Dy mbretër

[Sabriu]

Shkruar nga Albin Kurti

Thursday, 28 August 2008


Me kalimin e muajve dhe viteve, njëherë nisën bisedimet për ‘çështje teknike’ e pastaj negociatat për statusin e Kosovës në Vjenë. Atje vetëm sa rriteshin koncesionet ndaj Serbisë dhe pas përfundimit të pazarit me Kosovën dhe obstruksioneve të Rusisë në KS të OKB-së, bërja e pavarësisë nisi të zëvendësohej me shpalljen e saj. U ndryshuan edhe premtimet: thanë se UNMIK-u, e me këtë edhe PSSP-ja, do të shkojnë por se ato praktikisht do të zëvendësohen me misionin përparimtar të BE-së në krye të të cilit do të jetë ICO-ja (International Civilian Office/Zyra Civile Ndërkombëtare), një instancë kjo e ngjashme me PSSP-në ama vetëm formalisht, meqë shumë më e butë politikisht. Në bazë të këtij varianti, s’do të kishte më PSSP, por megjithatë autoriteti më i lartë nuk do të ishin Kryeministri e as Kryetari i Kosovës, por ICO-ja. Nuk vonoi shumë pas shpalljes së pavarësisë dhe njohjes së saj kur mosshkuarja e UNMIK-ut u shty deri te hyrja në fuqi e Kushtetutës së Kosovës, gjë që njëherazi mendohej se do të paraqiste kohën e transicionit të UNMIK-ut, pra transferit të kompetencave të tij te Qeveria. Sot jemi dëshmitarë se nuk ka transicion por rikonfigurim, se nuk ka bartje të kompetencave te Qeveria por pjesërisht bartje te EULEX-i dhe mbetje të UNMIK-ut në Kosovë. Në vend që PSSP-ja të shkojë, ose edhe në vend që PSSP-ja të zëvendësohet me ICO-në, kemi përfunduar në situatën ku PSSP-së iu shtua edhe ICO-ja. Jo vetëm që nuk mbetëm pa PSSP por tash i kemi të dy: edhe PSSP-në edhe ICO-në, që të dyja këto instanca sovrane - njëra në bazë të Rezolutës 1244 e tjetra (edhe) në bazë të Kushtetutës së Republikës së Kosovës. Ja pra se si u kurorëzua aktualisht procesi i këtyre viteve të fundit sa i përket autoritetit suprem në Kosovë, proces ky i cili nga politikanët e Kosovës përgjithësisht u quajt si proces i pavarësimit të Kosovës.

Po të ishim njëmend shtet i pavarur, sovran e demokratik, nuk do të kishte më UNMIK në Kosovë dhe pushteti ekzekutiv i tij do t’i ishte bartur tanimë Qeverisë. Po ashtu, një sërë kompetencash tjera, në Kosovën e pavarur, sovrane e demokratike, nuk duhet të ekzistojnë fare. Sërish e kam fjalën për kompetencat e PSSP-së, pozita mbretërore e të cilit në vend se të zhbëhej, pas pavarësisë u dyfishua edhe me atë të ICO-së. Lamberto Zannieri dhe Pieter Feith sot janë dy mbretërit në Kosovën e pavarur. Asnjëri prej tyre nuk është votuar nga qytetarët e Kosovës por që të dy kanë fuqi legale dhe praktike për të shfuqizuar ligje të Kuvendit e për të larguar ministra të Qeverisë nga postet e tyre. Pavarësi se jo mahi!

Lamberto Zannieri e ka pasur fatin më të keq sesa Pieter Feith. Ai është ekspozuar më shumë, dhe rrjedhimisht është demaskuar më shumë. Nëse dikur PSSP-ja ndërmjetësonte midis Prishtinës e Beogradit për çështjen e Kosovës, tash sërish ndërmjetëson, mirëpo jo vetëm për çështjen e Kosovës, por edhe për atë të UNMIK-ut, pra të vetes së tij. Zannieri, duke u bazuar në letrën e Ban Ki-moon-it, dëshiron t’i sjellë në tryezën e negociatave të reja Prishtinën e Beogradin sepse vetëm asisoj do të rriteshin gjasat që Beogradi ta pranojë UNMIK-un e rikonfiguruar. Zannierit i duhet që t’ia bëjë një shërbim Beogradit në kurriz të Kosovës në mënyrë që Serbia ta pranojë atë. Paralelisht me ‘angazhimin’ e Qeverisë për njohjen e Kosovës i kemi edhe përpjekjet e Zannierit për njohjen e UNMIK-ut nga Serbia. Kësisoj, operimi politik i Zannierit në Kosovë del se është thelbësisht proserb. Zannieri është më se i vetëdijshëm për këtë gjë dhe ai e di se çfarë duhet të mendojnë shqiptarët për të. Kjo është arsyeja pse UNMIK-u e stërthekson zvogëlimin e stafit të vet në Kosovë me shpresë se do ta zvogëlojë pezmin e natyrshëm të shqiptarëve. UNMIK-u do që ta shmang vëmendjen nga fakti se po mbetet në Kosovë si një mision që tash është gjithsesi edhe më i dëmshëm për Kosovën se përpara. Andaj, UNMIK-u flet për reduktim stafi. Mirëpo, të reduktohesh do të thotë të mos shkosh. Problemi me UNMIK-un kurrë nuk ka qenë ai i sasisë së personelit por i parimit mbi të cilin UNMIK-u ndodhej në Kosovë: Rezoluta 1244 e cila në njërën anë e afirmon integritetin territorial dhe sovranitetin e Jugosllavisë (më pas Serbisë), kurse në anën tjetër i jep UNMIK-ut fuqi ekzekutive mbi institucionet dhe popullin e Kosovës. Madje, edhe ky zvogëlim i stafit të UNMIK-ut do t’i lë keq vetëm ata që ishin në rangjet e ulëta. Stafi vendor dhe ai ndërkombëtar me paga jo aq të larta do të pushohen nga puna, kurse ata me pozita të larta në hierarki e me paga marramendëse do të mbesin (përfshirë këtu PSSP-në Lamberto Zannieri i cili merr 25.000 euro në muaj). Njerëzit që mbanin familjet me pagat e tyre do të pushohen, ndërkaq ata që bënin plane për të blerë shtëpi në Francën jugore do të mbesin.

Për Serbinë nuk është i favorshëm vetëm roli i PSSP-së në Kosovë. ICO-ja, sipas përkufizimit, është koncesion që Grupi Negociator i Kosovës i bëri Serbisë. Marti Ahtisaari vetëm ndërmjetësonte aty. Plani i tij ishte rezultat i kërkesave (të Serbisë) dhe ofertave (të Kosovës). Pozita e Pieter Feithit është e pandashme prej pazarit që zgjati një vit e gjysmë në Vjenë – ajo është interes i Serbisë që vazhdon ta refuzojë Planin e Ahtisaarit sepse atë mund ta ketë kur të dojë, dhe sepse beson që edhe më tutje mund të fitojë më shumë se aq. Mirëpo, për dallim nga Zannieri, mbreti tjetër, Pieter Feith, është ca më i tërhequr. Për dy arsye kryesore. E para, akoma s’ka filluar zbatimi i decentralizimit, ‘eksterritorialitetit’ etj. Dhe, e dyta, Qeveria e Kosovës po e mban të padukshëm Pieter Feithin duke mos e sfiduar atë. Pra, Qeveria e Kosovës duke mos dashur ta bëjë Kosovën sovrane, duke mos dashur ta marrë pushtetin që normalisht i takon një qeverie të një shteti normal, duke përdorur vetëcensurën për ta shmangur censurën, faktikisht po e mbron Pieter Feithin. Qeveria po i bën rojë Pieter Feithit dhe po ia siguron atij vendin e privilegjuar dhe të paprekshëm në prapaskenë.

Njëri mbret është lakuriq. Zannieri është lakuriq. Kur do të përfundojë i zhveshur edhe mbreti tjetër? Sido që të jetë, nuk mjafton vetëm t’i zhveshim: na e kanë dëshmuar se s’kanë turp.

Paraqet, Sabri Selmani