6- Kapitulli pėr astrologjinė
Dijetarėt e hershėm muslimanė e quanin fushėn e yjeve dhe llogarive planetare nė tėrėsi me emrin Tenxhim dhe ata e ndanin atė nė tre kategori kryesore pėr qėllim analizimi dhe klasifikimi sipas ligjit Islam.
1- Kategoria e parė paraqet besimin se qėniet tokėsore influencohen nga trupa qiellorė dhe ēfarė do ndodhė nė tė ardhmen mund tė parashikohet nga vėzhgimi i lėvizjeve tė kėtyre trupave.[104] Ky besim, qė njihet me emrin astrologji dhe qė e ka origjinėn e tij nė Mesopotami nė mijėvjeēarin e tretė p.e.s., arriti zhvillim tė plotė nė civilizimin grek. Gjithashtu forma mė e vjetėr Mesopotamiane e tij arriti nė Indi dhe Kinė nė shekullin e 6 p.e.s., por nė Kinė u adoptua vetėm parashikimi i tė ardhmes nga yjet. Nė Mesopotami astrologjia ishte njė institucion mbretėror nė tė cilin shenjat nė lidhje me mirėqėnien e mbretit dhe popullit tė tij merreshin nga shenjat nė qiell. Besimi bazė nė Mesopotami ishte se trupat qiellorė ishin zota tė fuqishėm. Kur kėto yje-zota u paraqitėn nė Greqi, nė shekullin e 4 p.e.s., u bėnė burim pėr besimin planetar grek. Gjithashtu nė Greqi astrologjia si njė shkencė e pėrcaktimit tė sė ardhmes u pėrhap dhe jashtė oborrit mbretėror te ata qė mund ta kapnin atė. [105] Pėr mė shumė se 200 vjet astrologjia kishte njė influencė dominuse mbi fenė, filozofinė dhe shkencėn pagane e mė pas pati ndikim tė madh te Europa kristiane. Tė dy Dante dhe sh.Thomas Aquinas, evpropianė tė shekullit tė 13, pranuan shkakun astrologjik nė filozofitė e tyre respektive (d.m.th. pranuan astrologjinė sh.p.). Ky besim mbahej edhe nga Sabianėt tek tė cilėt u dėrgua i dėrguari Ibrahim a.s. Sabianėt hyjnizonin diellin, hėnėn dhe yjet dhe i bėnin sexhde atyre. Gjithashtu ata ndėrtonin vende tė veēanta adhurimi nė tė cilat vendoseshin statuja dhe piktura qė paraqisnin trupa qiellorė. Ata besonin se shpirtrat e trupave qiellorė zbritnin te idhujt, komunikonin me ta dhe plotėsonin kėrkesat apo nevojat e njerėzve. [106] Kjo formė e astrologjisė konsiderohet kufėr sepse shkatėrron teuhidin Esmaa ues-Sifaat. Besime tė tilla i japin planeteve, yjeve dhe galaktikave disa prej cilėsive tė Zotit. (Cilėsia e Zotit qė i jepet mė shumė krijesave nė kėto besime ėshtė Kaderi). Ata qė praktikojnė astrologjinė janė kafira sepse ata deklarojnė se dinė tė ardhmen e cila dihet vetėm nga Allahu. Duke ia atribuar vetes disa prej cilėsive tė Allahut ata iu ofrojnė atyre qė besojnė te ta njė mundėsi fallse pėr tė mėnjanuar tė keqen tė cilėn Allahu e ka pėrcaktuar pėr ta dhe pėr tė fituar tė mirėn tė cilėn Allahu nuk e ka pėrcaktuar pėr ta. Astrologjia klasifikohet harram bazuar nė hadithin e Ibn Abasit ku resuli s.a.u.s. ka thėnė: Kushdo qė merr dije nga ndonjė degė e astrologjisė ka marrė dije nga njė degė e magjisė. Sa mė shumė qė e shton (rrit, zmadhon) dijen nė kėtė gjė aq mė shumė ai e shton (rrit, zmadhon) gjynafin. [107]
2- Nė kategorinė e dytė futen ata qė thonė se Allahu ka dashur (ka bėrė) qė lėvizja e trupave qiellorė tė tregojė ngjarjet qė ndodhin nė tokė.[108] Ky ėshtė edhe besimi i astrologėve muslimanė tė cilėt mėsuan dhe praktikuan shkencėn babilonase tė astrologjisė. Astrologjia u shfaq nė oborrin mbretėror nga halifėt e vonshėm Emevij ashtu siē u shfaq te Abasitė e parė. Secili halif, nga kėta qė u pėrmendėn mė sipėr, kishte njė grup astrologėsh qė duhet ta kėshillonin atė pėr punėt e ditės dhe ta paralajmėronin pėr rreziqet qė afroheshin. Pėr shkak se masat muslimane e dinin se astrologjia nė formėn e saj origjinale ishte kufėr kėta muslimanė qė donin ta praktikonin atė bėnė njė kompromis qė ajo tė dukej nga ana Islame e pranueshme. Dhe ky kompromis ishte thėnia se parashikimet astrologjike ishin sipas dėshirės sė Allahut. Por edhe kjo formė e astrologjisė ėshtė harram dhe ai qė e praktikon atė konsiderohet kafir. Sepse nė tė vėrtetė nuk ka ndryshim nė esencė midis kėtij besimi dhe atij tė paganėve. Nė kėtė lloj besimi fuqia e Allahut i jepet trupave qiellorė dhe ata qė thonė se interpretojnė informacionin e kėtyre trupave pohojnė se kanė dije pėr tė ardhmen, dije e cila i pėrket vetėm Allahut. Megjithatė disa dijetarė tė vonshėm u bėnė tė dobėt nė zbatimin e ligjeve hyjnore dhe lejuan kėtė formė tė astrologjisė pėr shkak se ky besim ishte bėrė i pranueshėm nga shumė muslimanė.
3- Nė kategorinė e tretė dhe tė fundit futet pėrdorimi i informacionit tė yjeve nga lundėrtarėt ose udhėtarėt e shkretėtirave nė mėnyrė qė tė pėrcaktojnė drejtimet, ose nga fermerėt pėr tė pėrcaktuar arritjen e stinėve nė mėnyrė qė ata tė dinė kur tė kultivojnė drithėrat etj. [109] Kėto ose praktika tė ngjashme me to paraqesin aspektin e vetėm tė astrologjisė qė ėshtė hallall pėr muslimanėt nė pėrputhje me Kuranin dhe sunnetin. Argumenti pėr kėtė ėshtė ajeti i mėposhtėm i Kuranit.:
] ę åę ĒįŠģ ĢŚį įßć ĒįäĢęć įŹåŹĻęĒ ČåĒ Żģ ŁįćĒŹ ĒįČŃ ę ĒįČĶŃ [
Ai ėshtė, qė krijoi yjet pėr ju qė me ta tė orientoheni nė errėsira kur jeni nė tokė ose nė det (6:97)
Buhari transmeton thėnien e mėposhtme nga Kataadeh:[110] Allahu i bėri yjet pėr tė treguar drejtimin (e udhėtimit) dhe pėr goditjen e shejtanėve. Kėshtu qė, kushdo qė kėrkon ndonjė gjė pėrtej kėsaj ka spekulluar. Ai ka lėnė fatin e tij, ka humbur pjesėn e tij tė jetės sė mirė, dhe ka marrė pėrsipėr atė pėr tė cilėn ai nuk ka dije. Me tė vėrtetė, ata qė e bėjnė kėtė janė njerėz injorantė ndaj urdhėrave tė Allahut. Ata kanė shpikur hyjnizimin pėr yjet, duke thėnė se kush martohet sipas filan ylli do ti ndodhė kjo ose ajo gjė, ose kush udhėton sipas filan ylli do tė gjejė kėtė ose atė gjė. As yjet, as kafshėt e as shpendėt nuk dinė ndonjė gjė prej tė padukshmes. Allahu duhet tia kishte mėsuar atė Ademit n.q.s. Ai do donte tia mėsonte atė dikujt. Allahu e krijoi Ademin me duart e Tij, i bėri melekėt ti pėrkuleshin atij dhe i mėsoi atij emrat e gjėrave.
Kufizimet e vėna nga Kataadah pėr pėrdorimin e yjeve bazohen mbi ajetin 98 tė sures Enaam qė u pėrmend mė sipėr. Gjithashtu ajo bazohet nė ajetin e mėposhtėm:
] ę įŽĻ ŅķäĒ ĒįÓćĒĮ ĒįĻäķĒ ČćÕĒČķĶ ę ĢŚįäåĒ ŃĢęćĒ įįŌķĒŲķä [
Ne qiellin me tė afėrt e kemi zbukuruar me kandila (yje ndriēues) dhe ata i kemi bėrė gjuajtės kundėr djajve, (67:5)
Resuli s.a.u.s. ka shpjeguar se xhinėt ndonjėherė udhėtojnė nė qiell dhe pėrgjojnė melekėt kur ata bisedojnė midis tyre pėr ngjarje qė do tė ndodhin nė tokė. Xhinėt pastaj kthehen nė tokė dhe informojnė ata qė merren me parashikimin e tė ardhmes. Ai gjithashtu ka shpjeguar se Allahu pėrdor goditjet me yje pėr ti larguar ata (xhinėt) dhe pėr tė parandaluar pėrgjimin pėrveē rasteve tė rralla. Resuli s.a.u.s. ka thėnė edhe se parashikimet e fallxhorėve janė pėrzierje e pak tė vėrtetave me qindra gėnjeshtra. [111] Prandaj muslimanėt janė tė detyruar tė ruhen nga pėrdorimi i yjeve pėr qėllime tė tjera veē atyre qė janė pėrcaktuar qartė nga Allahu.
Krijoni Kontakt