Rilindje e bllokimit tė statusit…
KASTRIOT ISLAMI
Statusi i vendit kandidat mund tė rrezikohet edhe nė 2013-n. Pėr shkak se konsensusi i arritur pėr tė tria ligjet mund tė prishet nga ana e PS, e cila kėrkon: i) tė shtyjė datėn e hyrjes nė fuqi tė ligjit tė shėrbimit civil; dhe/ose ii) tė shmangė zbatimin e kėtij ligji duke filluar nga 1 tetori 2013, pėrmes disa “marifeteve teknike” qė gjoja duhen bėrė pėr shkak tė mungesės sė akteve nėnligjore, mungesa qė paradoksalisht e bėkan ligjin tė pazbatueshėm. Kjo me tė vetmin synim, ndonėse Rama pėrpiqet ta fshehė atė, spastrimin dhe largimin e shpejtė tė tė gjithė atyre qė kanė fituar statusin e nėpunėsit civil dhe futjen e menjėhershme nė pozicionet kyēe tė pėrfaqėsuesve tė klientelės sė qeverisė aktuale.
Pas “nevojės” pėr tė amenduar ligjin e shėrbimit civil, i cili ende nuk ka hyrė nė fuqi, qėndron i kamufluar synimi pėr tė spastruar administratėn publike, ndėrkohė qė ndryshimet e arsyeshme e tė nevojshme tė administratės mund tė kryhen edhe me ligjin e ri tė shėrbimit civil. Jo vetėm opozita, por as Komisioni Europian dhe vendet anėtare nuk do duhet tė lejojnė qė Shqipėria tė futet nė qorrsokakun e prishjes sė konsensusit tė arritur, prej nga do tė bllokohej fitimi i statusit tė vendit kandidat nė vitin 2013 dhe administrata do tė spastrohej…. Nėse kjo ndodh, statusi i vendit kandidat eventualisht do tė rrezikohej edhe nė vitin 2014, sepse ky vit mund tė ishte jo fort i pėrshtatshėm pėr axhendėn zgjeruese tė BE, meqė zhvillohen zgjedhjet pėr Parlamentin Europian, tė cilat shoqėrohen me caktimin e komisionerėve tė rinj. Kurse nė vitin 2015 zhvillohen zgjedhjet vendore nė vendin tonė dhe cilėsia e tyre mund tė ishte ndoshta me pasoja pėr fitimin e statusit.
1. Partnerėt kėrkojnė konsensusin maxhorancė-opozitė dhe stabilitetin e administratės publike…
Nė takimin e parė tė qeverisė sė re nė Bruksel, nga tė gjithė faktorėt u dhanė dy “porosi-kushte” themelore pėr fitimin e statusit: 1) bashkėpunimi maxhorancė-opozitė dhe 2) mosprekja e administratės publike, dy kushte qė, me sa kuptohet, do tė monitorohen nė mėnyrė skrupuloze. Nė kėtė kuptim, “sugjerimi” ėshtė i qartė: Shqipėria nuk duhet tė humbasė momentin pėr fitimin e statusit tė vendit kandidat nė 2013-n dhe nė themel tė kėtij suksesi/dėshtimi qėndron mirėkuptimi maxhorancė-opozitė dhe mosprekja e administratės. Tė gjithė partnerėt e kanė tė qartė se PS nė opozitė pėr katėr vjet kreu veprimeve radikale dhe jashtinstitucionale, dhe pėr dy vjet rresht bllokoi marrjen e statusit, duke mos dhėnė konsensusin pėr tri ligjet. Prandaj partnerėt po ndjekin me shumė vėmendje veprimet e PS nė drejtim tė maxhorancės sė re, dhe nuk besoj se do tė toleronin konsensualisht “spastrimet nė administratė”, sepse kėshtu do tė shkallmohej konsensusi i vendosur pėr tė tria ligjet dhe, pėr rrjedhojė, do tė bėhej i pamundur fitimi i statusit tė vendit kandidat. PD ėshtė e vendosur, pėrmes veprimeve tė saj konstruktive e integruese, tė mos e lejojė njė veprim tė tillė me pasoja tė konsiderueshme pėr vendin dhe shqiptarėt. Shpresoj e besoj se tė njėjtėn qasje bashkėndan edhe LSI. Rilindja e bllokimit tė axhendės integruese do tė ishte me pasoja pėr Shqipėrinė dhe shqiptarėt…
2. Konsensusi maxhorancė-opozitė nė themel tė fitimit tė statusit…
Ligji pėr shėrbimin civil ėshtė njė nga tri ligjet-kushte tė Komisionit Europian, qė pėr dy vjet rresht PS pėrdori pėr tė mbajtur peng fitimin e statusit tė vendit kandidat nė BE. Komisioni Europian, pėrmes komisionerit Fyle, ka bėrė me dije, konfidencialisht e publikisht, se marrja e statusit varet nga bashkėveprimi/konsensusi maxhorancė-opozitė. Madje komisioneri Fyle, pėrmes rrjetit social “Twitter”, duke stigmatizuar qėndrimin e PD, pėrjashtoi edhe mekanizmin e “referendumit” pėr miratimin e kėtyre tri ligjeve, duke lėnė si tė vetmen mundėsi miratimin me konsensus tė tri ligjeve, pra duke i dhėnė prioritet konsensusit pozitė-opozitė, dhe jo thjesht miratimit tė tri ligjeve. Pėr rrjedhojė, partnerėt europianė do t’i konsideronin tė papranueshme tė gjitha tentativat pėr tė shtyrė datėn 1 tetor 2013 tė hyrjes nė fuqi tė ligjit tė shėrbimit civil dhe/ose “marifetet” pėr tė ndryshuar ligjin e shėrbimit civil, sepse ata e kanė tė qartė se kėshtu do tė shkatėrrohej konsensusi i arritur midis maxhorancės e opozitės pėr fitimin e statusit dhe njėkohėsisht do t’u hapej rruga spastrimeve masive nė administratėn publike.
3. Shkallmimi i konsensusit pėr tri ligjet rrezikon fitimin e statusit…
PS dha mirėkuptimin pėr miratimin e tri ligjeve vetėm mė 31 maj 2013, pasi ishte bashkuar me LSI dhe kur ishte e sigurt se statusi nuk do tė mund tė merrej dot edhe pas miratimit tė kėtyre tri ligjeve. Por, duke pranuar kėtė konsensus, me ose pa dashje, PS pranoi se “nuk do tė spastronte administratėn publike”, pavarėsisht se tetė vjet ishte betuar se do tė zhbėnte “administratėn e Berishės”, sepse ligji i ri shėrbimit civil, duke qenė i standardeve europiane, nuk lejon spastrimin e administratės publike, ndėrkohė qė i ka tė gjitha hapėsirat pėr tė ndėrtuar njė administratė tė qėndrueshme, profesionale dhe efikase. PS ose nuk e ka pasur tė qartė kėtė fakt, ose tani qė ėshtė nė pushtet ka ndėrruar mendje dhe kėrkon tė gjejė “marifete” pėr tė mos zbatuar ligjin e shėrbimit civil sepse kėrkon tė spastrojė masivisht administratėn publike. Gjykuar nė retrospektivė, me sa duket PS gjykonte se nė rast fitoreje, veēanėrisht ligji i ri i shėrbimit civil tė mos ishte nė fuqi, sepse kėshtu nuk do t’i kishte duart e lira pėr tė spastruar administratėn publike. Konkretisht, PS pėrmes “marifeteve teknike” po kėrkon kohė pėr tė “zhbėrė administratėn publike tė Berishės”: i) ose pėrmes shtyrjes sė datės 1 tetor 2013 kur hyn nė fuqi ligji pėr shėrbimin civil deri nė njė datė tė pėrshtatshme qė i lejon tė kryejė operacionin e menduar tė spastrimeve; ii) ose pėrmes disa amendamenteve pėr tė mbushur “vakumet ligjore” dhe arritur tė njėjtin synim. Kjo rrugė do tė ēonte nė shkatėrrimin e marrėveshjes sė arritur mė 31 maj 2013 dhe, pėr rrjedhojė, do tė ribllokonte marrjen e statusit tė vendit kandidat nė vitin 2013.
4.Viti 2013, njė moment qė nuk duhet humbur pėr fitimin e statusit…
PS ishte qartėsisht pėrgjegjėse e bllokimit tė konsensusit dhe, pėr rrjedhojė, e fitimit tė statusit tė vendit kandidat kur ishte nė opozitė. Fatkeqėsisht PS do tė rezultonte shkatėrruese edhe e konsensusit tė arritur mė 31 maj 2013 tani qė ėshtė forca drejtuese e maxhorancės qeverisėse. PD ėshtė shprehur se nė asnjė rast nuk do tė ketė qėndrime e veprime penguese tė axhendės integruese, dhe konkretisht ka dėnuar ēdo tentativė pėr shkallmimin e njėanshėm tė konsensusit tė arritur mė 31 maj 2013. LSI ka luajtur gjatė mandatit 2009-2013 njė rol moderator dhe ka investuar pėr arritjen e konsensusit pėr tė tria ligjet. Pėr rrjedhojė, LSI do tė duhet tė qėndronte me konsekuencė nė mbrojtje tė kėsaj marrėveshjeje. Prishja e kėtij konsensusi do tė jepte shkas qė Komisioni Europian dhe/ose disa vende tė BE tė mos jepnin pėlqimin pėr marrjen e statusit tė vendit kandidat nė BE. Kjo do tė ishte njė ngjarje shumė e rėndė pėr vendin, po tė kemi parasysh qė nė vitin 2014 zhvillohen zgjedhjet e Parlamentit Europian dhe fitimi i statusit nė vitin 2014 mund tė komplikohej pėr arsye qė nuk do tė lidheshin me Shqipėrinė. Viti 2015 ėshtė vit zgjedhor pėr Shqipėrinė dhe cilėsia e zgjedhjeve gjithnjė ka qenė njė kusht pėr fitimin e statusit.
5. Kosto e lartė financiare pėr shqiptarėt nga bllokimi i statusit…
Pas tentativės pėr shtyrjen e datės sė “hyrjes nė fuqi” tė ligjit tė shėrbimit civil, ndėr tė tjera do tė maskohej njė qėllim/interes politik i trefishtė i PS: 1) preferenca e saj qė statusi tė merrej vitin e ardhshėm meqė marrja kėtė vit (kur tė gjitha kushtet janė tashmė plotėsuar), do tė perceptohej si “dhuratė” qė u takonte kryesisht PD e LSI, kurse vitin tjetėr PS mund tė pretendonte pėr mė shumė merita, tė cilat mund tė vinin pas pėrmbushjes sė disa obligimeve; 2) interesi i saj imediat lidhet kryesisht me “spastrimet” e administratės, kjo pėr shkak edhe tė presionit qė bėjnė pėrfaqėsuesit e klientelės sė qeverisė aktuale pėr pozicionet kyēe (pėr tė qenė tė sinqertė, profesionistėve militantė tė PS u janė mbyllur telefonat dhe dyert nga qeveria, pasi ėshtė tallur me dėrgimin me e-mail tė CV-ve nė bazėn e tė dhėnave), ndėrkohė qė marrja e statusit dhe hyrja nė fuqi e ligjit tė ri tė shėrbimit civil pėrbėjnė pengesa tė pakapėrcyeshme; ) PS gjykon me kėtė rast se do tė mund ta akuzonte PD qė nuk do tė jepte konsensusin pėr shtyrjen e datės 1 tetor 2013, si bllokuese tė fitimit tė statusit, duke i kthyer reston e akuzave qė kjo forcė i ka bėrė PS gjatė katėr viteve, 2009-2013. Duhet pasur parasysh gjithashtu se tė gjitha kėto veprime jo vetėm do tė pengonin marrjen e statusit, por do tė shoqėroheshin me njė kosto tė lartė financiare, sepse duke iu referuar ligjit tė ri nė fuqi, nėpunėsit civilė do ta kenė shumė tė lehtė tė fitojnė nė gjykatė tė drejtėn e tyre dhe shpėrblimet jo tė vogla financiare. Po ashtu, shtyrja edhe njė vit e fitimit tė statusit do tė thotė humbje e shumave tė konsiderueshme qė vijnė pėr vendet kandidate si asistencė nga fondet e BE.
6. Hyrja nė fuqi e ligjit nuk mund tė pengohet nga mungesa e pėrkohshme e akteve nėnligjore.
Hyrja nė fuqi e ligjit nėnkupton qė automatikisht subjektet tė cilave u drejtohet ligji fitojnė tė drejtat dhe pėrmbushin detyrimet, sipas ligjit tė ri, madje ky aspekt nuk ėshtė i lidhur aspak me miratimin e akteve nėnligjore nė zbatim tė tij, tė cilat mė shumė kanė tė bėjnė me aspektin procedural tė ligjit. Pėr nėpunėsin e shėrbimit civil rėndėsi primare ka garancia pėr ruajtjen e statusit (e drejtė e nėpunėsit), gjė qė prodhon stabilitetin e administratės (interesi publik). Duke firmosur marrėveshjen e 31 majit 2013, PS e ka dhėnė pėlqimin e saj pėr stabilitetin e administratės, apo e thėnė mė shkoqur, ka pranuar qė ēdo punonjės qė ka fituar statusin e nėpunėsit civil nuk mund tė largohet nga puna pėr motive politike, dhe ky standard europian ėshtė pranuar nga tė gjitha palėt qė tė vendoset mė 1 tetor 2013. Nga analiza e ligjit nr. 152/2013 rezulton se parimet e funksionimit tė administratės publike, tė drejtat dhe detyrimet e nėpunėsve civilė, janė automatikisht tė detyrueshme pėr zbatim qė nga data 1 tetor 2013, pėr shkak se ligji nuk parashikon nxjerrjen e njė akti nėnligjor pėr detajimin e tyre. Duke qenė se kėto ēėshtje pėrbėjnė thelbin e ligjit dhe tė vetė statusit tė nėpunėsit civil, janė vetė dispozitat e ligjit qė kanė detajuar garancitė ligjore tė qėndrimit nė detyrė, tė drejtat dhe detyrimet e nėpunėsve civilė. Nė kėto kushte, nė referim edhe tė paragrafit 3 tė nenit 107 tė Kushtetutės, garancitė e qėndrimit nė detyrė dhe trajtimi ligjor i nėpunėsve publikė ekzistues do tė rregullohen nga ligji nr. 152/2013 qė nga data 1 tetor 2013. Dhe nė kėtė kėndvėshtrim, shtyrja e afatit tė hyrjes nė fuqi tė kėtij ligji jo vetėm shkallmon konsensusin e arritur pėr fitimin e statusit tė vendit kandidat, por hedh nė erė edhe garancitė qė do tė fitojnė mė 1 tetor 2013 nėpunėsit e shėrbimit civil dhe mund t’i humbasin nėse me shtyrjen e kėsaj date fillon periudha e spastrimeve. E thėnė mė troē, nėse PS nuk ka ngutjen pėr tė kryer spastrimet nė administratė dhe kryerjen e emėrimeve klienteliste, nuk ka asnjė pengesė nga miratimi i akteve nėnligjore qė ligji i shėrbimit civil tė zbatohet, aq mė tepėr qė ndryshimet dhe rekrutimet nė administratė duhet nė bėhen tė programuara sipas afateve tė pėrcaktuara nė ligj. PS, nė vend qė tė sajojė “marifete teknike” e tė krijojė alibi e pretekste pėr nevojėn e tyre pėr ta bėrė gjoja ligjin tė zbatueshėm, duhet tė merret me urgjencė me hartimin dhe miratimin e akteve nėnligjore sepse vetėm kėshtu ligji bėhet i zbatueshėm, administrata nuk spastrohet dhe PS i ka tė gjitha hapėsirat pėr tė bėrė pėrmirėsimet e duhura e tė arsyeshme nė administratėn publike.
7. “Justifikimi” absurd pėr shtyrjen e afatit tė hyrjes nė fuqi tė ligjit dhe “vakumet ligjore”…
“Justifikimi” i shtyrjes sė afatit tė hyrjes nė fuqi tė ligjit nr. 152/2013 bazuar nė alibinė se nuk janė miratuar ende aktet nėnligjore nė zbatim tė tij, ėshtė absurd dhe i pambėshtetur ligjėrisht. Po ashtu deklarimi se data 1 tetor 2013 pėr hyrjen nė fuqi krijon disa “vakume ligjore” qė duhen “mbushur” pėrmes disa amendamenteve ligjore qė ligji tė bėhet i zbatueshėm duket absurd dhe jo bindės. Kėto nuk pėrbėjnė “nevojė” pėr ta bėrė ligjin tė zbatueshėm, por janė “marifete” pėr tė fituar kohė e hapėsira pėr tė spastruar administratėn publike. Nėse do t’u futeshim kėtyre sofizmave, atėherė do tė mund tė thuhej se nė asnjė moment ligji nuk do tė hynte dot nė fuqi pėrderisa nuk do tė ishin tė miratuara aktet nėnligjore. Por, nga ana tjetėr, aktet nėnligjore nuk mund tė miratohen nė asnjė rast nga Kėshilli i Ministrave pėrpara se ligji tė hyjė nė fuqi. Pėr kėtė arsye, edhe nė momentin e skadimit tė njė afati tė ri tė vendosur, pėrsėri do tė ishim nė situatėn qė aktet nėnligjore nė zbatim tė ligjit do tė ishin tė pamiratuara pėr shkak se nuk mund tė nxirren aktet nėnligjore mbėshtetur nė njė ligj, i cili ligjėrisht, edhe pse i miratuar, nuk ka hyrė nė fuqi. Pėr kėtė arsye, neni 69 i ligjit nr. 152/2013 parashikon se Kėshilli i Ministrave duhet t’i miratojė aktet nėnligjore brenda 3 muajve nga hyrja nė fuqi e ligjit. Nuk besoj se do tė ishte korrekte juridikisht, madje do tė konsiderohej absurde qė tė kėrkohej e kundėrta, qė nė njė nen tė veēantė tė thuhej se ligji hyn nė fuqi vetėm pas asaj date kur ka pėrfunduar miratimi i akteve nėnligjore?!
8. Garancitė ligjore pėr nėpunėsin civil nuk lidhen me aktet nėnligjore…
Gjithashtu, po tė vlerėsohen aktet nėnligjore qė parashikon ligji pėr miratim, vėrehet se asnjė prej tyre nuk lidhet me tė drejtat apo detyrimet e nėpunėsve civilė, apo me garancitė e tyre ligjore. Aktet nėnligjore, nė tėrėsinė e tyre, delegojnė miratimin e procedurave tė hollėsishme pėr pranimet, ngritjen nė detyrė apo transferimet. Ligji parashikon njė afat tremujor pėr miratimin e tyre. Pas hyrjes nė fuqi tė ligjit mė datė 1 tetor 2013, Kėshilli i Ministrave duhet tė fillojė procedurat e nevojshme pėr miratimin e akteve nėnligjore brenda afatit tė vendosur nga ligji, sipas njė rendi prioritar. Dhe do tė ishte absurde qė pa u futur ligji nė fuqi tė amendohej ligji sepse na qenkėsh i pazbatueshėm meqė mungojnė aktet nėnligjore. Kjo ėshtė njė hile thjesht pėr tė krijuar hapėsirat pėr tė spastruar administratėn dhe nuk ka tė bėjė aspak me zbatueshmėrinė e ligjit.
9. Nė vend tė pėrfundimit: “Marifetet” pėr tė spastruar administratėn dhe kryer emėrime klienteliste prishin konsensusin e arritur dhe “hedhin nė erė” statusin…
Mė 31 maj 2013, PS, me hir apo me pahir, mė dije apo pa dije, ka miratuar ligjin e shėrbimit civil, njėrin nga tri ligjet qė mbanin peng fitimin e statusit tė vendit kandidat. Me miratimin e kėtij ligji, sė bashku me tė dy ligjet e tjera, ėshtė hapur rruga e fitimit tė statusit kėtė vit dhe nuk ka asnjė pengesė tjetėr pėr ta fituar atė nė 2013-n. Kjo ėshtė vetėm meritė e maxhorancės sė mėparshme PD+LSI. Miratimi i ligjit tė shėrbimit civil i ka dhėnė stabilitet administratės publike dhe i ka garantuar tė gjithė nėpunėsit e shėrbimit civil se nuk ka asnjė mėnyrė pėr t’ia hequr statusin e fituar pėr motive politike, pra janė shmangur pėrfundimisht spastrimet nė administratė. Pra, Rama, me dije ose pa dije, ka firmosur nė favor tė stabilitetit tė administratės dhe kundėr retorikės sė tij pėr zhbėrjen e “administratės sė Berishės”. Ēdo kthim mbrapa, apo e thėnė ndryshe, shkallmimi i konsensusit tė arritur mė 31 maj 2013, pėrmes “shtyrjes sė datės 1 tetor 2013” apo krijimit tė hapėsirave pėr spastrimin e administratės pėrmes “marifeteve teknike”, do tė hidhte nė erė fitimin e statusit tė vendit kandidat nė vitin 2013. Kjo do tė ishte me kosto tė lartė, politike e financiare, pėr vendin dhe pėr shqiptarėt. E gjithė kjo kosto do tė shkaktohej vetėm pėr interesin e pėrfaqėsuesve tė klientelės sė ngushtė qė pret tė vendoset nė pozicionet kyēe tė administratės publike. Pėr kėtė mjafton tė analizohen nga ekspertėt e BE tė gjitha emėrimet nė postet kyēe tė kompanive publike pėr tė kuptuar tendencėn e emėrimeve tė qeverisė sė re. Madje asnjė profesionist, qoftė edhe militant socialist as ka pėrfituar deri tani dhe as do tė mund tė pėrfitonte nga kėto “marifete” me kosto tė lartė. Unė shpresoj se PD, LSI dhe Brukseli e vendet anėtare tė BE, pra “partnerėt” e Shqipėrisė, konsensualisht nuk do ta lejojnė qė Shqipėria tė mos e fitojė statusin nė vitin 2013 thjesht se Rama kėrkon hapėsira pėr tė kryer spastrimet e administratės publike dhe kryer emėrime klinteliste e nepotike.
Burimi: Gazeta Panorama
Krijoni Kontakt