Vlora apo Aleksandropolis? Beteja fillon përsëri
Pas mëse dhjetë vjet “hallakatjesh”, projekti AMBO, që u duk se më në fund e gjeti fundin e tunelit, po has në atë pengesë madhore që shumëkush e priste, pasi ishte lajmëruar prej kohësh
Pa u tharë ende boja e nënshkrimit të marrëveshjes së nivelit të lartë për ndërtimin e naftësjellësit AMBO, Moska njoftoi zyrtarisht se gjatë gjysmës së dytë të janarit në kryeqytetin rus do të zhvillohet një takim trepalësh kushtuar ndërtimit të linjës rivale, me terminal tjetër. Rusia dhe Greqia kanë rënë tashmë dakord që përfaqësuesit e tyre të takohen për të biseduar lidhur me datën e nënshkrimit të memorandumit për fillimin e ndërtimit të linjës së furnizimit me naftë nga Burgasi për në Aleksandropolis të Greqisë. Propozimi është bërë nga ministri rus i Industrisë dhe Energjetikës, Viktor Kristjenko dhe është pranuar nga pala greke, ndërkohë që pritet konfirmimi edhe i palës bullgare. Burimet zyrtare theksuan, me këtë rast, se pritet që në takim të diskutohet në nivel të lartë projekti i memorandumit, i përpiluar në nëntor të vitit të kaluar nga ekspertët e të tri palëve të angazhuara, i cili, sipas ministrit grek të Zhvillimit Ekonomik, Jorgos Salagudhis, duhet të nënshkruhet së shpejti.
Kështu, pas mëse dhjetë vjet “hallakatjesh”, projekti AMBO, që u duk se më në fund e gjeti fundin e tunelit, po has në atë pengesë madhore që shumëkush e priste, pasi ishte lajmëruar prej kohësh. Naftësjellësi, që parashikohet të sjellë kryesisht naftën e vendeve përtej Kaukazit, por edhe të Ukrainës, në rrugën më të shkurtër gjeografike tokësore drejt Europës Perëndimore, Burgas-Vlorë, kishte ngjallur prej kohësh zilinë e palës greke, e cila ka dhënë një kontribut të dukshëm në vonesat e fillimit të ndërtimit. Por, duke e parë se një gjë e tillë nuk mund të vazhdonte pafundësisht, në një kohë kur furnizimet me naftë po bëhen me të vërtetë jetike për Perëndimin, atëhere Athina ka nxituar të verë në jetë një linjë – me rëndësi tepër strategjike e politike – që do të rivalizonte me sukses AMBO-n. Në deklaratat e tij bërë para shtypit grek, Salagudhis ditët e fundit ka kritikuar hapur linjën AMBO me argumentet e mëposhtme:
·Linja është tepër e gjatë – 900km, ndërkohë që varianti i propozuar nga Moska e Athina është jo më shumë se 300 km
· Projekti AMBO është jashtëzakonisht i kushtueshëm
· Kohëzgjatja e zbatimit të tij do të jetë shumë e gjatë
· Nuk garanton furnizim serioz, pasi Rusia nuk është e interesuar për të.
Këtu mungon ajo çka pala greke e ka përdorur vazhdimisht si një kundërargument gjatë gjithë kohës, teza se kalimi i furnizimeve jetike të naftës nëpër Shqipëri e Maqedoni nuk duhet të jetë një zgjidhje optimale, duke qenë se këto janë vende të mbarsura me probleme e rreziqe sociale. Me sa duket, tashmë që projekti AMBO u nënshkrua, teza të tilla nuk hidhen më publikisht.
Nga këto njoftime e deklarata nuk mund të mos lindin disa konkluzione: Së pari, fakti që pikënisja e të dy projekteve është gjithnjë porti bullgar i Burgasit tregon se Rusia, që po del në skenë si një nga eksportueset kryesore të naftës në botë, nuk do të pranojë të shkarkojë tankerët e saj në “grykën” e AMBO-s, por vetëm në linjën alternative. Këtu ajo ka një mirëkuptim të plotë, më sa duket jo vetëm në aspektin ekonomik, me Greqinë.
Së dyti, projekti Burgas-Aleksandropolis, që do të mund të ndërtohej më shpejt, do të zinte vend në treg para përfundimit të AMBO-s, e mund do t’i detyrojë investitorët ta mendojnë edhe një herë leverdisshmërinë e hedhjes së parave të tyre, megjithëse projekti i fundit është nënshkruar tashmë.
Së treti, projektet madhore ndërkombëtare, në të cilat përfshihet, me vështirësi të panumërta, vendi ynë, herët a vonë, bien viktima të rishikimeve të mëpasme, madje hiqen fare nga rendi i ditës për arsye të çuditshme. Kështu ishte edhe rasti i dy korridoreve të famshme – 8 dhe 10 – të cilat Bashkimi Europian, që prej vitesh i kishte planifikuar të kalonin nëpër territorin shqiptar, si vijat më të leverdisshme të komunikacionit kontinental, dhe që devijuan atëhere kur pritej të fillonte ndërtimi, duke e shmangur Shqipërinë sikur të ishte një terren i minuar!
Shumë më i rrezikshëm se Serbia!
A është kjo një lojë e suksesshme e konkurrentëve tanë ekonomikë në planin rajonal? Apo ka të bëjë me aleanca strategjiko-politike, të cilat, sidomos, Athina i ka shpallur prej kohësh dhe kahu i të cilave nuk është Tirana? Që janë acaruar edhe një herë pas prononcimeve zyrtare shqiptare pro problemit të emrit të fqinjit tonë lindor.
Pavarësisht se të gjitha këto mund të qendrojnë, një faktor shumë i rëndësishëm në largimin e projekteve nga terreni ynë është edhe mefshtësia me të cilën i përballojnë problemet ndërkombëtare ata që drejtojnë shtetin shqiptar. Në rast se edhe projekti AMBO mbetet në mes të rrugës, apo kthehet në një “rrëkezë” nafte, që nuk do të sillte kurrë fitimet e deklaruara prej 50 milionë dollarësh amerikanë në vit, përballë konkurrencës nga një korridor tjetër alternativ, ky do të ishte një dështim i radhës edhe për politikën shqiptare…
Krijoni Kontakt