Ylljet Aliēka, mes 10 shkrimtarėve mė tė mirė europianė
Letėrsia shqipe e pėrzgjedhur nė projektin 10 shkrimtarė bashkėkohorė prezantojnė arritjet e letėrsisė sė sotme europiane.
Europa mund tė njihet mė mirė pėrmes letėrsisė. 10 shkrimtarė tė njohur europianė do tė bėhen pjesė e projektit ndėrkombėtar tė Bashkimit Europian Net tė letėrsisė europiane 2012-2014, i cili do tė hapė siparin e tij mė 21 shtator nga qyteti i Wroclaw pėr tė ndaluar mė pas nė Bukuresht, Dublin, Lisbonė, Vilnius dhe Pragė. Netėt e Letėrsisė Europiane janė konceptuar mbi idenė se letėrsia mbetet medium i vetėm krijues qė pėrqafon zėrat e shkrimtarėve bashkėkohorė me vlerat e shoqėrive ku ata jetojnė. Qyteti i Wroclaw-it do tė marrė mė 21 shtator dhe statusin Porta hyrėse e letėrsisė sė sotme europiane. Shkrimtarėt e pėrzgjedhur janė emra tė njohur tė letėrsisė bashkėkohore nga vende si: Anglia, Gjermania, Spanja, Franca, Republika Ēeke, Irlanda. Kėtij grupi tė pėrzgjedhur me kujdes, i cili pritet tė kthehet nė njė rrugėtim letrar, ku do tė shkėmbehen eksperienca dhe do tė hidhen ide mbi atė ēfarė letėrsia reflekton sot, do ti bashkėngjitet dhe shkrimtari shqiptar, Ylljet Aliēka. Ai ėshtė pėrzgjedhur si autori qė do tė pėrfaqėsojė letėrsinė shqipe nė kėtė eveniment. 10 shkrimtarė tė njohur bashkėkohorė nga vende tė ndryshme europiane, ardhur nga gjuhė e stile tė ndryshme, nėpėrmjet leximeve tė tyre publike, si dhe veprimtarive tė tjera promovuese do mundėsojnė audiencėn tė udhėtojė nėpėr Europė si dhe tė njihet nė njė formė tė re me vlerat e letėrsisė sė sotme europiane, thuhet nė komunikatėn pėr shtyp tė kėtij aktiviteti. Britania e Madhe do tė pėrfaqėsohet nė kėtė aktivitet nga shkrimtarja e njohur, Zadie Smith, e cila ka qenė kandidate e ēmimit Man Booker Prize. Nga Gjermania do tė jetė shkrimtari Ingo Schulze, i cili i ka dhėnė jetė nė letėrsinė e tij, tė shkuarės sė dy Gjermanive. Spanja do tė prezantohet me shkrimtarin e ri, Harkaitz Cano, Portogalia me David Soares. Nga Franca nė kėtė eveniment do tė jetė shkrimtari dhe regjisori i njohur, Philippe Claudel, i cili ėshtė fitues i njė sėrė ēmimesh tė rėndėsishme letrare. Nga Lituania ėshtė shkrimtari dhe poeti Herkus Kuncius, nga Serbia do tė jetė shkrimtari Borislav Pekić, Petr Sabach nga Republika Ēeke dhe Colm Tóibin nga Irlanda. Colm Tóibin ėshtė njė nga pėrfaqėsuesit mė tė denjė tė asaj ēfarė ndodh sot me letrat irlandeze. Ai ka qenė kandidat i ēmimit Man booker prize dhe novela e tij e fundit ka qenė nė listėn e 10 librave mė tė mirė tė vitit nga New York Times. Pėrveē letėrsisė ai merret dhe me kritikė letrare. Shkrimtari shqiptar, Ylljet Aliēka, ka nisur tė botojė letėrsi mė vitin 1996. Libri i tij i parė ėshtė njė pėrmbledhje me tregime. Mė vitin 2000 ai botoi romanin Kompromisi, i cili do ta rendiste ndėr autorėt interesantė nė letrat shqipe pas viteve 90. Aliēka ka botuar librat Parullat me gurė (2003) i cili do tė ekranizohej mė pas nga regjisori Gjergj Xhuvani, Njė rrėfenjė me ndėrkombėtarė (2006. Librat e tij janė pėrkthyer nė frėngjisht, polonisht, anglisht, italisht, e sė fundi nė gjuhėn esperanto. Ai ėshtė autor i disa skenarėve me tė cilėt ėshtė vlerėsuar dhe me ēmime. Ēmimin e parė Aliēka do ta merrte nė njė konkurs tė tregimit ndėrkombėtar nė Itali mė 2000-shin, mė pas do tė vlerėsohej me ēmimin e dytė nė konkursin ndėrkombėtar Arts et Lettres de France, Francė, 2000; medalje bronzi nga Academie Internationale de Lutece, Francė, 2001; Penda e Argjendtė, nė prozė, nga Ministria e Kulturės, Rinisė e Sporteve, 2001; ēmimi i parė, si skenari mė i mirė, Festivali i filmit shqiptar, 2006, libri mė i mirė artistik i vitit, Akademia KULT, 2006.
Ingo Schulze
Ingo Schulze (lindur mė 15 dhjetor 1962) ėshtė njė nga shkrimtarėt mė tė njohur bashkėkohorė gjermanė. Ai ka studiuar filozofi klasike nė Universitetin e Jenės, pėr pesė vite, dhe deri nė Bashkimin e dy Gjermanive ka punuar si kėshilltar pėr artet dramatike nė Teatrin Kombėtar tė Altenburgut, 45 km nga Lajpcingu. Pas ngjarjeve tė vitit 1989, Schultze krijoi njė gazetė bashkė me miqtė e tij letrarė. Ajo ēfarė po ndodhte me Gjermaninė Lindore e frymėzonte atė tė bėnte shkrime tė ndryshme. Ai kaloi gjashtė muaj nė San Peterburg, muaj gjatė tė cilave ai iu pėrkushtua letėrsisė. Tregimet e shkruara gjatė kėsaj periudhe i botoi nė pėrmbledhje me 33 tregime tė shkurtra tė quajtur 33 momente lumturie (1995). Ai ėshtė fitues i njė sėrė ēmimesh me romanet dhe tregimet e shkruara nė njėzet gjuhėt ku ėshtė pėrkthyer. Kėtė vit ai u nderua me ēmimin e madh letrar nė Gjermani Bertolt-Brecht-Literaturpreis.
Zadie Smith
Zadie Smith (lindur mė 25 tetor 1975) ėshtė romanciere, eseiste dhe tregimtare angleze. Gjatė vitit 2012, ajo ka botuar katėr romane, tė cilat janė pritur mirė nga kritika. Nė vitin 2003 ajo u pėrfshi nė listėn Granta mes 20 autorėve tė rinj mė tė mirė, listė nė tė cilėn u pėrfshi edhe gjatė kėtij viti. Ajo ėshtė fituese e ēmimit Orange nė fiksion mė 2006-n me novelėn e saj Dhėmbėt e bardhė. Time magazine e ka renditur kėtė libėr nė 100 librat mė tė mirė qė duhen lexuar nga 1923-2005. Nė vitin 2002 ajo botoi romanin Burri i autografit i cili do tė kishte njė sukses nė treg, pavarėsisht se kritika nuk e priti pozitivisht. Nė 2009-n ajo botoi njė pėrmbledhje me tregime Tė ndryshosh mendjen. Mė romanin E bukura ajo ishte mes shkrimtarėve kandidatė pėr ēmimin Man booker prize mė 2006. Zadie ėshtė e martuar me poetin dhe shkrimtarin irlandez, Nicholas Laird.
Harkaitz Cano
Harkaitz Cano ėshtė njė ndėr personazhet mė tė njohura nė letėrsinė bashkėkohore spanjolle. Pėrveē librave poetikė ai ka botuar dhe njė sėrė vėllimesh me tregime tė shkurtra. Novela e tij e fundit Thikat e barit ėshtė pritur mirė nga kritika dhe ka qenė njė ndėr librat mė tė shitur. Cano punon si skenarist nė televizion.
Philippe Claudel
Philippe Claudel ėshtė shkrimtar dhe regjisor i njohur francez. Pėrveēse shkruan ai ėshtė dhe profesor i letėrsisė nė Universitetin e Nancy-t. Nė vitin 2008 ai realizoi filmin Tė desha kaq gjatė, i cili fitoi ēmimin Bafta mė 2009-n si filmi mė i mirė nė gjuhėn angleze. Romani i tij mė i mirė konsiderohet Shpirtrat gri me tė cilin fitoi ēmimin Renaudot nė Francė dhe ka qenė nė shortlistėn e American Gumshoe Award dhe fitoi ēmimin suedez Martin Beck. Nė vitin 2003 ai fitoi ēmimin Brodecks Report.
Herkus Kunčius
Herkus Kunčius ėshtė prozator, eseist dhe dramaturg lituanez. Krijimtaria e tij letrare shpeshherė ėshtė mohuese e shumė formave letrare. Pėr shumė kritikė ai ėshtė njė prishės i letėrsisė lituaneze, pėr shumė tė tjerė ai ėshtė njė eksplorues i saj. Libri i tij i parė u botua mė 1996. Prej atij viti ai vijon tė botojė vazhdimisht romane dhe drama tė cilat janė shpirti i Lituanisė sė sotme.
Shqip
Krijoni Kontakt