[QUOTE=Korcar-L1;2573205]Mendimi im, sokolovic veproi ne vitet 1500, arbereshet ose kishin mare rrugen e kurbetit ose akoma nuk ishin kthyer ne islam (ne mase), dhe ata qe ishin kthyer ishte ende shpejt te beheshin vezira. Kur arnautet filluan e po benin kariere nen petkun osman, ata u osmanizuan krejt duke u identifikuar islam=osman (kjo ishte shume e theksuar deri ne fillim te viteve 1900), keshtu ideja ishte qe duke luftuar per perandorine po luftonin dhe per veten e tyre. Kjo varesi shpirterore,ekonomike dhe politike u ndje deri vone. Rilindasit asnjehere nuk kerkuan hapur pavarsi, as kryengritsit e kosoves qe ishin besnike te sulltan hamidit (cifliqe, ofiqe nga ky i trasheguan me shumice), por nje pjese kerkonte rikthimin e privilegjeve (kushtetuta e re turke u ra ne koke) kurse pjesa tjeter dicka me shume nje autonomi administrative.
Formimi i lidhjes se prizrenit ishte shkaktuar nga dobesia e turqve. Po te ishin turqit e forte, as sot e kesaj dite nuk do ishte formuar ndonje lidhje. Ngjarjet qe rodhen me tej (vitet 1907-1911) moren formen e nje levizje kombetare duke perfshire dhe jugun.
Jo me kot theshte konica qe shqiptaret muslimane duhet te heqin dore nga te vetquajturit turq/muhamedane. Dy zgjidhje kishte sipas tij shpetimi i kombit : 1) kthimin ne fene kristiane 2) vllazerimi me te krishteret. Qe te dyja keto propozime te tij te lene te kuptosh se cfare lidhjesh shpirterore kishin myslimanet me turqine dhe si i trajtonin vllezerit e tyre kristiane.
Problemi mė i madhė ėshtė se Arbnoret,Shqiptaret nuk kishin struktura vetanake qofshin ato religjioze apo shtetrore,serbet,bullgaret,greket kishin kishat e tyre,princat,knezat e tyre u bėn vazal te perandorisė,por nė pergjithsi ruajten religjionin dhe etnin e tyre,si duket ne Shqiptaret atėhere edhe sot jemi te pa organizuar,atėhere nuk kishim as perkrahje nga jashtė.
Rilindasit qe jetonin nė perandorin osmane nuk mund te kerkonin pavarsi se do tu shkonte koka,kjo ėshtė sikur tė themi pse intelektualet nuk kerkonin sistem pluralist nė kohen e enverit,duke mos perjashtu as mundėsin e ndikimit te pushtetit osman nė aktivitetin e Rilindasve.
Natyrisht lidhja e Prizrenit ėshtė rezultat i dobsimit te turqisė,humbjes se privilegjeve te atyre qe kishin pushtet,rrezikut nga fqinjet,por rezultati i sajė ėshtė ngritja e vetėdijes kombtare.
Statusi i tė krishterve ishte i njejt nė ter perandorin nga Stambolli nė Bosne ai ishte i sanksionuar me fermanet e sulltanit,sipas te cilit te krishteret kishin te drejtat dhe obligimet ndaj perandoris,ata nuk ishin te barabart me muslimanet,paguanin taksa mė tė larta,e njejta vlen edhe per hebrenjet .
Nė atė kohė mė e rėndesishme ka qen perkatsia religjioze se ajo etnike,per kombe as nuk mund te flitet.
Krijoni Kontakt