-komuniste të Europës


Ligji i hapjes së arkivave të dosjeve të Shërbimeve Sekrete dhe bashkëpunëtorëve të tyre është aplikuar si një platformë në të gjitha vendet ish-komuniste për t'u ndarë nga trashëgimia barbare komuniste. Kryeministri Berisha deklaroi gjatë seancës së djeshme parlamentare, se një ligj i tillë në variante të përafërta njëri me tjetrin është miratuar nga Polonia në periudhën e Presidentit socialdemokrat, Aleksandër Dvjashnievskit. Duke iu referuar këtij ligji, kreu i ekzekutivit tha se, ky ligj i kujtesës kombëtare është dhe ligji më themelor që penalizonte të gjithë polakët, të cilët kishin marrë pjesë në procese politike për bindjet dhe besimin. "Ligji polak i kujtesës kombëtare ka krijuar institucionet e veçanta të pendesës, institucione të veçanta të akuzës, institucione të veçanta të gjykimit. Pra, ky ligj jo vetëm që nxjerr nga sektori publik, por ky ligj rast pas rasti ndëshkon të gjithë pjesëmarrësit e proceseve politike, qofshin ato punonjësit e shërbimeve inteligjente", u shpreh kreu i mazhorancës gjatë fjalimit të djeshëm në Parlament. Kreu i qeverisë tha se, ky ligj jo vetëm përjashton nga administrata dhe sektori publik, por ai vendos në bankën e të akuzuarit të gjithë ata, të cilët kanë marrë pjesë në këtë proces. Ligji polak, tha Berisha, parashikon si datë të fillimit të veprës penale janarin e vitit 1991, paçka se Polonia kishte kohë më parë pluralizëm, edhe Polonia para Valesës ishte vend që nuk kishte viza për në vendin e lirisë, SHBA. "Ligje të tjera janë miratuar nga vendet balltike, nga republika të tjera nga vende ish-komuniste", tha kreu i ekzekutivit, duke nënvizuar se një projekt i tillë është Çekia, Bullgaria, Hungaria, Rumania, por një ligj të tillë e ka miratuar edhe Serbia pas vrasjes së kryeministrit Xhinxhiç. Pra në tërësi, vijoi kreu i qeverisë, që të gjitha vendet ish-komuniste kanë ndërmarrë procesin e lustracionit, me një qëllim në favor për të hedhur poshtë legjimitetin e barbarisë komuniste. Kryeministri theksoi se në vitin 1995 në pozicionin e Presidentit të Republikës përzgjodhi pikë për pikë ligjin çek. "Ndonëse vetëdija e plotë e imja ishte se të krahasoje Çekinë me Shqipërinë, të krahasoje komunizmin çek me komunizmin shqiptar, ishte të krahasoje të pakrahasueshmen", tha numri një i qeverisë. Ai theksoi se në një kohë kur Çekia, përjetonte pranverën e Pragës, në një kohë kur Çekia lexonte dhe kishte Kartën 77, Shqipëria zhytej në bunkerizimin më të thellë. "Në një kohë kur Çekia ndërmerrte revolucionin e Kadifenjtë, në Shqipëri, Ramiz Alia varte njerëz në sheshet e qyteteve, ekzekutonte të rinj në kufijtë e vendit, i zvarriste ata si barbarë për të ndjellur terror dhe tmerr tek qytetarët e thjeshtë. Dhe kjo, jo në vitet '80, por në vitet '90", u shpreh Berisha, duke nënvizuar se pavarësisht kësaj e ka bërë përzgjedhjen me vetëdije të plotë.

"Ne ishin e vetmja opozitë në Europën ish-komuniste që patëm guxim, kurajo, ndonëse në shërbimin më të polarizuar, më të ndarë, më të përçarë, të dalë e të shprehet 'Opozitarë, por vëllezër'. Dhe kjo, me vetëdije të plotë, se vëllai i krahut të nomenklaturës dhe pushtetit ishte ekzekutuar, vëllai jokonformist ishte torturuar, i kishte thyer shtyllën kurrizore, i kishte shkatërruar familjen, e kishte privuar nga dinjiteti, e kishte internuar me familje, me gjykim kolektiv. Por, sërish ne patëm guximin, përshtatëm lirizmën 'opozitarë, por vllezër', e bëmë ne këtë dhe aspak nuk pendohem", saktësoi kreu i mazhorancës së djathtë.


Ligji çek shmang konfrontimet e mëdha sociale


Ata që u dergjën për vite me radhë në burgjet dhe gulagët komuniste, treguan epërsinë e madhe morale, duke mos ua kthyer me të njëjtën monedhë persekutorëve të tyre. Kryeministri Berisha tha gjatë seancës së djeshme parlamentare se, ajo që u deklarua në vitin '90, në një vend ku përballja mund të ishte shumë e madhe, pasi ishte i vetmi vend në Europën ish-komuniste ku mendimi ndryshe ndëshkohej me dënim kapital, nëse nuk gjendeshin mekanizmat e duhur mund të shkohej drejt konfrontimeve të mëdha sociale. "Mirëpo paqja sociale, është kusht i të gjitha kushteve për të ndërtuar të ardhmen. Ndaj dhe ne iu përmbajtëm kësaj, duke adaptuar ligjin çek. Edhe një arsye tjetër, ligji çek atë kohë njihej edhe si ligji i Presidentit Havel, këtij vigani të disidencës europiane, humanistit të madh dhe burrit të shquar ishte dhe kjo një frymëzim që këtë ligj mund ta adaptonim më të qetë, ligji u adaptua, u vu në funksionim, shërbimet inteligjente u pastruan, Sigurimi i Shtetit u bë verifikimi i figurave të zgjedhura nga ato që ishin përcaktuar, u bë një përjashtim i të gjithë atyre që kishin miratuar platformën e shtypjes së terrorit", u shpreh kreu i mazhorancës. Ai theksoi se, regjimi totalitar kishte bërë internime mbi baza gjenetike njëlloj siç bënte Hitleri me hebrenjtë. "Po përse çfarë kishte fëmija i kulakut, vajza e kulakut, djali i kulakut, s`kishte tjetër ai, një yll të zi. Në shkollë nuk shkonte, në punë nuk hynte, ndiqej e përndiqej gjithë ditën derisa futej dhe izolohej. Kështu që, ne vendosëm me këtë ligj largimin nga funksionet publike të atyre zyrtarëve që kishin marrë pjesë në këtë batërdi njerëzore. Gjykatës, prokurorë, gjyqtarë, ligji çek nuk ka procese", vijoi kryeministri. Por, numri një i ekzekutivit theksoi se ky proces u ndal në vitin 1997 nga rebelimi komunist dhe ata që erdhën në pushtet u njohën pafajësinë strategëve të vrasjeve, pushkatimeve dhe internimeve.





Ligji nuk parashikon dënime kolektive


Kreu i ekzekutivit iu përgjigj akuzave të kryetares së Grupit kuvendor socialist, duke e garantuar atë se gjëja e fundit që i shkon ndërmend është marrja nëpër gojë e familjarëve të kundërshtarëve. Kryeministri theksoi se, nuk ka bërë fajtor të birin për të atin në asnjë rast. Duke theksuar se ka dëshmitarë që e ka ftuar kreun e PS-së që të futet në listat e deputetëve të PD-së, Berisha tha se pavarësisht se ishte në dijeni që kishte lidhje familjare me pushtetin komunist nuk u paragjykua. "Më 31 mars e kam ftuar me listat e Partisë Demokratike Edi Ramën dhe Ardian Klosin, sepse nuk e kam kompleksin e origjinës dhe për këtë ka qenë dëshmitar nënkryetari i Kuvendit, Ceka", u shpreh kreu i qeverisë. Duke iu përgjigjur kryetares së Grupit parlamentar të PS-së, Valentina Leskaj e cila tha se ligji çek ka ndryshuar, kreu i mazhorancës shprehu gatishmërinë për të diskutuar të gjitha amendamentet e opozitës. Kreu i ekzekutivit e garantoi sërish kryetaren e Grupit parlamentar socialist se, ligji nga origjina e tij çeke nuk është ndryshuar në pikat që pretendon opozita, por është ndryshuar në data dhe aspekte teknike. "Nga 330 gjykatës dhe 330 prokurorë kundrejt 350 që janë gjykatës e prokurorë, janë vetëm 15 apo 20 vetë bashkëpunëtorë ose persekutorë. Pra, të gjitha proceset do të zhvillohen normalisht dhe pa këta gjyqtarë. Largimi i ish-persekutorëve vetëm i forcon pavarësinë sistemit gjyqësor", tha kreu i ekzekutivit. Duke u ndalur tek ekspertiza që i është bërë ligjit, kryeministri tha se kanë ardhur me mijëra ekspertë dhe janë zhvilluar kontakte me shoqërinë civile. "Ligji është i standardeve më të mira, është i mesit të artë. Nuk ka asgjë kolektive, nuk ka asnjë moment gjykimi kolektiv, askujt nuk i mohohet e drejta e procesit gjyqësor", u shporeh më tej ai duke i garantuar deputetët e opozitës se secili prej bashkëpunëtorëve që është në administratë ka të drejtë t'i drejtohet gjykatës. Gjithashtu, kreu i maxhorancës i kërkoi opozitës të mos e deformojë ligjin nga realiteti. "Më akuzoni se e bëj para zgjedhjeve. A është opozita që ka treguar me gisht ministrat e mi si agjentë të Sigurimit të Shtetit, pse keni frikë, apo ju dalin të palarat e deklaratave të pavërteta në shesh", iu tha kreu i qeverisë deputetëve të pakicës. Kryeministri Berisha tha se PD është për hapjen e dosjeve të atyre që duan të bëjnë karrierë politike. Në fund të replikës së tij, kreu i qeverisë u sugjeroi deputetëve të pakicës ta lexonin edhe një herë ligjin dhe të mos e kundërshtojnë atë në mënyrë të verbër. Ai theksoi se nuk ka Kushtetutë demokratike që të mbështesë krimin, dhunën, terrorin e regjimit komunist. Duke theksuar se ky ligj është i zbatuar në vitin '95, kryeministri u kujtoi deputetëve se ekzistojnë dokumente se janë përjashtuar para komisionit Bezhani me mijëra bashkëpunëtorë. Kryeministri u shpreh se ligji nuk cënon asnjë personazh ose mbiemër të përveçëm.






Paloka: Ligji për spiunët duhet të ishte më i ashpër


Deputeti i Partisë Demokratike, Edi Paloka, gjatë diskutimit të ligjit për pastërtinë e figurës, u shpreh skeptik për ligjin që, sipas tij, nuk i dënon strukturat e Sigurimit penalisht, por moralisht. Deputeti i PD-së tha se në seancën e djeshme maxhoranca duhet të miratonte ligjin polak dhe jo atë çek, por e rëndësishme tha ai është që miratohet dhe ky ligj, i cili largon të gjithë persekutorët nga administrata. Paloka theksoi se Rama parapëlqen të thotë se është larguar nga PD si ekstremist anti-komunist, po ai po vërteton që është larguar nga kjo parti vetëm se ka patur mendime pro Partisë së Punës. Gjatë fjalës së tij, Paloka tha se prokurorët që kanë montuar akuzat politike ndaj qeverisë rezultojnë të jenë hetues dhe ekzekutues të pamëshirshëm të diktaturës. Deputeti demokrat u ndal dhe në dekorimin e Presidentit të një prokurori që ka dhënë dënime me vdekje në kohën e diktaturës, ai i kërkoi Presidentit ta korigjonte këtë gabim. Në fund të fjalës së tij, Paloka i bëri thirrje opozitës se ka rast me këtë votim të distancohet nga e kaluara.





Ish-të përndjekurit politikë përshëndesin projektligjin për pastrimin e figurës së zyrtarëve të lartë


Miraka: Familja e gjyqtares Bejleri, dënime mizore në komunizëm


Ligji i dosjeve është përshëndetur dje nga Instituti i ish-të Përndjekurve Politikë. Drejtori i këtij instituti, Simon Miraka e cilësoi si të domosdoshëm miratimin e projektligjit për pastrimin e figurës së zyrtarëve të lartë. Madje, ai e cilësoi miratimin e një ligji të tillë të vonuar, pasi siç tha ai, ky ligj duhet të ishte miratuar shumë kohë më parë, megjithë kundërshtinë e opozitës, e cila është trashëgimtarja e të kaluarës së hidhur të shqiptarëve. "Ish-të përndjekurit politikë të Shqipërisë, shoqëria shqiptare ka vite që e presim, e në mënyrë të veçantë kemi tre vjet e gjysëm që e presim të bëhet nga mazhoranca aktuale, të cilës i besojmë fuqimisht. Ky ligj duhet miratuar për të qetësuar ndërgjegjen e shoqërisë shqiptare, e cila e mirëpret atë. Shqipëria nuk duhet të ishte vendi i fundit që të dënonte krimet e komunizmit, vendi i fundit që të kalonte këtë projektligj", u shpreh Miraka një ditë para diskutimit të ligjit në Parlament. Instituti i ish-të Përndjekurve Politikë ka dënuar gjithashtu deklaratat e kryetares së shoqatës së gjyqtarëve të Shqipërisë, Manjola Bejleri, e cila siç shprehet Miraka, duke u kthyer në origjinën e saj komuniste u hodh në sulm kundër projektligjit që pritet të votohet në Kuvend. "Zonja Bejleri duhet ta kuptonte që ky ligj nuk merret me statusin e gjyqtarëve të sotëm apo me persona të tjerë, por ai merret me makinën shtetërore komuniste që dhunoi çdo të drejtë elementare të njeriut", tha më tej Miraka. Megjithatë, ai shtoi se ish-të përndjekurit e mirëkuptojnë deklaratën e Bejlerit, pasi asaj i duhet të mbrojë familjarët e saj që dënuan mizorisht njerëz të pafajshëm, por ajo nuk mund të përdorë një shoqatë për të mbrojtur krimet e komunizmit dhe xhelatët e këtij regjimi. Miraka e cilësoi si fatkeqësi faktin që këta njerëz kanë marrë statusin e zyrtarit të lartë, prokurorit apo gjyqtarit. "Dhunuesit e të drejtave të një populli të tërë nuk mund dhe nuk duhet të jenë në Parlament, Presidencë apo në Prokurori", shprehet drejtori i Institutit të Përndjekurve Politikë, Simon Miraka. Ndërkohë dhe shoqata e ish-të përndjekurve politikë shprehu kënaqësinë që, dosjet e regjimit famëkeq të shtetit do të hapen. Besim Ndregjoni, kreu i kësaj shoqate, falenderoi mazhorancën që më në fund do të pastrojë nga administrada persekutorët e regjimit të djeshëm. Sipas tij, ish-të përndjekurit do të jenë të çliruar me hapjen e këtyre dosjeve.


E.Kuçi