Shpirt Shqiptari

Nuk thonë kot që jeta është shkolla më e mirë. Të jetosh do të thotë të mësosh. Jeta të detyron të mësosh, se përndryshe, nuk mbijeton dot. Dhe çdo njeri ka jetën e tij dhe mësimet e veta. Njerëzit mësojnë në mënyra të ndryshme dhe në hapa të ndryshme të jetës. Sot do të ndaj me ju dy mësimet e mëdha që unë mora nga jeta ime si emigrant në Amerikë për më shumë se një çerek shekulli.

Të jesh emigrant do të thotë të kesh një jetë të dyfishtë. U linde dhe u rrite në një familje, vend e shoqëri, dhe jeta të shtyn të marrësh rrugët e kurbetit e të ndërtosh një jetë të re nga fillimi. Çdo emigrant do të thotë se kjo nuk është diçka e lehtë. Dhe si unë, ka qindra mijëra e mbase miliona shqiptarë emigrantë në mbarë botën. Emigranti ndihet gjithmonë si as në qiell e as në tokë. Vendlindjen, familjen, kulturën e shoqërisë në të cilën u lind e le pas. Kur shkon e i viziton, nuk je më vendali, por një turist në vendlindjen tënde. Në të njëjtën kohë, në shoqërinë e re që jeton, asnjëherë nuk ndihesh si fëmijë i lindur, por si një fëmijë i adoptuar.

Vështirësitë që duhet të kalosh për tu integruar në shoqërinë e re janë të shumta. Mësimi i gjuhës, hyrja në shkollë, gjetja e një punë, sigurimi i të ardhurave të mjaftueshme për të jetuar dhe për të ndihmuar familjen që le pas. Pajisja me dokumenta dhe hyrja e dalja lirshëm nga ai vend. Përfundimi i një shkolle, marrja e një diplome, ndërtimi i një karriere, ndërtimi i një familje, blerja e një shtëpie apo hapja e një biznesi. Të gjitha këto janë arritje që çdo emigrant mezi pret t'i arrijë dhe konsiderohen suksese të mëdha në jetën e një emigranti. Por për jetën time si emigrant, ato nuk ishin momente kyçe. Momentet kyçe për mua kanë qenë dy. Lindja e fëmijëve të mi dhe varrosja e gjyshit tim.

1. Lindja e fëmijëve

Përjetimi i lindjes së fëmijëve është shumë i fortë nga të gjithë prindërit, si nënat edhe baballarët. Asnjëherë në jetën time më parë nuk e kisha përjetuar këtë gjë, por aq i madh ishte gëzimi në momentin që fëmijët e mi erdhën në jetë, sa u ndjeva sikur zemra donte të kërcente jashtë kraharorit tim nga gëzimi, dhe lotët e gëzimit që rridhnin vetë pa kontroll. U ndjeva sikur shpirti im donte të dilte nga trupi e të fluturonte. Zgjati vetëm pak minuta por është diçka e paharrueshme, pasi asnjëherë nuk isha ndier kështu në jetën time. Dhe ajo që ishte speciale, ishte fakti e përjetova të njëjtën ndjesi dy herë, në dy momentet që fëmijët e mi lindën në spital.

Kur i mora fëmijët e mi në krah për herë të parë pas lindjes, si çdo prind, dy mendime vinë në kokë. Çfarë është kjo bukuri e rrallë në duart e mia që më gëzon shpirtin kaq shumë? Kjo fëmijë pret tani nga unë e gruaja ime që të kujdesimi për të. Çfarë përgjegjësi e madhe!! Dhe është e natyrshme për prindërit e rinj të përjetojnë ankthin e të bërit prind. Një ankth që nuk ndahet nga ty asnjëherë, si kur fëmijët janë të vegjël, edhe kur ata rriten. Mu deshën pak ditë për të kuptuar se në mënyrë të pavetëdijshme, unë kisha 30 vjet trajnohesha për tu bërë baba! Kjo falë shembullit që prindërit e mi më kishin dhënë për 30 vjet. Dhe në atë moment e vlerëson siç duhet se sa bekim i madh janë prindërit e përkujdesur dhe të dashur!

Përjetimi i emigrantit që bëhet baba ka edhe një ndjesi të veçantë. Në atë moment që e mban atë fëmijë në duar, e kupton se ky fëmijë nuk është emigrant. Atdheu i kësaj fëmije është vendi ku ai/ajo lindi. Ndryshe nga prindërit e tij emigrantë që kanë ardhur nga toka e largët e flasin një gjuhë të çuditshme, fëmija që sapo lindi është vendali dhe do të flasi pa theks gjuhën e këtij vendi ku lindi e do të rritet. Në atë moment e kuptova që unë e familja ime hodhëm rrënjë në këtë vend. Nuk jemi më vetëm emigrantë të huaj, endacakë të përkoshëm, por një brez i ri lindi që do të rritet, shkollohet e jetojë në këtë vend. Eshtë një ndjenjë që të bën të ndihesh disi më mirë. Fëmijët e mi nuk do të kalojnë të njëjtat peripeci që kalova unë, do ta kenë më të lehtë jetën se unë. Por në të njëjtën kohë ndihesh përgjegjës që të trashëgosh tek ta jo vetëm kulturën e atdheut të ri por edhe kulturën e atdheut të vjetër të prindërve të tyre.


2. Varrosja e gjyshit

Pak vite më parë, njeriu që u bë shkak që gjithë familja ime të vinte në Amerikë u nda nga kjo jetë. Ai jetoi plot 94 vjet dhe arriti që ti martonte të gjithë nipërit e mbesat e tij. Përjetimi i vdekjes është i rëndë për të gjithë njerëzit, por sidomos për emigrantin. Gjyshi im emigroi në moshën 65 vjeçare. Ai ishte shqiptari i tretë që u pajis me pashaportën amerikanë në Tiranë pas rhapjes së ambasadës amerikane në vitet 1990, edhe pse nuk fliste asnjë fjalë anglisht. Babai i tij ishte shtetas amerikan në fillimet e shekullit të XX, para se ai të lindte në Shqipëri. Kurbeti ka qënë trashëgimi breznore nga anët tona. Ligjet amerikane na lejuan ne që të bëjmë bashkim familjar e të emigrojmë si familje në Amerikë.

Kur njeriu yt i dashur vdes, në mendje vinë kujtimet që ke kaluar me të. Sjellim në mendje gjithë etapat e jetës së tij. Dhe atje arrita të kuptoj se çfarë sakrifice ky njeri bëri që katër fëmijët e tij, dhe nipërit e mbesat e tij, të vinin në Amerikë! Edhe pse pensionist e në gjendje jo të mirë shëndetësore, emigroi në Amerikë vetëm me djalin e tij të pamartuar në moshën 65 vjeçare! Ishte mënyra e vetme që gjithë ne të tjerët të mund të vinim në Amerikë. Dokumentat duhet të bëheshin e dërgoheshin prej tij vetëm në Amerikë, jo nga Shqipëria. Emigracioni është i vështirë për të rinjtë e jo më për pleqtë pensionistë! Teksa sillja këto mendime në kokë, e pyesja veten: A do të isha unë në gjendje sot, që të bëja të njëjtën sakrificë për familjen time si gjyshi im vite më parë?

Por emocionin më të fortë e përjetova në varreza, teksa arkivoli i tij ulet në varr. Atje e kuptova jo vetëm që kjo do të jetë banesa e re e trupit të gjyshit tim, por se një varr u hap në familjen time në dhe të huaj. Me këtë atdheun e ri nuk më lidhin më vetëm rrënjët e dy fëmijëve të mi, por varri i gjyshit tim. Atje e kuptova se sa shumë kohë kish kaluar në emigracion. Eshtë një ndjesi e çuditshme, për pak çaste akrepi i orës së jetës pushon së punuari, dhe të detyron të kthesh kokën pas e të shikosh se sa rrugë të gjatë ke bërë! Eshtë ndjesi e veçantë, pasi në çdo moment të jetës je gjithmonë i zënë me preokupimet e jetës dhe vetëm duke parë përpara, asnjëherë pas. Vetëm vdekja e ka këtë efekt mbi njeriun. Nuk thonë kot, fillon të bëhesh i urtë kur mediton mbi mendimin se një ditë edhe ti do të vdesesh.

Po ju lë me një thënie të moçme shqiptare, dalë prej traditës së krishterë të atij populli, që e dëgjova nga goja e një gruaje të persekutuar me flokë të bardha në vendlindjen time, në një fjalim të shkurtër që ajo mbajti si një reflektim mbi gjithë jetën e saj, pak kohë para se familja ime të nisej për Amerikë. Shpesh Zoti na flet me gojën e njerëzvë të urtë mes nesh. Kjo ishte mënyra e Tij për të më përgatitur për këtë ndryshim të madh në jetën time.

"Mos u gëzo o i gëzuar! Mos u hidhëro o i hidhëruar! Duro o i duruar!"


P.S Do t'iu shkruaj më gjatë për të në një blog tjetër së shpejti.