Postuar mė parė nga
saura
Nga lufta nacionalēlirimtare nė luftė civile
Qėndresa antikomuniste (2)
Kėtė solidaritet e vė nė dukje edhe britanikja Znj. Hezllak qė punonte pėr SOE, nė njė pėrmbledhje informative tė datės 16 korrik 1943, ku ndėr tė tjera informon: "Partizanėt dhe vullnetarėt luftojnė nė tė njėjtėn ēetė dhe, kur njė ēetė partizane ėshtė e zėnė ngushtė, njė ēetė vullnetare nxiton qė ta shpėtojė dhe anasjelltas".
Nė raportin qė Edith Durhami i dėrgon ministrit tė Punėve tė Jashtme tė Anglisė, Anthony Eden, mė 30 korrik 1943, ndėr tė tjera, lexojmė: "Shqipėria po lufton pėr liri. Qysh prej tė Premtes sė Zezė tė 1939-ės, ēetat shqiptare kanė filluar rezistencėn. Kohėt e fundit e tėrė Shqipėria ėshtė gėzuar nga lajmet e humbjeve tė shumta tė Italisė dhe lufta pėr liri ėshtė bėrė e po bėhet mė intensive... Njė Kėshill i Pėrgjithshėm i ēlirimit kombėtar drejton dhe organizon veprimtarinė e rezistencės nė gjithė Shqipėrinė. Njėsitė luftarake zbatojnė urdhrat e tij. Ka tre lloj luftėtarėsh: partizanėt, vullnetarėt e lirisė dhe ēetat rezervė. Dy tė parat janė trupa tė organizuara mirė dhe tė disiplinuar
Nė zonėn e Vlorės dhe nė Shqipėrinė e Jugut janė dy njėsi vullnetare aktive, tė udhėhequra nga Hysni Lepenica, ish-oficer xhandarmėrie dhe Skėnder Muēo, njė avokat i ri i shquar
Nė krahinėn e Korēės, zemra dhe shtėpia e nacionalizmit shqiptar nė jug ėshtė ajo e Safet Butkės, ish-profesor qė komandon njė njėsi vullnetare dhe njė numėr ēetash. Nė Shqipėrinė Qendrore italianėt druhen nga Myslym Peza, i cili komandon njė grup partizan shumė tė shkathėt, qė lufton nė rrethin e Tiranės, tė Durrėsit e tė Kavajės. Afėr Krujės, majori Abaz Kupi komandon njė forcė ēetash, e cila sulmon kolonat italiane. Nė Verilindje, udhėheqėsi mė i shquar ėshtė kolonel Muharrem Bajraktari, ish-komandant xhandarmėrie. Nė Mat, nė Shqipėrinė Qendrore - njė grup partizan udhėhiqet nga Mustafa Kaēaēi. Pos kėtyre, ka njėsi tė tjera qė luftojnė nė Dibėr, Shkodėr, Berat, Skrapar dhe Gjirokastėr
Nė janar, forcat e udhėhequra nga Hysni Lepenica dhe Skėnder Muēo sulmuan njė fuqi italiane, nėn komandėn e kolonel Klementit, nė fshatrat e Vlorės. Luftimet zgjatėn disa ditė e kolonel Klementi u vra si edhe 180 ushtarė e oficerė
Grupi i Myslym Pezės ka zhvilluar mjaft luftime me milicinė fashiste afėr Tiranės. Ka sulmuar njė kolonė ushtarake nė rrugėn pėr nė Durrės, ka vrarė 42 italianė dhe ka zėnė 80 robėr
Njė rast tjetėr M.Peza ka sulmuar njė autokolonė dhe ka shkatėrruar 7 kamiona. Grupi i Prof.Butkės nė Korēė kohėt e fundit ka luftuar me njė detashment italian. Ka sulmuar gjithashtu Shtabin italian nė Voskopojė, ku u kapėn shumė armė e municione dhe u liruan njė numėr robėrish shqiptarė".Nė Konferencėn e Labinotit, 4-8 shtator 1943, u dėnua zyrtarisht Marrėveshja e Mukjes si edhe bashkėpunimi nė luftė kundėr pushtuesve dhe u vendos qė t'i shpallej luftė Ballit Kombėtar.
Pėr tė shkuar te lufta civile, PKSH pėrgatiti e pėrdori propagandėn komuniste qė i shpalli armiq e tradhtarė forcat kundėrshtare si edhe vuri nė veprim terrorizmin ekstremist. Ajo u hodh hapur nė veprime terroriste pėr tė asgjėsuar njė nga njė krerėt nacionalistė me atentate dhe vrasje pas shpine nė gjithė Shqipėrinė: Zejnel Abduramani, Hysni Toska, Idriz Drizari, Dr.Kasimati, Hytbi Kulla, Zija Gashi, Hoxhė Selim Brahja, Besnik Ēano, Qeramudin Ēuka etj.
Data 1 tetor mund tė konsiderohet si fillimi zyrtar i luftės civile, meqenėse nė kėtė datė urdhėrohet nisja e saj. E.Hoxha i dėrgonte njė letėr-qarkore gjithė komiteteve qarkore tė PKSH-sė, nė tė cilėn urdhėron nisjen e luftės sė armatosur pa marrė parasysh asnjė rrethanė e pasojė kundėr Ballit Kombėtar si armik kryesor.
Rruga qė zgjodhi PKSH-ja pėr tė marrė pushtetin ishte ajo e luftės me armė e me gjak kundėr kundėrshtarėve politikė: "Me forcė dhe me armė tė marrim pushtetin nė duar". Tashmė, te PK zotėron tėrėsisht fryma, idetė e praktikat e revolucionit bolshevik dhe ushtria nacionalēlirimtare u kthye nė njė instrument tė kėtij revolucioni. Vetė lufta nacionalēlirimtare e humbi karakterin fillestar dhe u tjetėrsua nė luftė civile. Nė njė dokument tė Shtabit tė Pėrgjithshėm NĒ: "Nė vjeshtė 1943, Partia Komuniste dhe Fronti NĒ u detyruan t'i shpallin luftė pėr vdekje Ballit Kombėtar".
Uran Butka
Krijoni Kontakt