Osmaniaqedonia me gjyqësi të politizuar

22/10/2008




Eksperti i të drejtës penale në Maqedoni, Mr. Afrim Osmani deklaroi për agjencinë e lajmeve INA se gjykatat në Maqedoni kanë nevojë për reforma të thella konform standardeve ndërkombëtare.


Sipas tij, gjykata në Maqedoni ende funksionojnë nën diktatin e politikës dhe partizimit.

“Gjykatat tona shkojnë edhe më tepër duke u partizuar, duke u politizuar, duke u kriminalizuar, por me mjete, mënyra dhe metoda më të përsosura që ndoshta nuk bien shumë në sy dhe nuk mund ti vërejmë. Bile bile aktualisht gjykatat tona ende po funksionojnë nën diktatin e politikës”, thotë eksperti i drejtimit penal, Afrim Osmani.

Sipas tij, procesuimi i rasteve të kthyera nga Tribunali i Hagës është i dëmshëm për Maqedoninë.

“Hapja e rasteve të Hagës është vetëm hapje e kutis së pandorës. Dikush nuk ia dëshiron të mirën këtij shteti, e me siguri këto nuk janë shqiptarët. Kthimi i katër rasteve të Hagës nuk do të të thotë edhe procesuim të tyre në vend, për arsye se me ligjin për aministi gjykatat e RM-së përjashtohen nga procesuimi i këtyre rasteve”, theksoi ai.

Osmani vlerëson se nuk mund të pajtohet me faktin që procesuimi i këtyre rasteve është bërë në mënyrë selektive.

“Ne do të ishim pajtuar që këto raste të procesuohen në vend, po qe se do të procesuohen të gjitha rastet pa asnjëfarë selektimi, e jo duke bërë selektim kombëtar dhe fetar”, deklaroi Osmani.

Sipas tij anësia dhe varësia e gjykatave në Maqedoni është evidente dhe e dukshme, e veçanërisht kur bëhet fjalë për procedurat gjyqësore ku shqiptarët paraqiten si palë.


INA: Si e vlerësoni funksionimin e sistemit të gjyqësisë në Maqedoni ?


Afrim Osmani: Pushteti i tretë i RM-së, pra gjyqësia, ende është në fazën e tranzicionit të vet, në fazën e transformimit të vet në një gjykatë moderne dhe bashkëkohore.Fatkeqësisht, në sistemin tonë gjyqësor ende janë të thella rrënjët e sistemit të kaluar, kështu që pengojnë edhe funksionimin e pavarur dhe të paanshëm të gjykatave.Ende në funksionimin e gjyqësisë së RM-së hasen pengesa të natyrave të ndryshme, e veçanërisht kur është në pyetje zbatimi i ligjit. Po ashtu, këtu meriton të theksohet edhe përqindja e lartë e prezencës së korrupsionit, gjë që dukshëm e pengon funksionimin e drejtë dhe të pavarur të gjykatave tona.


INA: A janë gjykatat nën ndikimin e politikës ?


Afrim Osmani : Të gjithë gjykatat shkojnë duke u profesionalizuar, duke u reformuar, duke u evropianizuar, duke i ndjekur të gjitha normat dhe standardet ndërkombëtare, por, një gjë të tillë nuk ndodh me gjykatat tona. Pse e them këtë? Këtë e them për arsye se gjykatat tona shkojnë edhe më tepër duke u partizuar, duke u politizuar, duke u kriminalizuar, por me mjete, mënyra dhe metoda më të përsosura që ndoshta nuk bien shumë në sy dhe nuk mund ti vërejmë. Bile bile kohëve të fundit gjykatat tona ende po funksionojnë nën diktatin e politikës. Andaj edhe të gjitha kritikat që na drejtohen nga faktori ndërkombëtar janë mu në këtë sferë, ta departizojm dhe depolitizojmë gjyqësisnë tonë, për arsye se vjen në shprehje mbrojtja jo e barabartë e lirive dhe të drejtave të njeriut.


INA: A mendoni se janë realizuar reformat e nevojshme në sferën e drejtësisë ?

Afrim Osmani: Nuk mund të them se çdo gjë ka ra në ujë, por ende nuk është arritur aq sa prit prej nesh faktori ndërkombëtar. Në të shumtën e rasteve jemi kritikuar se kemi gjyqësi të partizuar, të politizuar, të korruptuar, joprofesionale, etj. Është filluar diçka drejtë reformimit të gjyqësisë në vend, por ende duhet vazhduar me këtë kurs.

Me keto reforma që bëhen nuk parashihet përmirësimi i përfaqësimit adekuat të shqiptarëve në gjyqësi. Sa për ilustrim shikojeni numrin e gjyaktësve që trajnohen në akademinë për gjykaëts dhe prokuror ku as 5 % prej tyre nuk jane shqiptare, gjë që donë të thotë se reformat nuk zhvillohen në kursin e duhur.


INA:Sa Maqedonia ka përmbushur detyrimet e BE-së në planin e reformave në drejtësi ?


Afrim Osmanieri diku mund të themi se jan plotësuar disa kritere që janë parashtruar nga ana e BE-së në lidhje me reformat në gjyqësi. Mirëpo, mu më duket se këto reforma janë vetëm sa për sy e faqe para faktorit ndërkombëtar, gjoja jemi duke e reformuar gjyqësinë tonë, por ende nuk jemi në atë nivel që të themi se vërtetë i kemi plotësuar kushtet që me të vërtetë na jenë parashtruar neve. Këto kushte dhe kritere nuk duhet të plotësohen për arsye se na obligon dhe detyron BE-së, por këto kushte dhe kritere na nevoiten pa na thënë dikush për shkak të funksionimit profesional të pushtetit gjyqësor, si një nga pushtetet mjaftë me rëndësi dhe mjaftë të ndijshëm në vend..


INA: Së fundi janë procesuar katër rastet e kthyera nga Tribunali i Hagës. Një koment dhe interpretim i juaj profesional ?


Afrim Osmani: Hapja e rasteve të Hagës është vetëm hapje e kutis së pandorës. Dikush nuk ia dëshiron të mirën këtij shteti, e me siguri këto nuk janë shqiptarët. Kthimi i katër rasteve të Hagës nuk donë të thotë edhe procesuim të tyre në vend, për arsye se me ligjin për aministi gjykatat e RM-së përjashtohen nga procesuimi i këtyre rasteve. Është e vërtetë se krimet kundër njerëzimit nuk parashkruhen, nuk vjetërohen, por nga procesuimi sipas ligjit për aministinë përjashtohen gjykatat e vendit, kështu që atyre u merret e drejta që të ngrenë procedura kundër personave që kanë marrë pjesë në konfliktin e 2001, pa marr parasysh se për cilën palë bëhet fjalë. Ne do të ishim pajtuar që këto raste të procesuohen në vend, po qe se do të procesuohen të gjitha rastet pa asnjëfarë selektimi, e jo duke bërë selektim kombëtar dhe fetar.


INA: A mund të thuhet se bëhet fjalë për çështje politikisht të motivuar për katër rastet e Hagës ?


Afrim Osmani: Kurgjë tjetër, veçse çështje e motivuar politikisht. Por, këtu dot kisha thënë se edhe faktori shqiptar nuk mund të aministohet nga faj i vet. Këtë e them për arsye se nuk kanë kontribuar aq sa duhet që këto raste të mos kthehen në vend, por edhe nëse kthehen të mos procesuohen. Që të dy partitë shqiptare më të mëdha kanë faj për këtë çështje. Mendoj se, meqë BDI-ja është në pushtet, si parti shqiptare që i prezenton interesat shqiptare duhet që së paku si shenjë revolti dhe mospajtimi duhet të ndërmerr masa më të ashpra, si për shembull, ta braktis parlamentin si një nga metodat demokratike, me qëllim që çështja më tepër të senzibilizohet, e më pas pse jo edhe pushtetin. Mirëpo, fatkeqësisht, kulaqi i pushtetit është më i dashur se çdo.


INA: Pasi që është miratuar ligji për amnisti, a mendoni se duhet të gjykohen personat të cilët paraprakisht janë amnistuar me këtë ligj?


Afrim Osmani: Me vet miratimin e ligjit për amnisti kundër ish ushtarëve të UÇK-së mbyllet çdo procedurë ndaj tyre, me përjashtim vetëm nëse kemi shkelje të së drejtës humanitare ndërkombëtare, për vepra për të cilët kompetente është gjykata ndërkombëtare për krime në territorin e ish-Jugosllavisë. Çdo çështje jashtë kësaj është joligjore dhe jolegjitime dhe është në kundërshtim me ligjinë për amnisti.


INA: Në disa raste gjyqësori sjellë vendime dhe dënime të larta për shqiptarët. Kemi këtu rastin e Brodecit.


Afrim Osmani: Anësia dhe varësia e gjykatave tona fatkeqësisht është evdiente dhe e dukshme, e veçanërisht kur bëhet fjalë për procedurat gjyqësore ku shqiptarët paraqiten si palë. Kemi shumë raste të tilla, nuk është vetëm Brodeci, kemi rast ku një maqedoni që vret një shqiptar i shqiptohet dënim me burg prej 2 vjet e gjysëm, kurse në anën tjetër si hakmarrje e kësaj vrasje dy shqiptarë dënohen me burg të përjetshëm. Çka donë të thotë kjo? Kjo donë të thotë se të gjithë qytetarët e RM-së nuk janë të barabartë para ligjit.


INA: Si e vlerësoni funksionimin e Gjykatës Kushtetuese, kur dihet se në këtë gjykatë u suspenduan apo sollën disa ligje që ndikuan edhe në marrëdhëniet ndëretnike siç ishte kontestimi i ligjit për simbolet kombëtare?


Afrim Osmani: Problemi në funksionimin e gjykatës kushtetuese është aty se, ndryshimet që u bënë në Kushtetutën e RM-së si rezultat i konfliktit të 2001 nuk po reflektohen në punën dhe funksionimin e kësaj gjykata që është mjaftë me rëndësi dhe luan një rol tëpër të madh në vend. Mendoj se duhet bërë ndryshimin e rregullores së Gjykatës Kushtetuese ku shumë projekte ligjore që janë votuar me shumicë të dyfishtë do të mund të garantohen dhe mbrohen nga mbivotimi maqedonas. Mirëpo, një gjë e tillë ende nuk është realizuar. Pjesë e fajit këtu qëndron edhe tek politikanët tanë shqiptarë, për arsye se sendet me rëndësi i kanë përvetësuar dhe nuk kanë qëndrim të përbashkët kur janë në pyetje interesat më të mëdha, më të mëdha se ato partiake dhe personale.


INA: Si e shihni përfaqësimin e shqiptarëve në sistemin e gjyqësisë ?


Afrim Osmani: Konflikti i 2001 mbaroj me një dokument që dukshëm do ta përmirësonte çështjen shqiptare në vend, e veçanërisht përfaqësimin adekuat të shqipëtarëve në të gjitha institucionet shtetërore, me theks të posaçëm në gjyqësi. Por fatkeqësisht ende përfaqësimi i shqiptarëve në gjyqësi mbetet enigmë. Mirëpo, parashtrohet pyetje, vallë ku qëndron problemi? Problemi nuk qëndron vetëm në atë se po bëhen diskriminime ndaj shqipëtarëve sa i përket përfaqësimit adekuat, por unë do të kisha thënë se problemi kryesor qëndron edhe tek ne, te mosinteresimi dhe te mos pasja e kuadrove për këtë sektor të pushtetit. Nuk mundet që çdoherë fajin tia mveshin tjetrit, por në këtë rast faji është i yni personalisht.


INA: Cili mendoni se duhet të jetë solucioni që të forcohet pozita e shqiptarëve në sferën e gjyqësisë?


Afrim Osmani: Ne si shqiptar duhet që më tepër ti qasemi shkencës, arsimit kualitativ me qëllim që së paku ti plotësojmë disa kushte ligjore që të vijmë tek ato mundësi, apo ndryshe thënë, që ta plotësojmë normën në pushtetin gjyqësor. Në akademinë për trajnimin e gjykatesve dhe prokuroreve të ketë më tepër anëtarë shqiptare sepse edhe në këtë rast shqiptarët nuk janë në numër sa duhet. Si rezultat i marrëveshjes së Ohrit janë bërë shumë ndryshime ligjore që shkojnë në favorin tonë duke i lehtësuar kushtet me qëllim të rritjes së përfaqësimit adekuat të shqiptarëve në pushtetin gjyqësor. Mirëpo, prapsëprapë problemi qëndron tek ne, për arsye se që të vijmë gjer te këto pozita duhet që së ku të kemi një librezë partiake, gjë që e devalvon çdo vlerë tonë kombëtare.

Intervistoi: Muhamer Pajaziti

http://www.ina-online.net/default.as...8d89002d0&ln=3