1 Maji, festa e utopise ??

[Brari]

Nga shekulli

..................


1 Maji, festa e utopisë?


Dr. Mirela Oktrova

Në 100-vjetorin e sulmimit të Bastijës (14 korrik 1889), delegatët e partive socialiste dhe sindikatave miratuan në Paris rezolutën e francezit Raymond Felix Lavigne. Rezoluta propozonte organizimin e një manifestimi masiv ndërkombëtar, me të cilin të kërkohej publikisht dita tetorëshe e punës. Meqë Lidhja Punëtore amerikane kishte planifikuar një aktivitet të ngjashëm më datën 1 maj 1890, nuk u caktua datë tjetër. Ndonëse rezoluta nuk bënte fjalë për fillimin e një tradite manifestimesh të përvitshme, ajo u interpretua megjithatë si e tillë prej lëvizjeve punëtore të të gjitha vendeve. Parahistoria e protestave për kufizimin e kohës së punës në Amerikë fillon në fund të luftës civile (1865), kur sindikatat kërkuan për herë të parë tetorëshin. Më 1860 lëvizja punëtore amerikane kishte arritur të imponohej me kërkesën për reduktimin e orarit të punës nga 11-13 në 10 orë në ditë, për të kërkuar 20 vjet më vonë shkurtimin e saj edhe me dy orë të tjera. Zgjedhja e ditës së protestës lidhej me një shkak disi banal: dita e parë e majit njihej në Amerikë si dita e ndryshimeve kontraktuale, pasi në të kryheshin lidhjet apo anulimet e kontratave të punës apo të banimit. 1 Maji u konsiderua i përshtatshëm, meqë dita e re 8-orëshe e punës duhej përfshirë në kontratat e reja. Nga 400 000 punëtorë të rreth 11 000 ndërmarrjeve amerikane, që hynë më 1 maj 1886 në grevë, e drejta e 8-orëshit iu dha vetëm 20 000-ve syresh. Suksesi gjithsesi modest u mbyt edhe prej peshës së ngjarjeve të përgjakshme në Çikago, ku si pasojë e një bombe të anarkistëve të majtë humbën jetën 7 policë. Katër sindikalistë u varën megjithë mungesën e provave për fajësinë e tyre. Vrulli i kërkesave u ndal megjithatë vetëm përkohësisht. Në dhjetor 1888 sindikalistët amerikanë shpallën se do të rifillonin grevat dhe protestat në kërkim të tetorëshit.
Kërkesa e manifestimeve të 1 Majit 1890 për ditën 8-orëshe të punës dhe një ditë pushimi në javë u plotësua edhe me kërkesa të tjera. Sindikalistët kërkonin ndalimin e punësimit të fëmijëve, krijimin e legjislacionit të punës, të drejtën e përgjithshme të pjesëmarrjes në zgjedhje, të drejtën e koalicionit e anëtarësimit në sindikata, etj. Parullat ekonomike të lëvizjes sindikaliste plotësoheshin gjithnjë e më shumë me ato politike të lëvizjes punëtore. Gjatë Luftës së Parë Botërore manifestimet e 1 Majit u zhvilluan nën moton “Bukë, liri dhe paqe”. Diktatura nacionalsocialiste dhe më vonë diktaturat e Lindjes e shoqëruan ndalimin e aktivitetit të lirë sindikalist me festimin e 1 Majit me pompozitet dhe propagandim të “arritjeve” dhe “epërsisë” së vet.
Kërkesat sindikaliste të këtyre 100 vjetëve kanë qenë pak a shumë të njëjta: shoqëri e drejtë, shtet i bazuar në të drejta dhe mundësi të barabarta për punë, arsim, shërbim mjekësor, shfrytëzim i arritjeve të teknikës dhe trajtim human në moshë të thyer - shoqëri solidare, e pandarë në kategori - botë pa urrejtje, dhunë dhe diskriminim.
Pa lëvizjen socialdemokrate dhe aktivitetin sindikal, veçanërisht Evropa nuk do të gëzonte dot standardin aktual të demokracisë. Rregullimi i marrëdhënieve të punës mbi baza kontraktuale, krijimi dhe konsolidimi i traditës së sigurimeve shoqërore, hapja e arsimit për të gjithë dhe sensibilizimi i gjerë për paqen e të drejtat e njeriut i dhanë shekullit të kaluar atributet e “shekullit të socialdemokracisë“. Po sa do t´i rezistojë trashëgimia e tij kredos globalizuese të shekullit të ri? Është ky perëndimi i erës së “utopisë” ?

Utopi apo pragmatizëm?
Socialdemokratët vazhdojnë të jenë jo pak të pranishëm në hartën politike të Evropës. Por ndryshe nga rutina e deritanishme e angazhimit të partive socialdemokrate, qeveritë e majta evropiane i sheh sot të strukturojnë tregun, ushtrinë dhe kushtetutën e përbashkët evropiane, të liberalizojnë e privatizojnë struktura, të reformojnë sigurime e shërbime apo të miratojnë ndërhyrje ushtarake. Edhe qëndrimi ndaj globalizimit e pasojave të tij sociale duket të ketë bjerrë cilësinë e vet si kriter dallimi mes së majtës dhe të djathtës. Pra a është e majta e moderuar - atakuese e fitoreve më të rëndësishme të shekullit të socialdemokracisë?
Në një vështrim diakronik nuk e vështirë të vërehet, se si socialdemokracia, ashtu edhe sindikatat janë fëmijë të të njëjtave ndryshime epokale, ora e lindjes së të cilëve përkon me Revolucionin Industrial. Po paraardhësit e socialdemokracisë së sotme nuk dolën me parullën e luftimit të industrializimit, por të shfrytëzimit të zhvillimit për interesat e të diskriminuarve të tij. Rruga e filluar nuk ishte e lehtë atëherë dhe për pasojë s´mund të jetë e lehtë as sot. Në konfrontimin aktual me tendencat e pandalshme të globalizimit, politikën dhe politikanët nuk mund t´i nxjerrë nga situata mohimi dritëshkurtër dhe kundërvënia me naivitet prej ludisti, por para së gjithash njohja e proceseve dhe orientimi i përgjegjshëm në to.

Socialdemokracia në udhëkryq?

Kontradikta midis qëndrimit tradicional në mbrojtje të shtetit social dhe detyrës qeverisëse për rigjallërimin e ekonomisë në kushtet e konjukturës së pafavorshme e vë të majtën në një situatë konfliktuoze, para së gjithash brenda kampit të vet. 1 Maji e bën këtë kontraditë më të qenësishme se kurrë. Ndërsa e e majta në rrugë kërkon zgjerimin, ajo në pushtet synon rrudhjen e shtetit social. Rruga kërkon politikë aktive pagash dhe garantim të vendit të punës, ndërsa pushteti tenton të legjitimojë fleksibilizimin e tregut dhe Kodit të Punës. Ndryshe nga e majta në pushtet, e majta protestuese dhe sindikatat kërkojnë garantimin e pensionit dhe heqjen e taksave të shkollimit universitar, të drejtë qëndrimi për të gjithë të huajt dhe trajtim të barabartë në tregun e punës, politikë ofensive të sindikatave në vend të partneritetit social, paqe absolute dhe çarmatim. Kërkesa, që shtrohen në një ditë të vitit, por që presin për t´u realizuar në 364 të tjerat që mbesin. Konflikt fraksionesh apo utopi e platformës së majtë?
E “drejta” e rrugës dhe e “drejta” e qeverisjes: Historia e socialdemokracisë dhe sindikatave është historia e kontribuimit në shpërndarjen më të drejtë të shanseve në shoqëri; e favorizimit të të paforizuarve, e barazisë mes sekseve dhe ruajtjes së mjedisit. Po sa shtet social duron dot ekonomia dhe sa të drejta shteti juridik, sa praktike janë idealet dhe deri ku nuk dhemb realizmi? Shekulli XXI i vë të majtët para provash të panjohura, të cilat kërkojnë strategji dhe forma të reja angazhimi.
Pavarësisht nga konfliktualiteti i situatës së të majtës, apo utopia e angazhimit social, e “drejta” e “rrugës” për oponencë dhe protestë paqësore nuk i kundërvihet të “drejtës” së qeverisjes dhe politikës së orientuar nga platforma e mbështetur me shumicë elektorati. E drejta e të menduarit dhe vepruarit ndryshe është gjithashtu pjesë e idealeve të socialdemokracisë dhe pjesë e kërkesave të 1 Majit! Megjithë fitoret e shekullit të shkuar, sfidat aktuale tregojnë se objektivat tradicionale të socialdemokracisë nuk mund të konsiderohen të realizuara sa kohë që bota dhe shoqëria janë në lëvizje e zhvillim. Dhe për sa kohë objektivat të mbeten të tilla, nuk mund t´u kalojë koha as 1 Majit dhe as protestave të tij.
Por jo vetëm kaq! Për hir të identitetit, lëvizja sindikaliste e së ardhmes nuk do të mund të heqë dorë prej simboleve të veta, në të cilat bën pjesë edhe 1 Maji - për frymën, për angazhimin dhe para së gjithash për mundësinë e komunikimit dhe identifikimit me publikun e gjerë.
Se sa realizëm do të mund të ruajë dhe dëshmojë ajo në këtë komunikim, kjo përbën një tjetër sfidë të së majtës!

........






......

Sot PS eshte oligarkija e miliardereve ne pushtet e fukarenjte jane te ashtu quajturit te "djathte" .

Te majtet ne Ps kane grataciela e Benza e te djathtet ulur trotuareve me by-th ne beton lexojne 55-sen ose rd-ne e nuk blejne dot nje akullore ne vape..e nderkaq prane tyre kalojne cupkat e PS-se qe thone njera tjetres..ua moj sa qef beme ne Paris kur jeshem nashti.. Javen tjeter do ikim ne Majorka me shokun Kozi..ose Maqo..

Te djathtet mbajne ne raftin e vjeter te bere shosh nga tartabiqet ndonji reviste "Hylli Drites" te kafosur nga vjetersia .. kurse ne Vilat luksoze prane shezlongut lexojne aurel plasarin Boset e PS-se..

1 Maji oj Mirel i duhet Shqiptareve me shum se kurre pikerisht sot.

......