Rrëfimi i Abdullahut-Baks,Qirez,Drenas.
Jam i martuar dhe kam dy djem e dy vajza. Shtepia me eshte shkaterruar gjate luftes dhe e kam ndertuar shtepine e re pas luftes.
Ofensiva e pare serbe kunder fshatit tone kishte ndodhur tashme ne shtator te vitit
1998 dhe shtepia ime dhe shume shtepi te tjera u dogjen. Tere popullsia e fshatit kerkoi strehim kudo qe kishin te aferm. 80% e popullsise nuk rrinte ne fshat. Edhe grate dhe femijet u desh te iknin. Vetem disa burra mbeten per t'u kujdesur per shtazet. Kjo ofensive e perfshiu rajonin e Gllogocit deri ne Skenderaj, ne drejtim te bjeshkeve te çiçavices. Numri i gjithmbarshem i te vrareve ishte 180-190 veta, si gra femije dhe burra. Ne fund te ofensives dy-diteshe rreth 200 000 njerez u tubuan ne Ciçavice. Kishte refugjate edhe nga rajone te tjera, si nga Klina. Askush nga Baksi nuk u vra gjate asaj ofensive.
Derisa ne fshataret, po leviznim per ne çiçavice, ushtria ua vuri zjarrin shtepive dhe na e shkaterruan pasurine si veturat dhe gjene e gjalle.
Pas dy ditesh forcat u terhoqen. Disa njerez ishin kapur per disa dite. Disa jane derguar ne Serbi dhe nuk jane liruar deri me tash.
80% e njerezve nuk kishin vend ku te rrinin dhe organizatat nderkombetare ofruan pak ndihme themelore si mbulesa prej plastike.
E kaluam dimirn 1998-1999 me frike sepse kishte granatime pothuaj per çdo dite. Pikat e koncentrimit per forcat serbe ishin ne fshatin Polac dhe ne uzinen e Feroniklit ne Gllogoc.
Ne mars te vitit 1999, forcat ushtarake u vendosen ne fshatin fqinj, ne Qirez. Kjo ndodhi pasi qe ishte terhequr OSBE-ja nga Kosova. Erdhen me autobuse dhe kamione dhe sollen aramtim te rende, si tanke e artileri. Erdhen nga dy drejtime, nga Gllogoci dhe Skenderaj. Vendi ku jetoja une, fshati Baks, ishte plot me paramilitare dhe fytyra te ngjyrosura dhe me shamia ne koke. Kishte edhe ushtare te UJ«se.
Ata qendruan ne rajon derisa arriti NATO ne qershor te vitit 1999.
Per shkak te pranise se ketyre forcave te medha na u desh te kerkonim strehim kudo ne mal.
Te enjten, me 28 prill 1999, aeroplanet e NATO-s e sulmuan Kombinatin e Feroniklit ne Gllogoc.
Ne mbremjen e dates 28, pas sulmit ne Feronikel, mund te shihnim levizje trupash por nuk e dinim nese do te na rrethonin apo se çka e kishin ndermend te na benin. Ishim 11 meshkuj ne nje grup duke u fshehur ne mal ne vendin e quajtur Fushe e Molles, midis trekendeshit Baks, Verbovc dhe Qirez. Te gjithe meshkujt ne grupin tone ishin te aferm te mite. Ata jane:
1. Une, Abdullah SALIHU,
2. Bexhet SALIHU, vellau im 34 vjeç,
3. Nebih SALIHU, djali i vellait tim Aliut, 16 vjeç,
4. Jahir BAJRAMI, vjehrri i vellai tim Izetit, 50 vjeç,
5. Islam BAJRAMI, djali i Demirit, vella i Jahirit, 16 vjeç,
6. Zaim SALIHU, djali i motres sime, 36 vjeç,
7. Lutfi SALIHU, djali i motres sime, 18 vjeç,
8. Xhavit SELMANI, 16 vjeç,
9. Nje individ nga Verbovci,
10. Nje individ nga Qirezi, 16-18 vjeç,
11. Nje individ nga Qirezi, 16-18 vjeç
Diten e premte, me 29 prill 1999, rreth ores 11:00, forcat serbe na rrethuan dhe na kapen. Serbet e granatuan malin nga distanca. Tanket iu afruan malit duke perdorur mitralozet. Nga vendi ku ishim, mund t'i shihnim forcat duke na u afruar. Kurre nuk kam degjuar as provuar te shtena me te renda se ate dite.
Pastaj erdhen tanket dhe kembesoria dhe na rrethuan. Na rrethuan nga te kater anet dhe nuk patem gjase te iknim.
Kembesoria ishte ajo qe na rrethoi dhe njesiti qe e kapi grupin tone perbehej prej 30 -40 ushtaresh paramilitare. Kishin shamia dhe fytyra te ngjyrosura. Kishin uniforma te gjelberta te larme. Ne krahun e djathte kishin shenjen e Sheshelit. Disa kishin shenje prej metali, te rrumbullaket me nje shqiponje te kaltert. Disa prej tyre kishin po ashtu shenja te rangut ne xhepat e gjoksit. Disa prej tyre kishin shirita te kalter, kuq dhe te verdhe ne supe. Shume kishin floke te gjata dhe mjekra.
Disa prej tyre ishin pa shamia dhe pa shirita por me te njejtat uniforma. Kam degjuar nga te tjeret, se ne radhet e ketij grupi kishte edhe serbe lokale dhe rome si Ramadani, nga fshati Deshevc, dhe Nehadi. Ata tash jetojne ne Fushe Kosove. Me Ramadanin e kemi mbaruar shkollen fillore bashke. Une nuk e pashe por te tjeret i kishin njohur.
Kur na kapen grupi i paramilitareve na urdheruan te ecnim te nje livadh ku na rrahen brutalisht dhe vazhdimisht per dy ore. Na zhveshen deri ne brez menjehere dhe na kontrolluan. Na i vodhen te gjitha sendet me vlere. Mua m'i vodhen 600DM dhe oren e dores. Na i vodhen edhe dokumentat personale. Serbet thjesht i hodhen ato.
Na rreshtuan me fytyre nga toka dhe ata perdornin kondaket e pushkeve dhe copa druri per te na rrahur.
Njeriu pergjegjes i njesitit paramilitar e urdheroi vozitesin e nje tanku ta niste motorin
dhe te na shkilte. Ishim ne dy rreshta dhe tanku manovronte drejt nesh.
Ne te njejten kohe, erdhen aeroplanet e NATO-s dhe qarkullonin mbi rajon. Te gjitha
forcat serbe iken ne mal duke perfshire vozitesin e tankut.
Aeroplanet e NATO-s qendruan ne ajer 10 minuta. Kur u larguan aeroplanet, ne na
urdheruan te marshonim ne drejtim te Qirezit. Tanku shkoi ne drejtim te Shtutices.
Duhej te marshonim me duar pas kokes. Derisa ecnim askush nuk na beri gje. Grupi yne prej 11 vetash u bashkua me nje grup tjeter njerezish qe i kishin kapur. Edhe ata i kishin kapur dhe ky grup i ri perbehej prej 55 individeve.
Kur arritem te xhamia ne Qirez mund te shihja forca neper shtepi ne anen e djathte, 50 metra nga xhamia. Kishte trupa kudo, brenda dhe jashte shtepive. Pothuaj secila shtepi ishte okupuar nga ushtria. U befasova me numrin e madh te forcave.
Arritem te xhamia ne oren 15:00 dhe ne ishim grupi i pare. Njeri ne grupin tone e kishte ende oren e dores me vete. 30 deri 40 ushtare erdhen nga shtepite dhe filluan te na rrahnin. Ata 15 ushtare qe na percollen te xhamia vazhduan per ne bazen e tyre, te tjeret na moren ne dore. Ishte i njejti lloj forcash paramilitare te xhamia si ato qe na kapen.
Pastaj na rrahen me kondake; njerin prej nesh, Ismet Dvoranin, nga Tersteniku, e prene ne balle me thike. Ia bene kryqin serb ne balle. Ky keqtrajtim vazhdoi nje ore brenda oborrit te xhamise.
Pastaj na detyruan te hynim brenda ne xhami dhe na numeruan. Edhe dy grupe shqiptaresh te zene u sollen ne xhami gjate asaj pasdreke.
Ne oren 19:00 na numeruan perseri dhe gjithsej ishim 176 meshkuj ne xhami. Te gjithe ishim civile te pafajshem.
Vendin e ruanin ushtaret dhe gjate nates nuk na trazuan. Nuk mundem te flinim.
Xhamia ishte djegur qe ne ofensiven e pare serbe. Dyert kornizat e dritareve ishin
djegur. (Xhamise i jane vene minat dhe eshte shkaterruar teresisht dy jave para terheqjes se tyre.)
Te nesermen ne mengjes, me 30 prill 1999, kater xhipa ushtarake erdhen te xhamia. Tre me ngjyre te gjelbert te UJ-se dhe nje Landrover i bardhe. Na thane te dilnim nga xhamia dhe te ktheheshim me fytyre nga muri i xhamise. Derisa po dilnim nga xhamia, 4-5 ushtare nga xhipat qendronin te porta dhe na rrahnin rende derisa kalonim neper dere. Na qellonin me copa druri te rrethojes dhe te shkalleve brenda ne xhami.
Na rreshtuan ne dy rreshta. Njeri rresht te muri dhe tjetri permbrapa me duar pas kokes. Oficeri ushtarak serb pergjegjes kishte floke te zeza dhe karakteristike per te ishte se kishte vetem nje dhemb ne nofullen e siperme. Ishte thatanak, 192 cm. i gjate, zeshkan, me sy te zi, nje shami e kuqe ia mbulonte koken. Kishte rang ne xhepin e gjoksit por nuk e di se ç'rang.
Ai tha se po e kerkonte njefare boshnjaku qe quhej Mirsad.
Njeriu pergjegjes na tha te ktheheshim nga ai sepse e donte kete njeri te quajtur Mirsad. Mirsadi ishte ushtar i UQK-se dhe serbet e donin qe t'ia çonin te gjalle Izet Begoviqit. Kur na tha te ktheheshim nga ai, ai e kishte nje fotografi ne dore. Ai nuk na e tregoi por vete e shikonte fotografine. Na shikoi ne fytyre 10 minuta. Pastaj m'u drejtua mua dhe tha, "Ti je ai, dhe ti nuk po pergjigjesh." Me kapu per flokesh (veshi) dhe me ndau nga te tjeret. Ia shpjegova, "Nuk jam ai qe po e kerkon. Une e kam shtepine atje." Ai tha, ti je ai, pse nuk po pergjigjesh. Tre ushtare filluan te me rrahin. Njeri me kondak dhe dy te tjeret me drunj nga rrethoja. Me rrahen kudo ne trup dhe une e humba vetedijen. Me kishin terhequr zvarre deri te qesmja dhe njeri prej tyre me kishte hudhur uje ne fytyre. Ne ate moment isha i kthyer nga rrethoja e metalit e xhamise. Ushtari ishte mbrapa meje dhe prisja te me vriste qdo moment. E pashe kur e nxori pistoleten dhe e ngriti. Ma vuri pistoleten ne qafe. Ai me tha se donte te me ekzekutonte, kurse une i thashe, "me ekzekuto". Pastaj ai tha, "Nuk dua te te ekzekutoj por dua te te mbys ngadale me dru sepse ti je ai". Pastaj e hoqi armen dhe shkoi te te tjeret. Se bashku filluan t'i rrahnin te tjeret. Pas kesaj i sollen shtate burra te tjere aty ku isha une. Pas pak tre kamione te vegjel ushtarake erdhen te xhamia.
Grupi im u urdherua te futej ne kamionin e trete, do te thote, shtate burrat e tjere dhe
une, Dy kamione ishin parkuar te druri i madh afer xhamise dhe i treti ishte parkuar aty ku eshte ura.
I vune njerezit e tjere permbi ne dhe u beme rreth 20 veta ne kamion. Normalisht nje kamion i kesaj madhesie ze 8 veta. Tre njerez te forcave ishin ne kamion po ashtu dhe ata na i kishin drejtuar armet. I mbushen edhe dy kamionet e tjere me njerez dhe njeriu pergjegjes urdheroi qe te niseshin ne drejtim te Gllogocit.
Kur arritem te vendi i quajtur Shavarina, te tre kamionet u ndalen ne rrugen kryesore te udhekryqi. Perpara tre kamioneve ishte nje xhip ushtarak, qe i printe autokolones. Kamioni i pare u zbraz dhe njerezit, rreth 27 sish, ndoshta 30, u rreshtuan ne tre rreshta. Secili rresht kishte dhjete veta.
Dy rreshta afer gropes se minjeres dhe nje perpara dy rreshtave te tjere. Ishin me fytyre nga ushtaret. Tre ushtare me mitraloze te rende e mbulonin secilin rreth ne nje distance prej dhjete metrash. Ata tre njerez me arme i percollen kamionet qe nga Qirezi.
Ne secilen ane dhe perpara rreshtave ishte nje grup prej 4-5 ushtaresh me arme automatike.
Njeriu pergjegjes, ai me nje dhemb, i urdheroi tre njerezit me arme perpara njerezve te rreshtuar te hapnin zjarr. E degjova kur tha te beheshin gati per zjarr. Ai po ashtu beri me dore ne drejtim te rreshtave dhe tha "zjarr!" Te gjithe njerezit me arme hapen zjarr ne te njejten kohe dhe i pashe njerezit duke u rrezuar pertej bregut te gropes. Eshte shume veshtire t'i shohesh njerezit duke u rrezuar ashtu. U vrane me nga tre-kater te shtena te vetme. Jo me shperthim te shtenash. Njeriu pergjegjes urdheroi te hapej zjarr dhjete here. Per çdo urdher nga tre njerez rrezoheshin, nga nje prej secilit rresht. Grupet prej 4-5 ushtareve perpara dhe ne secilen ane te rreshtave nuk hapnin zjarr.
I gjithe operacioni zgjati rreth dhjete minuta.
Tre ushtaret nga kamioni yne nuk moren pjese ne vrasje por dy prej tyre, ne kabine dolen nga kamioni.
Njeri nga ushtaret qe ishte me ne ne kamion ma kapi koken dhe ma drejtoi nga
ekzekutimet dhe me detyroi te shikoja, me tha se kjo do te na gjente te gjitheve. Une isha larg rreth 100-120 metra.
Fill pas plumbit te fundit, dhe kur i ekzekutuari i fundit u rrezua pertej stomit, nje xhip
ushtarak erdhi nga drejtimi i Gllogocit. Voziti ne rrugen ku u bene ekzekutimet. Nje
ushtarak u hodh nga xhipi dhe shkoi te njeriu pergjegjes per ekzekutimet dhe beri nje bisede me te qe zgjati rreth 20 minuta.Dy kamionet vazhduan per Gllogoc. Une isha ne te dytin.
Me te arritur, njerezit nga kamioni i pare u urdheruan te hynin ne sallen e kinemase ne Gllogoc dhe njerezit nga kamioni yne u urdheruan te dilnin ne oborr te stacionit te policise.
Na zbarkuan dhe ushtaret qe na percollen u larguan dhe policia na mori persiper. Pas nje ore te gjithe njerezit ne sallen e kinemase u derguan ne polici ne Prishtine. Vellai, Bexhet SALIHU, me ka treguar sepse ai ishte nder ta.
Ne mbremje na futen ne ndertesen e kinemase. Para kesaj, na rrahen keq dhe gjate ne oborrin e stacionit te policise.
Diten e dyte, nje njeri nga grupi yne u ekzekutua, Rrahman TOPILLA, nga Gllanasella. Nje paramilitar erdhi nga stacioni hekurudhor me nje shishe raki ne njeren dore dhe me armen e tij automatike ne doren tjeter. Ai i tha nje polici, "Ma gjej nje qe me takon mua." Polici i tha, "Zgjidhe cilin te duash." Paramilitari iu drejtua Rrahmanit dhe i tha, "ti". E mori Rrahmanin pese metra larg nesh dhe e vrau me kater te shtena njeshe. Rrahmani u qellua ne koke, ne sy. Kur u vra, ishte me kembe. Paramilitari perpara e pyeti per profesionin e tij. Rrahmani u pergjigj, "Kam punuar si mjeshter". Pas kesaj ai thjesht e vrau me kater plumba. Pasi qe paramilitari e vrau Rrahmanin, ai e mori shishen nga polici dhe u kthye ne stacionin e trenit. Qdo gje ndodhi para nesh. Ne te gjithe ishim te shtrire ne toke. Nuk ishim ne gjendje te qendronim ne kembe per shkak te keqtrajtimit te rende qe na e kishin bere. Polici tha, "te gjithe do te vriteni si ai". Paramilitari qe e vrau Rrahmanin ishte nje serb i vjeter, 50 vjeç, mesatarisht i ndertuar, dhe me gjatesi mesatare. Erdhi duke kenduar nga stacioni hekurudhar. Kishte uniforme paramilitaresh te gjelbert te larme.
Brinjet i kisha te thyera dhe po ashtu gjunji dhe kembet me ishin enjtur pas keqtrajtimit.
Diten tjeter na urdheruan te dilnim nga holli dhe te ktheheshim nga muri. Kur po qendronim ashtu, degjuam disa te shtena ne oborr pas shpines sone. Diku midis ores 10:00 dhe 11:00 nje polic erdhi dhe me kapi mua dhe Kadriun nga Shtutica.
Na tha ta qitnim kufomen e nje njeriu te vrare nga oborri ne nje shtepi te djegur midis
stacionit te policise dhe hollit te kinemase. Nuk e njoh njeriun e vrare. Nuk di kush e ka vrare.
Gjate kohes sime ne stacion te policise nuk kishte police te cilet i njihja.
Na mbajten gjashte dite ne stacionin e policise. Na rrahen çdo dite. Diten qe na kapen ne Verbovc, nuk kishim ngrene tete dite.
Na moren ne pyetje diten e trete. Nje inspektor policie i quajtur Moma PILEVIQ, 45 vjeç, dhe nje polic tjeter ne rroba civile. Kete civilin e urdheronte Moma qe te fillonte te na rrihte. Ky polic me rrahu rreth 20 here me nje shkop policie neper kembe. Me pyetnin per U£K-ne, nese kisha mitraloz. Me akuzuan se kisha vrare ushtare serbe. Nuk me detyruan te nenshkruaja ndonje dokument dhe me intervistuan vetem nje here.
Diten e shtate na moren tre kamione ushtarake. Nje kamion u ndal ne Krajkove dhe nje ne Poterk. Kamioni i trete, ku isha une, u ndal ne Vukovc. Na mbajten derisa nuk u terhoqen. Na detyronin te punonim per forcat serbe duke hapur istikame etj. Na sillnin mjaft ushqim. Na trajtonin mire me mjaft ushqim dhe cigare. Brenda ketyre 45 diteve qe i kaluam me forcat serbe, vetem kater prej nesh u keqtrajtuam. Na komanduan te hynim ne nje shtepi gjysme te djegur dhe gjetem disa dysheke ne te cilet mund te flinim. I mbuluam dritaret me najlon prej plastike. Forcat te cilave duhej t'u sherbenim ishin rezerviste te UJ-se. Uniformat e tyre ishin njengjyreshe, te verdha te ndyta.
Diten kur serbet e leshuan Kosoven, na sollen te shkolla ne Krajkove dhe serbet u larguan me tanke dhe gjithe pajisjen. Ne u nisem ne drejtim te shtepive tona dhe arritem ne Baks ne mbremje te njejten dite, me 15 apo 16 qershor 1999.
Fjeta tri nete ne nje kiosk te vogel ne fshat. Familja ime ishte ende ne Vushtrri. Ende vuaj nga plaget dhe marr terapi te rregullt shkaku i ketyre plageve.
Xhamia ku u mbajten shqiptaret qe pershkruhet ne kete rrefim,te ciles i jane vene minat dhe eshte shkaterruar teresisht dy jave para terheqjes se serbeve nga Kosova.
vazhdon.....
Krijoni Kontakt