Nė kėtė temė do tė pasqyrojmė gjithēka mbi Shqipėrinė.
Mė poshtė janė 2 harta tė Shqipėrisė.
1. Harta e Shqipėrisė e ndarė sipas qyteteve.
2. Harta e Shqipėrisė ku pasqyrohet rilievi.
Nė kėtė temė do tė pasqyrojmė gjithēka mbi Shqipėrinė.
Mė poshtė janė 2 harta tė Shqipėrisė.
1. Harta e Shqipėrisė e ndarė sipas qyteteve.
2. Harta e Shqipėrisė ku pasqyrohet rilievi.
Jeta ime, mban emrin e saj..
Duke klikuar tek lidhja e mėposhtme do tė ridrejtoheni nė njė faqe tjetėr tė Forumit Shqiptar, ku do tė gjeni tė gjitha informacionet mbi Historinė e Shqipėrisė.
1. http://www.forumishqiptar.com/showthread.php?t=38220
Jeta ime, mban emrin e saj..
Zonat mė tė rėndėsishme arkeologjike.
Butrinti
Njė rrugė e ngushtė e kėndshme me pamje nga deti tė ēon drejt Butrintit pėrmes plantacioneve tė ullinjve dhe pemėve tė portokalleve. Butrinti ndodhet 15 kilometra nė jug tė Sarandės. Qyteti i lashtė i Butrintit, qė ėshtė shpallur pasuri ndėrkombėtare nga UNESKO banohej nė kohėt e hershme nga ilirėt. Qyteti i lashtė i Butrintit preferohet tė vizitohet si qendėr arkeologjike, ku antikiteti dhe bukuria ndėrthuren me njėra-tjetra. Gėrmimet arkeologjike tregojnė se Butrinti ka qenė njė zonė e rėndėsishme e kaonėve ilirė, njė ndėr fiset mė tė mėdha tė Ilirisė. Sipas zbulimeve tė bėra nė kėtė zonė, ėshtė vėrtetuar se zona ishte populluar qė nė periudhėn paleolitike. Nė shekullin e gjashtė para Krishtit grekėt e Korfuzit u vendosėn nė kėtė zonė, krahas ilirėve dhe kolonia e re eci pėrpara si rezultat i tregtisė.
Nė shekullin e pestė para Krishtit, Butrinti ishte njė qytet i fortifikuar. Nė shekullin e katėrt ra nėn pushtetin e Epirit, ndėrsa nė vitit 167 para Krishtit ra nėn regjimin romak. Nė shekullin e dhjetė ai ishte selia e njė kishe bizantine. Butrinti u mor nga normanėt nė shekullin e 11-tė dhe i kaloi Venedikut nga viti 1690 deri nė vitin 1797 kur u mor nga Ali Pashė Tepelena. Me rėnien e Pashallėkut tė Janinės nė vitin 1822, Butrinti i kaloi regjimit osman deri nė vitin 1913. Disa gėrmime qė datojnė nė shekullin e parė dhe tė katėrt pas Krishtit mund tė vizitohen tashmė mes tė cilėve; amfiteatri i vjetėr, tempulli i Asklepios apo Asekulapius, muret e qytetit tė vjetėr, Baptisteri, Nymfaeumi, etj.
Apollonia
Apollonia ndodhet 12 kilometra larg qytetit tė Fierit. Apollonia u zbulua nė fillim tė shekullit tė shtetė para Krishtit nga kolonizatorėt grekė qė vinin nga Korinti. Por, gjurmėt e para tė pranisė sė tyre nė kėtė vend datojnė nė vitin 588. Gjatė viteve tė para tė ekzistencės sė saj, Apollonia ruajti kontaktet me Korintin dhe Korkyrėn si dhe luajti njė rol tė madh si ndėrmjetėse tregtare mes helenėve dhe ilirėve. Apollonia ishte nė atė kohė
njė qytet i madh e i rėndėsishėm nė afėrsi tė lumit Aos (Vjosė). Me interes tė madh kėtu janė muri rrethues, monumenti i Agonetit, Biblioteka, Odeoni, Prtiku, shtėpia e mozaikėve, muzeu i Apollonisė, Kisha e Shėn Mėrisė. Fatkeqėsisht, disa nga objektet arkeologjike dhe statujat u pėrvetėsuan nga vendet e tjera para vitit 1945. Ato qė kanė mbetur janė vendosur nė njė muze qė ndodhet nė njė manastir tė shekullit 13-tė. Nė kopshtin e manastirit ndodhet edhe njė kishė qė daton nė shekullin e 14-tė. Tė huajve qė janė tė interesuar pėr kėrkime arkeologjike nė Shqipėri u duhet shumė mė tepėr kohė pėr tė eksploruar gjurmėt e hershme tė popullimit tė territoreve shqiptare, qė janė zbuluar nė Xarė tė Sarandės dhe Gajtan tė Shkodrės, qė datojnė nė periudhėn e paleolitit, 100 000 vjet mė parė, ndėrsa nė periudhėn e Neolitit 7 000-3 000 vjet para Krishtit pėrfshihen zbulimet nė Dunavec dhe Maliq tė Korēės.
Zona tė tjera arkeologjike qė mund tė vizitohen nė Shqipėri janė: Amantia, Bylisi, Antigonea, Albanopoli, Selca e Poshtme, Lisi.
Amantia
Emri i saj u pėrmend pėr herė tė parė nė shekullin e 4-t para Krishtit. Ajo ndodhet nė njė kodėr dhe ėshtė e fortifikuar me mure. Nė shekullin e 3-tė para Krishtit qyteti u forcua ekonomikisht dhe nxori monedhat e tij tė para. Ka ende gjurmė tė tempullit tė Afėrditės, teatrit dhe stadiumit.
Bylis
Ishte qendra e fisit ilir, Bylins dhe njė nga qytetet mė tė mėdha dhe mė tė rėndėsishme ilire tė zhvilluara gjatė shekullit tė 4-t para Krishtit. Gjatė shekullit tė 3-tė para krishtit u ndėrtua teatri, stadiumi etj. Nė shekullin e parė pas Krishtit u bė koloni romake, ndėrsa gjatė shekullit tė pestė dhe tė gjashtė u bė qendėr dioqeze, qė u provua nga zbulimi i gjashtė bazilikave dyshemetė e tė cilave kanė mozaikė me motive romake.
Antigonea
Eshtė njė qytet i zbuluar nė shekullin e 3-tė para Krishtit.
Albanopoli
Ndodhet nė njė kodėr nė afėrsi tė fshatit Zgerdhesh tė Krujės. Qyteti ishte qendra e fisit ilir, albanėt, qė jetuan aty nė shekullin e dytė dhe tė tretė pas Krishtit. Nga emri i kėtij fisi ilir vjen edhe emri i vendit, Shqipėri.
Selca e Poshtme
Rrėnoja tė qyteteve ilire tė shekullit tė 4-t dhe tė 3-tė. Nė fillim tė shekullit tė 3-tė para Krishtit, ajo u bė qendra e rajonit tė Ilirisė, Dasaretias.
Lisi
Njė qytet i themeluar nė shekullin e 4-t para Krishtit. Muret e tij rrethues gjatė shekullit tė 3-tė dhe tė 2-tė P.K e ndanin atė nė tre zona Akropoli, Qendra dhe Periferia e qytetit, tė cilat shtriheshin pėrgjatė lumit Drin. Muret e tij, 12 portat dhe kullat e shumta janė tė ruajtura mjaft mirė.
Qytetet historike Shqiptare.
Berati, Gjirokastra, Kruja, Durrėsi, Vlora, Elbasani, Shkodra, Lezha, etj.
ATA - Agjensia Telegrafike Shqiptare
Jeta ime, mban emrin e saj..
Pozita Gjeografike
Shqipėria ndodhet nė zonėn perėndimore tė gadishullit ballkanik me gjatėsi gjeografike veriore 49° 39', gjerėsi gjeografike veriore (Vermoshi), 39° 16' (Konispol) gjerėsi gjeografike jugore; 21° 40' gjerėsi gjeografike lindore (Vernik); 19° 16' gjerėsi gjeografike perendimore (Sazan). Shqipėria ndodhet nė kufi me Malin e Zi dhe Kosovėn nė Veri, ish-republikėn Jugosllave tė Maqedonisė nė Verilindje, me Greqinė nė jug dhe juglindje ndėrsa nė Perėndim dhe Jugperėndim ndodhen deti Adriatik dhe Deti Jon. Shqipėria ka njė sipėrfaqe prej 28 750 kilometrash katrorė. Vija kufitare ka gjatėsi prej 1904 kilometrash, nga tė cilat 316 kilometra janė vijė bregdetare, 657 kilometra kufi tokėsor, 48 kilometra kufi lumor dhe 73 kilometra kufi liqenor.
Peisazhi
Shqipėria ėshtė njė vend kryesisht malor; 28 pėrqind e territorit tė saj pėrbėhet nga malet, 47 pėrqind nga zonat kodrinore, ndėrsa fushat pėrbėjnė 25 pėrqind tė sipėrfaqes. Lartėsia mė e madhe ėshtė 708 kilometra mbi nivelin e detit, dy herė mė e lartė se lartėsia mesatare nė Europė. Peisazhi shqiptar ėshtė i mrekullueshėm me pyje tė pafundme, lumenj e pėrrenj tė ftohtė e tė pastėr. Zonat mė tė larta ku majat arrijnė nė 2 700 metra lartėsi janė Alpet Shqiptare nė veri tė vendit dhe njė sėrė malesh qė shtrihen nė tė gjithė gjatėsinė e vendit dhe kufirin lindor. Mbi bazėn e strukturės sė relievit dhe veēantive territoriale nė Shqipėri dallohen katėr zona natyrore: Alpet nė veri tė Shqipėrisė, zona qendrore malore, zona malore jugore dhe ultėsira perėndimore.
Alpet nė veri tė Shqipėrisė
Kėto male ndodhen nė anėn e djathtė tė fushės sė Drinit. Lartėsia mesatare ėshtė 1 500 metra mbi nivelin e detit, por njė pjesė e madhe e tyre i kalon 2000 metrat mbi nivelin e detit. Maja mė e lartė ėshtė Jezerca, 2 603 metra lartėsi. Eshtė njė rajon i thepisur malor, maja tė larta, humnera tė thella dhe fusha. Fushat e Bogės, Thethit, Jezercės i tėrheqin tej mase vizitorėt.
Zona qendrore malore
Kjo zonė ndodhet mes fushės sė Drinit dhe lumenjve Devoll e Osum. Ndryshon nga zona e Alpeve pasi malet kėtu nuk janė tė thepisura. Ka tre male kryesore nga verilindja nė jugėperėndim tė zonės. Maja mė e lartė ėshtė mali i Korabit me 2 751 metra mbi nivelin e detit. Ka dy ultėsira, ajo e Shkumbinit dhe ajo e Drinit tė Zi. Liqenet e Lurės, qė konsiderohen si perla e peisazhit shqiptar janė pjesa mė tėrheqėse e zonės. Nė juglindje tė zonės ka njė ultėsirė mes malesh, ku ndodhen liqenet e mėdha dhe tė mrekullueshme tė Prespės dhe Ohrit.
Zona malore jugore
Kėto male shtrihen nė jug tė zonės qendrore dhe kanė njė strukturė mė tektonike, tė karakterizuara nga prania e njė sėrė vargmalesh dhe fushash paralele me njėra-tjetrėn. Shumė prej kėtyre majave janė 2000 metra mbi nivelin e detit. Malet mė tė larta janė Tomori, 2 417 metra, dhe Papingji, 2 486 metra. Malet nė kėtė zonė janė thuajse tė zhveshura.
Ultėsira Perėndimore
Ultėsira perėndimore ndodhet nė zonėn perėndimore tė vendit pėrgjatė bregdetit tė Adriatikut. Ajo pėrbėhet nga fusha tė ulta. Kjo ultėsirė shtrihet pėr rreth 200 kilometra nga Liqeni i Hotit nė veri deri nė Vlorė nė jug. Nė lindje, ajo shtrihet deri nė rrėzė tė Alpeve Veriore, zonės malore qėndrore dhe zonės malore jugore duke depėrtuar deri nė 50 km nga bregdeti. Njė sėrė kodrash e ndan ultėsirėn nė fusha tė veēanta, pjesa mė e madhe e tė cilave nuk i kalojnė 20 metrat mbi nivelin e detit. Ultėsira pėrshkohet nga disa lumenj si Shkumbini, Semani e Mati. Disa zona tė ultėsirės nė afėrsi tė bregdetit si Tale ( Lezhė), Velipoja (Shkodėr), Fushė-Kuqe (Laē) dhe Divjaka (Lushnje) ndodhen nė nivelin e detit. Pėrgjatė bregdetit ka shumė laguna dhe zona ranore qė krijojnė plazhe ideale si Shėngjini, Velipoja, Durrėsi, Karavastaja, Godulla, Vaini, Kėnalla e Divjaka etj.
Klima Shqiptare
Shqipėria ndodhet nė nė njė zonė me klimė mesdhetare. Ajo karakterizohet nga njė verė e ngrohtė, ditė me diell, dimėr i butė dhe reshje tė konsiderueshme shiu. Periudha nga qershori nė shtator ėshtė e ngrohtė, ndėrsa periudha nga tetori nė maj ėshtė e freskėt dhe e lagėsht. Kushtet meteorologjike ndryshojnė nga jugperėndimi nė verilindje dhe e njėjta gjė ndodh edhe me temperaturat dhe reshjet. Sasia e shiut dhe e reshjeve ėshtė e mjaftueshme, rreth 1 300 milimetra nė vit, por ėshtė shpėrndarė nė mėnyrė tė pabarabartė nė vend. Temperaturat mesatare vjetore variojnė nga 14.8° C ( nė Shkodėr, Veriu i vendit), nė 16.5°C ( nė Vlorė, Jugu i vendit), ndėrsa temperatura absolute maksimale varion nga 38.3°C (Shkodėr) dhe ulet nė afėrsi tė bregut tė detit.
Muaji mė i ngrohtė ėshtė Korriku me njė temperaturė mesatare prej 25°C. Temperatura mė e lartė ėshtė regjistruar nė Kuēovė, 43.9°C .
Muaji mė i ftohtė ėshtė janari me njė temperaturė minimale prej 6° C. Nė zonėn lindore tė Shqipėrisė dimrat janė tė ftohtė. Temperatura mė e ulėt ėshtė regjistruar nė Bizė nė lindje tė Tiranės, - 34 ° C.
Erėrat kanė karakter sezonal, gjatė gjysmės sė ftohtė tė vitit dhe veēanėrisht nė muajit e dimrit, ajri lėviz nga toka drejt detit duke ulur temperaturėn. Erėrat janė tė shumta dhe kanė drejtime tė ndryshme. Mė tipiket janė erėrat e ftohta veēanėrisht nė zonėn veriore tė vendit dhe erėrat e ngrohta dhe tė thata nė drejtimin jugperėndimor. Situata ndryshon nė muajt e verės. Era mė karakteristike ėshtė "murlani" njė erė e thatė e ftohtė dhe shumė e fortė. Ndėrsa "shiroku" ose "juga" ėshtė njė erė e ngrohtė, shpesh me shi.
Flora dhe Fauna
Pyjet. Parqet Kombėtare Shqiptare. Jeta e egėr. Qendrat e Gjuetisė. Zogjtė e egėr. Shumėllojshmėria gjeografike, klimatike dhe fizike e territorit shqiptar shpjegon edhe praninė e njė flore dhe faune tė pasur nė vend. Shqipėria ka shumė lloje bimėsh qė paraqesin nė vetvete pjesėn mė tė madhe tė florės sė gadishullit ballkanik. Nė pėrgjithėsi Flora e zonės perėndimore tė vendit pėrfaqėsohet kryesisht nga shkurret mesdhetare pėrherė tė gjelbra, ndėrsa pjesa e brendshme e vendit dominohet nga bimėt karakteristike tė Europės Qendrore, drurė gjethegjera si lisi dhe drurėt halorė, por nuk mungojnė edhe bimėt mesdhetare. Alpet shqiptare kanė florė tipike alpine qė karakterizohet nga shumė kullota. Flora e Shqipėrisė ėshtė shumė e pasur nė bimė mjekėsore si dėllinja, sherebela, trumza, bliri, mendra dhe duhani.
Pyjet
Shqipėria ėshtė e pasur me pyje. Nga siperfaqja prej 28.748 kilometra katrorė e vendit, rreth 11 000 kilometra katrorė janė pyje. Kjo pėrbėn njė sipėrfaqe prej rreth 1 milionė hektarėsh. Pyjet shtrihen kryesisht nė zonėn veriore, verilindore dhe juglindore tė vendit. Pyjet me dru tė lartė pėrbėjnė rreth 46 pėr qind tė zonės pyjore nė vend, pjesa tjetėr janė korije dhe zabele.
Zonat e Mbrojtura nė Shqipėri
Zonat e mbrojtura nė Shqipėri konsiderohen ato pjesė tė zonės pyjore, ujore, bregdetare apo detare qė janė marrė nė mbrojtje pėr ruajtjen e biodiversitetit, pasurisė natyrore dhe vlerave kulturore. Origjina e zonave tė mbrojtura daton nė vitin 1940 me krijimin e rezervatit tė parė tė gjuetisė "Kune-Vain-Tale" nė Lezhė. Parku Kombėtar i Malit tė Dajtit nė Tiranė u shpall gjithashtu zonė e mbrojtur natyrore nė vitin 1960 dhe mė pas u shpallėn tė tilla edhe Thethi nė Shkodėr, Lura nė Dibėr, Pisha e Divjakės, Llogaraja nė Vlorė dhe Drenova nė Korēė. Shqipėria ka gjashtė parqe kombėtare, kryesisht zona pyjore. Synimi i tyre kryesor ėshtė tė ruajnė shumėllojshmėrinė e faunės ku pėrfshihen arinjtė, ujqėrit, dhelprat, rrėqebujt dhe derrat e egėr. Kėto parqe janė zona tėrheqėse turistike pėr vizitorėt. Ndėrkohė, janė identifikuar 15 zona malore turistike.
Parqet Kombėtare Shqiptare
Thethi - ndodhet nė zonėn e Shkodrės. Sipėrfaqja e tij ėshtė rreth 2 300 hektarė, nga tė cilat 1 699 janė pyje dhe pjesa tjetėr zonė shkėmbore. Ai ndodhet 750-2.567 metra mbi nivelin e detit. Nė zonėn shkėmbore gjenden dhitė e egra, ndėrsa nė atė pyjore arinjtė, derrat e egėr, ujqėrit, dhelprat, ketrat, lepujt, shqiponjat dhe skifterėt.
Lura - ndodhet nė zonėn e Dibrės. Sipėrfaqja e saj ėshtė rreth 1280 hektarė, 896 prej tė cilave janė pyje, 50 hektarė livadhe, 27 hektarė liqene, 100 hektarė zona shkėmbore. Nė kėtė zonė rriten arinjtė, ujqėrit, gjelat e egėr, lepujt, qukapikėt etj.
Dajti - ndodhet nė zonėn e Tiranės. Sipėrfaqja e tij ėshtė rreth 2 119 hektarė, 1 600 nga tė cilėt janė pyje dhe shkurre, tetė hektarė janė livadhe dhe pjesa tjetėr zonė shkėmbore. Nė kėtė zonė gjenden derrat e egėr, dhelprat, lepujt dhe rrallė arinjtė.
Bozdoveci - ndodhet nė zonat malore tė Moravės nė rajonin e Korēės. Sipėrfaqja e tij ėshtė 1380 hektarė, prej tė cilave 750 janė zonė pyjore. Parku ndodhet 1 170-1 790 metra mbi nivelin e detit. Aty gjenden arinjtė, derrat e egėr, ujqrit, lepujt, ketrat, shqiponjat, kaprollėt.
Llogaraja - ndodhet 38 kilometra nė jug tė Vlorės. Sipėrfaqja e saj ėshtė 1100 hektarė, prej tė cilėve 800 janė pyje dhe pjesa tjetėr livadhe dhe zonė shkėmbore. Ky park ndodhet 475-2018 metra mbi nivelin e detit. Njė zonė e mrekullueshme me pisha ndodhet nė qafėn e Llogarasė. "Pisha-flamur", e quajtur kėshtu pėr shkak tė formės sė saj tė drejtuar nga njėra anė dallohet si njė monument i rrallė natyror nė kėtė zonė. Nė kėtė zonė gjenden arinjtė e egėr, ujqėrit, dhelprat, pėllumbi i egėr dhe disa lloje tė tjera zogjsh. Divjaka ndodhet pėrgjatė bregut tė Adriatikut nė zonėn e Lushnjės. Sipėrfaqja e saj ėshtė 1250 hektarė. Karakteristika e zonės janė drurėt halorė, ndėrsa aty gjenden dhelprat, kunadhet, qelbėsat, pata e egėr, lejleku, thėllėza, shqiponja e detit. Nė Divjakė ndodhet edhe njė koloni e pelikanėve dalmacianė, lloj i rrallė pėr vendin.
Nė Shqipėri, kafshėt dhe zogjtė e egėr janė pronė e shtetit, por tė gjithė tė rriturit gėzojnė tė drejtėn pėr t'i gjuajtur ato. Nė vend ka rreth 23 rezervate gjuetie me njė sipėrfaqe prej rreth 35 000 hektarėsh nė mėnyrė qė tė ketė kushte tė pėrshtatshme pėr gjueti. Gjuetia lejohet por me leje tė posaēme tė lėshuar nga Drejtoria e Pėrgjithshme e Pyjeve dhe Kullotave.
Zonat kryesore tė gjuetisė nė vend
Nė vend ndodhen shtatė zona kryesore gjuetie pėrgjatė detit Adriatik qė nga lumi i Bunės nė veri deri nė lumin e Vjosės nė jug.
Velipoja - ndodhet nė zonėn e Shkodrės, pėrgjatėt detit Adriatik. Sipėrfaqja e saj ėshtė rreth 700 hektarė.
Fushė-Kuqe - Patok (Laē) - ndodhet pėrgjatė detit Adriatik nė grykėderdhjen e lumit Mat dhe Ishėm. Ka njė sipėrfaqe prej 2 200 hektarėsh.
Rrushkulli (Durrės) - ndodhet nė grykėderdhjen e lumit tė Erzenit dhe shtrihet si njė rrip i ngushtė pėrgjatė detit Adriatik. Sipėrfaqja e saj ėshtė 880 hektarė, 350 pyje dhe 500 hektarė zonė ujore.
Karavastaja (Lushnjė) - me sipėrfaqe 5 000 hektarė, ajo shtrihet buzė detit Adriatik duke nisur nga grykėderdhja e lumit shkumbin deri nė lagunėn e Karavastasė.
Pishė - Poro (Fier) - sipėrfaqja e e saj ėshtė rreth 1 500 hektarė.
Pishė - Poro (Vlorė) - me sipėrfaqe prej 1700 hektarėsh, kjo zonė ndodhet pėrgjatė detit Adriatik dhe grykėderdhjes sė lumit Vjosa.
Kune - Vaini (Lezhė) - kjo zonė shtrihet nė grykėderdhjen e lumit Drin dhe ka sipėrfaqe prej 2 300 hektarėsh, prej tė cilave 1200 hektarė janė zonė ujore, 430 hektarė janė zonė pyjore dhe pjesa tjetėr ėshtė tokė bujqėsore. Fauna ėshtė shumė e pasur kėtu dhe pėrfaqėsohet nga gjelat dhe patat e egra. Nė kėtė zonė rriten edhe disa zogj tė rrallė. Lagunat e Kunes dhe Kėnadhes janė tė pasura nė peshq, amfibė dhe reptilė ujorė.
Lumenjtė
Sipėrfaqja e pėrgjithshme ujore e brendshme nė Shqipėri ėshtė 1 350 kilometra katrorė dhe pėrbėhet nga liqene natyrore, liqene artificiale, laguna bregdetare si dhe rrjeti lumor. Sipėrfaqja e ishujve ėshtė 95,8 kilometra katrorė dhe formohet nga ishuj ranorė, pjesė tė lagunave bregdetare, ishujve shkėmbore qė janė tė ndarė nga toka. Shqipėria ėshtė e pasur me lumenj dhe pėrrenj. Lumenjtė dhe pėrrenjtė janė tė furishėm me ndryshime tė mėdha nė sasinė e ujit nga stina nė stinė, njė fakt qė shpjegohet nga kapaciteti i erozionit. Lumenjtė janė shumė tė rėndėsishėm pėr prodhimin e energjisė elektrike.
Lumenjtė mė tė rėndėsishėm janė: Drini nė veri dhe Shkumbini e Semani nė jug. Lumi Drin ka dy burime, njėri nga Liqeni i Ohrit dhe tjetri vjen nga Kosova.
Lumi mė i gjatė nė Shqipėri ėshė Semani, rreth 281 kilometra dhe dy degėt e tij, Devolli dhe Osumi. Lumi Vjosė, 272 kilometra i gjatė rrjedh nga mali i Smolikės dhe ėshtė njė nga lumenjtė mė tė rrėmbyeshėm nė Shqipėri. Lumenj tė tjerė janė Erzeni, Mati, Ishmi dhe Buna.
ATA - Agjensia Telegrafike Shqiptare
Jeta ime, mban emrin e saj..
Sipėrfaqja totale ujore ėshtė 1350 km2, e pėrbėrė nga liqene natyrore, liqene artificiale, laguna bregdetare dhe rrjete lumore. Sipėrfaqja e ishujve (5.8 km2), pėrbėhet nga ishuj ranorė, pjesė tė lagunave bregdetare, ishuj shkėmbor, tė cilėt janė tė ndarė nga toka. Shqipėria ėshtė e pasur me Lumenjė (721 km) dhe burime. Regjimi i lumenjve dhe burimeve ėshtė i rrėmbyeshėm dhe me ndryshime tė mėdha nė sasinė e ujit qė ato mbartin nga stina nė stinė, njė fakt qė spjegon kapacitetin e tyre gėrryes. Lumenjtė janė shumė tė rėndėsishėm pėr vaditjen e tokės dhe pėr prodhimin e energjisė hidroelektrike. Lumenjtė mė tė rendėsishėm janė Drini nė veri, Shkumbini dhe Semani nė jug. Lumi Drin ka dy burime, njėri qė vjen nga Liqeni i Ohrit dhe tjetri nga Kosova. Lumi mė i gjatė nė Shqipėri ėshtė Semani, i cilė ėshtė 281 km dhe ėshtė ndarė nė dy degė tė veēanta, Devolli dhe Osumi. Lumi Vjosa, 272 km i gjatė, e ka burimin nga mali Smolika, i cili ėshtė nga mė tė rrėmbyeshmit nė Shqipėri. Lumenjtė e tjerė qė duhet pėrmendur janė Erzeni, Mati dhe Ishmi. Megjithatė lumi i vetėm i lundrueshėm ėshtė Buna nė veri tė vendit.
Kodi PHP:
Liqenet Sipėrfaqja nė Lartėsia mbi Thellėsia
kilometra katrorė nivelin e detit maksimale nė metra
----------------------------------------------------------------------------
Natyrorė
Shkodėr 149 4,5 9,0
Ohri 111.4 695.0 287,0
Prespa 49,5 853,0 35,0
Butrinti 16,3 0,0 21,4
Artificialė
Fierza 72,5 295,0 128,0
Vau i Dejės 24,7 74,0 52,0
Ulza 12,5 128,5 61,0
Komani 13,0 170,0 96,0
Ka katėr liqene natyrore me sipėrfaqe tė pėrgjithshme rreth 9326 kilometra katrorė. Ata janė Liqeni i Shkodrės, Ohrit, Prespės, Butrintit dhe ndodhen tė gjithė nė kufinjtė me Greqinė dhe ish-Jugosllavinė. Liqenet e Lurės (12) qė ndodhen nė zonėn veriore tė Shqipėrisė kanė njė sipėrfaqe prej 100 hektarėsh. Nė Shqipėri ka edhe shumė liqene artificiale tė krijuara si rezultat i stacioneve tė energjisė elektrike nė lumenjtė kryesorė tė vendit. Liqenet mė tė mėdha artificiale ndodhen nė veri tė vendit, nė Tropojė, Kukės dhe pėrreth Shkodrės. Pesė zona ku ndodhen liqenet janė tė pėrshtatshme pėr turizėm.
ATA - Agjensia Telegrafike Shqiptare
Jeta ime, mban emrin e saj..
Vija bregdetare e Shqipėrisė ėshtė njė nga pasuritė mė tė mėdha tė saj. Gjatėsia e saj ėshtė rreth 427 metra, ndėrsa nė tė dallohen dy zona, ajo adriatike dhe ajo joniane. Bregdeti i Adriatikut ėshtė 273 kilometra i gjatė dhe ka plazhe me rėrė, ndėrsa thellėsia nuk ėshtė ėshtė shumė e madhe. Pjesa mė e madhe e zonės bregdetare ėshtė e pėrbėrė nga pyjet me pisha. Ndėrsa bregdeti jonian ėshtė 154 kilometra i gjatė dhe ėshtė zonė shkėmbore. Thellėsia e ujit nis qė nė breg tė detit dhe plazhet janė mė tė vogla dhe mė tė thepisura.
Nė vend ka edhe disa laguna pėrgjatė bregdetit, mė e rėndėsishmja ėshtė Karavastaja, nė afėrsi tė Divjakės nė zonėn qendrore dhe Butrinti nė jug tė vendit. 24 zona bregdetare janė zgjedhur pėr zhvillimin e mundshėm tė turizmit.
ATA - Agjensia Telegrafike Shqiptare
Jeta ime, mban emrin e saj..
Popullsia e Shqipėrisė ėshtė 3, 087,159 banorė, sipas INSTAT-it; me njė dendėsi prej 113, 3 banorė pėr kilometėr katrorė. Shkalla e rritjes natyrore tė popullsisė ėshtė 0,97 pėr qind nė vit. Lindshmėria ėshtė 21,35 lindje pėr 1000 banorė. Jetėgjatėsia mesatare ėshtė 71,4 vjet. Pėr meshkujt ky tregues ėshtė 68,5 dhe pėr femrat ėshtė 74,3.
Kodi PHP:
Struktura e moshės Meshkuj Femra
0-14 vjeē - 29,53% 36,495 500,026
15-64 vjeē - 63,58% 073,351 1,155,115
mbi 64 vjeē - 6,99% 07,476 138,021
Para vitit 1990 dy tė tretat e popullsisė jetonin nė fshat. Si pasojė e lėvizjes sė lirė nga fshati nė qytete dhe jashtė shtetit ky raport ka ndryshuar. Qė prej vitit 1990, Shqipėria vazhdon tė ketė emigrim masiv. Destinacioni i emigrantėve janė kryesisht Greqia dhe Italia. Numri i emigrantėve shqiptarė nė Greqi ėshtė 480 mijė, nė Itali 180 mijė, nė SHBA 12 mijė, nė Gjermani 11 750 dhe nė Kanada 5 mijė. 99 pėr qind e popullsisė ėshtė shqiptare etnike, por ka njė minoritet grek prej 50 000 banorėsh nė zonėn jugore tė vendit nė rrethet e Gjirokastrės (Dropull dhe Pogon), Delvinė (Vurgu) dhe Sarandė. Pas vitit 1990 njė pjesė e minoritetit grek shkoi nė Greqi. Rreth 4 000 maqedonas janė vendosur pranė Prespės sė Madhe nė Korēė dhe njė numėr i vogėl rumunėsh ėshtė vendosur nė zonėn qendrore dhe juglindore tė Shqipėrisė. Minoriteti malazez ėshtė vendosur nė fshatrat e Shkodrės.
Rreth 6 milionė shqiptarė jetojnė jashtė kufinjve tė Shqipėrisė. Pas pushtimit turk nė shekullin e 15-tė, shumė shqiptarė emigruan, sot pasardhėsit e tyre ndodhen nė Kalabri dhe Siēili, dhe njihen si "arbėreshė", ndėrsa nė Greqi ata quhen arvanitas. Nė vitin 1913, nė Konferencėn e Londrės, Fuqitė e Mėdha vendosėn qė Kosova t'i kalonte Serbisė. Rreth dy milionė shqiptarė jetojnė nė Kosovė, Mal tė Zi, ish-Republikėn Jugosllave tė Maqedonisė si dhe nė kolonitė shqiptare nė SHBA, Argjentinė, Australi, Bullgari, Kroaci, Egjipt, Greqi dhe Turqi.
Njė rritje e popullsisė vihet re nė Shqipėri; nė Tiranė popullsia e ka kaluar shifrėn 700 000, Durrėsi ka rreth 95 400 banorė, Shkodra 87 800, Elbasani 83 800, Vlora 73 800, Korēa 65 300, Fieri 45 300
Flamuri Shqiptar
Shqiponja dykrenare ėshtė emblema e Shqipėrisė, vendosja e saj nė njė fushė tė kuqe gjak ndodhi gjatė shkullit tė 20-tė. Pak njerėz e dinė se shqiponja dy krenare ishte edhe emblemė personale e Skėnderbeut nė shekullin e 15-tė si dhe e klanit nga i cili ai rridhte. Gjatė pesė shekujve ai u bė simboli i Shqipėrisė sė sotme. Zyrtarisht, flamuri shqiptar u shpall mė 15 Mars tė vitit 1946, edhe pse ishte shpallur fillimisht nė vitin 1913 kur vendi shpalli pavarėsinė. Gjatė pushtimit italian, nė vitin 1939, shqiptarėt nuk mund tė pėrdornin flamurin e tyre. Nė vitin 1945, njė yll me pesė cepa u vendos mbi shqiponjėn e zezė si simbol i periudhės socialiste. Edhe flamuri i Skėnderbeut ka patur njė yll mbi shqiponjė, por me gjashtė cepa. Me ndryshimet demokratike nė vend, ylli u hoq nga flamuri.
ATA - Agjensia Telegrafike Shqiptare
Ndryshuar pėr herė tė fundit nga ClaY_MorE : 09-07-2007 mė 20:00
Jeta ime, mban emrin e saj..
Ndėrsa udhėtojnė nė Shqipėri, turistėt mund tė shohin pamje tė mrekullueshme, relike tė civilizimit tė hershėm, lloje tė ndėrtesave me interes tė madh arkitekturor, veēanėrisht nė Berat dhe Gjirokastėr, kostume kombėatre qė dallohen pėr dizenjot, teknikat, ngjyrat dhe mjeshtėrinė e punimeve. Kjo pasuri paraqet materialet e ndryshme dhe kulturėn shpirtėrore nga brezi nė brez si dhe motivet e traditės kombėtare.
Vendi ėshtė i ndarė nė 65 bashki, 309 komuna, 36 qarqe tė pėrfshira nė 12 prefektura. Ēdo qytet apo fshat i qarkut ka administratėn e tij lokale tė kryesuar nga bashkiaku dhe kėshilli i zgjedhur.
Shqiptarėt janė njerėz tė ngrohtė, me humor, mikpritės dhe tė respektueshėm.
Tre fe bashkėjetojnė paqėsisht nė Shqipėri: feja islame, ortodokse dhe katolike.
Prefekturat dhe ndarja e tyre administrative.
Kodi PHP:
1. Prefektura e Tiranės Qarku i Tiranės, Kavajės
2. Prefektura e Durrėsit Durrės, Krujė
3. Prefektura e Elbasanit Elbasan, Peqin, Librazhd, Gramsh
4. Prefektura e Korēės Korēė, Pogradec, Bilisht (Devoll)
5. Prefektura e Fierit Fier, Lushnjė, Mallakastėr
6. Prefektura e Vlorės Vlorė, Sarandė, Delvinė
7. Prefektura e Gjirokastrės Gjirokastėr, Tepelenė, Pėrmet
8. Prefektura e Beratit Berat, Kuēovė, Skrapar
9. Prefektura e Lezhės Lezhė, Mirditė, Burrel
10.Prefektura e Shkodrės Shkodėr, Pukė
11.Prefektura e Kukėsit Kukės, Has, Tropojė
12.Prefektura e Dibrės Peshkopi, Mat, Bulqizė
Rrethet e Shqipėrisė
Kodi PHP:
1. Malėsia e Madhe 2. Tropojė 3. Shkodėr
4. Pukė 5. Has 6. Lezhė
7. Mirditė 8. Kukės 9. Laē
10. Mat 11. Dibėr 12. Krujė
13. Bulqizė 14. Durrės 15. Tiranė
16. Kavajė 17. Peqin 18. Elbasan
19. Librazhd 20. Lushnjė 21. Kuēovė
22. Gramsh 23. Pogradec 24. Fier
25. Berat 26. Skrapar 27. Korēė
28. Devoll 29. Vlorė 30. Mallakastėr
31. Tepelenė 32. Permet 33. Kolonjė
34. Gjirokastėr 35. Delvinė 36. Sarandė
ATA - Agjensia Telegrafike Shqiptare
Jeta ime, mban emrin e saj..
Bujqėsia; gruri, misri, patatet, perimet, frutat, panxharsheqeri, rrushi, mishi, bulmetrat.
Industria: tekstilet, pėrpunimi i ushqimeve, druri, nafta, ēimentoja, kimike, miniera, energjitike.
Burimet natyrore: nafta, gazi natyror, qymyri, kromi, bakri, druri, nikeli, hidrocentralet.
Eksporti: tekstile dhe veshmbathje, zifti, metalet, nafta e papėrpunuar, perimet, frutat, duhani, druri.
Importi: makineri dhe pajisje, prodhime ushqimore, tekstile dhe lėndė kimike.
Edhe pse Shqipėria ėshtė njė vend i vogėl, 28 750 kilometra katrorė, ai ėshtė njė vend i larmishėm. Ka njė vijė bregdetare tė gjatė dhe tokė pjellore. Shqipėria ka ēfarė t'u ofrojė turistėve si dhe investitorėve: pamje tė mahnitshme, plazhe tė virgjėr, male tė larta nė veri dhe qytete tė lashtė me monumente historike, muzeume, kėshtjella po aq sa edhe zbulime arkeologjike. Pėr investitorėt Shqipėria ėshtė njė vend i vogėl me mundėsi tė mėdha.
ATA - Agjensia Telegrafike Shqiptare
Jeta ime, mban emrin e saj..
Politikat e turizmit
Shqipėria dėshiron tė zhvillojė industrinė e turizmit, e cila siguron punėsim dhe pėrfitime ekonomike. Turizmi cilėsor ėshtė i rėndėsishėm pėr Shqipėrinė. Natyra dhe ekologjia e vendit do tė lejojė zhvillimin e mundshėm tė tė gjitha llojeve tė turizmit, veēanėrisht zhvillimin e turizmit tė mesėm, tė lartė dhe elitar.
Zonat prioritare tė turizmit
Ka dy zona kryesore pėr zhvillimin e turizmit.
Zona Bregdetare: kryesisht zona midis Velipojės dhe Karavastasė nė veri dhe zona nga Gjiri i Vlorės dhe bregdeti jonian deri nė kufirin grek nė jug.
Zona e brėndėshme: kryesisht zonat pranė liqeneve dhe lumenjve.
Projektet nė kėto zona monitorohen nga Ministria e Turizmit dhe e Rregullimit tė Territorit.
Sipas strategjisė sė bankės Europiane pėr Rindėrtim dhe Zhvillim, parashikohet qė tė shtohen rreth 100 000 shtrate tė reja deri nė vitin 2010.
Idetė pėr Investime
- Peshkimi dhe Gjuetia
- Qendrat kulturore pėr festivale muzike dhe folklorike.
- Zonat turistike, hotelet, fshatrat turistike dhe qendrat e konferencave
- Qendrat e kampingjeve nė zonat malore
- Vizitat nė zonat arkeologjike
- Mundėsitė pėr tė udhėtuar me anije dhe jahte
- Qendra golfi dhe tenisi
- Krijimi i zonave turistike malore dhe pranė liqeneve, veēanėrisht nė zonėn perėndimore dhe jugore tė vendit.
- Gjatė viteve tė ardhshme do tė zhvillohet njė infrastrukturė e pėrshtatshme nė bashkėpunim me investitorėt.
"Turizmi i klasit tė lartė" ėshtė njė ēėshtje shumė e rėndėsishme pėr planifikimin kombėtar. Synimi kryesor ėshtė krijimi i njė turizmi tė klasit tė parė qė tė mund tė konkurojė me vendet e zhvilluara mesdhetare. Investimi total arrin nė 150 milionė dollarė, qė pėrfshin edhe Europapark Hotel (me katėr yje) ndėrtuar nga Rogner (Austri) dhe rindėrtimin e Hotel Tiranės nga D.V Alba (Itali), njė motel nė Linzė, pranė Tiranės dhe 20 vila nė kryeqytetet tė ndėrtuara nga Mak Albania, degė e M.A Kharafi. Tė tjera projekte pėr hotele do tė pėrfundojnė sė shpejti nė Golem nė Adriatik, nė Drilon tė Ohrit dhe nė Llogara. Disa projekte kanė nisur, pėrfshi kėtu edhe njė projekt pėr ndėrtimin e dy fshatrave turistike nė Ksamil, nė jug tė vendit me vlerė 43 milionė dollarė dhe 10 milionė dollarė. Mak-Albanian do tė ndėrtojė dy fshatra turistike Ksamil dhe Golem. Ndėrsa pritet tė realizohet edhe njė projekt prej 2 milionė dollarėsh pėr njė zonė turistike nė Orikum tė Vlorės.
Nė afėrsi tė Vlorės ndodhet njė nga zonat mė tė bukura nė Shqipėri. Bregdeti Llogara-Qeparo ka njė plazh tė pastėr, ujė tė pastėr si dhe male e pemė ullinjsh nė afėsi tė tyre. Pas zhvillimit, nė kėtė zonė mund tė pushojnė 6 150, pa pėrfshirė kėtu vizitorėt e ditės. Rreth 4 650 persona mund tė qėndrojnė nė komplekset e akomodimit dhe tė tjerėt nė hotele mė tė vogla. Komplekset e hoteleve nė Palasė do tė kenė 1 300 dhoma, ndėrsa nė Dhėrmi rreth 300 tė tilla. Nė zonėn e Jalės dhe Vunoit do tė ketė 210 dhoma, ndėrsa nė Himarė 350.
Teatri i Butrintit
Nė zonėn e Qeparosė do tė ketė 320 dhoma, por menaxherėt planifikojnė njė kalim gradual tė turizmit sipas kėrkesave tė banorėve. Projekti do tė ketė edhe mundėsi tė tjera pėr turistėt krahas banjos sė diellit dhe notit nė plazh. Turistėt do tė kenė mundėsi tė vizitojnė fshatrat pėrreth, tė provojnė gatimet dhe pijet karakteristike nė restorante. Nė zonat si Palasa, Dhėrmiu, Ilias, Vunoi, Himara, Piluri, Kudhėsi dhe Qeparoja do tė ketė mundėsi mė tė mira akomodimi.
Nė procesin e ndėrtimit tė strukturave tė plota turistike pėrfshi kėtu edhe zhvillimin e qendrave tė golfit, tenisit, diskove, pishinave dhe kazinove parashikohet edhe rindėrtimi i portit tė Himarės me njė kosto minimale prej tė paktėn 1-2 milionė dollarėsh, ku do tė ankorohen anije tė mėdha. Alternativa tjetėr pėr tė shkuar nė Himarė do tė jetė nga ajri, nėpėrmjet ndėrtimit tė aeroporteve nė Sarandė, Vlorė apo Gjirokastėr. Zona ėshtė e pasur me ullinj, portokalle, mjaltė dhe burime natyrore. Nė tė njėjtėn kohė, natyra e mrekullueshme, flora dhe fauna krijojnė bazat pėr zhvillimin e turizmit nė veri tė Shqipėrisė. Thethi, Lura, liqenet, Alpet, veēanėrisht fshati Valbonė nė rrethin e Tropojės si dhe njė serė vendesh piktoreske janė shumė tėrheqėse pėr turistėt.
ATA - Agjensia Telegrafike Shqiptare
Jeta ime, mban emrin e saj..
Postuar mė parė nga ClaY_MorE
_________________________________________
Tungjatjeta,
Desha te pyes per liqenet e Belshit(EL). Lexova ne web
pershtypjet e nje turisti te huaj. Ai kishte vizituar vetem tre,
sillte edhe foto. Shoqeruesi i kishte thene se grupi i
liqeneve te Belshit perbehet nga tetedhjete(80) liqene.
Ku mund te lexoj dicka per ker kete grup liqenesh ?
Flm. EncounterAL
Pėrshėndetje EncounterAL.
Mė vjen keq por nuk kam asnjė informacion mbi liqenet e Belshit.
Nėse do tė gjej ndonjė material rreth tyre do ta postoj,
Gjithė tė mirat.
Jeta ime, mban emrin e saj..
Ku e le gjysmen tjeter te Shqiperise zotri?Postuar mė parė nga ClaY_MorE
Gege e tosk,malci jallia
jan nje komb meu da sduron
fund e maje nje asht Shqipnija
e nja gjuhe tgjith na bashkon
Si duket qe edhe vete ZOTI dikur kur folte vetem se shqip, i kishte rekomanduar iliret; duejeni kete vend, mos e shani por mbrojeni, dueni njeri tjetrin !
Si shifet, heronjet luftetaret qe luftuan per kete atedhe nuk dhan jeten per asgjė, ata na lane nje atdhe te mrekullueshem qe ta trashigojmi brez pas brezi derisa toka te jete me njerez !
Lavdi Heronjve te kombit !
Republika e Shqipėrisė shtrihet nė Europėn Juglindore, nė perėndim tė Gadishullit Ballkanik, dhe laget nga detet Adriatik dhe Jon.
Koordinatat e saj gjeografike janė 39° 38 (Konispol) dhe 42°39 (Vermosh) shtrirje jug - veri, dhe 19° 16 (Ishulli i Sazanit dhe 21° 40 (Fshati Vernik, Korēė) shtrirje perėndim - lindje.
Sipėrfaqja e Shqipėrisė ėshtė 28 748 km² dhe numri i banorėve ėshtė 3,1 milionė (prill 2001) . Ajo ndahet administrativisht nė 12 qarqe, 36 rrethe, 374 komuna/bashki.
Jeta ime, mban emrin e saj..
1.
Dr Freeman(Edward Augustus Freeman), ne librin e tij
"Gjeografia Historike e Europes", Volumi_pare, faqe 445
thote se emri i qytetit "Albanon" u ndryshua ne "Elbasan".
------------------- SKEDA E LIBRIT ---------------------
Monograph
NAME(S):*Freeman, Edward Augustus, 1823-1892
TITLE(S): The historical geography of Europe
PUBLISHER: London : Longmans Green & co., 1881.
DESCRIPTION: xlix, 604 p. + atlas of LXI maps on 58 l.
NOTES: Includes index.
V. 1. Text -- v. 2. Maps.
CLASSIFICATION: LC Call no.: D21.5 .F7
SUBJECTS: Europe--Historical geography
Europe--Description and travel
Historical geography
-----------------------------------------------------------
2.
Ne enciklopedine Britanike, qe lexohet ne adresen www qe vijon:
----------------------------------------------------------------------------------------------
http://books.google.ca/books?id=w_pd...+Curtis&pgis=1
----------------------------------------------------------------------------------------------
thuhet se emri i vjeter i Elbasanit eshte Albanopolis.
Pyetja: Ku mund te gjej informacion me te hollesishem rreth ketij ndryshimi ne emrin e qytetit?
Flm
... plotesim per sa eshte thene ne mesazhin e meparshem.
Krijoni Kontakt