http://www.24-ore.com/thumbnail.php?...article_medium
SHQIP, 13/12/2010
FRAKSIONI? ĖNDĖRR NĖ SIRTAR…
Mitro Ēela
Nė mars tė '91-shit u bėra edhe unė, Mitro Ēela nga Pėrmeti, politikan profesionist! Lashė penėn pėr kolltukun e deputetit. De more de! Deputet nė tri legjislatura. Dy herė drejtpėrsėdrejti. Nė zgjedhjet e 26 majit '96 isha i 42-i nė listė. Nė atė vit, falė bojkotit socialist, lista e deputetėve tė PD-sė u zgjat e u bė tėrkuzė. Fitova edhe unė! Ndenja plotė 6 muaj! Nuk kisha ndėrmend tė largohesha! Na pėrzunė tė gjithėve. Ika edhe unė. Sipas Europės me zgjedhje tė pranueshme. Sipas kandarit tim: me kryengritje! Kush nuk beson le tė lexojė gazetėn "Zėri i popullit". Atje janė botuar fjalimet e liderėve socialist and Co. Mos humbisni kohė tė shfletoni tė gjitha gazetat. Qėmtoni vetėm muajin qershor '97. Kryefjala e mitingjeve ishte: kryengritja popullore! Ndėrkohė nė Vlorė buēiste kėnga: "O djem rrėmbeni pushkėtė, ja vdekje, ja liri...".
Ku na ngeci muhabeti? Te tė ndenjurat mbi kolltuk. Thashė tė bėj edhe njė provė. Vura kandidaturėn pėr deputet nė vitin 2005. Kuptohet me “bekimin” e Berishės. Zgjodha Pėrmetin. Vendlindjen. Humba! Mbeta jashtė dyerve tė Parlamentit. Haram! Nuk ėshtė keq tė jesh deputet! Rroga, po thuaj badihava! Unė, pėr shembull, nė 5-6 vjet ndenja gojėkyēur. Ngrija vetėm kartonin jeshil! Veēse firmėn nė bordero e kam tė plotė… Nuk do harruar pasaporta diplomatike edhe pėr gruan! Shto kreditė xhaba pėr shtėpi?! Edhe ndonjė para e “thatė” pėr telefon, karburant. Sė fundi: me para tė taksapaguesve, bėn edhe viaxho nėpėr Europė, pėr tė parė ndynja me sy, de?!
Kur mbeta jashtė borderove shtetėrore, thashė t'i kthehem zanatit tė vjetėr: tė fabrikoj llafe. Provova njė herė. Provova dy herė. Nuk mė ecte. Po pse? Ka shumė arsye. Njė qėndron. Sanēo Panēoja demokrat! Ha. Rri. Ha pėrsėri... Lavdi Zotit pėr kėtė demokraci tė bukur qė na dembelos e na shton dhjamėt... Po paratė? Rroftė Parlamenti! E gatuam vetė statusin e deputetit, si mazhorancė, nė Tempullin e Demokracisė. Tre vjet marrim gjysmėn e rrogės sė deputetit dhe njė pasaportė shėrbimi, pasi sovrani na pėrjashton me votė nga Parlamenti! Po tė jesh deputet, del nė pension 55 vjeē, edhe pse burrat shqiptarė dalin 65 vjeē nė pension, dhe gratė sokolesha 60 vjeē?! Po tė kesh qenė katėr vjet deputet, merr 30 pėr qind tė rrogės sė deputetit, tė patatuar. Po tė kesh qenė 6 vjet deputet si puna ime, merr 40 pėr qind tė rrogės sė baballarėve tė kombit?! Ta themi edhe njė fjalė, mes nesh, sepse deputetėve u tėrheq kėrraba nga vetja. Kur bėja fushatė elektorale nė Pėrmet, si pjesė e opozitės, i bija gjoksit, duke e bėrė gropė: “Po tė marrim pushtetėt ne, demokratėt, gjėnė e parė qė do tė bėjmė, do shkulim me dhėmbė e dhėmballė kėto privilegje. Do tė dalim 60 vjeē nė pension, sa edhe gratė?... Fjalėt i mori era. Deputetėt vuajnė nga amnezia, sėmundja e harresės pėr politikanėt e lartė?! Pasi folėm pėr vete, nuk ėshtė keq tė ndjellim kujtime politike. Moda e ditės!
Teatėr politik nė Teatrin Kombėtar
15 shtator 1991. Mot shterpė pėr bujqėsinė. Mot pjellor pėr politikanėt. Partia Demokratike gatuante Kuvendin e saj tė Parė Kombėtar. Ishte fiksuar data 27 dhe 28 shtator. Deri nė Kuvend kemi edhe disa ditė. Nuk ėshtė keq tė ndjekim ndonjė konferencė. Sikur ta nisim me konferencėn e Tiranės! Pėr tė mos lajthitur vendin e ngjarjes, siē thotė me shumė tė drejtė njė miku im edhe politikan i lartė, edhe demokrat i orėve tė para, le tė shfletojmė gazetėn "RD".
Koha: E xhuma. 20 shtator 1991.
Vendi: Salla e Teatrit Popullor.
Personazhet: Berisha, Pashko, Ceka, Zogaj. Isha edhe unė.
Skenari: Konferenca e Tiranės. (Konferencat e Tiranės kanė qenė tė mbarsura me skena e prapaskena. Kujtojmė konferencėn e 1956-s. Mjeshtri i Madh, Shoku Enver, i la shokėt tė flasin. Hapur. Pa doreza. Tė imitojmė shokun tonė Hrushov, liderin e Bashkimit tė lavdishėm Sovjetik, qė i nxori lakrat dhe e “pushkatoi” Stalinin, pasi i mori perėndia jetėn!... Dhe folėn shokėt. Mė mirė dolėn ata qė heshtėn. Pas njė muaji tė gjithė pėrfunduan o nė hapsanė, o nė litar, o nė internim?!)
Skenari ishte pėrgatitur me kujdes. E para foli Merita Shkupi, sekretare e komisionit drejtues. Ylli Vejsiu, kryetar i degės sė PD-sė pėr Tiranėn, bėri bilancin. Paradė suksesesh. Por edhe objektiva: mė shumė femra nė PD, mė shumė intelektualė. Nė fund pėrshėndeti konferencėn Berisha. Ishte i deleguar i qendrės. Spektatorėt ngrihu e ulu. Britma. Ovacione. Dy gishtat pėrpjetė!
- Nuk kam parė mbledhje mė madhėshtore! - tha njė militant. - Me ne fitojnė tė gjithė! - Fole gabim, - i thashė unė. Kjo parullė ende nuk ėshtė gatuar nga Mero Baze! I takon vitit 1996! - Ke tė drejtė, - tha militanti dhe bėrtiti: Liri-demokraci! Poshtė komunistėt!
- Teatėr absurd, - tha Edmond Trako, nė atė vjeshtė anėtar i komisionit nismėtar tė PD-sė. - Dega e Tiranės ėshtė njė moēal! A mund tė shkojnė intelektualėt atje! Kjo parti, sa kohė tė ketė dollibash Berishėn, nuk bėn prokopi. Unė do tė jem njė shembull i gjallė! Sot jam me PD-nė. Jam njė zero me xhufkė! Nesėr do tė shkoj me partinė e Cekės. Pasnesėr, mė saktė nė vitin 1997, do tė bėhem ambasador nė Argjentinė! - Po pse? - Sepse kundėrshtari ynė i madh sot do tė bėhet Kryeministėr. Dhe ai, shoku Fatos, qė e kėrkon koha ta sulmojmė nė kėto vite, i vlerėson meritokratėt. Kur i doli fjala doktorit pe Korēe?!
Mizansena
Midis seancave. Pushim. Aktorėt politikė shkrihen nė gjirin e spektatorėve delegatė. Nuk do tė ishte keq tė flasim pėr ndonjė personazh tė dorės sė parė, qė regjisori, jo pa qėllim, e ka lėnė midis spektatorėve. Spektatori mė i spikatur ėshtė vetė Gramoz Pashko. Ka dy nishane mbi supe: nėnkryetar i PD-sė, zv.kryeministėr i qeverisė Bufi. Nishanin e dytė nuk e mori nga malli, e mori nga halli: pėr t'i shėrbyer popullit! Sa sakrifica bėhen nė emėr tė popullit fukara! Pėr fat tė keq, militantėt qė janė pjesė e sovranit, jo rrallė nuk e kuptojnė kėtė lloj sakrifice!
Midis spektatorėve ėshtė edhe ministri i Kulturės, Preē Zogaj, ambasadori i ardhshėm i Suedisė, Shahin Kadareja, ministri i ardhshėm i kabinetit Majko, Arben Demeti, njė nga oratorėt mė tė shquar kundėr Nanos! (Nuk ma merr mendja qė kjo mėri do tė zgjatė. Nė Shqipėri politikanėt kapėrcejnė ylberin, sa herė qė sovrani ka nevojė pėr ministra!) Mbi tė gjithė spikat portreti i Cekės.
Krejt rastėsisht NE (shoku Enver llafoste: rastėsia ėshtė shfaqje e domosdoshmėrisė) u mblodhėm nė holl. Kush jemi NE? Pashko, Ceka, Selami, Demeti. Tha Moi:
- Hė mo Mitro! Ty tė kemi edhe gazetar! Nuk tė duket si ēorbė kjo mbledhje! Bėn ai Ylli Vesiu pėr kryetar! Dhe ku? Nė Tiranė ku ėshtė ajka e intelektualėve! A ia vlen tė lėsh punėt e shtetit, punėn pėr reformėn qė do tė sjellė Ēekun e Bardhė, pėr kėtė konferencė alla bolshevike? Peshku ėshtė qelbur nga koka. Duhen ndryshime, duhet qilizėm nė Parti!
Ndėrhyri Eduart Selami. Me takt, si zakonisht: “Nuk ia vlen tė diskutosh korridoreve tė Teatrit Kombėtar, - tha. - Do tė na qeshė historia: duket sikur bėjmė teatėr brenda teatrit! Sikur tė mblidhemi nga shtėpia jote nė darkė?”
Nė shtėpinė ku lindi fraksioni
21 shtator 1991. Nga ora 20.00 shtėpia e Pashkos gumėzhinte. Disa erdhėn si ilegalė: mė kėmbė. Tė tjerėt si legalė: me makina e badigardė. Disa tė freskėt - ne qė ishim nė opozitė - Ceka, Arben Demeti, Edmond Trako dhe unė. Disa tė zverdhur nga punėrat e qevos dhe hallet e popullit - pushtetarėt e rangut tė lartė -Pashko, Preē Zogaj, Genc Ruli etj. Kaloi njė orė. Eduart Selami mungonte. - Do vijė? - Nuk do tė vijė! - Pse tė vijė? - Pse tė mos vijė? Duke bėrė lojėn e kungulleshkave, ra zilja e telefonit. - Alo. Jam Edi! Po flas nga shtėpia e Shahin Kadaresė! Vazhdoni. Ne jemi tė zėnė… Njėri tha: - Edi ka frikė!... Tjetri ia priti: - Eduart Selami vėshtron nga e ardhmja: trupin nė Amerikė, mendjen nė Shqipėri. - Nuk besoj. Ai nuk e honeps Berishėn! - Koha do vėrtetojė tė kundėrtėn. Do vijė njė ditė qė Selami, pėr tė fituar karrigen e kryetarit tė PD-sė, do tė qėndrojė nėn hijen e Berishės. (Histori politike. Sot me Berishėn. Nesėr kundėrshtar i Berishės. Pasnesėr pėrsėri me Berishėn. Tė njėjtėt personazhe, i sheh nė qeveri tė djathta, tė majta, ose kalimtare. Janė tė njohur. Janė mes nesh? Kush? Preē Zogaj, Neritan Ceka etj.)
Foli Preēi. Duke qenė pak psikoanalist, i shkonte pėr dore puna e ideologut: “Jemi nė prag tė kuvendit tė Partisė. Duhet t'i qėndrojmė Berishės. Tek e tek? Punė pa bereqet. Duhet tė bashkohemi. Duhet tė krijojmė njė fraksion. Kush?... Fillimisht ne qė jemi kėtu. Nuk ka kundėrshtime?... Atėherė urime. Fraksioni u bitis. Tani na duhet njė kryetar. Pse? Pėr dy qėllime madhore. Sė pari, tė na drejtojė. Sė dyti, pėr tė mundur Berishėn nė Kuvend. Kandidati ynė duhet tė zgjidhet kryetar i Partisė Demokratike”.
“Duhet tė luajmė me kartėn e Cekės!” Kush e tha i pari? Ishin nė kor zėrat e ministrave. Argumentet? Neritani kishte dy nishane. Vinte nga familje e madhe. Ishte antikomunist. (Nuk kishim tė dhėna qė njė ditė do bėhej ministėr nė kabinetin e Nanos. Kėtė hollėsi e mbajti sekret edhe vetė Neritani!) Tė gjithė thamė: Po! Vetėm Neritani heshti. Shenjė modestie qė e pranonte detyrėn e kryetarit, jo pėr vete, por pėr hir tė demokracisė!
Fraksioni siē e pashė unė
Sot ėshtė lehtė tė flasėsh pėr fraksione. Ka tė majta. Ka edhe tė djathta. Kemi fraksione brenda Partisė Socialiste. Nuk i shohim, sepse pėr hir tė unitetit, nuk dalin kurrė nė sipėrfaqe. Kemi elementė tė fraksionit brenda partive tė vogla. Nuk dallohen, mbeten flu, sepse liderėt nuk kanė dishepuj. Po nė shtator 1991? Asgjė. Kishim vetėm disa citate tė Leninit, tė Trockit dhe tė Ramiz Alisė. Na ndihmojė hapja e Shqipėrisė.
Fillim vjeshte 1991. Njė delegacion i lartė qeveritar, ishte i ftuar nė Romė. E kryesonte Kryeministri Ylli Bufi. Bėnin pjesė Pashko, Ruli, Zogaj. Unė u gjenda nė Romė. Isha shtruar pėr njė muaj nė spital. E pata kėtė privilegj, edhe falė zgjedhjes sime si deputet nė Tiranė mė 31 mars 1991. Dola nga spitali. U bashkova me delegacionin. Pritje e pėrcjellje. Takuam Andreotin-Kryeministėr i Italisė. Kosigėn-President. Xhani De Mikelis-ministėr i jashtėm dhe homoseksual i vetėshpallur. Papėn. Nuk janė objekt i kėtij shkrimi. Kush kėrkon tė shuajė kėrshėrinė, le tė shfletojė kronikat e botuara nė shtypin e atyre viteve. Unė do tė tregoj ato fakte qė nuk gjenden nė asnjė kronikė. Ne ishim tre: Preēi, Ruli dhe unė. Dy tė parėt ministra dhe deputetė. Kaluam disa korridore dhe pėrfunduam nė njė zyrė. Deri te dera na shoqėronte Vincenco Palja, prifti ndėrmjetės mes Kryeministrit dhe Papės. Nuk kishte derė qė nuk e hapte padrja. Midis korridoreve tha: “Do tė takoheni me Zakarinė. Dora e djathtė e Andreotit, Kryeministrit tė Italisė dhe ideolog i Partisė Demokristiane”.
U hap dera. Para nesh njė burrė i gjatė, i hollė, i verdhė si letra e gazetės e prodhuar nė Lezhė. (Burokrat thashė nė atė kohė. Mason korrigjova veten mė vonė.) “Ju njoh mirė,- na tha. - Mė ka folur Vincenco Palja, prifti qė vuri kollare tė kuqe nė mes tė Tiranės ato ditė shkurti tė vitit 1991, kur takoi Ramiz Alinė, pėr tė vendosur marrėdhėnie diplomatike mes Shqipėrisė dhe Vatikanit! (Nė fakt atė vit u shkėmbyen ambasadorėt.)… Ha. Ha. Prift mė praktik nuk mund tė gjesh as nė tokė e as nė qiell. Unė jam marrė me organizimin e Partisė Demokristiane. Kini ndonjė pyetje?”
- Duhet tė ketė fraksione nė Parti? - pyeti Preēi.
- Fraksionet kanė rolin e tyre nė emancipimin e njė partie. Ka shumė teori. Ka edhe shumė pėrvoja. Unė kam mendimin tim. Fraksionet nuk sajohen. Fraksionet lindin vetvetiu. Mė qartė: nuk mjafton tė shkruash nė statut - lejohet fraksioni. Janė individėt ata, qė, me aftėsitė e tyre, grumbullojnė rreth vetes dishepuj pėr tė krijuar fraksione. Ka parti qė nuk e kanė tė fiksuar nė statut ekzistencėn e fraksionit, por kanė fraksione me peshė.
- Sa fraksione duhet tė ketė njė parti, - thashė unė.
- Nuk ka receta. Ideal do tė ishte numri tre.
Njė ditė mė vonė u takova me Ardit Gjebrenė. Nė atė vit student nė Romė. Ky mė njohu me njė vajzė arbėreshe. Fliste shqip. Quhej Mariza Tereza. Ishte sekretare e deputetit Bjondi.
- Shefi im ėshtė nėnkryetar i Partisė Liberale. Sot kemi Kongres. Doni nga njė ftesė?
Ftesat m’i dha mua duke pėrplasur qepallat. Mua mė shkoi goja lėng. Kujtova se e kishte me mua. Ndoshta e bėnte nga nostalgjia pėr dheun e tė parėve. Mė vonė e pikasa. Nazet prej konke ishin pėr Arditin! U futėm nė sallė. Kongresi i Partisė Liberale kishte filluar. Oratorė para mikrofonit. Oratorė nė sallė. Mishmash. Diskutime pa pika e presje. U befasova. Midis seancave na priti Bjondi. (Katėr vjet mė vonė u bė ministėr i Drejtėsisė nė kabinetin e Berluskonit.)
- Nuk e di, a thotė populli shqiptar, siē thotė populli italian: Ēdo e mirė e ka njė tė keqe! E pe kongresin? Rrėmujė deri nė ekstrem. Dhe pse? Sepse fraksionet kanė lulėzuar si kėrpudhat pas shiut. Kemi pesė fraksione. Ēdo fraksion kėrkon tė komandojė, duke mos pėrfillur rregullat e lojės: nė komandė ėshtė ai qė ka shumicėn! Fraksionet po e gėrryejnė partinė nga brenda.
Dy vjet mė vonė Partia Liberale u shua.
Krijoni Kontakt