Publikuar: 08.07.2011 - 09:24Prishtinë, 8 korrik - Qeveria e Kosovës ka hequr dorë nga disa elemente të shtetësisë, në momentin kur ka marrë zotimin për t’i respektuar konkluzionet që kanë dalë nga tri marrëveshjet me palën serbe, të cilat janë arritur fundjavën e kaluar në Bruksel. Këtë konstatim e ka nxjerrë kryetari i Kuvendit të Kosovës, Jakup Krasniqi, në një intervistë ekskluzive për “Kohën Ditore”, vetëm pak çaste pasi i ka lexuar konkluzionet e ndërmjetësit të BE-së, Robert Cooper.
Në intervistë, Krasniqi ka thënë se pala vendëse nuk është dashur të pranonte që qytetarët e Kosovës të lëvizin nëpër Serbi vetëm me karta identiteti, e jo edhe me pasaporta që mbajnë mbishkrimet e Republikës së Kosovës, ashtu sikur që nuk është dashur të pranonte që kufiri mes dy shteteve, të cilësohej si “kufi administrativ”. Njeriu që e udhëheq Kuvendin, për dallim nga bashkëpartiaku i tij që e drejton Qeverinë, Hashim Thaçi, e ka cilësuar të papranueshme edhe marrjen e fotokopjeve të regjistrave civilë në vend të atyre origjinalë, duke mos e fshehur shqetësimin se e njëjta gjë mund të përsëritet edhe me regjistrat kadastralë. Ka thënë se Kosova i ka pasur origjinalet e këtyre regjistrave qysh kur ka qenë krahinë autonome në kuadër të ish-Federatës jugosllave, kështu që edhe BE-ja është dashur të bënte presion mbi Serbinë që t’ia kthente ato pronarit legjitim. Kryeparlamentari Krasniqi ka ngjallur dyshime edhe rreth çështjes së nostrifikimit të diplomave universitare të shqiptarëve që jetojnë në Serbi e që studimet i kanë mbaruar në Kosovë, për vetë faktin se nostrifikimi i është lënë një vendi të tretë. Pas “lëshimeve” të para të ekipit vendës, ai ka thënë se u takon grupeve parlamentare të vendosin, nëse duan ta lënë Qeverinë të bëjë kompromise të tjera, apo ta ndalojnë të bëjë marrëveshje që nuk janë në favor të qytetarëve të Kosovës. Krasniqi e ka thënë hapur se shefja e delegacionit të Kosovës në bisedimet me Serbinë, Edita Tahiri, është treguar e papërgjegjshme në raport me obligimet që i ka ndaj Kuvendit dhe Presidencës, për t’i informuar me rrjedhën e bisedimeve. Në intervistë, Krasniqi flet edhe për angazhimin e Kuvendit në procesin e përmbushjes së obligimeve që kanë dalë nga Raporti i Progresit si dhe për prishjen e marrëveshjes ndërmjet Qeverisë dhe FMN-së. Flet edhe për Ligjin për veteranët e UÇK-së.
KD: Zoti kryetar, fundjavën e kaluar në Bruksel u arritën tri marrëveshjet e para mes palës vendëse dhe asaj serbe, të cilat në fakt nuk u nënshkruan por u përmblodhën në të ashtuquajturat “konkluzione të kryesuesit”. I keni parë ju ato konkluzione?
Krasniqi: E kam thënë edhe me herët se ky proces jo vetëm se ka qenë i panjohur për opinion e gjerë, por ka qenë i panjohur edhe për ne si përfaqësues të jetës institucionale. E kam fjalën për ne që veprojmë brenda Kuvendit të Kosovës, apo organit më të lartë të shtetit. Faktikisht është dashur që të kishim informacione më të shumta rreth procesit të bisedimeve. Ne si Kuvend, ndoshta në procedura të përshpejtuara, megjithatë e kemi nxjerrë një Rezolutë, dhe përmes saj i kemi vendosur disa korniza të atyre bisedimeve. Mendoj se ajo që është vendosur me atë Rezolutë ka vendosur korniza të mira. Është qartësuar se çka nuk mund të bisedohet dhe çka mund të bisedohet.
KD: A janë brenda kornizave që i ka përcaktuar Kuvendi edhe marrëveshjet e fundit?
Krasniqi: Unë mendoj se ka diçka që nuk është brenda atyre korniza, as të Rezolutës, as të Kushtetutës, e as të strategjisë që e ka Qeveria për këto bisedime. Thjesht është bërë një anashkalim.
KD: Konkretisht, çka ka dalë jashtë kornizave?
Krasniqi: Ne e kemi ditur se Serbia nuk është pajtuar me elementet e shtetësisë së Kosovës, por çështje shqetësuese është që me këto marrëveshje nuk njihen disa elemente të shtetësisë së Kosovës dhe çka është më e keqja është që me këtë është pajtuar edhe delegacioni që i ka zhvilluar bisedimet në Bruksel.
Pra, kemi të bëjmë me elementin kryesor të shtetësisë, që është Republika e Kosovës. Kemi të bëjmë me elementin e simboleve të shtetit dhe kemi të bëjmë me dokumentet zyrtare që janë elemente të shtetësisë siç është pasaporta. Ky dokument i shtetësisë, sipas marrëveshjes del se nuk njihet nga Serbia. Ndërkohë që ne me këtë dokument i kalojmë të gjitha shtetet e tjera, përfshirë Maqedoninë, Malin e Zi e Shqipërinë. Edhe pse në këtë të fundit gjatë periudhës verore qytetarët kosovarë mund të shkojnë edhe me letërnjoftim. Edhe kufiri me Serbinë, nuk njihet si kufi shtetëror, por më tepër si kufi administrativ. Këto janë anët e dobëta të kësaj marrëveshjeje.
KD: Të gjitha këto lëshime që ju po i përmendni, a nuk paraqesin argumente të mjaftueshme për të ardhur në përfundim se pala vendëse paska hequr dorë nga shtetësia, për vetë faktin se ka pranuar të hyjë në kompromise për heqje të mbishkrimeve të Republikës së Kosovës?
Krasniqi: Nuk do të thosha nga shtetësia, por nga disa elemente të shtetësisë. Dhe, kjo është një heqje dorë, në favor të arritjes së një marrëveshjeje, e cila në disa vende e parasheh reciprocitetin mes dy vendeve. Kjo mund të merret si një karrem i pranueshëm, por në fakt, Kosova s’e ka mohuar asnjëherë shtetësinë e Serbisë, dhe nuk i ka penguar asnjëherë elementet e shtetësisë serbe.
Qytetarët serbë kanë kaluar me dokumente e tyre nëpërmes kufirit të Kosovës.
Ne kemi qenë shumë tolerantë, jo pse ishim shtet i ri, por pse kishim edhe një prezencë të madhe ndërkombëtare, e cila po ashtu ishte tolerante në këtë drejtim. Kështu që dua të them se kjo marrëveshje është vetëm një pjesë e marrëveshjeve që mund të arrihen në këtë proces të bisedimeve.
KD: Ju konsideroni se duhet lejuar Qeverinë që të vazhdojë edhe më tej dialogun, me gjithë këto lëshime që i ka bërë qysh në marrëveshjet e para?
Krasniqi: Ndoshta nuk është lehtë për të folur për këtë çështje, pasi nuk dihet se si do të bëhet përfundimi final i bisedimeve, por pajtimi i palës sonë që kjo periudhë e bisedimeve të zgjasë deri në pesë vite, përsëri është një kohë e gjatë, dhe kjo mund të merret si një pikë e dobët e këtyre konkluzioneve që janë dhënë nga kryesuesi i këtyre bisedimeve, zoti Cooper.
KD: E kemi dëgjuar kryeministrin Thaçi duke i vlerësuar marrëveshjet si të “modelit evropian”, po ju të paktën a mund të gjeni diçka pozitive nga gjithë ajo që është arritur mes palëve?
Krasniqi: Ndoshta i vetmi element pozitiv që mund të merret në këtë rast, është nostrifikimi i diplomave të universiteteve të Kosovës për qytetarët shqiptarë që jetojnë në Preshevë, Medvegjë e Bujanovc. Por as kjo nuk është pranuar në kuptimin më të mirë të fjalës, pasi është lënë që nostrifikimin ta bëjë një vend i tretë. Edhe kjo nuk është në plotësinë e saj si njohje e universiteteve të Kosovës, nga ana e Serbisë, dhe nuk është ndonjë lehtësim për ata njerëz që i kryejnë studimet në Kosovë.
KD: Nga këndvështrimi juaj, prapë po del se asnjëra prej tri marrëveshjeve nuk është në favor të qytetarëve të Kosovës, e as të shqiptarëve në Serbi?
Krasniqi: Të paktën nga ajo që e kam parë, sepse as konkluzionet e kryesuesit nuk i paraqesin në tërësi detajet e marrëveshjeve.
KD: Ju pyeta edhe më herët, nëse i keni parë ju konkluzionet?
Krasniqi: Po i kam parë para pak çastesh.
KD: A është dashur pra pala vendëse që të hyjë në obligime për zbatimin e marrëveshjeve që e zhveshin nga elementet e shtetësisë. Pra, të heqë dorë nga mbishkrimi RKS në targa të automjeteve, të mos i ndryshoj vulat e Doganave por t’i lë si në kohën e UNMIK-ut, të pranoj mosnjohjen e pasaportave të reja nga ana e Serbisë, e njëkohësisht t’i pranojë fotokopjet e regjistrave civilë?
Krasniqi: Realisht nuk është dashur të hiqte dorë nga të gjitha këto elemente të shtetësisë. Nuk është dashur të hiqte dorë as nga dokumentacioni origjinal i regjistrave civilë, për faktin se ato dokumente janë të Kosovës. Ato dokumente, edhe kur Kosova ka qenë Krahinë autonome në kuadër të ish-Federatës jugosllave kanë qenë në Kosovë dhe jo jashtë saj. Ato dokumente, Kosovës i duhen në origjinal dhe jo në kopje. Kështu që nëse vazhdohet edhe me dokumentet kadastral të shkohet në këtë formë, unë jam i bindur se ai dokument do të jetë jovalid dhe jo i përdorshëm për Kadastrën e Kosovës.
Prandaj, as ky dokumentacion nuk është dashur t’i mbetet Serbisë. Mendoj që presioni është dashur të jetë i BE-së dhe BE-ja nuk është dashur ta lejojë Serbinë ta mban një pronë të Kosovës dhe Kosovës t’ia japë fotokopjet e dokumentacionit që në asnjë rast nuk e zëvendëson dokumentacionin origjinal.
KD: Çka duhet të bëjë Kuvendi për ta ndaluar Qeverinë që të mos hyjë në kompromise të tjera të dëmshme për qytetarët e Kosovës, meqë gjithmonë është thënë se Pakoja e Ahtisaarit është kompromisi më i madh që është bërë për ta fituar shtetësinë?
Krasniqi: Ndoshta nuk është lehtë të flitet në kuptimin më të mirë të fjalës në këtë gjysmë marrëveshjeje. Këto konkluzione i obligojnë palët por palët nuk i nënshkruajnë ato dhe ne si Kuvend, mendoj se nuk kemi shumë hapësirë për të vepruar në këtë mes. Megjithatë, shumëçka varet nga ajo se çka do të kërkojnë grupet parlamentare, sepse kjo bëhet me kërkesën e tyre. Realisht, Kuvendi mund të japë mendimin qoftë pozitiv qoftë negativ për këtë formë të komunikimit dhe këtë formë të dialogimit që është zhvilluar në Bruksel, por gjithsesi unë mendoj se ky rezultat është pasojë i disa zhvillimeve që kanë ndodhur në gjysmën e dytë të vitit të kaluar, pas aktgjykimit të Gjykatës Kushtetuese dhe tërheqjes së Fatmir Sejdiut nga posti i presidentit, pas prishjes së koalicionit, pas zgjedhjeve, që i zhvilloi Kosova dhe pas disponimit jo të mirë që u krijua për Kosovën nga raporti i Dick Martyt. Të gjitha këto pak a shumë e kanë vështirësuar pozicionin e Kosovës, në raport me faktorin ndërkombëtar por edhe e kanë vështirësuar edhe dialogun që është zhvilluar mes Kosovës dhe Serbisë nën mbikëqyrjen e BE-së.
KD: A mund të merren këto zhvillime nga ekipi negociator vendës si arsye për të hyrë kompromise të dëmshme për shtetin?
Krasniqi: E tash! Ndoshta si Kosovë është dashur që ta kemi një qëndrim më të unifikuar për të thënë se rrethanat e krijuara nga ato që i thashë më lartë, janë të pafavorshme për Kosovën dhe ne duhet të kemi një klimë më të favorshme edhe për bisedime, edhe për vendimmarrje në arritjen e marrëveshjeve. Është ditur se ne në asnjë fazë nuk kemi qenë kundër bisedimeve, por këto bisedime është dashur të zhvilloheshin në interesin e dy vendeve. Kështu siç janë, nuk mund të themi se ato kanë krijuar favore për qytetarët e Kosovës. E në fakt kanë krijuar favore për qytetarët serbë.
KD: E përmendet me herët Rezolutën që e ka nxjerrë Kuvendi për bisedime. Ajo Rezolutë e parasheh që shefja ekipit negociator të vijë në Kuvend për të raportuar mbi rrjedhat e bisedimeve. Por sië u pa, zëvendëskryeministrja Edita Tahiri, me t’u kthyer nga Brukseli udhëtoi për në Kanada. A nuk ka qenë e nevojshme që ajo t’ju tregojë juve se çka ka sjell nga Brukseli?
Krasniqi: Udhëheqësja e delegacionit është dashur ta informonte drejtpërdrejt presidenten. Nuk e di a e ka informuar!. Është dashur që ta informojë kryetarin e Kuvendit dhe komisionet përkatëse të Kuvendit. Gjë që nuk e ka bërë. Ne i kemi tash konkluzionet, mirëpo, personi më adekuat për t’i arsyetuar, nëse mund të arsyetohen ato, është udhëheqësja e delegacionit të Kosovës në këto bisedime, zëvendëskryeministrja Edita Tahiri. Kjo mendoj se është edhe një papërgjegjësi tjetër e njeriut që ka një përgjegjësi institucionale, ligjore dhe kushtetuese.
KD: Kryeministri, Hashim Thaçi, para tri ditësh është kthyer optimist nga Brukseli për perspektivën evropiane të Kosovës, mirëpo nuk ka ngurruar që t’ia bartte përgjegjësinë Kuvendit në rast të ndonjë dështimi eventual në procesin e dialogimit për liberalizim të vizave? Konsideroni se ai ka pasur të drejtë, kur e ka thënë këtë?
Krasniqi: Shiko!. Tash ne mund ta hedhim përgjegjësinë nga njëri institucion në tjetrin, mirëpo, ne e dimë se raportet e Progresit janë shumë gjithëpërfshirëse dhe sfera e ligjeve, edhe pse është shumë e rëndësishme nuk është e vetme. Ne edhe në të kaluarën kemi qenë pjesë e Raportit, edhe pse nëse krahasohet ajo që është shkruar në to për Kuvendin e Kosovës me institucionet e tjera, për Kuvendin ka qenë më pozitive. Natyrisht se kanë pasuar vërejtja edhe rekomandime, por sa i përket miratimit të ligjeve, vlerësimet në Raportin e Progresit kanë qenë pozitive.
KD: Sivjet, si është gjendja?
Krasniqi: Edhe këtë vit, sipas identifikimit që ka bërë zyra jonë dhe Komisioni për integrime evropiane ne kemi për obligim që t’i miratojmë 32 ligje që janë pjesë e Raportit të Progresit.
Nga ato 32 ligje, në Kuvend deri tani kanë ardhur vetëm 13. Prej tyre pesë janë të miratuara, ndërsa tetë janë në procedura të shqyrtimit nëpër komisione. Mendoj se brenda dy apo tri jave më së largu do të miratohen edhe ato. Kështu mbesin edhe 19 ligje të tjera, që në fakt nuk kanë ardhur në Kuvend dhe presim që ato të vijnë. Prandaj edhe për vonesat në kompletimin e pakos së nevojshme legjislative, përgjegjësia nuk është vetëm e Kuvendit, por edhe e Qeverisë. Kuvendi furnizohet me ligje nga ekzekutivi. Ne do të përpiqemi si Kuvend që t’i kryejmë obligimet tona. Ne jemi të obliguar që ligjet që i kalojmë të kenë një cilësi sa më të mirë.
KD: A nuk janë 49 ligje që duhet t’i miratojë Kuvendi para 1 shtatorit, aq sa ka kërkuar ministrja e Integrime, Vlora Çitaku?
Krasniqi: Unë nuk e di se çka dhe si ka menduar ministrja Çitaku, por e di se edhe ne jemi marrë me këtë çështje, pasi edhe Kuvendi e ka zyrën që e bën identifikimin e ligjeve që kërkohen nga BE-ja. Dhe, zyra jonë, bashkë me komisionet kanë identifikuar që Raporti i Progresit ka kërkuar ndryshime dhe miratime në 32 ligje. Por, nëse është numri 49, atëherë menjëherë shtohen edhe 17 ligje të tjera.
KD: Atëherë, kujt po i bie ta dinamizojë punën, Qeverisë apo Kuvendi?
Krasniqi: Qeverisë i duhet ta dinamizojë procesin e procedimit të projektligjeve në Kuvend.
KD: A do të ketë nevojë që Kuvendi ta shfrytëzojë edhe muajin e pushimeve për t’i kryer obligimet e veta?
Krasniqi: Kuvendi punon në dy sesione, pranveror dhe vjeshtor. Sesioni pranveror përfundon më 30 korrik, edhe pse parlamentet e tjera kanë kohë më të gjatë të pushimeve. Ka plot vende që e kanë dy muaj kohën e pushimeve. Ne e kemi vetëm një muaj. Nëse kemi një ardhje të projektligjeve, atëherë duhet që grupet parlamentare të vendosin nëse duan ta ngushtojnë periudhën e pushimeve. Pra nëse e shohim të nevojshme që t’i shkurtojmë pushimet për t’i miratuar ligjet, atëherë Kuvendi do ta marrë edhe këtë përgjegjësi.
KD: Një ditë më herë ministri i Financave, paralajmëroi se nuk do të ketë rishikim të buxhetit për këtë vit. A nuk është e nevojshme që të bëhet një rishikim i tillë, kur kemi parasysh faktin se buxheti i këtij viti është hartuar duke u mbështetur në të hyrat nga FMN-ja, por që tash nuk mund t’i ketë për shkak të prishjes së marrëveshjes me këtë institucion financiar?
Krasniqi: Nëse buxheti është shfrytëzuar mirë dhe nëse nuk ka kërkesa nga njësitë buxhetore, atëherë nuk është i nevojshëm rishikimi i buxhetit.
KD: U nisa nga fakti se kur është shqyrtuar Korniza afatmesme e shpenzimeve është thënë se gjatë muajve korrik dhe gusht do të bëhet rishikimi i saj, për shkak se nuk mund të bëhen planifikime duke u bazuar në fondet e FMN-së. Si ka mundësi që të bëhet rishqyrtimi i KASH-it, e të mos bëhet rishikimi i buxhetit vjetor?
Krasniqi: Rishikimet e buxhetit bëhen vetëm atëherë kur janë nevojat. Nëse ka nevoja dhe kërkesa mendoj se duhet të bëhet. Por, këtë më së miri e dinë në Ministrinë e Financave.
KD: Muajin e kaluar FMN-ja e prishi marrëveshjen “Stand By” me Qeverinë dhe si rrjedhojë Kosova e humbi, qoftë edhe përkohësisht, të drejtën për të përfituar mbi 150 milionë euro në formë të kredive?
Krasniqi: Kam biseduar me ministrin për këtë çështje dhe ai më ka thënë se në shtator do të bëhet një rivlerësim nga FMN-ja për mënyrën e shfrytëzimit të buxhetit, dhe ndoshta FMN-ja do ta marrë një qëndrim tjetër. Ne tash duhet ta presim këtë rivlerësim dhe pastaj ta kemi një qëndrim më konkret dhe më të qartë.
KD: Megjithatë, a pajtoheni se prishja e asaj marrëveshjeje ka ardhur si rrjedhojë e politikave të gabuara të Qeverisë në shpërndarjen e parave publike?
Krasniqi: Me siguri FMN-ja ka dhënë orientimet veta dhe ato kërkesa nuk i ka respektuar Qeveria e Kosovës. Kjo ka sjellë edhe mosmarrëveshjen mes dy palëve.
KD: FMN-ja tash po e paralajmëron Qeverinë që të mos hyjë në obligime ndaj veteranëve të UÇK-së, përmes nxjerrjes së projektligjit që e rregullon statusin e tyre, për sa kohë që para Qeverisë, veteranët ka gati dy muaj që janë grevë për këtë ligj?
Krasniqi: Nuk e di sa është e qëndrueshme kjo me FMN-në. Ligji në formën që është tani, nuk ka ndonjë kosto që do të duhej të vonohej, për faktin se duhet shpërblimi të jepet me një ligj tjetër, përmes të cilit do të bëhet kategorizimi i kategorive të luftës, veçmas i veteranëve, i cili kështu siç është tani, është shumë i madh dhe është i papërballueshëm për buxhetin e Kosovës. Por edhe nëse do të bëhej me numrin e tashëm të veteranëve nuk do të kishte farë zgjedhjeje kushedi çfarë. Duhet definohet saktë se kush është veteran i luftës. Pa u bërë kjo nuk mund të bëhet as kompensimi i këtyre kategorive për faktin se është shumë vështirë të caktohet kostoja e këtij ligji.
http://www.koha.net/?page=1,13,61638
Krijoni Kontakt