Zbardhet dokumenti sekret: Ja strategjia e SHBA-ve kundër Lindjes
Gazeta publikoi materialin e klasifikuar që përgatiti Kissinger. Skema e amerikanëve ndaj sovjetikëve dhe gjithë Lindjes
David Binder
UASHINGTON – Sipas një përmbledhjeje të shënimeve të tij, sekretari Amerikan i Shtetit, Henry A. Kissinger, ka pohuar se “nëse qeveritë komuniste do të preferoheshin në Europën Perëndimore, Aleanca Atlantike mund të thërrmohej dhe Shtetet e Bashkuara do të izolohen. Dokumenti, i siguruar nga “The New York Times”, është përgatitur në fundjavën e 13-14 dhjetorit në Londër, ku zoti Kissigner mbajti një fjalim para një grupi prej 28 ambasadorësh amerikanë me mision në Europën Lindore dhe Perëndimore. Një zyrtar i Departamentit Amerikan tha se “ishin paraqitur dy materiale në përdorim dhe u bashkuan, duke përgatitur një përmbledhje të fjalimit.
Nxjerrja e sekretit
Përmbledhja u ishte shpërndarë ambasadorëve për takimin e dhjetorit me kabllogram që më 12 shkurt, nga Helmut Sonnenfeldt, këshilltar i zotit Kissinger, bashkë me një përmbledhje të shënimeve rreth politikës së Shteteve të Bashkuara në drejtim të Bashkimit Sovjetik. Përmbledhja e shënimeve të zotit Sonnenfeldt është publikuar sot në “The Times”. Kopjet e të dyja materialeve të stampuara si “sekrete” u siguruan nga “The Times” dhe me sa duket, së fundi, edhe nga një tjetër organ shtypi “Human Events”, një botim i përjavshëm konservator në Uashington. Duket se të dyja përmbledhjet nënshkruhen nga senatori konservator republikan i Nju Jorkut, James L. Buckley, i cili ua bëri të ditur javën e kaluar anëtarëve të tjerë të Kongresit. Duket se synimi thelbësor i nxjerrjes së këtyre dokumenteve nga disa zyrtarë të paidentifikuar të Administratës ishte që të pajisin me “armatim” politikanët konservatorë kundër zotit Kissinger, zotit Sonnenfeldt dhe së fundi edhe kundër presidentit Ford.
Duke iu përgjigjur komenteve, Leonard Saffir, asistenti administrativ i senatorit Buckley, tha se një kopje e përmbledhjes së Sonnenfeldt kishte qenë në zotërim të senatorit për një periudhë njëjavore dhe të tjerët i kishin pasur këto kopje për “tre javë”. Zoti Saffir refuzoi zërat se zyra e Buckley-it kishte shpërndarë kopjet “tek të tjerët”.
Përmes një njoftimi të Departamentit të Shtetit, zoti Sonnenfeldt tha sot se përmbledhja e publikuar në “The Times” është “konkluzion i nxjerrë përmes një versioni të përpunuar të diskutimit që u mbajt në Londër në dhjetorin e kaluar”.
Në vijim të materialit, përmbledhja e shënimeve të zotit Kissinger fliste rreth ndikimit që sjell një rritje e mundshme e fuqisë së partive komuniste në Itali dhe Francë, vende këto që janë në Organizatën e Atlantikut të Veriut (NATO):
Thelbi i dokumentit
“Është e vështirë të kuptosh sesi ne do të vazhdojmë të kemi diskutime rreth NATO-s nëse këto parti të ndryshme komuniste arrijnë të marrin nën kontroll qeveritë europiano-perëndimore. Ashtu si edhe me Kinën, ne ndoshta duhet të kemi politika paralele. Por, siç dihet, Aleanca në këtë mënyrë nuk mund të mbijetojë”.
“Aleanca Perëndimore gjithmonë ka qenë e rëndësishme përtej aspektit të sigurisë ushtarake. Shtetet e Bashkuara do të mbeten vetëm dhe do izolohen në një botë në të cilën ne nuk do të kemi marrëdhënie me vendet e tjera”.
Pak më tej përmbledhja thotë se “nëse partitë komuniste vijnë në pushtet në Europën Perëndimore, do të ketë ndryshime rrënjësore në modelet e realizimit të politikës amerikane”. Materiali vazhdon më tej: “Ajo do të rezultojë në një situatë ku Shtetet e Bashkuara do të jenë një ishull në vlerat e tyre vetjake dhe në këtë mënyrë, do të jenë të detyruara të përpunojnë qendrat e ndryshme komuniste që ndodhen në pushtet, duke i konfliktuar me njëra-tjetrën. Me sa duket, Shtetet e Bashkuara do të dalin nga situata, por vetëm përmes përdorimit të ekuilibrit të egër të politikës së pushtetit”.
“Në qoftë se ne do ta bëjmë këtë, do të humbim mbështetjen morale dhe ne duhet të operojnë për të gjithë të kaluarën tonë”.
Zoti Kissinger ka transmetuar mendime të ngjashme publikisht së fundi, më 11 mars, në Boston, por nuk ka folur kurrë me një gjuhë të tillë kaq të ashpër.
Sipas përmbledhjes, parashtrimi rreth së cilit mbështeten shënimet e zotit Kissinger në drejtim të Europës Lindore, siç bëri edhe zoti Sonnenfeldt, ishte “paraqitja e Bashkimit Sovjetik si një superfuqi”.
Duke shpjeguar sot pikëpamjet e tij rreth politikës amerikane në drejtim të Europës Lindore, zoti Sonnenfeldt tha se Uashingtoni kishte pasur synim të tij në takimin e Londrës të projektojë konceptet që nxisin “pavarësinë, autonominë dhe një ‘revolucion normal’ te vendet e atij rajoni”.
Ai tha se ndien keqardhje për përdorimin e fjalës “koordinim” për të përshkruar marrëdhëniet midis Europës Lindore dhe Bashkimit Sovjetik, për të cilat Shtetet e Bashkuara po shikojnë mundësinë të përkujdesen sepse Rusia ka krijuar mosmarrëveshje.
Reagimi i Kissinger-it
Përmes një qëndrimi të shkëputur, zoti Kissinger tha se politika amerikane në drejtim të Europës Lindore ishte, siç ai e përshkruan atë në një dëshmi të dhënë më 29 mars përpara Komitetit të Marrëdhënieve Ndërkombëtare dhe se politika amerikane në drejtim të Bashkimit Sovjetik është siç ai e paraqiti në një fjalim të mbajtur më 23 shkurt në San Francisko. “Zoti Sonnenfeldt nuk paraqiti një politikë të re, por ishte më tepër një sqarim”, - tha ai.
Zoti Kissinger ripërsëriti “besimin e plotë” për zotin Sonnenfeldt në qëndrimin lidhur me zëdhënësin e tij të shtypit, Robert L. Funseth. Ai gjithashtu tha se i vjen keq që kjo praktikë e dokumenteve të klasifikuara të ndaluara për çdo arsye, për më tepër përfshihet tamam, për të vënë në dyshim një politikë ose të dyshohet për zyrtarët e këtij Departamenti”.
Ron Nessen, zëdhënësi i presidentit Ford në Shtëpinë e Bardhë, tha në konferencën e tij të mesditës se politika e presidentit për Europën Lindore ishte e shprehur qartë në takimin e së enjtes në Milwaukee. Në këtë vend, zoti Ford tha se “politika e Shteteve të Bashkuara është që të mbështesë aspiratat për lirinë dhe pavarësinë kombëtare të popujve të Europës Lindore”.
Në përmbledhjen e shënimeve të zotit Kissinger, ai rikujton se në mesin e viteve ‘50 ishte argumentuar nga disa politikëbërës amerikanë dhe me sa duket, edhe nga sekretari i Shtetit, John Foster Dulles, se “ekuilibri strategjik sigurohet duke rritur mundësitë për presion rajonal”. Kjo ishte “e gabuar atëherë” dhe është “e vërtetë tani”, - thotë përmbledhja.
Si përfundim, “ekuilibrat rajonalë fitojnë më shumë domethënie”, - vazhdon përmbledhja. Dokumenti vazhdon se domethënia për këtë mendim është se “një politikë e Shteteve të Bashkuara do ta bëjë atë të pamundur për asgjësuar ato parti europiano-perëndimore të cilat janë anti-NATO, që bëjnë lidhjet se Shtetet e Bashkuara janë një kërcënim për paqen”.
Çfarë fshihet pas?
Kjo ishte prapa “qëllimeve për pajtim”, siç ndodhi gjatë sesionit special të Kombeve të Bashkuara vitin e kaluar, që u përqendrua tek zhvillimi i vendeve të ndryshme.
Për më tepër, zoti Kissinger fajësoi kundërshtarët rreth kësaj politike brenda në Shtetet e Bashkuara për shumë prej zhvillimeve të huaja, të cilat përcaktohen të padëshirueshme. Përmbledhja vazhdon: “Një marrëveshje e madhe që ka ecur keq nuk është rezultat i uljes së tensioneve ose politikës sovjetike. Shembujt janë Portugalia dhe Italia. Problemet e Greqisë, Turqisë dhe Qipros janë pjesërisht rezultat i bllokimeve të brendshme në SHBA”.
Shkrimi është publikuar në “The New York Times” më 6 prill 1976
Titulli është redaksional
Krijoni Kontakt