Close
View RSS Feed

ShEmini

Shefqet Avdush Emini nė Galerinė DreamWorks – Njė Yll i Abstraksionizmit Ekspresiv

Vlerėsoje Postimin
Emri:  FO-E1.jpg

Shikime: 14

Madhėsia:  56.4 KB

Shefqet Avdush Emini nė Galerinė DreamWorks – Njė Yll i Abstraksionizmit Ekspresiv

Nė kėtė fotografi tė realizuar nė kuadėr tė ekspozitės nė DreamWorks Art Gallery, shihet mjeshtri i njohur i pikturės bashkėkohore, Shefqet Avdush Emini, pranė tri veprave tė tij abstrakte qė manifestojnė thelbin e filozofisė sė tij artistike: njė ndėrthurje shpėrthyese emocionesh, ngjyrash dhe dinamike shpirtėrore. Si njė figurė e shquar e artit bashkėkohor ndėrkombėtar, Shefqeti i ka kushtuar jetėn e tij kėrkimit estetik tė brendshėm, duke kapėrcyer kufijtė tradicionalė tė formės dhe pėrmbajtjes, pėr tė krijuar njė realitet tė ri – njė univers ku ngjyra dhe struktura pėrfaqėsojnė ndjenja, kujtime, trauma dhe triumfe tė pėrbashkėta njerėzore.

Portreti i Artistit – Njė frymė e qetė nė njė univers shpėrthyes ngjyrash

Nė pjesėn e sipėrme tė majtė tė fotografisė, artisti shfaqet i qetė dhe i pėrqendruar, me njė vėshtrim tė thellė e reflektues qė duket sikur shikon pėrtej realitetit tė dukshėm. Me kapelėn e tij karakteristike dhe mjekrėn e stilizuar, Shefqeti duket si njė poet i ngjyrave, njė njeri qė komunikon me botėn pėrmes telajos dhe pigmentit. Prania e tij pėrballė veprave ėshtė mė shumė se thjesht fizike – ai ėshtė njė me krijimet e tij, sepse ato burojnė nga thellėsitė e shpirtit tė tij artistik.

Piktura 1 (sipėr djathtas) – Metafora e njė peizazhi tė pėrflakur

Kjo pikturė shquhet pėr kontrastin dramatik midis njė qielli tė trazuar nė nuanca tė thella blu dhe shpėrthimit tė sė kuqes dhe sė bardhės nė pjesėn e poshtme. Ngjyrat pėrplasen mes tyre nė njė kompozicion qė i ngjan njė peizazhi tė trazuar ose njė kujtese tė pėrgjakur. E bardha, qė pėrshkon mes pėr mes kėtė vepėr, duket si njė energji e pastėr qė kėrkon tė ēlirohet nga kaosi. Kjo pikturė mund tė lexohet si njė reflektim mbi luftėn e brendshme tė njeriut, pėrballjen me dhimbjen dhe kėrkimin pėr shpresė nė errėsirė.

Piktura 2 (poshtė majtas) – Simfonia e shpirtit nė lėvizje

Nė kėtė kompozim, artisti pėrdor njė paletė ngjyrash tė gjalla – blu, e verdhė, portokalli dhe e bardhė – pėr tė krijuar njė vepėr qė duket si njė shpėrthim emocionesh tė ēliruara. Vizatimet ekspresive dhe linjat qė pėrplasen me njėra-tjetrėn japin ndjesinė e njė shpėrthimi tė brendshėm, tė ngjashėm me pėrvojat emocionale qė shpėrthejnė pa paralajmėrim. Ngjyra blu mbizotėruese e bėn telajon tė marrė karakter meditimor, ndėrkohė qė kuqja dhe portokallia e ngacmojnė shikuesin me njė tension dramatik. Kjo pikturė flet pėr udhėtimin e shpirtit drejt vetėkuptimit dhe pėrballjen me forcat qė e formėsojnė njeriun.

Piktura 3 (poshtė djathtas) – Peizazhi i kujtesės sė nėnvetėdijshme

E treta nga veprat e paraqitura ėshtė njė peizazh emocional qė i ngjan njė toke tė largėt, tė pėrbėrė nga fije kujtimesh tė shpėrndara. Ngjyrat janė mė tė pėrqendruara dhe tė balancuara – bluja e qetė, e gjelbra qė i ngjan natyrės dhe e kuqja e errėt qė shfaqet si plagė ose sinjal. Kompozicioni ėshtė mė i heshtur, por jo mė pak i fuqishėm. Ai bart njė mesazh tė qartė: edhe qetėsia ėshtė shpėrthyese kur mban brenda saj pasione tė heshtura. Vepra duket si njė thirrje e brendshme pėr tė eksploruar shtresat mė tė thella tė kujtesės njerėzore.

Shefqet Avdush Emini – Njė udhėtar shpirtėror nė botėn e artit

Pėrmes kėtyre tre pikturave, bėhet e qartė se Shefqet Avdush Emini nuk ėshtė vetėm njė artist – ai ėshtė njė eksplorues i territoreve tė pashkelura tė shpirtit njerėzor. Vepra e tij ėshtė njė lloj meditime e pėrshkruar me ngjyrė, ku ēdo pėrplasje e penelit mbi telajo ėshtė njė thirrje pėr tė dėgjuar brendinė tonė. Nė artin e tij nuk ka zgjidhje tė lehta apo rrugė tė drejta – ēdo vepėr ėshtė njė labirint emocional qė kėrkon guxim pėr ta pėrballuar.

DreamWorks Art Gallery ka bėrė njė zgjedhje tė ndritur duke paraqitur kėtė mjeshtėr tė artit bashkėkohor, i cili vazhdon tė frymėzojė, sfidojė dhe transformojė mėnyrėn se si e perceptojmė botėn dhe vetveten pėrmes fuqisė magjike tė pikturės.

Shefqet Avdush Emini – Nėn Rrezet e Ekspresionizmit Abstrakt: Njė Rrėfim Shpirtėror nė Galerinė “DreamWorks”

Nė botėn bashkėkohore tė artit, ku zėrat janė tė shumtė dhe format e shprehjes tė pafundme, ėshtė gjithnjė e mė e vėshtirė tė gjesh njė artist qė jo vetėm ruan autenticitetin, por edhe e thellon atė nė mėnyrė tė vazhdueshme. Shefqet Avdush Emini, mjeshtri i njohur i ekspresionizmit abstrakt me njė karrierė ndėrkombėtare mbresėlėnėse, ėshtė njė nga ata artistė tė rrallė qė kanė ndėrtuar njė univers tė vetin artistik — njė kozmos tė pėrbėrė nga emocione tė papėrpunuara, reflektime filozofike, trauma kolektive dhe pėrjetime intime tė ngulitura nė strukturėn e ngjyrės dhe formės. Nė njė ekspozitė tė veēantė nė Galerinė “DreamWorks”, tri vepra tė tij tė fuqishme ekspozohen pėrkrah vetė autorit, nė njė fotografi qė mė shumė se njė dokument, ėshtė njė simbol: simbol i bashkėjetesės mes krijuesit dhe krijimit, mes njeriut dhe shpirtit tė tij tė zbuluar pėrmes artit.

I. PRANIA E ARTISTIT – NJĖ QENIE NĖ QETĖSI NĖ MES TĖ SHPĖRTHIMIT ESTETIK

Fotografia nė fjalė nuk ėshtė thjesht njė imazh; ajo ėshtė njė dėshmi vizuale e njė lidhjeje tė thellė mes artistit dhe telajos. Shefqeti shfaqet pranė veprave tė tij, jo si njė autor qė qėndron larg, por si njė krijues qė mbetet brenda veprės, njė figurė qė mishėron atė qė ka krijuar. Vėshtrimi i tij, i thellė dhe pėrhumbės, bart njė qetėsi filozofike qė kontraston me gjallėrinė e pėrzierjes kromatike qė rrethon trupin e tij. Kjo ėshtė njė metaforė e drejtpėrdrejtė pėr stilin e tij krijues: ai nuk shfryn me zhurmė, por ndan dhimbje dhe dritė me qetėsi tė mėnēur, duke e lejuar telajon tė bėrtasė nė vend tė tij.

Nė kėtė fotografi, pamja e jashtme ėshtė thjesht portal drejt njė bote tė brendshme. Ai qėndron pėrballė veprave tė tij si njė udhėtar qė sapo ka pėrfunduar njė udhėtim tė gjatė pėrmes gjendjeve emocionale dhe tani ndalet pėr tė dėgjuar jehonėn e asaj qė ka ndodhur brenda vetes. Nuk ėshtė rastėsi qė pikturat rreth tij pėrēojnė ndjesinė e lėvizjes sė vazhdueshme: ato janė dėshmitare tė atij udhėtimi.

II. PIKTURA E PARĖ – QIELLI I PĖRFLAKUR I KUJTESĖS

Nė kėndin e sipėrm tė djathtė tė fotografisė paraqitet njė pikturė qė i ngjan njė horizonti tė trazuar nga shpėrthimet e brendshme tė ndėrgjegjes. Nė pamje tė parė, ajo tė ngjall ndjesinė e njė peizazhi tė pėrflakur — ndoshta njė vend i shpėrfytyruar nga kujtesa, ndoshta njė skenė e mallėngjyer nga pėrvojat e luftės. Ngjyrat dominanten janė e kuqja, bluja e errėt dhe e bardha e ashpėr, tė cilat pėrplasen si forca tė kundėrta qė luftojnė pėr pėrkufizimin e hapėsirės.

E bardha mund tė interpretohet si njė rrufe qė ndan qiellin mė dysh, njė rreze shprese ose njė dhimbje qė ndriēon pėrkohėsisht errėsirėn. Kjo ėshtė njė metaforė vizuale pėr pėrvojėn njerėzore: nė errėsirėn e pasigurisė, shfaqet njė dritė e brendshme qė e shtyn shpirtin drejt njė kuptimi mė tė thellė.

Kjo vepėr mund tė konsiderohet si njė reflektim mbi kujtesėn e traumės, qoftė personale apo kolektive. Pėr artistin, ngjyra nuk ėshtė kurrė njė zgjedhje estetike, por njė zgjidhje shpirtėrore pėr tė trajtuar plagėt e padukshme qė bart njeriu.

III. PIKTURA E DYTĖ – FORCA RROTULLUESE E NDJENJAVE

Piktura nė pjesėn e poshtme tė majtė tė fotografisė ėshtė njė shpėrthim dinamizmi, njė vepėr ku forma dhe ngjyra ndėrthuren nė njė vallėzim tė furishėm, si pėr tė ilustruar lėvizjen e brendshme tė shpirtit. Nė qendėr, njė vorbull e ngjyrave tė verdha, portokalli dhe blu pėrthith ēdo gjė rreth saj. Kjo rrotullim nuk ėshtė destruktiv; pėrkundrazi, ėshtė njė proces transformimi – njė kalim nga kaosi nė qartėsi, nga pasiguria nė vetėdije.

Nė kėtė vepėr, Shefqeti flet pėr energjinė qė njeriu ndjen nė momentet e tranzicionit emocional. Janė ato ēaste kur bota e jashtme humbet formė dhe kuptim, dhe gjithēka pėrqendrohet nė njė pėrvojė tė brendshme tė papėrshkrueshme. Pikėrisht nė kėto momente lind arti – si njė pėrpjekje pėr tė dhėnė formė tė padukshmes.

IV. PIKTURA E TRETĖ – PEIZAZHI I SHPIRTIT TĖ HESHTUR

E treta vepėr, nė pjesėn e poshtme djathtas, ėshtė mė introspektive, mė e heshtur, por pėr kėtė arsye edhe mė e thellė. Ajo ėshtė njė peizazh i fragmentuar, ku gjuha e ngjyrave flet pėr praninė e natyrės nė ndjeshmėrinė njerėzore. E gjelbra dhe e kaltėrta krijojnė njė atmosferė tė qetė, ndėrsa nuanca tė sė kuqes shfaqen si gjurmė tė njė lufte tė kaluar. Ėshtė si tė shikosh njė tokė tė braktisur qė ende ruan aromėn e kujtimeve.

Kjo pikturė flet pėr procesin e shėrimit. Ajo nuk bėrtet, nuk shpėrthen – por fton pėr reflektim, pėr pranimin e dhimbjes si pjesė e natyrshme e qenies. Ėshtė njė vepėr qė tregon qartė se shpirti i Shefqet Avdush Eminit nuk ėshtė i fiksuar nė njė dimension tė vetėm ekspresiv – ai lėviz mes dramės dhe meditimit, mes tensionit dhe paqes.

V. ARTISTI DHE VEPRAT E TIJ – NJĖ UNITET I PATUNDUR

Tė treja pikturat, pėrkundėr ndryshimeve stilistike, janė pjesė e tė njėjtit univers emocional dhe filozofik. Ato janė shtigje tė ndryshme drejt tė njėjtės pikė: eksplorimit tė dimensionit tė brendshėm tė njeriut pėrmes gjuhės universale tė artit. Nė qendėr tė kėtij universi qėndron vetė artisti – njė figurė qė nuk ndan distancė mes vetes dhe veprės, por qė e jeton ēdo goditje tė penelit, ēdo shtresim tė ngjyrės, si pjesė e njė procesi tė thellė autodefinimi.

Nė kėtė kontekst, fotografia nuk ėshtė njė portret i thjeshtė i Shefqet Avdush Eminit pranė artit tė tij. Ajo ėshtė njė dėshmi vizuale e filozofisė sė tij krijuese – njė jetė e jetuar nė funksion tė artit, njė krijimtari qė nuk ėshtė vetėm estetikė, por akt ekzistencial.

VI. SHEFQET AVDUSH EMINI – NJĖ NDRITJE NĖ HISTORINĖ E ARTIT BASHKĖKOHOR

Nuk ėshtė e rastėsishme qė veprat e Shefqet Avdush Eminit janė ekspozuar nė galeri, bienale, muze dhe qendra kulturore anembanė botės. Ai nuk ėshtė vetėm njė artist shqiptar me famė ndėrkombėtare – ai ėshtė njė figurė qė kontribuon aktivisht nė zhvillimin e gjuhės sė artit bashkėkohor global. Stili i tij, i rrėnjosur nė ekspresionizmin abstrakt, ėshtė njė sintezė mes pasionit ballkanik dhe ndjeshmėrisė universale. Nė telajot e tij gjen zėrin e Lindjes, fuqinė e Perėndimit, heshtjen e veriut dhe ngrohtėsinė e jugut.

Nė fund, arti i tij ėshtė njė thirrje pėr tė mos harruar qenien njerėzore. Nė njė botė ku vizualiteti shpesh zbrazet nga thelbi, pikturat e Shefqet Avdush Eminit janė dėshmi tė shpirtit qė nuk dorėzohet, qė vazhdon tė kėrkojė kuptim dhe tė japė dritė.

Shefqet Avdush Emini dhe tri dritare tė shpirtit: Njė analizė e thellė e tri pikturave tė ekspozuara nė DreamWorks Art Gallery

Nė fotografinė e paraqitur, shfaqet artisti ndėrkombėtar Shefqet Avdush Emini – njė zė i pėrveēėm dhe i fuqishėm i artit bashkėkohor botėror – pėrkrah tri pikturave tė tij tė cilat pasqyrojnė thellėsinė e brendshme tė vizionit tė tij abstrakt-ekspresionist. Ky imazh nuk ėshtė vetėm njė paraqitje vizuale, por njė dėshmi e gjallė e njė udhėtimi krijues tė rrallė qė ndėrlidh brendinė ekzistenciale me universin e ngjyrės, intuitės dhe transformimit shpirtėror.

Nė kėtė tekst do tė ndalemi veē e veē nė secilėn prej tri pikturave, duke zbėrthyer pėrmasat simbolike, gjuhėn vizuale dhe potencialin e tyre pėr tė komunikuar me ndėrgjegjen universale.

Piktura e parė (e sipėrme djathtas): Gėrshetimi i shpėrthimit dhe heshtjes

Piktura e sipėrme djathtas flet me njė intensitet tė qetė por tė thellė. Paleta kromatike shfaq njė pėrplasje tė bardhės, sė kuqes dhe sė kaltrės sė errėt, tė pėrziera me tonet e heshtura tė hirit dhe toke. Kjo pikturė i ngjan njė horizonti qė shket nga realja nė ėndėrr, nga toka nė ujė, nga konkretja nė metafizikė. Njė vėrshim i ngjyrės sė kuqe – qė shpėrthen si njė plagė nė sipėrfaqe – duket sikur simbolizon njė dhimbje tė papėrpunuar kolektive, njė kujtim i luftės ose njė zė i heshtur i ndėrgjegjes njerėzore.

Ngjyrat pėrplasen, por gjithmonė nė kontroll tė njė harmonie tė brendshme qė vetėm njė dorė mjeshtėrore mund ta arrijė. Lėvizjet diagonale tė penelit krijojnė ndjesinė e erėrave tė forta, njė atmosferė detare, por edhe njė tension tė pėrhershėm mes shpėtimit dhe fundosjes. Emini kėtu nuk pėrshkruan njė peizazh tė zakonshėm, por njė gjendje shpirtėrore – njė gjysmė-dritė e pėrhershme qė qėndron ndėrmjet ankthit dhe shpresės.

Piktura e dytė (e poshtme majtas): Kori i gjymtuar i qytetėrimit

Nė kėtė vepėr, ngjyrat janė mė tė forta, mė tė gjalla dhe mė tė pėrplasuara. E kuqja shpėrthen si njė zemėr qė klith pėr liri. E bardha pėrballet me njė errėsirė tė trashė, ndėrsa forma qėndron gjithmonė nė kufijtė e shkrirjes, si njė figurė qė kėrkon tė dalė nga mjegulla e dhimbjes dhe absurditetit. Kjo ėshtė njė pikturė qė flet pėr tragjeditė kolektive – mund tė pėrkthehet si njė qytet qė digjet, si njė tempull qė rrėnohet, apo si njė kujtim qė shpėrbėhet nė ndėrgjegje.

Nė kėtė vepėr shohim njė pėrplasje tė qytetėrimeve, njė vizion tė njė bote nė shkatėrrim, por qė gjithsesi mban gjurmėn e jetės. Ngjyrat nuk janė tė rregullta, janė tė ēoroditura si vetė psika e njeriut modern, qė endet ndėr rrėnojat e qyteteve, me rrėnjė tė kėputura nga historia dhe me njė thirrje tė heshtur drejt transcendencės.

Ky ėshtė ndoshta njė apel pėr reflektim: ēfarė kemi ndėrtuar dhe ēfarė po rrėnojmė? A ėshtė zhvillimi njė maskė e rrėnimit tė brendshėm? Piktura jep pėrgjigje jo pėrmes fjalėve, por pėrmes klithmės sė ngjyrės.

Piktura e tretė (e poshtme djathtas): Kodet e shpirtit nė lėvizje

Ndryshe nga tė dyja pikturat e tjera, kjo vepėr ka njė frymė mė lirike, mė e ajrosur, mė e pėrmbajtur nė dhimbje por mė e thellė nė nėntekste. Ngjyrat janė tė ēelėta, por nuk janė tė pafajshme – janė tė stėrholluara, tė kaluara nėpėr njė filtėr shpirtėror qė bėn qė ēdo nuancė tė jetė njė ide. E gjelbra, e kaltra dhe njė si terren i plasaritur i errėsirės krijojnė njė topografi emocionale – njė hartė e brendshme e transformimit.

Forma nuk ėshtė qendrore – ėshtė shpėrndarė. Ėshtė si tė shikosh njė peizazh tė pėrbėrė jo nga natyra, por nga ndjenjat, mendimet dhe frakturat e nėnndėrgjegjes. Vija tė holla tė zeza ndjekin rrugė qė nuk kanė destinacion, si pėr tė simbolizuar endjen e shpirtit nė kėrkim tė kuptimit. Ka diēka tė lashtė dhe moderne nė kėtė vepėr: ėshtė njė bashkim i shpirtit arkaik me intuitėn bashkėkohore.

Kjo pikturė ngjan si njė reflektim i njeriut mbi vetveten – jo nė pasqyrė, por nė pasqyrimin qė lė pas nė kohė dhe nė marrėdhėniet me natyrėn. Nė kėtė kuptim, ajo ėshtė njė poemė vizuale e qetėsisė qė ndjek stuhinė, njė lutje qė artikulohet pa fjalė.

Fjala pėrmbyllėse: Shefqet Avdush Emini – piktor i ndėrgjegjes njerėzore

Nė kėto tri piktura, tė ekspozuara me krenari nė kuadėr tė DreamWorks Art Gallery, Shefqet Avdush Emini nuk paraqet vetėm njė talent tė jashtėzakonshėm nė pėrdorimin e ngjyrės, strukturės dhe formės, por shpalos edhe njė dimension tė thellė filozofik dhe human. Pikturat e tij nuk janė pamje tė thjeshta pėr t’u parė – ato janė portale pėr tė ndjerė, pėr tė reflektuar, pėr tė kėrkuar.

Nė ēdo vepėr ka tension, dramė, heshtje dhe shpėrthim. Ka njė kujtesė kolektive qė merr formė dhe ngjyrė, njė jehonė e shpirtrave tė plagosur qė kėrkojnė shėrim, njė univers nė pėrpjekje pėr tė rigjetur ekuilibrin.

Shefqet Avdush Emini mbetet njė ndėr figurat mė autentike tė artit bashkėkohor abstrakt-ekspresionist, njė piktor qė nuk i pėrket vetėm njė vendi apo njė kohe, por vetė ndėrgjegjes njerėzore.
Fjalėt Kyēe: Asnjė Shto / Ndrysho Fjalėt Kyēe
Kategoritė
Arti

Komente

Trackbacks