GJUHA ALFABETI E LETERSIA SHQIPTARE.
Letersia shqiptare filloi te merte kuptim te plot mbas ardhjes se panevaresis(1912).Me perpara,per arsye te shum pengesave,letersia gjuha e kultura e komunikimit nuk ariten te mernin zhvillimin e duhur me gjith talentet qe kish SHQIPERIA. Pengesa e par qe perandoria TURKE qe nuk lejonte hapjen e shkollave ne gjuhen shqipe,penges tjeter qe qe nuk egzistonte nje gjuh e perbashket dhe gjithashtu ndarja fetare e shqiperis.Po pengesa kryesore qe mbajti shtypur kulturen e letersis SHQIPTARE qe mungesa e nje ALFABETI nacional SHQIPTAR.
Keshtu qe veprat e para letrare SHQIPTARE,ishin ne pergjithesi vepra me karakter fetar.Veprat e para u shkruan nga shqiptar te emigruar ne itali o arbereshet e sotem.Nder te paret qe XHULIO VARIBOBBA lindur ne ITALI (1724 1788)Prift i fes ortodokse bisantine,shkruajti ne vitin 1762 JETA E SHEN MERIS SE VIRGJER.NJe tjeter shkrimtar e patriot i rendesisem qe dhe GIROLAMO (JERONIN) DE RADA dhe ky i lindur ne ITALI 1814 1903 e djali i nje prifti ortodoks,ku poemat e tij mernin frymzimin nga kenget popullore SHQIPTARE(midis veprave te tij KENGET E MILOZAHOS 1836) (KENG PER SERAFINA TOPIA 1839).JERONIN DE RADA krijoi gazeten e pare ne bot te gjuhes shqipe ne vitin 1948,ku kjo gazet hodhi bazat per formimin e letersis shqiptare.
NJe nga qendrat e zhvillimit kulturor e letrar te asaj kohe ishte SHKODRA ,ku nga shekulli i XV e me von,u perkthyen tekste fetare ne dialektin lokal.Autoret me te rendesishem gjen prifterinjt katolik franceskan si GJON BUZUKU,PJETER BUDI,PJETER BOGDANI,GJON NIKOLL KAZAZI e FRANK BARDHI autori i fjalorit te par shqip te vitit 1635.
Po ashtu dhe ne jug te shqiperis interesi per gjuhen shqipe filloi te merte zhvillim edhe se pengesa e gjuhes greke qe perdorej si propagand per kishen ortodokse GREKE,deridiku ngadalsoi letersin shqipe te jugut qe donte te arinte ate te veriut.
Qendra e letersis ne jug qe VOSKOPOJA,si dhe disa krahina te vogla(natyrisht edhe zagoria e nivani,se perndryshe EDUARTI nuk me le te shkruaj).
Ne ELBASAN ku ishte kufiri .........
Krijoni Kontakt