Qė nga viti 1945 kur u formuan Kombet e Bashkuara, Bashkimi Sovjetik dhe mė vonė Rusia, e kanė pėrdorur veton 120 herė, Shtetet e Bashkuara 76 herė, Britania 32 herė, Franca 18 herė, kurse Kina, vetėm pesė herė.
Fjala "veto", nė fakt, as qė pėrmendet nė kartėn e Kombeve tė Bashkuara.
Por qė njė rezolutė tė miratohet, duhen nėntė vota pro saj nga 15 anėtarėt e kėshillit. 5 prej tyre janė tė pėrhershėm dhe dhjetė jo. Kėto nėntė vota pro rezolutės, duhet tė pėrfshijnė "votat e anėtarėve tė pėrhershėm," shkruan karta.
Fuqia pėr tė vėnė veton e anėtarėve tė pėrhershėm, ėshtė kritikuar vazhdimisht.
Pėrdorimi i shpeshtė i vetos nga Bashkimi Sovjetik dhe Shtetet e Bashkuara kanė kontribuar shumė qė sistemi i vetos tė diskretitohet.
Gjatė Luftės sė Ftohtė, Bashkimi Sovjetik e pėrdori veton e tij pėr rezolutat e OKB-sė, pothuajse rėndom.
Kohėt e fundit, Shtetet e Bashkuara e kanė pėrdorur veton shpesh pėr tė mbrojtur qeverinė izraelite nga kritikat apo nga pėrpjekjet pėr tė patur nėn kontroll veprimtarinė e ushtrisė sė tij.
Veto dhe kritikėt e saj
Kritikėt e sistemit tė vetos thonė se edhe mes atyre rezolutave qė arrijnė tė miratohen, jo tė gjitha vihen nė jetė.
kritika ngjallen dhe nga fakti se pesė anėtarėt e pėrhershėm, qė janė nė fakt fituesit e Luftės sė Dytė Botėrore, nuk pasqyrojnė realitetin gjeopolitik tė ditės. Veēanėrisht, Britania e Madhe dhe Franca, nuk janė mė ndėr fuqitė kryesore ekonomike dhe ushtarake nė botė.
Nėse sistemi i vetos do tė hiqej, nė Kėshillin e Sigurimit do tė fitonte mendimi i shumicės dhe ndoshta do tė arrinin qė tė miratoheshin mė shumė rezoluta, mė shumė situata nė botė do tė arrinin tė identifikoheshin si kėrcėnim pėr sigurinė nė botė dhe ndoshta do tė kritikoheshin mė shumė vende apo do tė vendoseshin mė shumė sanksione.
Por kjo do tė thoshte se nė njė kėshill tė ri dhe tė reformuar tė Sigurimit, do tė kishte njė ndarje mė tė drejtė pushteti dhe Kėshilli do tė kishte fonde qė tė arrinte t'i zbatonte vendimet e veta. Nė kėshillin aktual, pesė anėtarėt e pėrhershėm kontribuojnė me puthuaj gjysmėn e buxhetit tė OKB-sė.
Megjithatė, asnjė nga anėtarėt e pėrhershėm tė Kėshillit tė Sigurimit nuk ka dhėnė ndonjė shenjė se do tė heqė dorė nga vetoja. Dhe qė ndryshimet e kartės sė re tė OKB-sė tė miratohen, duhet qė vetė ata, tė pestė, tė votojnė pro.
Rusia
Pėrdorimi i vetos sovjetike nė vitet e para tė OKB-sė ishte gjė kaq e zakontė, sa Andrei Gromiko, ministri i jashtėm sovjetik nė vitet 1957-deri nė 1985, njihej ndryshe dhe si "zoti Jo".
Bashkimi Sovjetik e pėrdori veton 79 herė gjatė 10 vjetėve tė para tė jetės sė OKB-sė. Gjatė tė njėjtės periudhė kohore, Kina e pėrdori veton vetėm njė herė, Franca dy, kurse tė tjerėt asnjė herė.
Gjithsesi, me kalimin e kohės, Bashkimi Sovjetik e pėrdori veton gjithmonė e mė rrallė. Qė nga rėnia e Bashkimit Sovjetik nė vitin 1991, Rusia e ka pėrdorur votėn vetėm dy herė, njėherė pėr njė rezolutė qė kritikonte forcat e serbėve tė Bosnjės se kishin penguar UNHCR-nė pėr tė hyrė nė Bihaē, nė Bosnjė, dhe herėn e dytė, pėr tė bllokuar njė rezolutė pėr financimin e operacioneve tė OKB-sė nė Qipro.
Shtetet e Bashkuara
SHBA-ja ka vėnė veton shtatė herė nga nėntė herėt e fundit qė kjo ka ndodhur nė Kėshillin e Sigurimit. Dhe nė gjashtė raste, Amerika e ka vėnė veton pėr projektrezoluta qė nė ndonjė lloj mėnyre, kanė kritikuar qeverinė izraelite.
Nė total, SHBA ka bllokuar 35 projektrezoluta tė OKB-sė rreth Izraelit.
Uashingtoni e ka pėrdorur veton pėr herė tė parė nė vitin 1970, kur bashkė mė Britaninė e Madhe, bllokoi njė projektrezolutė rreth Rodezisė Jugore, vendit qė do tė bėhej mė vonė Zimbabve.
Mbretėria e Bashkuar
Britania e Madhe e ka vėnė veton 32 herė. Kėtė e ka bėrė 23 herė pėr tė njėjtat projektrezoluta qė ka bllokuar dhe Amerika.
Pėr herė tė fundit, veto britanike u vu nė vitin 1989, kur Amerika, Franca dhe Britania kundėrshtuan njė rezolutė qė dėnonte ndėrhyrjen ushtarake amerikane nė Panama.
Britania ėshtė i vetmi anėtar i Kėshillit tė Sigurimit, qė ka bllokur shtatė herė rresht vetėm me votėn e saj kundėr, tė njėjtė projektrezolutė tė OKB-sė.
Franca
Franca, bashkė me Amerikėn dhe Britaninė, ka bllokuar 13 projektrezoluta
Vetėm dy projekterzoluta janė bllokuar vetėm nga vetoja franceze, nė vitet 1947 dhe 1976
Kina
Gjatė viteve 1946 dhe 1971, karrigia e Kinės nė Kėshillin e Sigurimit ishte zėnė nga Republika e Kinės apo Tajvani e cila e pėrdori veton vetėm njė herė pėr tė bllokuar aplikimin e Mongolisė pėr anėtarėsi nė Kombet e Bashkuara.
Kina ka vėnė veton pėr dy rezoluta brenda vitit 1972: e para pėr tė bllokuar anėtarėsinė e Bangladeshit dhe herėn e dytė, kur tok me Rusinė, bllokoi njė projektrezolutė pėr situatėn nė Lindjen e Mesme.
Po ashtu nė vitin 1999 Kina ka vėnė veton pėr tė bllokuar zgjatjen e mandatit tė forcės sė OKB-sė nė maqedoni dhe njė herė tjetėr bllokoi dėrgimin e 155 vėzhguesve tė OKB-sė nė Guatemala.
Krijoni Kontakt