Po
Jo
Nuk e di
Korbi i zi! Mue mos mu drejto. Aq hajvan je sa as cka shkruaj nuk kupton. Po thash nese rrenohen, perndryshe te shkojne ne keto ku mesohet feja. A eshte veshtire te kuptohet?
Besom kur shoh qe ka njerz si ty, me vjen turp qe jam shqiptar.
Besoj qe e kuptove dhe shko atje lart ne katin e larte te minares dhe me le rehat.
Lumi ka ujin e paster ne burim
Kombi mbi te gjitha
Po .
Si si mbare evropa.
Jo mor kakavan , por shiko ti cka shkrun , pranon me u msu religjioni ne shkoll , por kerkon shkatrrimin e objekteve fetare , cka te duhet mesimi i fes nese shkatrrohet kishat e xhamijat ?Postuar më parë nga iliria e para
Muslimanet kan te rregullume deri ne nje nivel qe sa do kudo i plotson nevojat e muslimaneve , femijet mbajn or fetare , pa kurfar kompenzimi material , ne xhami ose ne objekte tjera te bashkesis Islame ose ndonje kurs qe finansohet nga organizata muslimane te brendshme e te jashtme. Kshtu tek ne msohet Islami , ne maqedoni tani edhe ne shkolla po mesohet , e me erdhi interesant nje nxans i klases 5 , kur filloj te me tregoje cka po mesonin ata ne shkoll , e tregonte se gjith nxansit mezi presin te vij ora e mesimit te Islamit . Ne Kosov besoj se shpejti do ta vendosin mesimbesimin fetar , kshtu esht vullneti i shumices.
Votova po , por dua te qartesoj veten time se jam kunder nje mesimi fetar qe sot ndjeket neper shkolla.
Per mendimin tim nxenesit duhet te kene njohuri fetare, por keto njohuri duhet te kontrollohen nga njerez te ditur , te cilet do te zgjedhin mesimet e duhura dhe jo budallalleqet fetare tua predikojne nxenesve.
Ka ardhe koha qe mesimet fetare te jene te pastra dhe cdo gje e prish ate pasterti te largohen , te mbyllen ne dhoma tinaniumi me 1000000 dry, qe kur drite te mos shikojne.
Feja ka favoret e veta kur ua meson kete nxenesve ne menyre te mire, por nga ana tjeter feja mund te perdoret poashtu per te krijuar kriminelet me te medhej ne bote!
Pra , nuk eshte problemi tek feja, por problemi eshte tek njerezimi se si e perdor fene.
Pra sa i perket temes jam pro mesimit fetar neper shkolla, por ne menyre te kontrollume nga ndonje komision i posacem.
GV_USA
WE WILL NOT GO DOWN!
Mendoj se kjo nuk varet nga ne se ado hyje mesimbesimi ne shkolla a jo,se pari duhet te pastrohen enveristat nga parlamenti te cilet kan veshur petkun e demokracis,deshirojn te shkoj ne Europ dhe nuk i ndjekin hapat e saj......
[U]eshte e drejt ligjore e secilit qe deshiron te njoh nje religjion te cilit i perket......[U]
Natyrisht se PO
Forcojeni ju Islamin në zemrat tuaja që Allahu ta forcoj atë në tokë
ARSIMI FETAR NË SISTEMIN SHKOLLOR
Shkruan: Prof. Dr. Avzi Mustafa
Kohëve të fundit ka marrë udhë diskutimi rreth arsimit fetar, gjegjësisht po rrehen mendimet rreth çështjes së mësim-besimit. A duhet të marrin fëmijët arsim fetar?; A duhet që ky mësim të garantohet me kushtetutë?; Kush do të japë mësim?; Kush do ta financojë?; Kush duhet t’i përgatit plan-programet?; Si do të emërtohet lënda? etj.
Jemi të mendimit se është mirë të diskutohet që të merren opinione nga ma të ndryshmet duke përfshirë: prindër, arsimtar, nxënës, punonjës shkencorë, besimtarë e teologë, organizata joqeveritare, institucione të ndryshme arsimore shkencore etj.
Duke menduar për këtë problem dëshiroj që edhe unë të inkuadrohem në këtë dhe të paraqes disa mendime, dilema dhe sugjerime rreth kësaj çështje.
Jemi të mendimit se kësaj çështje duhet t’i rrekemi me seriozitet pa pretendime skajshmërie dhe pa ngutje, por duke venë në plan të parë efektet e saj. Të gjitha mendimet me shkrim ose me debate do të japin ndihmesën e madhe për t’iu qasur kësaj çështje që duket paksa delikate në kushtet tona. Mësim-besimi ose mësimi fetar nuk është çështje që diskutohet për herë të parë në R. E Maqedonisë. Ky mësim ka ekzistuar në vendin tonë qysh para 60 viteve në arsimin fillor. Edhe pse shteti ishte i ndarë nga religjioni me kushtetutë, Ministria e Arsimit të atëhershëm kishte lejuar që ky mësim të organizohej pranë mejtepeve dhe xhamive nëse ato i plotësonin kushtet kadrovike, pedagogjike dhe higjienike. Mësimi organizohej jashtë orarit të shkollës në ditë caktuara dhe ishte lënë në vullnetin e vet prindërve. Megjithatë kjo ide shumë shpejt ra, sepse sistemi i atëhershëm kërkonte që rinia të edukohej në frymën ateiste. Pastaj mësimi në sistemin socialist ishte konceptuar ashtu që gjeneratat e reja t’i edukojë në frymën e dëgjueshmërisë së sistemit, kurse fenë e shikonte si një nga rreziqet kryesore që e sfidonte përparimin e sistemit socialist dhe si shtrembërim të realitetit, si opium për popullin. Andaj 50 vjet nga goja e çdo komunisti dilte helm e vrer duke ofenduar edhe Krijuesin e gjithësisë. Një nobelist asokohe një intervistë pat thënë se shekulli XX do të mbahet mend vetëm me sharjet e mëdha ndaj Zotit. Shekulli që shkoi do të mburret me zhvillimin e teknologjisë, por do të turpërohet për të këqijat që i solli dhe do të mbetet përgjithmonë me ndërgjegje të lënduar për të këqijat në jetë.
Sistemi i atëhershëm socialist këtë lloj mësimi e ndaloi edhe me ligj. Tash vonë u pa se ata nuk ishin të vetëdijshëm se edukimi fetar ruhej në vetëdijen dhe praktikën e besimtarëve në familjet e tyre. Edhe përkundër masave, presioneve të ndryshme, ai realizohej në mënyra të ndryshme. Ajo që e ruante atë ishte familja e cila në rrjedhat e socializmit e bartte edukimin fetar dhe sjelljet rituale gjeneratë pas gjenerate.
Me shembjen e diktaturave socialiste, sidomos në fillim të shekullit XXI gjeneratave të reja u ofrohet që në sistemin shkollor të marrin edukim dhe arsimim fetar. Në vitet e ’90-ta të shekullit të kaluar kemi një prirje që shumë njerëz po u ktheheshin bashkësive fetare. Kjo shihet nga pjesëmarrja e tyre nëpër xhamia e kisha si dhe në ritualet e ndryshme fetare në festimin e festave fetare etj.
Me përmbysjen e sistemit socialist dhe me ardhjen e demokracisë punët ndërruan: u demokratizua shoqëria, u largua frika, erdhi në shprehje liria fetare etj. Kjo liri fetare si një liri shpirtërore dita-ditës po rritet edhe sot. Edhe pse hëpërhë nuk kemi ndonjë hulumtim konkret, përsëri jam i bindur se shumë njerëz edhe ne republikën tonë pa marrë parasysh përkatësinë fetare po drejtohen kah besimi në Zot. Nga gjithë ky hov duket se besimi religjioz nuk e çon njerëzimin në dekadencë, porse religjioni i jep shoqërisë efekte pozitive duke ndikuar në përsosurinë e shpirtit te çdo njeri dhe i vjen në ndihmë aprovimit të demokracisë, lirisë, tolerancës, flakjes së anëve negative, stabilizimit të familjes e më gjerë etj.
Cili model është më i përshtatshëm në Maqedoni?
Maqedonia është shtet multietnik dhe multikonfesional. Çështja për të cilin diskutohet mund të japë diskutime të ndryshme, mund të bëhen pyetje nga më të ndryshmet, si p.sh.: Pse po bëhet ndarje konfesionale mes nxënësve?; Si do të mësojnë ata nxënës që nuk janë në klasë të pastra etnike?; Çka kërkon shteti aty kur feja është e ndarë, pse i ngarkojnë nxënësit edhe me një lëndë të re?; Ku do të zhvillohet kjo lëndë?; A do t’i mësojnë nxënësit e përkatësive fetare të gjitha religjionet dhe besimet fetare që janë të pranishme në Maqedoni?, e shumë pyetje të tjera.
Në botë ka shumë modele që i kanë përcaktuar raportet ndërmjet shtetit dhe religjionit, si dhe raportet ndërmjet religjioneve dhe shkollës.
Së pari, shteti si shtet duhet të ketë raport të drejt ndaj religjioneve dhe besimeve fetare. Nëse kjo mungon, jam më se i bindur se atëherë do të ketë mospajtime, jotolerancë, nuk do të ketë shkollim demokratik etj. Nëse arsimi është e drejtë demokratike, atëherë lejomëni ta mësoj atë që e dua unë. Për më së miri është shprehur Volteri i cili thotë se multikonfesionaliteti duhet të shihet si një digë e lirisë. “Nëse në një shtet dominon një religjion do të thotë despotizëm, dy religjione - luftë, kurse më tepër - paqe dhe liri” .
Si është zgjedhur religjioni dhe mësimi fetar në shtetet e ndryshme, kjo varet varet nga kushtetuta e tyre. Në vijim do të jap disa shembuj për të parë se si është zgjedhur mësimi i religjionit në shkollat publike.
Ekzistojnë disa modele në botë ku shteti shumë pak merr pjesë në këtë lloj mësimi, si p.sh. Franca e SHBA,. ku mësimi fetar rregullohet me ndonjë marrëveshje ndërmjet shtetit dhe bashkësive fetare. Ka edhe të atillë shtete, si Gjermania, Belgjika, Lihteshtajni, Malta ku mësimi konfesional është i garantuar me kushtetutë. Megjithatë nuk duhet të harrohen edhe shtetet e atillë, si Austria e Italia, ku kisha ka kompetenca shumë të mëdha në planifikimin e përmbajtjeve të mësimit fetar në shkollat publike. Tani vetvetiu del pyetja se cili model është më i përshtatshmi në këtë moment. Maqedonia tani për tani me Kushtetutë dhe me ligje paraqet një ndarje ndërmjet shtetit dhe bashkësive fetare dhe në lidhje me rregullimin e mësim-besimit që unë kushtimisht do ta përdor si term në shkollat shtetërore (publike). Jam i mendimit se duhet të fillohet me marrëveshje të ndërsjellë dhe punët e tjera të kryhen në hapa të ardhshëm derisa nuk kërkohet të ndryshohen disa nene në Kushtetutë dhe deri sa nuk sillen aktet e ndryshme që i takojnë raportit të shtetit me religjionet, gjegjësisht mësim-besimit ose arsimit fetar në shkollat publike.
Si do të emërtohet lënda dhe në cilën moshë duhet të mësohet ajo?
Edhe në emërtimin e lëndës sigurisht do të ketë mospajtime. Prandaj jam i mendimit se është një prej probleme që duhet të diskutohet. Prandaj do t’i japë disa shembuj të emërtimit të kësaj lëndë nëpër disa shtete: në Baden Venterburg lënda emërtohet si Religjion me nga dy orë në javë në arsimin fillor. Në Greqi po ashtu emërtohet Religjion dhe fillon prej klasës III të shkollës fillore dhe zgjat deri në kl. VI me nga dy orë në javë. Në Turqi lënda emërtohet Hyrje në etikë dhe religjion dhe fillon prej kl. IV – VIII me nga dy orë në javë. Në Portugali emërtohet Arsim religjioz dhe moral, në Hungari (njëra nga shtetet e ish bllokut socialist) lënda emërtohet Arsim moral me nga një orë në javë në shkollë fillore, në Gjermani si Religjion me nga dy orë në javë e kështu me radhë.
Te ne në Maqedoni ende nuk është marrë ndonjë qëndrim konkret. Deri tani më së shumti përmendet emërtimi mësim-besim, por ka edhe zëra të atillë që kërkojnë të emërtohet si: etikë, moral, kulturë qytetare, bazat e arsimit fetar, mësim besim, religjion etj. Nëse nuk definohet mirë, sigurisht më vonë do të ketë probleme. Problemet do të dalin se kush do ta mbajë këtë lëndë, sepse emërtimi në një mënyrë e përcakton edhe ligjëruesin. Ka mendime edhe të tilla se mësim-besimi duhet të mësohet si kulturë qytetare dhe në programet e kësaj lënde të integrohen edhe disa përmbajtje me karakter fetaro-moral.
Mendimi ynë është se ky lloj mësimi duhet të emërtohet si Mësim-besim apo Arsim fetar. Nëse në këtë lloj mësimi përfshihen fëmijët parashkollor ose, siç quhet me ndryshimet e reja, viti zero, atëherë do të jetë e udhës që ky lloj mësimi të emërtohet si Edukim fetar. Ndërkaq kur të mësohet në shkollë fillore, të quhet Arsim fetar (mësim besim)
Fillimi i këtij mësimi në shkollat publike gjithashtu po paraqet problem më vete. Kur duhet të fillojë ky mësim. Pedagogët dhe psikologët janë të mendimit se ky lloj mësimi mund të fillojë edhe në institucionet parashkollore dhe këtë mësim e llogarisim si një nga lëmenjtë edukativ, sepse pedagogët dhe psikologët njerëzimin dhe ndershmërinë e matin jo me sasinë e diturive, por me virtytet njerëzore. Edukimi fetar është një lëndë që nuk mund të barazohet me arsimin, sepse fëmijët e vegjël nuk janë në gjendje të përvetësojnë apstrakcione të ndërlikuara, nuk janë të aftë të përfaqësojnë qëndrime, sjellje që nuk janë në përputhje me parimin e fuqive psiko-fizike të tyre.
Sipas mendimit tonë, mësim besimi ose arsimi fetar duhet të fillojë prej klasës IV ose në klasën V-VI të shkollës fillore me nga dy orë në javë. Arsyet janë të shumta. Nxënësit në këtë moshë dinë të lexojnë, dinë të marrin shënime, dinë t’i kuptojnë përmbajtjet e shkoqitura dhe të prezantuara në libër, i kuptojnë disa nocione fetare, mund ta përdorin fjalorin etj.
Ku do të mbahet mësimi
Këtu nuk duhet të ketë dilema, sepse atë mësim që e kërkon, ai duhet të mbahet në shkollë. Nëse shkollat janë të përziera, duhet të caktohet vend i posaçëm për të gjitha besimet fetare. Megjithatë në klasë nuk duhet të ekspozohen simbolet fetare. Ditët e mbajtjes së këtij mësimi duhen të jenë caktuara, sepse ky lloj mësimi tani për tani mbetet mësim zgjedhës dhe orët e mësimit zgjedhës duhet të caktohen me orar të caktuar. Nëse shkollat janë me numër të vogël të nxënësve, mund të caktohet që një shkollë dhe këtë orë ta ndjekin disa nxënës të shkollave të tjera.
Kush mundet të mbajë mësim dhe kush do ta financojë këtë mësim?
Edhe këtu si duket mund të ketë probleme. Bashkësitë fetare mendojnë se ata janë kompetentë për këtë lloj mësimi. Megjithatë shtrohet pyetja a janë ata të përgatitur ata edhe në aspektin pedagogjiko-metodik. Nga përvoja e dimë se shumica e tyre nuk kanë përgatitje të këtillë. Nga ana tjetër, arsimtarëve që kanë përgatitje metodike, u mungon arsimi fetar.
Sipas mendimit tonë, mësimdhënës duhet të jenë punonjësit e fesë, por ata duhet të ndjekin seminar për përgatitje pedagogjike-psikologjike-metodike. Nëpërmjet seminareve ose formave të tjera, sa më parë duhet të fillojë kjo përgatitje. Edhe pse shumë profesorë të fesë kanë përgatitje didaktike e pedagogjike, përsëri mësimdhënia si art i ka disa karakteristika që duhet të njihen e të përvetësohen. Kjo do të thotë se nuk mundet secili qe ka kryer fakultetet e fesë të jetë i aftë për dhënien e mësimit. Mësimdhënia është art, ajo kërkon frymëzim, intuitë, talent e kreativitet. Dhënia e mësimit duhet të jetë e njëjtë si që japin mësim edhe profesori i biologjisë, i kimisë, i gjuhës etj. Kjo e detyron ligjëruesin që të përdor mjete ose teknika bashkëkohore të mësimdhënies, mësim aktiv dhe interaktiv, krijim të klimës në klasë etj. Prandaj, pa një përgatitje paraprake, nuk mund të arrihen objektivat e këtij mësimi. (Kjo çështje duhet të rregullohet me normativ)
Sa i përket financimit, ai duhet të financohen nga buxheti i shtetit. Mësimi mund të mbahet vetëm atëherë kur arsimtari i ka në klasë 10 nxënës. Nëse ka më pak, mund të bashkohen dy a tre klasë ose nëse përsëri ka pak nxënës, atëherë mësimin mbahet në shkollën më të afërt (kjo rregullohet me rregullore).
Kush e përgatit plan-programin mësimor dhe cili është qëllimi?
Nëse shteti ka vullnet të mirë, atëherë përgatitjen e plan-programeve duhet ta bëjë shteti në koordinim me bashkësitë e feve. Qëllimin e mësimit e përcakton shteti dhe shteti e mban përgjegjësinë e kësaj lënde. Programet mësimore duhet ta kenë formën e njëjtë me programet e tjera shkollore. Së pari duhet të përcaktohet qëllimi, pastaj përmbajtjet mësimore të ndara në tema mësimore dhe në njësi mësimore. Gjithashtu në plan-programin e kësaj lënde duhet të përfshihen edhe disa rekomandime metodike për realizimin e programit. Programin e kësaj lënde arsimtari i arsimit fetar duhet ta dorëzojë në drejtorinë e shkollës (drejtorit)
Cili është qëllimi i arsimit fetar?
Çdo program i bashkësive fetare duhet të ketë të njëjtin qëllim dhe të njëjtat detyra. Një nga qëllimet kryesore është “që mësimi fetar të zhvillojë dhe të kultivojë përgjegjësi, jetë të përbashkët me njerëzit e tjerë të popullit të vet, të bashkësisë së tij fetare, si dhe me njerëzit e tjerë për të gjetur barazi ndërmjet bashkësive dhe personalitetit të vet në përballë botës, natyrës dhe Zotit. Me fjalë të tjera kjo do të thotë se “qëllimi i arsimit fetar është që fëmijëve t’u mësojmë mbi të gjitha se njerëzit për rreth tij janë vepër madhështore e All-llahut, ndërsa besimi fetar duhet ta udhëzojë fëmijën në përsosurinë e shpirtit. Arsimi fetar duhet të ketë për qëllim ngjalljen e ndjenjës së afrisë e të lumturisë. Ai do ta bashkojë paqen shpirtërore me atë mendore. Të gjithë njerëzit duhet të jetojnë në paqe e harmoni. Dhe, nëse e arrin këtë jemi më se të bindur se atyre që jetojnë në paqe e harmoni me Krijuesin e tyre nuk do t’u mungojë lumturia, ata që jetojnë në paqe e harmoni me vetveten, nuk do të kenë nevojë për pije narkotike, ata që jetojnë në paqe e harmoni me fëmijët e tyre nuk do të kezë jaz ndërmjet prindërve dhe fëmijëve, ata që jetojnë në paqe e harmoni me pjesëtarët tjerë të shoqërisë, do të jenë të nderuar, ata që jetojnë paqe e harmoni me mjedisin, nuk do të krijojnë ndotje të natyrës etj.
Botimin e librave dhe doracakëve
Botimi i librave dhe doracakëve të tjerë për mësim fetar duhet të bëhet me konkurs të shpallur nga Ministria e Arsimit. Në konkurs duhet të paraqitet secili qe e sheh veten se është i aftë të përgatisë libër për këtë lloj mësimi. Në këtë rast mund të përdoren 2 ose 3 libra nga autorë të ndryshëm.
Në fund, mbetem me shpresë se në këtë frymë, me maturi dhe seriozitet, edhe autorë të tjerë do të kontribuojnë në këtë debat që kështu të arrijmë në përfundim sa më cilësor për inkuadrimin e kësaj lënde në mësimin e saj të rregullt shkollor.
No coment
Po dalin kepurdaht mbi tok !
_____________________________________
™I mencur eshte ai, i cili kujton vdekjen e tij..!
Duhet te jete si lende zgjedhore, apo ore zgjedhore - kush deshiron qendron, kush jo - nuk sanksionohet...
~Once you {fall} into the position of faith,you {begin} loosing your scientific credibility!!~
Jo more plak.C fare lende zgjedhore apo jo zgjedhore?Ne nje shtet laik asnje lloj feje ne asnje lloj shkolle qe mban emrin laike.
Nejse pergjigjja per kete teme e ka dhen dikush mjaft qarte
Pra kush do te mesoje rreth fese ka institucione fetare per kete pune qe jane me shume se shkollat shqipe.
Ne shkollat ateiste mësimbesimi (urime me gjithe mend per nje fjale te re qe ke krijuar se nuk e kam hasur ndonjehere) nuk duhet te futet por vetem ne shkolla te veçanta fetare.
Regullat e Postimit
Përgjigju Duke Cituar
Krijoni Kontakt