Asgje nuk i indryshon prirjet e njerezve per kursime dhe investime, me teper sesa perceptimi i tyre per nje lajm rreth nje ngjarje me rendesi. Per shembull, kur nje komb hyn ne lufte, cmimet e aksioneve mund te rriten. Kjo sepse nje vend ne lufte ka nevoje per armatime, furnizime per trupat, pjese kembimi, dhe sasira te medha karburantesh. Keshtuqe kompanite fillojne e prodhojne dhe shesin me teper mallra.
Ngjarje te tjera mund ti detyrojne cmimet qe te bien. Ne qofte se fillojne luftimet mes Iranit dhe Irakut ne Gjirin Persik, per shembull, cmimet e aksioneve ne USA mund te bien. Kjo sepse luftimet mund te zvogelojne furnizimin me nafte qe vjen nga ai rajon. Si rezultat, nafta mund te behet me e shtrenjte dhe kostoja e te gjitha mallrave amerikane qe mbeshteten ne nafte apo ne produkte petroli mund te rritet.
Njerezit tregohen te kujdesshem kur invesetojne dhe analizojne me kujdes faktet rreth te ardhmes se ekonomise. Ne qofte se investitoret nuk jane te sigurte se si nje ngjarje madhore do ndikoje ekonomine kombetare, ata ka te ngjare te hezitojne per te investuar ne letrat me vlere. Per shembull, ne qofte se investitoret nuk ndjehen te sigurte per prirjet e presidentit kundrejt bizneseve, cmimet e aksioneve mund te bien ndersa investitoret presin se si do vene punet.
13 evenimente: efekti i tyre ne Tregun e Aksioneve
Me poshte jepet nje pershkrim i shkurter i 13 evenimenteve kryesore qe kane pasur nje ndikim mjaft thelbesor, si negativ ashtu edhe positiv, mbi Shtetet e Bashkuara te Amerikes, duke filluar me Ligjin Smoot - Hawley te 1930.
Presidenti Hoover firmos Ligjin e Tregtise Smoot - Hawley, 1930
Ne Prill 1930, presidenti Herbert Hoover firmosi Ligjin Smoot - Hawley, i cili ngrit barriera tregtimi kundrejt mallrave te importit. Investitoret shprehen friken se kombet europiane do te kunderpergjigjeshin duke vendosur pengesa kundrejt shitjes se produkteve te prodhimit amerikan. Dhe koha provoi qe ata kishin te drejte. Tregu i aksioneve, i cili kishte pesuar ngritje nga nje nivel i ulet prej 230 pikesh (indeksi Dow Jones i cmimeve te aksioneve) pas crashit te 1929 ne 294 pike, filloi nje renie te gjate.
Shtetet e Bashkuara hyjne ne Luften e Korese, 1950
Ne 19 Korrik, 1950, presidenti Harry S. Truman deklaroi se Shtetet e Bashkuara do te nderhynin ne Luften e Korese. Ai kerkoi nga Kongresi amerikan 10 miliard dollare per nje program te gjere riarmatimi. Mesazhi i Trumanit shkaktoi rritjen e cmimeve te aksioneve, ku rolin udheheqes e moren aksionet e industrive te celikut, bakrit, naftes, dhe te prodhimit te avioneve e makinave.
Presidenti Kennedy kritikon prodhuesit e celikut, 1962
Ne 11 Prill, 1962 presidenti John F. Kennedy kritikoi si te "papergjegjshem" nje plan te prodhuesve amerikane te celikut per te rritur cmimet. Shpejt pas kesaj, aksionet filluan nje renie te theksuar, te papare qe nga 1933, me nje renie te vleres se aksioneve me 20 miliard dollare deri ne fund te Majit 1962. Analistet e lidhen kete renie me rritjen e nje ndjenje anti-biznes, te stimuluar dhe nga qendrimi i presidentit Kennedy.
Vrasja e presidentit Kennedy, 1963
Kur investitoret mesuan ne 22 Nentor, 1963 se presidenti Kennedy ishte vrare, ata menjehere filluan te shisnin aksione. Frika dhe pasiguria e tyre per udheheqjen e vendit coi ne renien e vleres se aksiojneve me 13 miliard dollare ne me pak se nje ore. Per te kontrolluar panikun e shitjeve, Bursa e New York-ut nderpreu perkohesisht funksionimin.
Presidenti Nixon shpall ngrirjen e rrogave dhe cmimeve, 1971
Ne 16 Gusht, 1971 Mesataria Industriale Dow Jones (DJIA) u rrit me 32.93 pike, rritja me e larte ditore per te gjitha koherat. Kjo rritje pasoi deklaraten e presidentit Nixon per ngrirjen e pagave dhe cmimeve me qellim luftimin e normes se larte te inflacionit.
Arabet iniciojne Embargon e naftes, 1973
NE 19 Tetor, 1973 vendet arabe prodhuese te naftes nderprene te gjitha dergesat e naftes per ne Shtetet e Bashkuara te Amerikes. Ne 9 Nentor DJIA ra me 24.24 pike, renia me e madhe qe nga 1962. Analistet u shprehen se renia ishte nje reagim i vonuar ndaj frikes per nje mungese energjie, e cila do te rriste kostot e transportit, manifakturimit dhe nje sere kostosh te tjera ne te tere ekonomine.
Ronald Reagan zgjidhet president, 1980
Lajmi i zgjedhjes se Ronal Reagani ne postin e presidentit shkaktoi nje rritje te fuqishme te cmimeve te aksioneve ne 5 Nentor, 1980. DJIA u rrit me me teper se 27 pike ne 2 ore perpara se pozicionohej 15.96 pike me lart ne fund te dites se tregtimit. Aksionet e mbrojtjes dhe te naftes pesuan rritjen me te madhe, pasi investitoret shprehen besimin se Ronald Reagan do te zhvillonte mbrojtjen dhe do te permiresonte situaten per bizneset amerikane.
Bashkeveprimi i evenimenteve, 19 tetor, 1987
Te Henen ne 19 tetor, 1987, cmimet e aksioneve provuan renien e tyre me te madhe brenda nje dite ne tere historine e burses. Kur ra zilja per mbylljen e dites se tregtimit, vlera e te gjithe aksioneve te perfaqsuara ne DJIA ishe gati 23% (508 pike) me e ulet se sa ishte ne fund te dites se meparshme te tregtimit (te Premten, 16 Tetor). Ne vend te nje evenimenti te vetem qe shkaktoi kete incident, sic ndodhi me shembujt e mesiperm, nje sere ngjarjesh vepruan sebashku per te shkaktuar renien e thelle.
Gjithashtu gjate ketyre ngjarjeve, prezente ishte nje pasiguri e pergjithshme dhe ne rritje ndaj te ardhmes se cmimeve te aksioneve, e shkaktuar kryesisht nga inflacioni ne ngjitje, normat e larta te interesit, dhe nje tendence ne vendet e tjera per te shtrenguar politiken monetare. Kater evenimentet, te cilat u ndeshen te gjitha brenda pak ditesh para 19 Tetorit, dhe qe pranohen gjeresisht si shkaqet kryesore te renies se 19 Tetorit jane:
Deklarimi i nje deficiti te madh tregtar te USA jashte parashikimeve.
Deklarimi i nje propozimi per nje takse te re e cila do te reduktonte aktivitetin e perthithjes se kompanive nga kompani te tjera me te medha, proces i cili stimulonte cmimet e aksioneve.
Nje deklarate e rendesishme dhe e prere e nje zyrtari te qeverise amerikane se vlera e dollarit do te lejohej te binte ne qofte se Gjermania do te vazhdonte me politiken e saj monetare te shtrenguar.
Zbulimi i nje plani per nje sulm ushtarak amerikan mbi platformat iraniane te naftes ne Gjirin Persik, pak perpara se tregu te hapej ne 19 tetor.
Pervec ketyre evenimenteve ekonomike dhe politike, ekziston nje debat i forte nese, dhe ne qofte se e vertete ne cfare shtrirje, tregtimi i kompjuterizuar i aksioneve nga institucionet dhe kompanite e letrave me vlere kontribuoi ne renien e papare te cmimeve te aksioneve ne 19 tetor.
Mini-crash-i i te Premtes, 13 tetor, 1989
Nje vale shitjesh, vone gjate dites goditi tregun pasi nje grup qe kerkonte te siguronte kontrollin e Korporates UAL, shpalli se nuk ishte ne gjendje te siguronte financimin e nevojshem. Tregu i aksioneve reagoi duke zhvleresuar akionet e kompanive per te cilat kishte lajme dhe fjale per perthithje nga kompani te tjera. DJIA ra me 190.58 pike per tu mbyllur ne nje nivel prej 2569.26 pikesh. Kjo renie ishte nje rekord i dyte ne histori per nga madhesia, qe sillte kujtimet e renies se Tetorit 1987 dhe qe fshiu fitimet e konsiderueshme te arritura gjate veres. Por tregu e mori veten menjehere dhe pati nje vit te shkelqyer.
Iraku pushton Kuvajtin, e Premte, 3 Gusht, 1990
Nje dite pasi Iraku pushtoi Kuvajtin, DJIA ra me 120 perpara se ta merrte veten dhe te mbyllej ne nje nivel 2809.65 pike, nje humbje prej 54.95 pike. Ankthi rreth situates ne Lindjen e Mesme shkaktoi rritjen e cmimeve te naftes. Kofindenca ne ekonomine amerikane u lekund dhe shpenzimet konsumatore rane. Cmimet e aksioneve dhe obligacioneve rane, duke arritur nivelin me te ulet te vitit ne 11 tetor.
Operacioni Stuhia e Shkretetires, e Enjte, 17 Janar, 1991
Ne mbare boten u pershendet lajmi se nje koalicion forcash i udhehequr nga USA po dominonte ne fazat e para te luftes kunder Irakut. DJIA kerceu me 114.60 pike, me nje volum tregtimi prej afersisht 319 milion aksione, per tu mbyllur ne 2623.51 pike.
Rezerva Federale shkurton normat e interesit, 20 Dhjetor, 1991
Ulja e normave se skontimit, nga Bordi i Rezerves Federale, me nje pike te plote perqindjeje shkaktoi nje rritje te ndjeshme ne cmimet e aksioneve. Per nje periudhe 4 ditore, DJIA u rrit me nje total prej 168.60 pike (5.8%) per tu mbyllur ne 3082.96 pike ne 26 Dhjetor.
Dita me nivelin me te larte te tregtimit, 15 Dhjetor, 1995
Ne kete dite ne Burse u tregtuan 652.8 milion letra me vlere, me teper se asnjehere me pare dhe DJIA u mbyll ne 5176.73, ose 5.42 pike me pak se dita e meparshme
Krijoni Kontakt