Shpirt Shqiptari

Vite më parë, njoha një emigrant shqiptar këtu në Amerikë. Djalë i shkolluar e i zgjuar, dhe mbi të gjitha, sipas vetë tij, "një ateist 24 karat". Kur u takuam për herë të parë më shumë se një dekadë më parë, duke e ditur që unë isha besimtar i krishterë, ai mu drejtua me fjalët: "Unë nuk e kuptoj se si një njeri i shkolluar mund të besojë në Zot! Zoti është një trillim i mendjes njerëzore. Gjithë fetë e botës janë opium për masat e njerëzve, siç na mësoi Marksi!" Unë nuk u përpoqa që ta kundërshtoja apo ta bindja pasi e pashë që çdo fjalë e imja do të binte në vesh të shurdhët. I thashë me të qeshur: "Do vijë një ditë në jetën tënde që ti do të ndryshosh mendim për këto që thua për Zotin. Jeta do të të mësojë e do të fali urtësinë që të mungon sot."

Pas një kohe relativisht të gjatë, e takoj mikun tim para pak muajsh në kishën ku unë shkoj. Nga të gjitha vendet ku mund ta takoja, nuk e kisha menduar që ta takoja në kishë. Ateistët nuk i frekuentojnë kishat. Shumë vite kishin kaluar dhe ai kish krijuar familjen e tij, gruan e fëmijët. Flokët ishin rralluar e thinjur, por paraqitja ishte po ajo që mbaja mend vite më parë. Pasi u takuam e njohëm me familjen nga afër, bëmë një bisedë duke pirë nga një kafe pas liturgjisë në Kishë.

- Nuk më kish shkuar mendja që të të shihja ty ndonjëherë në Kishë. Çfarë ka bërë vaki që një ateist të vijë në kishë?

Njeriu ndryshon me kohën. Dhe koha që kaluam, sidomos këto dy vitet e fundit të pandemisë, më kanë ndihmuar të reflektoj për shumë gjëra, përfshi edhe ekzistencën apo mosekzistencën e Zoti.

- Mos më thuaj që je bërë besimtar?

Jo, besimtar në Zot nuk jam bërë akoma. Por ama një ndryshim i madh ka ndodhur tek unë. Nuk jam më ateist. Nuk kam se si të jem më ateist pas këtyre dy vjetëve të pandemisë që kaluam.

- Tani më bëre shumë kurioz. Më trego, çfarë të ndodhi gjatë pandemisë?

Unë dhe familja ime e kaluam pandeminë si gjithë të tjerët. Mbyllja në shtëpi me urdhër të shtetit, frika nga virusi e vdekja, mediat që nuk na linin të qetë asnjë minutë të ditës si në ekranin e televizorit apo në ekranin e telefonit, pamundësia për tu takuar me njerëzit e familjes, pamundësia për të shkuar në punë, imponimi me forcë i vaksinimit në masë si një mënyrë për të mundur virusin, fëmijët më ngelën pa shkollë të mbyllur në shtëpi. Ana pozitive e asaj që ndodhi ishte se në këto 2 vjet, patëm plot kohë të lirë të mbyllur në shtëpi për të reflektuar.

- Çfarë solli reflektimi që bëre?

Siç e di shumë mirë, unë kam qenë ateist. Ateist në kuptimin e vërtetë të fjalës. Unë nuk doja t'ia dija për asnjë Zot e për asnjë fe në këtë botë. Më dukeshin si përralla e trillime, gënjeshtra të mëdha që u mësoheshin fëmijëve. Pandemia më dha një mësim të mirë që më shkundi nga naiviteti i botëkuptimit tim ateist. Pandemia dha ngjarjet që rrodhën në këto dy vjet më mësuan që lufta mes të mirës dhe së keqes nuk është një fantazi në mendjen e njerëzve me besim, por një realitet i vërtetë dhe i prekshëm. Unë dhe familja ime jetuam e vazhdojmë të jetomë në këtë realitet prej më shumë se dy vjetësh. Nuk mund ta mohoj dot më. E pashë, e preka, e përjetova.

- Kjo të bëri që të besosh në Zot?

Jo. Unë nuk besoje ende në Zot pasi nuk e kam takuar, prekur apo përjetuar Zotin. Kur ai të më shfaqet një ditë, mbase do të besoj në të. Por sot unë nuk jam më ateist. Nuk mund ta mohoj ekzistencën e një bote shpirtërore, një lufte shpirtërore, edhe pse nuk arrij t'i kuptoj dot dimensionet e saj siç duhet.

- Kur nuk je më ateist por as besimtar, si do ta përshkruaje veten sot? Dhe pse ke ardhur me gjithë familjen tënde në kishë?

Jam një njeri në kërkim të dimensionit shpirtëror e botës shpirtërore. Një të vërtete universale, nëse mund ta quaj si të tillë. Mësimi tjetër i madh që mora nga reflektimi që bëra gjatë pandemisë ishte se unë ia kisha imponuar me forcë botëkuptimin tim ateist gjithë familjes sime, gruas dhe vajzave të mia. Ato nuk ishin ateiste sa unë, por falë respektit e shembullit tim, ato u bënë ateiste nga unë. Nuk më duket aspak e drejtë që unë t'iu imponoj botëkuptimin tim edhe vajzave të mia. Unë e ti u lindëm e rritëm në rregjimin komunist e ateist shqiptar, fëmijët tanë kanë lindur e po rriten në Amerikë. Dua që vajzat e mia të kërkojnë e ndërtojnë vetë jetët e tyre shpirtërore. Prandaj edhe sot i solla në kishë për herë të parë në jetën e tyre.

- Prapë, nuk kuptoj diçka. Kur Zotin nuk e beson pasi nuk të është shfaqur ende, çfarë t'u shfaq në këto vitet e pandemisë që të bëri të mos jesh më ateist?

Na u shfaq të gjithëve e keqja. E keqja sulmoi gjithë botën. Nuk e kisha menduar ndonjëherë që të nxirrja këto fjalë nga goja, por ja që e keqja ekziston. Unë nuk besoj se pandemia ishte rastësi. Unë nuk besoj as reagimi i qeverive të botës ishte rastësi. As vaksinat nuk ishin rastësi, as ndalimi i lëvizjes së lirë të njerëzve nuk ishte rastësi. Dhe ajo që ishte më e keqja fare për mua, falë edhe profesionit tim, unë për herë të parë në jetën time humba edhe besimin tek shkenca. Shkenca nuk është më për mua një busull e pagabueshme, por një busull lehtësisht e manipulueshme nga e keqja. E keqja e nxorri kokën e saj dhe unë e pashë me sytë e mi, e dëgjova me veshët e mi, e preka me duart e mia.

- Pra ti kuptove gënjeshtrën më të madhe në botë, jo se Zoti nuk ekziston, por se e keqja nuk ekziston...

Po, ashtu është.

- Nuk do të jetë e largët dita kur Zoti do të godasi të keqen para syve tanë, dhe kjo do të jetë dëshmia më e mirë për ty për të besuar në Zot...

Ashtu qoftë! Unë besoj vetëm duke parë, dëgjuar, prekur. Deri atëherë, do të jem në kërkim.

- Paç bekimin e Zotit!