Zbulohet ligji nr. 134, dt. 5.11.1945: 28 nntori sht dita e lirimit t Shqipris.
Nga Dr. Vasfi Baruti
Shqipria me dy festa lirimi! Nga viti 92 do fundnntori populli e politika, qeveritar, ligjvns e veteran, t gjith ndar dysh: t djatht festojn 28 Nntorin: Dita e Flamurit dhe lirimit, t majtt 29 nntorin: ditfesta e lirimit! Dhe debati bhet pr ditn e lirmit t Shkodrs, m 28 apo 29 nntor, kurse ditfesta e lirimit e vendosur m 9 nntor 1945 kishte qllime politike pr tu njsuar me festn e Jugosllavis, dhe aspak e kushtzuar me ditn e lirimit t Shkodrs.
Pas do rotacioni politik ndryshon dhe ligji pr ditn e lirimit, njsoj si vendi t lirohej nga nj regjim pushtues i huaj! Forca politike e djatht sapo erdhi n pushtet, me votn e shumics qeverisse fshiu me t drejt nga kalendari tradicionalizmin e fests t 29 nntorit dhe vendosi: 28 Nntori Dita e Flamurit dhe e lirimit, dhe riktheu traditn kombtare njvjeare (28 nntor 1944 - 28 nntor 1945), vese me argumente t pamjaftueshme historike. T majtt me Ligjin nr. 8253, dt. 30. 10.1997 rikthehen n tradicionalizmin historik t E. Hoxhs: 29 Nntori dita e lirimit. Me ardhjen e t djathtve n pushtet (2005) sndodhi ka pritej, si qe deklaruar pr shtat vjet n festat e nntorit se do rivendosej 28 Nntori i Tret historik. Qeveria Berisha nuk ndryshoi ligjin socialist pr 29 Nntorin, e njohu si dita e lirimit, por e la jasht protokollit zyrtar pr tu kremtuar si e till, dhe njzetetetnntoristt mbeten kundrshtar t vendosur: 29 Nntorin e duam fest zyrtare. Sigurisht loja politike me ditn e lirimit do riluhet kur socialistt t vin n pushtet, 29 nntori do t rivendoset, si dhe sht br publike prej tyre! Kjo loj sduhet t riprsritet, koha ka ardhur, dokumentet e t vrtets t pamshir jan zbuluar. Ligji nr.134, dt. 5.11.1945 prej mse 60 vjet mezi pret t fitoj lirin e dhunuar, dhe Ligji sht n fuqi: 28 Nntori, dita e lirimit t Shqipris.
N debatin pr vendimin e Qeveris pr rishkrimin e historis s vrtet, historiant e politiks s majt (Prof. Paskal Milo, Prof. Pllumb Xhufi e Co) pr t shpjeguar se ky vendim sht politik e me pasoja t kqia pr historiografin ton bashkkohore, pr argument marrin ndryshimin nga Berisha t dits s lirimit nga 29 n 28 nntor. Por le ti qasem argumentit t profesorve t historis, atij t ndryshimit t dits s lirimit nga 29 n 28 Nntor, dhe ti vem prball t njjtin argument, at t ndryshimit t dits s lirimit, vese n t kundrtn, nga 28 n 29 Nntor, si edhe ndodhi brenda katr ditve nga 5 n 9 nntor 45.
Nuk mbaj meritn e zbulimit i pari t dokumentit arkivor me Ligjin Nr. 134, dt. 5.11.1945, sepse dokumenti sht zbuluar para meje nga Akademia e Shkencave, madje sht cituar dhe ligji por duke censuruar ditn e lirimit; po ashtu, Ligji ka qn n dor dhe t ish-presidentit, si edhe e ka pohuar n nj far mnyre, por ishte n konflikt interesi me t; Ligji njihej edhe nga drejtori i mparshm i Muzeut, sigurisht edhe nga historian t opozits, aq aktiv n debatin e sotm kundr rishkrimit t historis s vrtet, e t gjith Ligjin Nr. 134 e mbajn n fshehtsi, madje dikush i ndrroj pozicionin pr t vshtirsuar shum gjetjen e tij. Prej kohsh nj debat i kotskot sepse dita e lirimit sht saktsuar me ligj m m 5 nntor 1945.
N debatin pr shkrimin e historis historiant e politiks (Prof. Pllumb Xhufi e Prof. Paskal Milo) pr argument t t kqiave q vin nga vendimi i Qeveris pr rishkrimin e historis (ndrhyrja e politiks) i referohen shembullit t tyre klasik t ndryshimit nga Berisha t dats s lirimit nga 29 n 28 nntor; dhe ti qasemi argumentit (ndrhyrjes s politiks) dhe shembullit (ndryshimit t dits s lirimit) q i referohen profesort me t njjtin argument (politika) dhe me t njjtin shembull (ndryshimi t dits s lirimit por nga 28 n 29 nntor). Prurja e historis vjen me nj leksion pr profesort e politiks (q cituam): Akti i par i mistifikimit t dokumentit sht Ligji Nr. 134, dt. 5 nntor 1945 pr ditn e lirimit nga 28 n 29 nntor; dhe institucioni i par shtetror i falsifikimit t historis sht Kryesia e Kshillit Antifashist Nacional-lirimtar, n Seancn e 5-t t Mbledhjes s 14-t, t 9 nntorit 1945.
E vrtet e pamshir!
M 5 nntor 1945 bhet Mbledhja e 14-t, seanca e I, e Kryesis s Kshillit Antifashist Nacional-lirimtare, dhe kryetari Dr. Omer Nishani konstaton se n mbledhje ishin antart e Kryesis: Kolonel Baba Mustafa Xhani (nnkryetar), Hasan Pulo (nnkryetar), Koo Tashko (sekretar), Sami Baholli (sekretar), Gjeneral-Major Bedri Spahiu, Gjeneral-Major Dali Ndreu, Gjeneral-Kolonel Enver Hoxha, Gogo Nushi, Prof. Gjergj Kokoshi, Kolonel Haxhi Lleshi, Kolonel Islam Radovicka, Kolonel Kristo Themelko, Manol Konomi, Dr. Medar Shtylla, Gjeneral-Major Myslim Peza, Nako Spiru, Ollga Plumbi, Qirjako Harito, Kolonel Ramadan itaku, Spiro Koleka, Gjeneral-Major Spiro Mojsiu, Kolonel Tuk Jakova. N mbledhje mungojn Gjeneral-Leitnant Koci Xoxe (nnkryetar), Dr. Gaqo Tashko (ministr i Bujqsis e pyjeve), Kolonel Hysni Kapo, Liri Gega, Prof. Sejfulla Malshova, Prof. Siri Shapllo e Dr. Ymer Dishnica. [FAKSIMILE 1] Si shihet, Kryesia e Kshillit Antifashist Nacional-lirimtar formohej nga krert m t lart ushtarak e politik t lufts e pas lufte, dhe vet ministrat e Qeveris Hoxha.
N rend t dits mbledhja e Kryesis ka diskutimin e disa projekt-ligjeve, e i dyti vjen projekt-ligji mbi Amnisti dhe falje pr fajet ordinere t kryera deri n lirimin e Shqipris. Hartuesi i projekt-ligjit, Manol Konomi (ministr i Drejtsis), dit lirimi t Shqipris shnon 17 nntorin me argument se sht dita e lirimi t Tirans kryeqytet. Diskutim kryesor n mbledhjen e Kryesis bhet pr ditn kur sht liruar Shqipria, dhe diskutojn: Manol Konomi, Gjergj Kokoshi, Qirjako Harito e Tuk Jakova, kurse E. Hoxha smund ti kundrvihej t gjithve ndaj dhe u bashkua me t gjith, sepse m 28 nntor 1944 n fjalimin para popullit t Tirans e gjith Shqipris i detyruar prej faktit t kryer (nga Komisioni qndror i organizimit festimit t 28 Nntorit) deklaroi: 28 Nntori sht dita dy her e shnjt, dita e Flamurit dhe e lirimit, por q n kok kishte plan tjetr, si shihet pas katr ditsh.
24 antart e Kryesis pa asnj prjashtim prkrah propozimin e Qirjako Haritos: ... data 17 nntor t bhet 28 Nntor 1944. (prkrahet); dhe nga t gjith me unanimitet pranohet mendimi i Tuk Jakovs: Sh. Tuk Jakova thot se kur shkoi okupatori prej Shkodre nuk ngeli ma ushtri e huaj n ndonj vnd t Shqipris prandaj duhet t bhet 28 nntor 1944 (Pranohet). [FAKSIMILE 2] Jan 24 gjeneral, kolonel, ministra q bashkohen n nj mendim: 28 Nntori sht dita e lirimit t Shqipris! Esht vendim i Kryesis s Kshillit Antifashist Nacional-lirimtar: me votn e tre nnkryetarve dhe sekretarit t Kryesis, sht vota e Kryeministrit E. Hoxha (komisar i shtabit t Lufts), vota e Spiro Moisiut, komandant i Shtabit t Lufts, vota e Tuk Jakovs, komisar i Divizionit t Dyt q Shtabi i Prgjithshm e ngarkoi me detyrn ushtarake pr lirimin e Shkodrs, e gjith antarve t tjer t Kryesis; fjalt prkrahet dhe pranohet tregojn se vendimi (28 nntori, dita e lirimit) sht i njzshm i gjith udhheqjes politike e ushtarake t Lufts e pas lufts, e Qeveris Hoxha! Prkrahja dhe pranimi unanim i propozimit t Tuk Jakovs (28 Nntori dita e lirimit) nga 24 qeveritar t Qeveris Hoxha, nga Kryesia e Kshillit Antifashist Nacional-lirimtar (organ ligjvns) a ssht argument m shum i pakontestueshm q ti jepet fund prqeshjes s historis me dy data lirimi, nj turp kombtar pa t ngjashmen e vet n historin e kombeve t qytetruara! ǒdokument tjetr duhet tu ndryshoj mendje pr mbar njzetenntnntoristve veteran, politikan e historian t majt?! Po, sht edhe nj dokument ligjor i pashfuqizuar deri sot: Ligji nr. 134, dt. 5 nntor 1945.
Argumenti ligjor!
Mbledhja e Kryesis pr diskutimin e dits s lirimit dhe neneve t tjera t amnistis prfundon me miratimin e Ligjit nen pr nen: Kndohet Ligji dhe pranohen nen pr nen si vijon: Neni 1. Amnistohen t gjitha fajet ordinere t kryera deri edhe ditn e 28 Nntorit 1944... [FAKSIMILE 3] Mbledhja e Kryesis miratoi Ligjin nr.134, dt.5.11.1945 dhe neni 1, rreshti i dyt saktson ditn e lirimit: 28 Nntor1944. Prderisa togfjalshi (dita 28 Nntor 1944) i Ligjit 134 nuk sht shfuqizuar, dhe nuk sht shfuqizuar as m 1945 dhe as deri sot, ather togfjalshi dita 28 Nntor1944, dita e lirimit, ka fuqi ligjore edhe sot. Kjo e vrtet ka edhe mbshtetje kushtetuese: Nenin 178, pika 1 e Kushtetuts: Ligjet dhe aktet e tjera normative t miratuara para dats s hyrjes n fuqi t ksaj Kushtetute do t zbatohen derisa nuk jan shfuqizuar. Q do t thot se saktsimi i dits s lirimit (28 Nntor 1944) n Ligjin 134 dt. 5.11.1945 sht n fuqi, dhe sht marrzi ligjore t vihet n dyshim nga politika e politikan dhe historian t politiks s majt. Prderisa Ligji Nr. 134 dt. 5.11.1945 q saktson ditn e lirimit m 28 nntor nuk sht shfuqizuar edhe pas 21 tetorit 1998, kur u miratua Kushtetuta, do t thot se sht formal, i paqn Ligji nr. 8235 dt.30.7.1997 q cakton 29 Nntorin dita e lirimit; se Ligji nr. 8235 sht i kundrligjshm prderisa sht marr pa u shfuqizuar m par Ligji nr. 134 dt. 5.11.1945; dhe se Ligji nr. 8235 bn kaos ligjor sepse n t njjtn koh pr ditn e lirimit ka dy ligje n fuqi q kundrshtojn njri-tjetrin!
Akti i par i mistifikimit t dokumentit.
Historia e mistifikimit t dokumenteve shtetrore nis me dokumentin e dits s lirimit: Ligji N.r 134, dt. 5 nntor 1945, me protagonist kryesor kryeministrin Enver Hoxha, dhe institucioni i par q i vuri vuln institucionit t falsifikimit t historis sht Kryesia e Kshillit Antifashist Nacional-lirimtar.
Midis 5 nntorit (kur u diskutua e miratua me vota unanime Ligji Nr. 134) dhe dats 9 nntor (kur u ridiskutua dita e lirimit) mistifikohet ligji 134, dhe si shihet n faksimile t dokumentit arkivor ndryshon 8-ta dhe lexohet 29 Nntor. [FAKSIMILE 4] Mistifikimi i dats s lirimit nga 28 n 29 Nntor bhet n fshehtsi nga Kryesia e Kshillit Antifashist prderisa procesverbalet e Kryesis (nga 6 n 8 nntor, e deri 26 nntor) jan n vijimsi dhe n asnj prej tyre nuk ka asnj shnj pr diskutimin e ndryshimit t dats nga 28 n 29 nntor. Dhe po ashtu, asnj faqe e procesverbaleve t mbledhjeve t Kryesis nuk mban vuln e Kryesis, dhe kjo e Ligjit 134 sht e vetmja faqe dokumenti q prfundi saj ka vuln e Kryesis s Kshillit, por edhe vet vula prbn nj tjetr fshehtsi (vulosje e vjedhur) prderisa vula nuk mban as nj sigl t kryetarit apo t nj nnkryetari t Kryesis s Kshillit Antifashist. Dokumenti i mistifikuar botohej n Gazeta Zyrtare nr. 71, 13 nntor 1945. [FAKSIMILE 5]
Kush ishte m interesuar pr ndryshimin e dats s lirimit, dhe n fshehtsi kaq t madhe? Enver Hoxha e as kush tjetr ishte tejet i motivuar pr t njsuar festn e lirimit me at t Jugosllavis s Titos, ishte po E. Hoxha ai q e publikoj pr her t par 29 Nntorin fest e prbashkt e Shqipris dhe Jugosllavis (29 nntor 47), ishte po E. Hoxha flamurmbajtsi i vetm pr bashkimin e Shqipris me federatn jugosllave t Titos. Jan t gjitha argumentet (15 faksimile burimore) pr t besuar se me dorn e vet Enveri ndryshoi datn e lirimit nga 28 n 29, dhe pr kt po i referohem edhe nj argumenti specifik: N fjalimin para popullit t Tirans, m 28 nntor 1944, q n fillim t metingut Enveri deklaroi: Dita e Flamurit u b dita dy her e shnjt: dita e lirimit dhe e bashkimit t popullit shqiptar.[Buletini i Lufts Nacional-lirimtare 1944:30 nntor.] Kurse ribotimi i fjalimit redaktohet duke hequr fjaln e lirimit dhe zevendsuar me fjaln e Pavarsis: Dita e Flamurit u b dita dy her e shnjt: dita e Pavarsis dhe e bashkimit t popullit shqiptar. [E. Hoxha, vepra 1: 1968:605] Redaktimi i fjals e lirimit sht n akord t plot me ndryshimin e dits s lirimit n Ligji Nr. 134, t 5 nntorit 45 ndaj dhe aktori e regjizori i vetm i mistifikimit t Ligjit sht E. Hoxha. N shmbullin e argumentit t dits s lirimit sht gjith historia e Lufts, q nga themelimi i Partis, Konferenca e Pezs, Konferenca e Par e vendit e deri Plenumi Dyt i Beratit, nntor 44, po ashtu edhe homerizimi i Lufts dhe legjendarizimi i E. Hoxhs, q ssht vese figura m negative e Lufts.
(Vijon n numrin e ardhshm)
Krijoni Kontakt