SI E NDIHMUAN EMIGRANTĖT SHQIPTAR NĖ GREQI ĒĖSHTJEN E KOSOVĖS
Shkruan: Urim Gjata*
Kontributi i intelektualėve arvanitas pėr ēėshtjen e Kosovės
Asnjėherė nuk ėshtė folur pėr ndihmėn qė ka dhėnė shoqatat e emigrantėve shqiptarė nė Greqi gjatė luftėn sė Kosovės. Atė periudhė tė vėshtirė edhe pse pa dokumenta tė rregullta emigrantėt ndihmuan ēėshtjen e Kosovės nė disa drejtime. Ata ishin shumė aktiv gjatė debateve televizive pėrballė grupeve ekstreme greke dhe serbe qė mbronin me fanatizėm pushtetin racist tė Millosheviēit.
Pra, edhe pse ishim emigrantė menduam tė jepnim ndihmėn tonė pėr tė mos mbetur indiferentė ndaj tragjedisė sonė kombėtare qė po kalonim si komb, atė periudhė tė vėshtirė. Janė tė njohura kontributet e intelektualėve arvanitas ndaj ēėshtjes sė Kosovės, veēojmė tė madhin Aristidh Kola, po ashtu emigrantėt nė Athinė nė prill 1999 mbajtėn njė protestė paqėsore nė pėrkrahje tė UĒK-sė. Por pėr ndihmėn e ish-Forumit tė Emigrantėve Shqiptarė, dega Selanik nuk ėshtė folur shumė dhe mendoj qė ka ardhur koha qė disa gjėra duhen thėnė me emėr dhe mbiemėr.
Nė vitin 1998 lufta ishte ndezur ashpėr nė Kosovė. Nga tė gjitha anėt e botės ku ishin shqiptarėt kishin filluar tė ktheheshin nė Kosovė pėr tė luftuar, prandaj edhe ne si shqiptar e ndienim se duhet tė bėnim diēka. Por nuk dinim mėnyrėn se si do mundeshim tė jepnim kontributin tonė pėr ēėshtjen madhore shqiptare.
Pas masakrės sė familjes sė Jasharajve nė mars tė 1998, disa shokė tanė nisen nė prill pėr tu takuar nė Tiranė me shefin e zyrės diplomatike tė Republikės sė Kosovės z.Iljaz Ramajli. Atje ata i shprehėn ngushėllimet pėr viktimat e luftės si dhe i shprehėn gadishmėrinė pėr tė ndihmuar. Ishte njė takim miqėsor prej rreth 40 minutash. Ndėrsa miku jonė nga Hani i Elezit, Bastri Maliqi u nis nė Tropojė pėr tė vėnė kontaktet e para me UĒKnė. Pas kėtyre takimeve nė Shqipėri diskutuam me vėllezėrit nga Kosova, tė cilėt vinin nga Hani i Elezit, Kaēaniku, Prishtina, Shkupi pėr ndihmuar UĒKnė, tė cilėt ishin emigrantė nė Selanik.
Nga qershori i vitit 1998 disa nga shokėt tanė emigrantė ishin lidhur me njė gazetarė tė gazetės Zėri i Kosovės, gazetė e cila ishte e afėrt me Lėvizjen Popullore tė Kosovės qė vepronte ilegalisht. Gazeta Zėri i Kosovės na vinte rregullisht nė adresa tė ndryshme, ēdo herė me qėllimin qė tė mos ndiqeshim nga sigurimi serb, qė ishte shumė aktiv dhe me ndikim nė Greqi. Kėshtu ne kishim informacione tė pėrgjithshme rreth gjendjes nė Kosovė dhe UĒKsė.
Pas shumė pėrpjekjeve nuk kishim arritur ende tė organizoheshim prandaj vendosėm tė bėnim njė takim tė pėrgjithshėm. U vendos qė mbledhja tė mbahej nė shtėpinė e familjes sė Maliqėve nė Selanik. Pra, ai takim nuk ishte thjesht njė mbledhje, por do tė diskutohej pėr mėnyrat e veprimit nė ndihmė tė UĒKsė dhe shqiptarėve tė Kosovės. Nė mbledhje morėn pjesė shqiptar nga Shqipėria dhe Kosova, tė cilėt ishin tė gatshėm pėr tė ndihmuar me ēdo formė ēėshtjen kombėtare. Njė ndihmė tė veēantė na dha deputeti (i ndjeri) z.Azem Hajdari nė Tiranė. Ai u tregua i gatshėm pėr ēdo gjė nė ndihmė tė vėllezėrve tanė nga Kosova.
Bastri Maliqi gjatė qėndrimit nė Tropojė kishte arritur lidhje tė fshehta me UĒKnė dhe ne e pėrkrahnim pėr ēdo veprim qė do vendosej nė ndihmė tė luftės. Nė dhjetor tė 1998 themeluam degėn e Forumit nė Selanik. Kryetar u zgjodh gazetari Arben Llalla, i cili ishte nga Elbasani, ndėrsa pėr sekretar u zgjodh Shahadin Maliqi nga Kosova me qėllim qė tė tregonim bashkimin kombėtar pa dallim feje dhe krahine nga vinim. Pasi morėm edhe dokumentat origjinale nga gjykata e Athinės nisėm punėn pėr mbledhjen e fondeve nė ndihmė tė UĒKsė, por qė kėto ndihma do tė mbeteshin sekrete. Nė fillim nėpėrmjet Shahadinit dėrguam disa aparate telefonash mobile tė cilėt ishin tė rrallė sepse punonin me bateri tė zakonshme.
Ne duhej tė bėnim edhe njė propagandė mediatike pėr tė ndryshuar sado pak opinionin nė Greqi. Vėllezėrit tanė arvanitas bėnin njė propagandė tė madhe nė tė mirė tė Kosovės. Arvanitasi i madh Aristidh Kola, Jorgo Miha, Jorgo Korizos etj., anėtarė tė Lidhjes sė Arvanitasve tė Greqisė. Ēdo natė i shikonim emisione debatesh nė televizionet greke pėrballė deputetėve, gazetarėve, analistėve grekė pėr tė treguar me fakte tė vėrtetėn e asaj qė serbėt po kryenin masakra nė popullatėn e pambrojtur tė Kosovės. Studentėt shqiptar qė studionin nė Universitetet e Athinės ishin shumė aktivė nėpėr kanalet televizive greke nė mbrojtje tė ēėshtjes sė Kosovės. Disa nga kėta studentė ju prenė edhe bursat, duke lėnė studimet pėrgjysmė.
Nė fillim tė muajt shkurt tė 1999 disa emigrantė shkuan edhe nė radhėt e UĒKsė pėr tė luftuar kundra ushtrisė serbe. Ata morėn pjesė nė betejat tė Shtimjes dhe Han-Elezit. Nė prill 1999 shqiptarėt nė Athinė nė drejtimin e shoqatės Vėllazėrimi organizuan njė protestė tė madhe nė pėrkrahje tė UĒKsė dhe NATO-s. Kjo ishte edhe protesta e parė qė emigrantėt shqiptar organizuan nė Greqi, pas disa vitesh emigracioni. Masa e madhe e tė ikurve nga Kosova na bėri qė tė mblidhnim urgjentisht ushqime dhe veshmbathje pėr refugjatėt. Nė fund tė muajt mars kishim mbledhur ushqime dhe veshmbathje qė shuma nė tė holla arrinte rreth 8 mijė dollarė. Kishim mbledhur edhe tė holla mbi njė mijė marka gjermane. Thirrjes sonė pėr ndihma humanitare ju pėrgjigjen pozitivisht edhe shumė qytetarė grek.
Ushqimet dhe veshmbathjet u dėrguan nė zonėn e Korēės dhe tė Ersekės ku ishin vendosur tė ikurit nga lufta. Ndihmat tona ju besuan njė shoqate fetare tė Jakuvave qė vepronte nė Selanik dhe Korēė. Ndėrsa tė hollat ju besuan nė Shkup Partisė Demokratike Shqiptare me emrin Ndihmė nga shqiptarėt nė Selanik pėr refugjatėt qė ndodheshin atje. Deri nė fillim tė prillit aktiviteti i Forumit qė ndihmonte UĒKnė ishte mbajtur sekret, vetėm kur Radio Tirana dha lajmin qė kishim dėrguar ndihmat ushqimore nė Korēė, dhe kur gazetari shqiptar A. Ashiku botoi njė shkrim nė gazetėn Gazeta e Athinės & Telerevista, nė gjuhėn shqipe qė botohej nė Athinė, pėr ndihmat qė kishim dėrguar pėr refugjatėt.
· Faksimile: Ndihma nė ushqim e veshmbathje, pėr shqiptarėt e Kosovės tė vendosur nė Shqipėri (prill 1999)
Nė shtator tė vitit 1999 nė Selanik morėm pjesė nė Festivalin Antiracist qė organizohej nga shoqatat greke dhe tė emigrantėve tė ndryshėm qė punonin nė Greqi. Forumi i Emigrantėve Shqiptar-dega Selanik me kryetar z.Arben Llalla bashkė me shoqatėn e Shqiptarėt e Selanikut e drejtuar nga znj.Mimoza Dako, bėnė njė paraqitje dinjitoze tė vlerave tona kombėtare nė kėtė Festival. Ku paraqitja e tendės shqiptare u vlerėsuar si mė e mira nga organizatorėt. Pa ndihmėn materiale dhe morale tė shqiptarėve nga Kosova nuk do tė mundeshim tė merrni pjesė nė kėtė aktivitet.
Njė ndihmė tė madhe dha familja patriote nga Nėntė Jugoviēi i Prishtinės e Dalip Gubetinit e ardhur nė Pogradec. Kjo familje djemtė e saj i kishte nė UĒK. Valdete Gubetinin tė cilėt e thėrrisnin Shote tė gjithė ishte njė vajzė heroine qė u bė nėna e gjithė fėmijėve qė ishin pa prindėr, tė pėrzėnė nga shtėpitė e tyre. Shumė prej kėtyre fėmijėve prindėrit i kishin nė UĒK dhe nuk u kthyen mė. Ata ranė nė vijėn e parė tė frontit pėr lirinė e Kosovės martire.
Lobim pėr njohjen e pavarėsisė sė Kosovės nė Greqi
Pas hyrjes sė forcave tė NATO-s emigrantėt shqiptar nė Greqi tė udhėhequra nga shoqatat e tyre qė tashmė ishin grupuar nė Lidhje e Shoqatave tė Shqiptarėve nė Greqi, filluan lobimin me politikanėt grekė pėr njohjen e pavarėsisė sė Kosovės nga Greqia. Kryetari i Lidhjes z.Rudi Mezini bashkė me shumė intelektualė tė tjerė organizuan takime me forcat politike greke tė majta dhe tė djathta pėr tė arritur qėllimin e Kosovės. Kėto takime mbėshteteshin edhe nga degėt e partive politike shqiptare qė funksiononin nė Greqi si PD dhe PS. Ēėshtja e Kosovės kishte bashkuar edhe kėtė herė tė gjithė emigrantėt shqiptar nė Greqi pa dallim feje dhe bindje politike. Pėrfaqėsuesit e degėve tė partive politike PD dhe PS zhvilluan disa takime edhe me diplomatė tė huaj nė Athinė dhe Selanik ku i kanė Selitė e tyre.
Ditė e diel, mė 27 janar 2008 sheshi i OMONIA-s nė Athinė gumėzhinte nga kėngėt dhe vallet shqiptare. Lidhja e Shoqatave tė Shqiptare organizojė miting nė pėrkrahje tė pavarėsisė sė Kosovės. Muzika qė shoqėronte zėrat tė embėl tė kėngėtarėve emigrantė, ēlirohet bashkėrisht me oksigjenin e zėmrave tė pėrmalluara atdhetare tė emigrantėve shqiptarė, qė mblidhen nė sheshin qėndror tė Athinės, dhe mbushėn gjithė hapėsirėn e Omonias.
Kalimtarėt e shumtė grekė habiteshin qė sheshi i Omonia-s zgjohet nga kėnga shqiptare kushtuar Kosovės, ku nė duart e emigrantėve lartėsohet edhe flamuri kuq e zi i Shqiptarėve. Njė pėlhurė e bardhė vesh ballin e valltarėve tė rreshtit tė parė tė valles tė tė gjithėve. Gėrma tė mėdha, nė ngjyrėn e kuqe shkruajnė RROFTĖ PAVARĖSIA E KOSOVĖS.
Tė gjithė marrim Vallen e Madhe tė shqipes, tė kapur dorė pėr dore festojmė tė bashkuar nė sheshin qendrorė tė Athinės. Me ne u bashkuan edhe shumė miq e shokė grek. Njerėzit qė na kanė mbeshtetur gjithnjė nė aktivitetet tona. Nė kėtė aktivitet treguam bashkimin, krenarinė tonė kombėtare, duke u lenė tė tjerėve kuptimin e fjalės: Ja, ne shqiptarėt, gėzohemi duke festuar, duke kėnduar, duke hedhė Vallen e Madhe tė shqiptarizmit. Jemi dhe do tė jemi SHQIPTARĖ.
*Autori i kėtij shėnimi ėshtė nėn/kryetar i Pėrgjithshėm i Lidhjes sė Shoqatave shqiptare nė Greqi, i dekoruar me titullin Ambasador i Paqes.
Krijoni Kontakt