
Postuar mė parė nga
benseven11
Eshte shume e thjeshte qe te kuptohet.
Shqiperia e njohur dikur si Iliri/Arberi/Albani nga te huajt,nuk
ka qene nje vend i izoluar,nuk ka qene nje ishull i larget i pazbuluar
i panjohur.Shqiperia eshte porta e Ballkanit per perendimin dhe ndodhet
ne mes te Europes.
Ashtu si sot qe ka trafik njerezish mallrash dhe tregeti,shkembim kulture, arti, etj mes shteteve te Europes
edhe atehere ka pasur shkembime tregetare mes Shqiperise dhe shteteve fqinje ,turqve vendeve te europes perendimore.
Ekzistojne prova per ardhjen e tregetareve te huaj ne Shqiperi,ardhjen e kishtareve,njerezve qe merreshin me
krijim artizanati,veprash arti perfshire ene balte,punim ne dru,punim ne metal
argjendari ne filigran,artizanat rrobash etj.Fakt qe verteton kete jane zbulimet artistike dhe dokumenta historike.
Pra,te huajt sollen jo vetem mallra per shitje ne Shqiperi por edhe zakonet e tyre lokale
teknikat e tyre artistike qe u njohen dhe u mesuan nga shqiptaret e atehershem.
Ku e kane origjinen motivet artistike qe i gjen ne kostumet popullore shqiptare?
Kostumet mund te jene punuar nga shqiptare,por teknika se si jane punuar dhe motivet,ornamentet
artistike qe i kostumet popullore e kane origjinen nga bizantinet,turqit,armenia,vendet si Irani,greket,arabet
vende qe kane pasur lidhje te lashta tregetie,shkembime mallrash qe kane ardhur, blere dhe shitur mall.
Kjo eshte shoqeruar me shkembim zakonesh, shkembime kulturale.Ato qe kane ardhur ne Shqiperine e atehershme kane marre nga shqiptaret
dhe shqiptaret kane marre nga te huajt.Eshte fakt historik.jane bere edhe martesa shqiptaresh me te huaj qe kane qene ne Shqiperi,perfshire turq,greke,italiane,sllave etj
Shqiperia dhe shqiptaret nuk kane qene ndonjehere te imunizuar nga ndikimet e kulturave te huaja.
Kulturat e huaja kane pas ndikim te natyrshem dhe eshte marre dhe perdorur nga shqiptaret.
kjo reflektohet ne zakonet ,teknikat e gatimit,qepjet,ornamentet,veprat e artit.
Fustanellat dhe gjithe xhinglat, veshjet popullore shqiptare,nuk e kane origjinen ne Shqiperi,
ato jane me origjine nga te huaj,mundet nga bizantet,turqit dhe pjeserisht armenia dhe
vendet e lindjes se mesme.Kush beson qe kostumet popullore shqiptare
jane me origjine nga trojet shqiptare jane autoktone eshte naiv,eshte i manipuluar nga propagandat Enveriste,megalomane dhe
patriotizmi i semure.Nje fakt qe verteton qe kostumet popullore nuk jane shpikur ne Shqiperi eshte tezgjahu.
Tezgjahu ka qene nje mjet i lashte per krijim veshjesh dhe qilimash.Tezgjahu nuk u shpik ne Shqiperi,
por u soll ne Shqiperi nga tregetare dhe bashke me te edhe teknika si te krijohen veshjet,si te priten materialet dhe si te qepet.Te gjitha keto nuk u shpiken nga Shqiptaret,por nga te huajt.
te huajt kishin edhe veshje popullore qe sheh sot ne kostumet shqiptare.Shqiptaret e atehershem i pelqyen keto kostume te huaja dhe krijuan duke mesuar nga te huajt se si beheshin.
Kjo eshte e verteta.Tezgjahu ishte pajisje e komplikuar per ate kohe dhe nuk mund te shpikej nga analfabete shqiptare.Shpikja e tezgjahut reflekton shkolle dhe inteligjence reflekton tru dhe eshte shpikur nga nje person i ditur dhe nuk mund te shpikej nga injorante shqiptare.Po ashtu edhe endja e rrobave,krijimi i qilimave.Nuk mund te shpikeshin nga analfabete.Ato u shpiken nga te huaj dhe u transferua njohja
dhe teknikat e te punuarit ne Shqiperi.Tregetaret e huaj sollen edhe kostume ne Shqiperi,material pambuk/shajak per ti shitur,shkembyer ne natyre me mallra te tjera.
Te mburresh per kostume popullore shqiptare si vepra te artit shqiptare,origjinale,autoktone,shpikje te artisteve shqiptare reflekton injorance dhe naivitet pasi kredia,merita per ate pune arti i takon shpikesve qe mund te jene bizantine,armene,turq,indiane siriane etj me nje artizanat jashtezakonisht te zhvilluar dhe me nje tradite shume te pasur shume shekullore
Jo cdo gje e shkruar ne librat e historise dhe folklorit shqiptar jane fakte shkencore,ne fakt jane opinione ,mendime,paragjykime ashtu si besojne historianet dhe studiusit dhe te influencuara nga politikat e partive ne fuqi dhe propaganada e tyre shoviniste,ultra patriotizmi i verber.
Por ajo qe beson nuk do te thote qe eshte fakt,nuk do te thote qe eshte e vertete.Ajo qe beson, eshte ajo qe ti beson qe je i bindur,kurse fakti eshte tjeter gje,nuk eshte besim.
Edhe gjuha e sotme shqipe qe flasim ka qene shume e influencuar nga ndikimi i te huajve.Si rezultat i influences se europianeve dhe vendeve te lindjes perfshire turqit,shqipja e vjeter u modifikua,u ndryshuan shume fjale,u ndryshua theksi i shume fjaleve,u futen fjale nga te huajt dhe kemi kete gjuhe qe flasim sot, shqipen moderne.
Per kete variant te shqipes qe kemi sot kredi duhet ti jepet edhe te huajve qe ndikuan ne ndryshimin e shqipes se folur dhe te shkruar.Shqipja eshte pjese e trungut te gjuhes Indo-Europiane dhe pa asnje dyshim ka qene e influencuar nga linguistika perendimore dhe ajo e lindjes.Ky eshte fakt shkencor dhe jo pallaver.jane shkruar volume librash shkencore qe e vertetojne.
Nga e gjitha cfare thashe del konkluzioni qe populli shqiptar ka qene ne lidhje dhe komunikim here pas here me te huajt qe kane ndikuar ne zhvillimin social ekonomik gjuhesor dhe kultural.
Artizanati shqiptar e ka pikenisjen nga mallra te ardhura nga tregetare te huaj qe sollen me mallrat edhe teknikat e punimit artistik.Keto punime artistike u kopjuan dhe perdoren me vone nga shqiptere qe mesuan artizanatin.
Dikur thuhej qe mozaiku ne Durres ''Bukuroshja e Fjetur'' eshte art i ilireve.E verteta ka dale qe bukuroshja e fjetur u krijua nga nje romak.
Shume historiane shqiptare kane shume qejf qe te mburren per artin shqiptar.Jo cdo objekt arkeologik i zbuluar ne trojet shqiptare eshte veper e ilireve.Shume objekte te lashta arkeologjike jane te importuara per tu shit ne shqiperi nga tregetare romake arabe etj dhe mund te kete ndodhur qe ,ose jane blere ga shqiptare,ose kane humbur,jane vjedhur,jane mbytur ne lume,jane humbur ne luftra lokale.Arkeologet shqiptare cdo objekt qe gjejne ne germim i vene etiketen objekt ilir.Kulmi i injorances dhe megalomanise dhe egoizmit.Ato objekte te zbuluara mund ta kene origjinen nga Roma.nga Sicilia,nga Venediku,apo Egjipti.Si s'kane turp dhe nxjerrin menjehere konkluzionin art shqiptar,komplet amatorizem.Dhe pastaj i transeferojne objektet e gjetura ne muzeume si art shqiptar i mrekullushem.Eshte qesharake.
Krijoni Kontakt